2. DOĞU KAPI ÜZERİNDEKİ LEVHA “ Bel Hüve Kur’anun Mecid. Fi Levhin Mahfuz” Sadakallahul Azim: (Buruç Suresi21-22) “Hakikatte o (yalanladıkları) Mecid ve Şerefli olan Kur’an Allah kelamıdır. “
3. Sağda ayakkabılığın üzerindeki levhada ise: ”Müminlerin iman bakımından en mükemmeli, ahlakı en güzel olanıdır.” Hadisi şerifi vardır.
4. Doğu kapısından girişte ayakkabılıkların üstündeki küçük levhalar üç boyutlu gibidir. Her yönden farklı okunur.
5. ULUCAMİYE METHİYE Vakt-i seherde erenler cem olan Ulucami Alimlerin mekan-ı cem’idir Ulucami Dertli olan bulur onda dermanı Kenz-i mahfi esrarına vakıftır Ulucami
6. Vakt-i seherde okunur ezanlar. Yanar kandilleri nur ile dolar Kırklar, yediler, hep onda bulunurlar. Cümlesinin menbaıdır Ulucami.
7. Burada bir kelimede aslında bir cümle sığdırılmış bir sanat eseri vardır. Bir harfe dört harf vazifesi yüklenmiştir.
8. “ Min Külli Fevcin amik.” Hac suresi 27. Ayet. “ İnsanlar arasında haccı ilan et. Gerek yaya, gerek uzun yollardan yorgun develer üstünde sana gelsinler.” mealindedir.
9. Hadis-i şerif: “Vakit geçmeden namaz kılmakta acele ediniz. Ölüm gelmeden de tövbe etmekte acele ediniz.”
10. Ankebut Suresi 45. Ayet:” İnnes selate tenha anil fahşai velmünker, velezikrullahi ekber.” “ Muhakkak ki namaz, insanı her türlü kötülükten ve hayasızlıktan alıkoyar. Namaz en büyük zikirdir.”
11. Namaz müminin miracıdır. Namaz dinin direğidir. Ahirette ilkönce namaz sorulacaktır. Namaz insanın Allah’la irtibatını sağlar. İlla Namaz, illa namaz.
12. Askılı Büyük Levha: “ Allahu Veliyyut Tevfik”- ” Allah Yardım eden ve muvaffak edendir.” Bu bir kelam-ı kibardır. (Yani güzel bir sözdür.)
13. Kuzey Duvarı Askılı büyük levha: “Vallahu Galibun Ala Emrihi” - “Allah her emrinde, her işinde Galibdir.”
14. Yusuf(a.s)’ı hatırlayın, küçük bir çocukken kardeşleri tarafından, kuyuya atıldı. Sonra kendisine kurtaranlar tarafından köle diye Mısır’da satıldı.Gençlik yıllarında iftiraya maruz kalarak, hapis ve zindan hayatı yaşadı.
15. Ama en sonunda mısırdaki en yüksek makam sahiplerinden biri oldu. Kuyudan, kölelikten, zindandan, zirveye. Allah dilediğini aziz, dilediğini zelil kılar. Allah her şeye Kadir’dir. Her işinde Galip’tir.”
16. Osmanlı Devletinin sembolü olan tuğraya benzeyen bu yazıda bir Hadis-i Şerif gizlidir. “Şefaat-i liehli, kebairi min ümmeti.”- “Şefaatim, ümmetimden büyük günah işleyenleredir.”
17. Efendimiz (s.av)’in şefaatine nail olmak için ümmetinden olmak gerekir. Allah şefaatine nail olanlardan eylesin. Amin
18. Bu büyük Levha, Ulu Camideki diğer levhalardan farklı özelliği olan bir levhadır. Burada Hz. İbrahim (a.s) ile iki büyük melek Cebrail ve Mikail (a.s)’ın konuşmaları vardır.
19. “ Tehassantü bizil mülkü vel melekutu ve a’tasamtü bizil izzeti ve’l azameti ve’l kibriya-i ve’l ceberuti ve tevekkeltu alel hayyillezi layenamu vela yemutu subbuhun kuddusun rabbuna ve rabbul melaiketi verruh. Allahu rabbi la şerike leh.”
20. İbrahim (a.s) büyük peygamberlerdendir. Cenab-ı Hak kendisine “Halilim”(Dostum) diye hitap etmiştir. Bunu duyan melekler bu hitabın sebebini merak ederler.
21. Cenab-ı Hak: “İki elçi gidin, görün” deyince iki büyük melek, Hz. İbrahim’i malı ile meşgul olduğu bir sırada aniden karşısında insan şeklinde ortaya çıkarlar.
22. İbrahim (a.s) bunları görünce korkar ve “Sizden mülk ve melekutun sahibi olan Allah’a sığınırım” der.
23. Karşılık olarak Cebrail (a.s): “Subbuhun kuddusun Rabbuna ve Rabbul melaiketi verruh” deyince, bu Hz. İbrahim’in çok hoşuna gider.
24. Zengin bir Peygamber olan Hz. İbrahim, “Malımın hepsini size vereyim; bana bunu öğretin, ezberletin” der…
25. Batı Duvarında: Ortada Euzu-Besmele ve Kur’anın son suresi, Nas suresinin harfleriyle meydana getirilmiş bir sanat eseri.
26. Batı kapının üstündeki askılı büyük levha “Vallahu min veraihim muhit”- Buruç Suresi 20. Ayet “Allah onları çepe çevre arkalarından kuşatmıştır.”
27. Batı kapıdan girişte sağdaki dar uzun levha: “Veşavirhum fil emr” (Al-i İmran 159.ayet) “İşler hakkında onlara danış”
28. Gençler! okul hayatı, iş hayatı, evlilik hayatı gibi ciddi konularda mutlaka büyüklerinize ve işin ehline danışınız. Danışırsanız, aldanmazsınız. Danışmazsanız, dahi olsanız da yanılırsınız.
29. Tokuşan Vavlar ve Ortasında da Efendimizin (s.a.v)’in ikazı yer almaktadır. “İttekul vavat” Ters yüz olarak dört vav harfi ile yazılmıştır.
30. “ Vav harfi ile başlayan kelimelere dikkat ediniz. Mesuliyet getiren kelimelerdir. Vali, Vezir, Veli, Vekil, Varis, Vasi, Vakıf İdarecisi gibi.
31. Divani ve kufi stilde Simetrik bir hat- Ya Dafi, Ya Muiz ve Ya Hafiz
32. Divani Stilde bir Hat Allahu El Mecid, El Vedud, El Hakim ve El Vasi
33. Mihrabın Solundaki direkte:En üstte Kelime-i Tevhid: “Lailahe İllallah Muhammedun Resulullah” Onun altında da: Küçük yeşil yazılarla “Elhamdülillahi Rabbil Alemin” Siyah ve Kırmızı büyük yazılarla tersli yüzlü olarak:”Hüvel Hayyu lailaheillahu”
34. Yeşil Harflerle: “Allahın mescidlerini inananlar imar ederler.” manasına gelen ayet (Tevbe-18) ve altında Besmele ters yüz. En altta kırmızı renkte: “Sultanlar yeryüzünde Allah’ın gölgesidir.” manasındaki Hadis-i Şerifi yer almaktadır.
35. Batı kapısından girişte sağdan birinci direkte asılı olan bu levhada gençlik yıllarında bu camide müezzinlik yapan Üftade Hazretlerinin Hem Ulucami hem de ulucamiyi ziyaret edenler için çok güzel bir sözü ve müjdesi vardır:
36. Levhada diyor ki: “ Ya camiel Kebir veya mecmaal kibar! Tuba limen yezuruke filleyli vennehar.”
37. Manası: “Ey büyük cami veya büyüklerin toplandığı mekan! Seni gece ve gündüz ziyaret edenlere müjdeler olsun.”
38. Bu ulu mabedin fazilet açısından 5. makam derecesinde olduğu rivayet edilir.”
39. Müezzin Mahfili: Sert ceviz ağacından yapılmış olan ve sekiz sütun üzerinde duran bu muhteşem eserin yapılış tarihi 1549’dur.
40. Ulu caminin gelir getiren 67 adet vakıf malı dükkanı, bir o kadar da dairesi olduğunu, Uluabat Köyü’nün gelirleri, Şengül hamamı ve daha başka bir kısım gayri menkullerin, Ulu Cami vakfına kayıtlı olduğunu belgelerden öğreniyoruz.
41. Ancak bir dönem gelmiş, bu vakıf malları tümüyle yok denecek fiyatlara elden çıkarılmıştır.
42. Şu anda Ulu Caminin herhangi bir vakıf geliri yoktur. Koruma derneği gayretleri ile gerekli bakımı yapılmaktadır.
43. Vakıflar Medeniyetinin baş şehri olan bu beldede, Ulu Cami’ye ve diğer vakıf eserlerine sahip çıkmak her Bursalının ve Müslüman Türk’ün vazifesidir...