วารสารการจัดการความรู้ โรงพยาบาลเลิดสิน

2. ปีที่ 2 ฉบับที่ 2 เมษายน - มิถุนายน 2552
Journal of KM Lerdsin Hospital
Volume 2 Number 2 April - June 2009
วัตถุประสงค์ของวารสารการจัดการความรู้ โรงพยาบาลเลิดสิน
1. เพื่อถ่ายทอดองค์ความรู้เกี่ยวกับการจัดการความรู้ ของบุคลากรในสังกัด โรงพยาบาลเลิดสิน กรมการแพทย์
2. เพื่อเป็นศูนย์กลางการแบ่งปัน แลกเปลี่ยน เรียนรู้ประสบการณ์ ระหว่างบุคลากรภายใน และภายนอก
โรงพยาบาลเลิดสิน กรมการแพทย์
3. เพื่อสนับสนุนให้บุคลากรพัฒนา การจัดการความรู้เกี่ยวกับการเขียนบทความทางวิชาการเผยแพร่ต่อสาธารณะ
4. เพื่อจัดเก็บความรู้ที่อาจมีคุณค่าและสามารถนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์ต่อไป
คณะบรรณาธิการ วารสารการจัดการความรู้ โรงพยาบาลเลิดสิน
ที่ปรึกษา
นายแพทย์อนันต์ เสรฐภักดี
นายแพทย์ธวัช ประสาทฤทธา
แพทย์หญิงใยวรรณ ธนะมัย
แพทย์หญิงมยุรี ฮั่นตระกูล
นายแพทย์สุทัศน์ ดวงดีเด่น
บรรณาธิการ เลขานุการและผู้ช่วยเลขานุการคณะบรรณาธิการ
นายแพทย์สมสิทธิ์ ชุณหรัศมิ์ นางสาวประภา จีนนิกุล
นางสาวนฤมล อ่อนแสงงาม
กองบรรณาธิการ นางสาวชลิตา ง้าวสุวรรณ
ทันตแพทย์วิทยา ยินดีเดช
นายแพทย์ชัยสิทธิ์ ใบไม้
นางสาวนุชนาท บุญต่อเติม
สำนักงานกองบรรณาธิการวารสารการจัดการความรู้ โรงพยาบาลเลิดสิน
ห้องสมุด ชั้น 8 อาคารกาญจนาภิเษก เลขที่ 190 ถนนสีลม บางรัก กรุงเทพฯ 10500
โทรศัพท์ : 0 2353 9835-6 โทรสาร : 0 2353 9933
E-Mail Address : geennikul@hotmail.com, geennikul@yahoo.com geennikul@gmail.com
Website : http://www.lerdsin.go.th/
วารสารราย 3 เดือน จัดพิมพ์โดย โรงพยาบาลเลิดสิน กรมการแพทย์

3. วารสารการจัดการความรู้ โรงพยาบาลเลิดสิน เป็นศูนย์กลางสำหรับการแบ่งปัน แลกเปลี่ยน เรียนรู้
ประสบการณ์ ระหว่างบุคลากร ภายในและภายนอกโรงพยาบาลเลิดสิน กรมการแพทย์ โดยถ่ายทอดในรูปของ
บทความ บทความที่ส่งมาลงตีพิมพ์ ต้องเป็นบทความที่ไม่เคยลงตีพิมพ์ในวารสารอื่นมาก่อน
ข้อแนะนำสำหรับการจัดตรียมต้นฉบับ
1. กองบรรณาธิการ รับตีพิมพ์ต้นฉบับภาษาไทยเท่านั้น
2. ต้นฉบับควรพิมพ์ด้วยคอมพิวเตอร์โปรแกรมสำเร็จรูป Microsoft Office Word 2003 ขนาดตัว
อักษรไม่เล็กกว่า AngsanaUPC ขนาด 16 pts ใช้กระดาษพิมพ์ขนาด A4 พิมพ์หน้าเดียวใส่เลขหน้ากำกับ
ทุกหน้า ทำเป็นคอลัมน์เดียวกรอบของเนื้อหาห่างจากขอบบน ขอบล่าง ขอบซ้าย และขอบขวา ด้านละ 1 นิ้ว
ความยาวไม่น้อยกว่า 3 หน้ากระดาษ A4
3. พิมพ์ชื่อบทความภาษาไทยและวรรคตอนรวมกันไม่เกิน 50 ตัวอักษร ชื่อบทความควรสั้นได้ใจความ
และสื่อเป้าหมายหลัก
4. พิมพ์ชื่อผู้เขียน คุณวุฒิ ตำแหน่งและสถานที่ทำงานภาษาไทย ไว้ใต้ชื่อบทความ
5. ภาพประกอบ (ถ้ามี) ควรใช้ชื่อรูปภาพที่มีนามสกุลเป็น .gif หรือ .jpg
6. การเขียนเอกสารอ้างอิง ถ้าต้องการระบุแหล่งอ้างอิง ต้องใช้ระบบแวนคูเวอร์
การส่งต้นฉบับ
1. ส่งต้นฉบับ ประกอบด้วยบทความ (ที่พิมพ์แล้ว) ภาพประกอบ(ถ้ามี) จำนวน 1 ชุด พร้อมแผ่น
ดิสเก็ตหรือแผ่นซีดีที่บรรจุข้อมูลบทความ และภาพประกอบ จำนวน 1 แผ่น ระบุชื่อบทความ และชื่อผู้เขียน
บทความกำกับไว้ที่แผ่นดิสเก็ต หรือแผ่นซีดีทุกแผ่น (หากมีมากกว่า 1 แผ่น)
จัดส่งได้ที่
ห้องสมุดโรงพยาบาลเลิดสิน ชั้น 8 อาคารกาญจนาภิเษก
โรงพยาบาลเลิดสิน กรมการแพทย์
190 ถนนสีลม บางรัก
กรุงเทพ 10500
2. หรือจัดส่งทางไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ ได้ที่ geennikul@gmail.com, geennikul@hotmail.com,
geennikul@yahoo.com
3. หมายเลขโทรศัพท์ติดต่อ 0 2353 9835 - 6

4. สวัสดีครับ ท่านผู้อ่านทุกท่าน
วารสารการจัดการความรู้โรงพยาบาลเลิดเสินที่ท่านถืออยู่นี้ ก็เป็นฉบับที่สี่แล้ว จะสังเกตได้ว่า
เนื้อหาค่อยๆ เพิ่มความหลากหลายขึ้นตามลำดับ เนื่องจากเราได้รับความกรุณาจากสมาชิกที่ช่วยกันส่ง
ผลงานมาร่วมแบ่งปันความรู้ที่ซุกซ่อนอยู่ ออกมาเป็นรูปธรรมแก่ท่านผู้อ่านเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง หากท่าน
มีความรู้หรือประสบการณ์ดีๆ อยากแบ่งปัน ก็ติดต่อกองบรรณาธิการได้เสมอครับ
ในฉบับนี้มีเรื่องเกี่ยวกับการประชุมวิชาการที่ผ่านมา ซึ่งถือเป็นการครบรอบ 60 ปีของการที่
โรงพยาบาลเลิดสินเข้าสังกัดกรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุขอีกด้วย ทั้งยังมีบทความที่รวบรวมจาก
การปฎิบัติงานโดยตรง รวมถึงโครงการริเริ่มใหม่ๆที่ได้บรรจุเข้ามาเพื่อพัฒนาบุคลากรและองค์กรอีกด้วย
หากท่านผู้อ่านมีข้อคิดเห็นใดๆ สามารถเสนอแนะเข้ามาได้ที่กองบรรณาธิการ ผ่านทาง
บรรณารักษ์ห้องสมุดที่แสนใจดีของเราได้ตลอดเวลา ทางเรายินดีรับฟังเพื่อนำมาปรับปรุงแก้ไข ให้วารสาร
มีความน่าสนใจเพิ่มขึ้นครับ
กองบรรณาธิการ
วารสารการจัดการความรู้โรงพยาบาลเลิดสิน

5. สารบัญ
61
เก็บตกจากการอบรมหลักสูตร HA451
ผู้เยี่ยมสำรวจภายนอกขั้นที่ 1
สุทัศน์ ดวงดีเด่น
69
๖๐ ปี โรงพยาบาลเลิดสิน : อดีต
ปัจจุบัน อนาคต ถอดเทปจากการประชุมวิชาการประจำปี
ประภา จีนนิกุล
89
แปลงเพศอย่างไร ให้ปลอดภัย
สุกิจ ทัศนสุนทรวงศ์
91
แนวทางการให้บริการสังคมสงเคราะห์
ผู้ป่วยต่างชาติ
นุชนาท บุญต่อเติม
99
“ผ้ายึดตรึง”
นวัตกรรมเพือความปลอดภัยของผูปวย
่ ้่
นันทนัช ภาณุศรี

6. 101
เหตุเกิดที่อัมพวา
ชลธิชา สว่างแจ้ง
106
การให้คำปรึกษาด้านยาแก่ผู้ป่วย
ทางโทรศัพท์ (3)
สมสกุล ศิริไชย
110
มารู้จัก UCHA กันเถอะ
นวลพรรณ เอี่ยมตระกูล
112
การจัดการความรู้ พัฒนารูปแบบ
การพยาบาลผู้ป่วยผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม
กฤติยา จิตราภัณฑ์
116
รวมภาพกิจกรรมการจัดการความรู้
โรงพยาบาลเลิดสิน กรมการแพทย์

7. ๖๐ ปี โรงพยาบาลเลิดสิน

8. สุทัศน์ ดวงดีเด่น
นายแพทย์เชี่ยวชาญ
เลขานุการคณะทำงานการจัดการความรู้
โรงพยาบาลเลิดสิน กรมการแพทย์
ตามที่ ผู้ เ ขี ย นได้ เ ข้ า รั บ การอบรมหลั ก สู ต ร การพั ฒ นาศั ก ยภาพของผู้ เ ยี่ ย มสำรวจมี
HA451 ผู้เยี่ยมสำรวจภายนอกขั้นที่ 1 ระหว่างวันที่ ความสำคัญยิ่งต่อ HA ผู้เข้ารับการอบรมในหลักสูตร
12 - 16 ตุลาคม 2552 ณ โรงแรมอมารี แอร์พอร์ต นี้ ส่ ว นหนึ่ ง มี ค วามมุ่ ง หวั ง ที่ จ ะพั ฒ นาตนเองไปเป็ น
กรุงเทพฯ ขอสรุปเนื้อหาการเข้ารับการอบรมมาให้อ่าน ผู้เยี่ยมสำรวจของสถาบันรับรองคุณภาพสถานพยาบาล
กันเล่น หวังว่าจะเป็นประโยชน์ และเป็นกำลังใจให้กับ (องคการมหาชน) หรอทเ่ ี รยกยอๆ วา สรพ. อกสวนหนงอาจมี
์ ื ี ่ ่ ี ่ ่ึ
ทุกท่านที่เกี่ยวข้อง วั ต ถุ ป ระสงค์ ใ นการเข้ า รั บ การอบรมเพื่ อ นำความรู้
ไปพัฒนาคุณภาพ โรงพยาบาลที่ตัวเองปฏิบัติงานอยู่
แนวคิ ด พื้ น ฐานของกระบวนการเยี่ ย ม ให้สามารถผ่านการรับรองได้ ด้วยกลยุทธ์สำคัญจาก
สำรวจนั้นพอจะแบ่งออกได้เป็น 2 ค่ายใหญ่ๆ คือ ตำราพิชัยสงครามของซุนวูที่ว่า รู้เขารู้เรา รบร้อยครั้ง
1. Audit mode ชนะร้อยครา บางคนก็หวังเพียงเอาไปใช้เป็นแนวทาง
2. Learning mode ในการประเมินภายใน โรงพยาบาล หรือวัตถุประสงค์
อื่นๆ ที่หลากหลายในแต่ละบุคคล
Hospital accreditation หรือที่เราเรียกกัน
ย่อๆ ว่า HA นั้น เน้นการใช้ learning mode สิ่งที่ผู้เยี่ยมสำรวจต้องได้รับการพัฒนาก็คือ
เป็ น แนวคิ ด สำคั ญ ในการประเมิ น สถานพยาบาล ความรู้ ทักษะ ชิ้นงานและงานมาตรฐาน
ด้วยแนวคิดว่า HA คือ กระบวนการเรียนรู้ ไม่ใช่
การตรวจสอบ1 การเรียนรู้สำคัญเกิดจากการประเมิน ความรู้ ที่ ส ำคั ญ สำหรั บ ผู้ เ ยี่ ย มสำรวจ 2,3,4,5,6
และพัฒนาตนเองในโรงพยาบาล ผู้เยี่ยมสำรวจเป็น ได้แก่ แนวคิดคุณภาพ เครื่องมือคุณภาพ แนวคิด
ผู้ แ ทนของสถาบั น รั บ รองคุ ณ ภาพสถานพยาบาล HPH มาตรฐาน HA/HPH การประเมิน และระบบ
เป็นแขกรับเชิญของโรงพยาบาล เป็นกัลยาณมิตร สาธารณสุข
ไม่ใช่ผู้พิพากษา ไม่ใช่ผู้ตรวจสอบ การประเมินจาก
ภายนอกเป็ น การยื น ยั น ผลการประเมิ น ตนเอง ทักษะที่สำคัญ ได้แก่ การอ่าน การวิเคราะห์
และกระตุ้นให้เห็นโอกาสพัฒนาในมุมมองที่กว้างขึ้น การมองภาพใหญ่ การสร้างความสัมพันธ์ การสังเกต
ด้ ว ยมุ ม มองสำคั ญ คื อ คุ ณ ภาพและความปลอดภั ย การฟัง การตั้งคำถาม การสะท้อนกลับ กระตุ้น
การรับรองคือการให้กำลังใจในการทำความดี และ การเรียนรู้ การเขียน การแก้ไขสถานการณ์
ส่งเสริมให้ทำดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง ไม่ใช่การตัดสินได้ตก
JOURNAL OF KM LERDSIN HOSPITAL :: VOLUME 2 NUMBER 2 :: APRIL - JUNE 2009 61

9. ในการเยี่ยมสำรวจนั้น การตั้งคำถามของ ทั้งในส่วนที่โรงพยาบาลทำดีอยู่แล้ว มากล่าวชื่นชม
ผู้เยี่ยมสำรวจมีความสำคัญมาก มีคำถามหลายอย่าง แ ล ะ ม อ ง ห า ป ร ะ เ ด็ น ที่ มี โ อ ก า ส พั ฒ น า
ที่อาจสร้างปัญหาขึ้น อาทิ ต้องการไปถามว่า ซึ่งในระหว่างการเยี่ยมสำรวจ โรงพยาบาลจะพยายาม
ทางห้อง lab มีปัญหาและอุปสรรคในการสู่มาตรฐาน ปกป้องตัวเองอย่างเต็มที่ ยิ่งถ้าหากไปกล่าวในทำนอง
สากลอย่างไร อาจต้องมีการปรับคำถามให้เป็นกลาง ที่ว่า ผู้ถูกเยี่ยมสำรวจทำผิด หรือเป็นผู้ผิดแล้วละก็
และเป็นบวก เช่น ทีมงานมีความเห็นอย่างไรต่อ ผู้ถูกเยี่ยมสำรวจจะสู้ยิบตาเลยทีเดียว แต่ถ้าไม่สามารถ
มาตรฐานสากลต่างๆ มีแผนการเรื่องนี้อย่างไร คำถาม ชี้ ป ระเด็ น ที่ อ าจจะเกิ ด ประโยชน์ ต่ อ หน่ ว ยงานเลย
ที่ดีที่ยกมาเป็นตัวอย่างได้แก่ Lab ตอบสนองต่อ หน่วยงานทำอะไรก็ดีไปหมด ่อสิ้นสุดการเยี่ยมสำรวจ
เมื
เป้ า หมายการมุ่ ง สู่ ม าตรฐานสากลของโรงพยาบาล หน่ ว ยงานจะรู้ สึ ก ว่ า เสี ย เวลาไม่ เ ห็ น จะได้ อ ะไรที่
อย่างไร มีปัญหาและอุปสรรคอย่างไร การตรวจ จะเป็ น ประโยชน์ ใ นการปรั บ ปรุ ง หน่ ว ยงานเลย
อะไรบ้างที่จำเป็นสำหรับ world class มีช่องทาง จะเห็นได้ว่าผู้เยี่ยมสำรวจนั้นเครียดพอๆ กับคนที่ถูก
การสื่อสารระหว่างแพทย์ผู้ส่งกับ lab อย่างไร เยี่ยม ต้องพัฒนาตัวเองให้มีทั้ง conceptual skill,
lab ได้รับ feedback อะไรจากแพทย์บ้าง observation skill, probing skill (การเจาะลึก),
ข้อมูลจากแพทย์อันไหนที่ lab นำมาใช้ประโยชน์ใน analytical skill, coaching skill ที่สำคัญก็คือควร
การปรับปรุงได้มาก lab ใช้ระบบเอกสาร ในการ จะเขี ย นรายงานการเยี่ ย มสำรวจให้ เ สร็ จในวั น นั้ น
ประกันคุณภาพการตรวจอย่างไร โรงพยาบาลมีวิธีการ ซึ่งก็หมายถึงว่าต้องมี writing skill และต้องเป็นคน
พิจารณาอย่างไรว่า lab ใดที่จะทำเอง lab ใดที่จะ ที่มีจริยธรรม รู้จักการทำงานเป็นทีม รวมทั้งมี
ส่งที่อื่น lab มีช่องทางในการรับรู้ข้อมูลความต้องการ ความสามารถในการบริหารจัดการเวลาได้เป็นอย่างดี
และความพึงพอใจของลูกค้าอย่างไร นำข้อมูลนั้นมาใช้ Surveyor นั้นในภาษาอังกฤษแปลว่า พนักงาน
ประโยชน์อย่างไร Mismatch เป็นอุบัติการณ์ที่รุนแรง สอบสวน แต่ในทางปฏิบัติจริงต้องทำอะไรต่อมิอะไร
ทาง lab มีความมั่นใจว่าจะป้องกันเรื่องนี้อย่างไร เยอะแยะไปหมด างไรก็ดีเมื่อสิ้นสุดการเยี่ยมสำรวจ
อย่
ทีมงานมีความเห็นอย่างไรต่อมาตรฐานสากลต่างๆ ความสำเร็จของ Surveyor ที่สำคัญยิ่งก็คือ เดิน
อาทิ ISO guide 25 มีแผนการเรื่องนี้อย่างไร ออกมาแล้วรพ.นั้นคึก ผ่านไม่ผ่านไม่รู้แต่มีความตื่นตัว
ชิ้นงานที่จะต้องฝึกทำ ได้แก่ การวิเคราะห์ กิจกรรมการเรียนในหลักสูตร HA451 ผู้เยี่ยม
self assessment การสัมภาษณ์ทีม เยี่ยมหน่วยงาน สำรวจภายนอกขั้นที่ 1 ใช้เทคนิคที่เรียกว่า world
ทบทวนเอกสาร/เวชระเบียน จัดทำรายงาน cafe’ ให้แบ่งกลุ่มเป็นจำนวนกลุ่มที่ต้องการ เช่น
ต้องการ 10 กลุ่ม ด้วยการนับ 1-10 ใครหมายเลขไหน
และสุดท้าย คืองานมาตรฐาน ได้แก่ ก็อยู่กลุ่มนั้น หลังจากนั้นก็ตั้งคำถามให้กลุ่มช่วยกัน
document assessment ซึ่งรวมถึง เวชระเบียน คิด แล้วเขียนลงใน Flip chart (ถ้าเขียนลง A4 ไม่รู้
รายงานการประชุม คู่มือ learn & share workshop ว่าเลขาฯจดอย่างที่กลุ่มคุยกันหรือไม่) คิดเสร็จ
ICV/CV step 1/2 Assessment Accreditation เขียนเสร็จ ให้ทุกคนย้ายไปกลุ่มอื่น พยายามให้
survey Re-accreditation survey คนในกลุ่ ม แยกย้ า ยกั น ไปโดยไม่ ไ ปเจอคนซ้ ำ
เพียงในช่วงเวลาของการเยี่ยมสำรวจที่ไม่นาน จะได้รู้จักกันภายในระยะเวลาสั้น ให้เหลือคนใด
นัก แค่ 2-3 วัน โรงพยาบาลตั้งความหวังเอาไว้กับ คนหนึ่งไว้ประจำกลุ่ม(ของเราเลือกผู้ที่อาวุโสสูงสุด)
ผู้เยี่ยมสำรวจมากมาย ผู้เยี่ยมสำรวจต้องจับประเด็น เปลี่ยนคำถาม ทำกิจกรรมช่วยกันคิด และเขียนลง
62 วารสารการจัดการความรู้ โรงพยาบาลเลิดสิน :: ปีที่ 2 ฉบับที่ 2 :: เมษายน - มิถุนายน 2552

10. Flip chart สุดท้ายให้คนที่ไม่ย้ายกลุ่มมานำเสนอ ได้รับจากโรงพยาบาล ขอให้ถือเป็นความลับ สำหรับ
ในเรื่องมรรยาทนั้น ผู้เยี่ยมสำรวจพึงแต่งกายสุภาพ
หลังจากนั้นเป็นการเรียนรู้ในเรื่อง จริยธรรม เรียบร้อย พร้อมติดป้ายชื่อที่ สรพ.จัดให้ทุกครั้ง ควรไป
ของผู้เยี่ยมสำรวจ อพึงปฏิบัติระหว่างการปฏิบัติหน้าที
ข้ ่ ตรงต่อเวลาหรือไปก่อนเวลานัดหมาย เริ่มต้นเยี่ยม
มรรยาท ซึ่งมีตั้งแต่ ผู้เยี่ยมสำรวจไม่พึงวิพากษ์วิจารณ์ สำรวจหน่วยงานตามเวลาที่กำหนด ผู้เยี่ยมสำรวจ
ผู้เยี่ยมสำรวจท่านอื่น รวมทั้งไม่พึงวิพากษ์วิจารณ์ พึ ง ปิ ดโทรศั พ ท์ มื อ ถื อ ในระหว่ า งการเยี่ ย มสำรวจ
โรงพยาบาล ละสรพ. องรกษาความลบของโรงพยาบาล
แ ต้ ั ั ไม่ควรออกจากโรงพยาบาลในระหว่างเวลาเยี่ยมสำรวจ
ที่ได้มาระหว่างการเยี่ยมสำรวจ แม้แต่การนำข้อมูล เพื่อจุดประสงค์ส่วนตัว หรือเชิญบุคคลอื่นมาติดต่อ
เชิ ง บวกของโรงพยาบาลไปเผยแพร่ ก็ ค วรได้ รั บ ธุรกิจระหว่างการปฏิบัติงาน พึงวางตัวเป็นกลาง
ความยินยอมจากโรงพยาบาลก่อน ไม่พึงถ่ายภาพ แสดงออกด้วยความสุภาพเรียบร้อย ไม่ก้าวร้าว และ
หรือถ่ายวิดีโอ ในขณะปฏิบัติหน้าที่ ไม่พึงเปรียบเทียบ ไม่ พึ ง นำเจ้ า หน้ า ที่ จ ากโรงพยาบาลของตนไปดู ง าน
ผลการปฏิบัติงานระหว่างโรงพยาบาล ไม่พึงทำให้เกิด ในโรงพยาบาลที่ไปเยี่ยมสำรวจ
ความเข้าใจผิดว่า โรงพยาบาลจะได้รับการรับรอง
โดยที่ ยั งไม่ ไ ด้ มี ก ารประกาศเป็ น ทางการจากสรพ. ทั ก ษะสำคั ญ ที่ ผู้ เ ยี่ ย มสำรวจต้ อ งฝึ ก ฝนให้
ผู้เยี่ยมสำรวจพึงแจ้งให้สรพ.ทราบ หากมีความสัมพันธ์ เชี่ยวชาญ คือ Appreciate Inquiry ได้แก่การค้นหา
หรือผลประโยชน์เกี่ยวข้องกับโรงพยาบาลที่จะไปสำรวจ สิ่งดี หลายครั้งที่เราพบว่า โรงพยาบาลเขียน self
เช่น เคยประกอบอาชีพในโรงพยาบาลที่จะไปเยี่ยม assessment ด้ไม่ดีเท่าที่ทำจริง ูความสำเร็จ รัพย์สิน
ไ ด ท
สำรวจ ในช่วงเวลา 24 เดือนก่อนและหลังการเยี่ยม ศักยภาพที่หลบซ่อนอยู่ นวัตกรรม จุดแข็ง ความคิด
สำรวจ ไม่รับของฝาก ของที่ระลึก หรือการเลี้ยงต้อนรับ ที่เหนือชั้น จิตวิญญาณ ส่วนลึกขององค์กร ซึ่งแสดง
ในลักษณะที่แสดงความสิ้นเปลือง หรือรับสิ่งตอบแทน ภาพฝันในอนาคตขององค์กรที่มีคุณค่าและเป็นไปได้
ที่อาจทำให้เป็นที่ครหาว่ามีผลต่อการตัดสินใจรับรอง เหตุการณ์ที่ประสบความสำเร็จมากที่สุด ที่ผู้ตอบมี
คุณภาพ ผู้เยี่ยมสำรวจไม่พึงขอเอกสารหรือตัวอย่าง ส่วนร่วม การเปลี่ยนแปลงในสิ่งเล็กสิ่งน้อยที่ทำได้ทันที
จากโรงพยาบาลเพื่อไปใช้ส่วนตัว และข้อมูลทุกชิ้นที่ การเปลี่ยนแปลงสำคัญ ที่เราทำได้และเกิดผลกระทบ
JOURNAL OF KM LERDSIN HOSPITAL :: VOLUME 2 NUMBER 2 :: APRIL - JUNE 2009 63

11. ยิ่งใหญ่ทำให้องค์กรปรับรูปไปในอนาคต ้เยี่ยมสำรวจ ที่ท้าทาย แล้วชักชวนให้ทีมมาร่วมหัวจมท้ายทำเรื่อง
ผู
ที่ดีต้องตั้งคำถามแล้วคนอยากตอบ ยากให้สำเร็จ อีกอย่างต้องระวังคำพูดที่ใช้กันบ่อยใน
กลุ่มผู้เยี่ยมสำรวจอย่าเผลอไปพูดกับผู้รับการประเมิน
ผู้ เ ยี่ ย ม ส ำ ร ว จ ต้ อ ง ท ำ ตั ว เ ป็ นโ ค้ ช ที่ ดี จะกลายเป็นภาษาเทพ ที่อาจไม่เหมาะสมได้
ซึ่งหลักการโค้ชนั้นมีทั้ง directive ซึ่งอาจจะขึ้นอยู่กับ
wisdom ของผู้ที่จะไปโค้ช ถ้าเป็นคนเก่ง ต้องใช้ บทเรียนจากการฝึกสัมภาษณ์นั้น จากการ
non-directive ให้มากเข้าไว้ โดย spectrum ของ ระดมสมองของผู้เข้ารับการอบรม แนะนำว่า ควรมี
coaching skil จะเริ่มตั้งแต่ บอก สอน ให้คำปรึกษา การสร้ า งสั ม พั น ธภาพบรรยากาศในการซั ก ถามดี
เสนอ ป้อนกลับ ชี้แนะ ถาม สรุป ปรับคำพูด ถ้ากรณีผู้เยี่ยมไป 2 คน มีการส่งสัญญานคำถาม
สะท้อนความเห็น ฟังอย่างเข้าใจ coaching skill เพื่อให้สอดคล้องกัน มีการปรับแผนคำถามจาก
ที่ไม่เหมาะสมของศูนย์คุณภาพคือ เรียกคนมาเยอะๆ สถานการณ์เฉพาะหน้า ถ้าผู้ถูกเยี่ยมตอบไม่ตรงใจ
เพื่อที่จะ lecture มีการดึงผู้ถูกเยี่ยมให้ตอบเข้าประเด็น ผู้เยี่ยมสำรวจ
ควรจะแม่นมาตรฐานและครอบคลุมประเด็น ต้องมี
Intellectual trap อย่างหนึ่งก็คือ ถ้าผู้เยี่ยม การวางแผนการคิดประเด็นที่สำคัญไว้ และต้องตั้งใจ
สำรวจเก่งเกิน เห็นรพ.เหมือนเด็กที่ยังเตาะแตะ ฟังและจับประเด็นในสิ่งที่ผู้ถูกสัมภาษณ์พูด
จะกลายเป็นพ่อแม่สอนลูก ฉะนั้นถ้าเก่งมากๆ ต้อง
เก็บความเก่งเอาไว้ แต่ดึงศักยภาพของคนอื่นให้แสดง สำหรับการสร้างวัฒนธรรมความปลอดภัยนั้น8
ความสามารถออกมาให้ได้ จากการระดมสมองของผู้เข้ารับการอบรม ได้ให้
ข้อเสนอแนะเอาไว้หลายอย่างอาทิ จัดสัปดาห์ safety
หัวใจหลักของผู้เยี่ยมสำรวจก็คือ ต้องถือ week ให้หน่วยงานแสดงผลงานที่ตัวเองทำให้ผู้อื่น/ทีม
มาตรฐานเป็นหลัก7 ฉะนั้นผู้เยี่ยมสำรวจจะต้องเข้าใจ ได้รับทราบอย่างสม่ำเสมอ ตัวอย่างเช่นในเรื่อง
ในมาตรฐาน ซึ่งการถอดรหัสมาตรฐาน หรือ แนวทาง สิ่งแวดล้อม ให้หน่วยงานประเมินความเสี่ยงและเสนอ
การทำความเข้ าใจมาตรฐานในเบื้ อ งต้ น เป็ น หั ว ข้ อ แนวทางแก้ไข โดยมีทีม ENV นักวิชาการ หรือวิศวกร
สำคัญที่ผู้เยี่ยมสำรวจต้องศึกษา ซึ่งหลักการสำคัญคือ มาช่วยพิจารณา เสนอแนวทางแก้ไข ทบทวน
ต้องใช้บ่อยๆ แล้วจะค่อยๆ จำได้มากขึ้นๆ เอง ถ้าดู ความเสยงและความปลอดภยจากงานททำหลงการสงเวร
่ี ั ่ี ั ่
ในโครงสร้างของมาตรฐานจะประกอบไปด้วย basic แนะให้ทุก PCT ทำ Trigger tool ส่งทุก 2-3 เดือน ทำ
requirement, overall requirement และ multiple outcome mapping จัดทำโครงการ MISS SIMPLE
requirement ซึ่งหลายคนไปตกหลุม เพราะว่า อ่านแต่ เน้นการเรียนรู้ร่วมกัน จัดทำ sentinel sign เพื่อช่วย
multiple requirement ซึ่งมีรายละเอียด แล้วทำ เฝ้าระวังอุบัติการณ์เสี่ยงสูง จัดทำตลาดนัด SIMPLE
ตามนั้น แต่ไม่ตอบโจทย์ของ overall requirement ให้ทุกคนในหน่วยงานเขียนใบอุบัติการณ์ความเสี่ยง
ส่ ง ที ม งานและนำมาร่ ว มกั น หาโอกาสพั ฒ นา
วิธีการในการ approach ของผู้เยี่ยมสำรวจ จัด Practice - Walk Through Survey เพื่อค้นหา
นั้นจะต้องให้คนถูกถาม พูดถึงสิ่งที่เขามั่นใจก่อน ความเสี่ ย งเป็ น ประจำโดยแต่ ล ะหน่ ว ยงานเอง
ทำให้เขารู้สึกว่าเรารับรู้ถึงสิ่งที่เขามั่นใจ เดี๋ยวเขาบอก ที ม นำกล่ า วถึ ง ความเสี่ ย งทุ ก ครั้ ง ในการประชุ ม
จุดด้อยมาเอง ในหัวข้อการนำองค์กร เรากล่าวถึง กรรมการบริ ห ารและการประชุ ม สหสาขาวิ ช าชี พ
visionary leadership คือคนที่คิดถึงภาพอนาคต แนะให้โรงพยาบาลมี safety goals9 และระบุเจ้าภาพ
64 วารสารการจัดการความรู้ โรงพยาบาลเลิดสิน :: ปีที่ 2 ฉบับที่ 2 :: เมษายน - มิถุนายน 2552

12. คุณภาพได้ ว่าประเด็นคุณภาพและความเสี่ยงสำคัญ
ของที่นี่คืออะไร อยู่ตรงไหน และจะรับรู้โดยใคร
ได้อย่างไร ยกตัวอย่างบอกว่า IT ดี แต่เอาจำนวน
ผูเ้ ข้ารับการอบรมมาเป็นตัวชีวด ดยไม่แสดงตัวชีวดอืน
้ั โ ้ั ่
และตัวชี้วัดที่เป็น ศูนย์ ถือว่าเป็นตัวชี้วัดที่ไม่ sensitive
และไม่น่าเชื่อว่าจริง ผู้เยี่ยมสำรวจต้องประเมินให้ตรง
ประเด็น โดยใช้เวลาน้อยที่สุด เช่นในรอบ 1 ปีที่ผ่านมา
รพ.ได้นำผลการประเมินความพึงพอใจมาใช้ปรับปรุง
ในประเด็นไหนบ้าง มีสิ่งใดที่คนไข้ไม่พึงพอใจในแผนก
แล้วมีการปฏิบัติอย่างไรในการแก้ไขปัญหานี้
ประเด็นคุณภาพที่สำคัญ key word คือ
ประสิทธิภาพ รวดเร็ว เพียงพอ ปลอดภัย ตัวอย่าง
ประสิทธิภาพของการบริการซักฟอก อาจครอบคลุม
เรื่องการใช้น้ำยา อายุการใช้งานของผ้า การบำรุง
ผู้บริหารพบผู้ปฏิบัติ หา role model หน่วยงานที่ใช้ รักษาเครื่องมืออุปกรณ์ การใช้พลังงาน และการใช้
patient safety goal จนเป็นวัฒนธรรม น้ำยาฆ่าเชื้อที่มีผลต่อระบบบำบัดน้ำเสีย
นอกจากนี้ ผู้ เ ยี่ ย มสำรวจควรที่ จ ะต้ อ งมี คำแนะนำที่ดีคือ อาจนำมาตรฐานมาคุยกัน
ความรู้ความเข้าใจในกระบวนการ HA เป็นอย่างดี เล่น นำผู้ป่วยที่กำลังนอนอยู่ในรพ.มาเป็นจุดเน้นของ
ตั้งแต่ บันได 3 ขั้น ซึ่งเน้นหัวใจของบันไดขั้นที่ 2 การพิจารณา และฝึกการเป็นนักวิจัยน้อยๆ
คือ 3P ได้แก่ purpose process performance
รู้จักพื้นที่พัฒนา 4 วง คือ หน่วยบริการ ระบบงาน ตั ว อย่ า งมาตรฐานการประเมิ น ผู้ ป่ ว ย
กลุ่มผูปวย งค์กร ละสุดท้าย ้องมีความรู้ความเข้าใจ
้่ อ แ ต ถามว่ า มี ก รณี เ ฉพาะใดบ้ า งที่ ต้ อ งใส่ ใ จเป็ น พิ เ ศษ
เรื่องของ 3C - PDSA ซึ่งรางวัลคุณภาพแห่งชาติของ ในหน่วยงานของเรา วิธีการประเมินที่เหมาะสมกับ
อเมริกาและไทย ได้ปรับ PDSA มาเป็น Approach- ผู้ป่วยแต่ละราย ปัจจัยอะไรบ้างที่ทำให้เราต้องใช้วิธี
Deployment-Learning-Integration หรือ ADLI การประเมินผู้ป่วยด้วยวิธีการที่แตกต่างกันออกไป เช่น
สรพ.ใช้ PDSA เป็น Design-Action-Learning- ความเร่งด่วนของปัญหา ระดับการศึกษาของผู้ป่วย
Improvement หรือ DALI ออกแบบ-ลงมือทำ-เรียนรู้- เดิ น เข้ า ไปในหอผู้ ป่ ว ยทบทวนหั ว ข้ อ มาตรฐาน
ปรับปรุง ซึ่งต้องได้รับการชี้แนะหรือกำกับด้วย 3C คือ ที่สนใจ เลือกผู้ป่วยที่น่าสนใจมาสักรายหนึ่ง
Core values & concepts
Context อีกตัวอย่างคือเรื่องสิทธิผู้ป่วย10 ดู privacy
Criteria ที่ OPD จะนอนโรงพยาบาลได้รับคำอธิบายมากน้อย
แค่ไหน จะทำ procedure คำนึงถึงสิทธิผู้ป่วย
ที่สำคัญอีกอย่างหนึ่งก็คือผู้เยี่ยมสำรวจอ่าน ขนาดไหน เวลา approach ต้องมองดูความท้าทาย
มาตรฐานแล้วต้องรู้ว่าจะไปดูตรงไหน ต้องจับประเด็น แล้วตั้งคำถามว่า เราตั้งเป้าให้เอื้อมขึ้นไปอีกนิด
JOURNAL OF KM LERDSIN HOSPITAL :: VOLUME 2 NUMBER 2 :: APRIL - JUNE 2009 65

13. หรือเปล่า เป้านั้นเทียบกับอะไร ค่าเฉลี่ย top ของกลุ่ม สำหรับโรงพยาบาลที่อยู่ในช่วงที่พัฒนาแล้ว
หรือระดับนานาชาติ อาจจะหันมาเน้นที่
ทั ก ษะที่ ส ำคั ญ อี ก อย่ า งหนึ่ ง คื อ ฝึ ก มอง Share เช่น การใช้กระบวนการ KM เข้ามา
ภาพใหญ่ เมื่อเห็นปัญหา ดูว่ามีปัญหาลักษณะนี้เกิดขึ้น บริหารจัดการ
ที่จุดอื่นของรพ.หรือไม่ Trace ตามไปดูของจริง ดูในสถานที่จริง
ตามหลัก Genbu Genbutsu
ตัวอย่างการบันทึกการเข้าเยี่ยม คัดมาเฉพาะ Trigger เช่น Trigger tool
ประเด็นปัญหาที่พบ Research ได้แก่ mini-research
Reflection คือการทบทวน
การใช้หม้อนึ่ง มีหม้อนึ่ง 2 หม้อ ใช้งาน
1 เครื่อง วันละ 1 รอบ เพราะปริมาณการนึ่งไม่เยอะ Scoring guideline กำหนดระดับคะแนน
อีกเครื่องไม่ได้ใช้งานมาประมาณ 2 ปี ลักษณะ ประเมินไว้ 5 ระดับ และให้คะแนนก้ำกึ่งเป็น 0.5
ภายในมีฝุ่นหนา ไม่มีการทดสอบการใช้งาน ในระหว่างระดับได้ ถ้าส่วนใหญ่ผ่านระดับที่ 2 ให้
การรับรองในขั้น 2 ถ้าส่วนใหญ่ผ่านระดับ 3 แนะนำ
สุ่ม set พบผ้ามีรู จำนวนผ้าที่ใช้ไม่ตรงตาม ให้การรับรอง HA ผู้เยี่ยมสำรวจใช้ scoring guideline
มาตรฐานที่รพ.กำหนด ผืนเดียว ่จะเป็น ผืน) ในการเขียนข้อเสนอแนะต่อโรงพยาบาล และยังมี
(ใช้ แทนที 2
ใน set ทำแผลใส่ comply strip ทุก set ที่เปิด คะแนนบวกเพิ่มให้ในระดับบทย่อย สิ่งที่สำคัญคือ
แต่ set คลอดที่มีขนาดใหญ่ไม่ใส่ ต้องมีความเข้าใจให้ตรงกัน มีความเห็นร่วมกันว่าควร
ต้องทำอะไรเพิ่มเติม แล้วก็ลงมือดำเนินการ ทิ้งเรื่อง
เจ้าหน้าที่ไม่เข้าใจการกำหนดตัวชี้วัดให้ตรง คะแนนไว้ ไม่ต้องหาข้อยุติ และเมื่อทำกิจกรรมเพิ่ม
กับเป้าหมายของตนเอง รวมถึงการกำหนดจุดเน้นใน เติมแล้วความเห็นเรื่องคะแนนก็มักจะมาตรงกันเอง
การพัฒนา ได้ช่วยกันหาตัววัดที่สอดคล้อง และให้ทีม
ลองหาจุดเน้นใหม่ ช่วงบ่ายทีมได้นำจุดเน้นใหม่มาส่ง ผู้เยี่ยมสำรวจยังมีภาระหน้าที่ที่ต้องระมัดระวัง
ซึ่งตรงกับประเด็นมากยิ่งขึ้น เป็นอย่างยิ่งคือ การเขียนข้อเสนอแนะ และการเขียน
รายงานการเยี่ยมสำรวจ นอกจากนี้ผู้เยี่ยมสำรวจยัง
อัคคีภัยพบว่า ถังดับเพลิงได้รับการตรวจเมื่อ ต้องเขียนรายงานการทบทวนคุณภาพ ได้แก่
ปีที่แล้ว เจ้าหน้าที่จ่ายกลาง ใช้เครื่องมือดังกล่าว การทบทวนการใช้ทรัพยากร ทบทวนการใช้ข้อมูล
ไม่เป็น และยังไม่มีการฝึก วิชาการ ทบทวนเหตุการณ์สำคัญ การทบทวนขณะ
ดูแลผู้ป่วย รวมทั้งเชื่อมโยงการทบทวนสู่การวางระบบ
บ ริ เ ว ณ ด้ า น ข้ า ง เ ป็ น ห้ อ ง ข น า ดใ ห ญ่ ซึ่งมีระบบที่เกี่ยวข้องกับการทบทวนดังนี้
มีลูกกรงกั้นตลอดแนวผนัง ภายในเก็บใบเสร็จต่างๆ 1. การทบทวนการตรวจรกษาโดยผชำนาญกวา
ั ู้ ่
และ ยงไมไดรบการตรวจจากสำนกงานตรวจเงนแผนดน และขยายผลไปสู่ ก ารพั ฒ นาศั ก ยภาพกำลั ง คน
ั ่ ้ั ั ิ ่ ิ
มีโอกาสหายและเกิดอัคคีภัยได้ง่าย หรือ competency management system
2. การทบทวนความเสี่ยง หรืออุบัติการณ์
ให้ฝึกวิเคราะห์ถึง สถานการณ์ที่มีโอกาสพบ ขยายผลไปสู่ระบบบริหารความเสี่ยง ทั้งในระดับ
เป้าหมายที่พึงประสงค์ องค์ประกอบสำคัญเชิงระบบ หน่วยงาน และระดับโรงพยาบาล
66 วารสารการจัดการความรู้ โรงพยาบาลเลิดสิน :: ปีที่ 2 ฉบับที่ 2 :: เมษายน - มิถุนายน 2552

14. 3. ทบทวนการใช้ทรัพยากร ขยายผลไปสู่ ประเด็นคุณภาพไม่ชัด
ระบบบริหารทรัพยากร โดยเฉพาะทรัพยากรที่เกี่ยวข้อง วัตถุประสงค์ไม่สอดคล้องหรือไม่ครอบคลุม
กับการดูแลผู้ป่วย ประเด็นสำคัญที่วิเคราะห์ไว้
4. ทบทวนการติดเชื้อในโรงพยาบาลขยายผล การวิเคราะห์ความเสี่ยงที่สำคัญ มองเฉพาะ
ไปสู่ระบบการป้องกันและควบคุม ในบางแง่มุม ไม่เห็นความเสี่ยงที่กำลังคุกคามอยู่
การวิเคราะห์ clinical tracer ทั้งตามรอย ตั ว ชี้ วั ด ไม่ ส อดคล้ อ งกั บ เป้ า หมายหรื อ
กระบวนการพัฒนา กระบวนการดูแลผู้ป่วย ระบบอื่นๆ วัตถุประสงค์
ที่เกี่ยวข้อง และติดตามผลลัพธ์ จนนำไปสู่คุณภาพ วัดผลแล้วไม่ได้เอาไปวิเคราะห์ศึกษาให้เห็น
ในการดูแลผู้ป่วย แนวทางว่าจะปรับปรุงอย่างไรต่อไป
ยังไม่มีการใช้ Core Value & Concepts
Service Profiles หรือภาพรวมของการให้ ที่เหมาะสม
บริการของหน่วยงาน และทีมงานต่างๆ สรุปออกมา ในหน่ ว ยบริ ก ารผู้ ป่ ว ยไม่ ไ ด้ น ำเอาโรคหรื อ
เป็นลายแทงคุณภาพ การวิเคราะห์ profile ของ หั ต ถการที่ มี ค วามสำคั ญ สู ง มาทบทวนเป้ า หมาย
หน่วยงาน/ทีมงาน/บริการ/ทีมนำ เพื่อวางแผน และดูว่าบรรลุเป้าหมายหรือไม่
การเยี่ยมหน่วยงาน ต้องอ่านอย่างดี จัดทำรายงาน
การเยี่ยมสำรวจล่วงหน้า ตรวจสอบข้อมูลที่หายไป การประเมิ น คุ ณ ภาพจากเวชระเบี ย น
สรุปสิ่งที่น่าชื่นชม และโอกาสพัฒนาที่สำคัญอย่างละ เป็นเรื่องที่ sensitive คนถูกเยี่ยม มักจะใช้ defense
ไม่เกิน 3 ประเด็น ซึ่ง รพ.ต่างๆ มักมีปัญหาคือ mode เราดีแล้ว เราภูมิใจ ได้รางวัลมาเยอะ ถ้า
คำถามคุกคาม feeling ของเขาเมื่อไหร่ เขาจะจัดการ
กับผู้เยี่ยมสำรวจทันที ผู้เยี่ยมสำรวจไม่ถามว่า หรือไม่
อย่างไร ให้ถามว่า อย่างไร เช่นมีการประเมินร่วมกัน
JOURNAL OF KM LERDSIN HOSPITAL :: VOLUME 2 NUMBER 2 :: APRIL - JUNE 2009 67

15. ระหว่างวิชาชีพอย่างไร เวชระเบียนที่นำมาประเมิน 3. อนุวัฒน์ ศุภชุติกุล, บรรณาธิการ. เลื่อนไหล
อย่าให้นานเกิน เลียบเลาะเจาะลึก : รวมบทความ HA ที่ตีพิมพ์
ในวารสาร Medical Times และQuality Care.
Mini-Research เป็นอีกเรื่องหนึ่งที่ช่วยในเรื่อง พิมพ์ครั้งที่ 2. นนทบุรี : สถาบันพัฒนา
การออกแบบการประเมิ น ผลการนำมาตรฐานไปสู่ และรับรองคุณภาพโรงพยาบาล; 2551.
การปฏิบัติอย่างเป็นระบบด้วยแนวคิดการวิจัยง่ายๆ 4. อนุวัฒน์ ศุภชุติกุล, บรรณาธิการ. สรรสาระ
องค์กรที่มีชีวิต = Living organization. นนทบุรี
SPA (Standards-Practice-Assessment) เน้น : สถาบันพัฒนาและรับรองคุณภาพโรงพยาบาล; 2551.
ความสำคั ญ ของการนำมาตรฐานมาใช้ ใ นชี วิ ต 5. อนุวัฒน์ ศุภชุติกุล, บรรณาธิการ. Simplicity in
ประจำวัน a complex system : แนวคิดและประสบการณ์
สำหรับโรงพยาบาล. นนทบุรี : สถาบันพัฒนา
Enquiry มีความหมายไปในเชิงของการค้นหา และรับรองคุณภาพโรงพยาบาล; 2545.
ความจริง ารเจาะลึก ารทำความเข้าใจกับสถานการณ์ 6. ชำนิ จิตตรีประเสริฐ. พัฒนาคุณภาพด้วยความคิด
ก ก
อาจจะมีความใกล้เคียงไปทางการวิจัย ซึ่งใกล้เคียงกับ สร้างสรรค์. พิมพ์ครั้งที่ 2. นนทบุรี :
internal survey หรืออาจทดแทนกันได้ ให้รพ. สถาบันพัฒนาและรับรองคุณภาพโรงพยาบาล; 2543.
ตอบคำถามที่อยู่ใน self enquiry guide 7. สถาบันพัฒนาและรับรองคุณภาพโรงพยาบาล.
มาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสุขภาพ
อีกเรื่องหนึ่งคือการใช้ HA Scorebook ฉบับเฉลิมพระเกียรติฉลองสิรราชสมบัตครบ 60 ปี
ิ ิ
ซึ่งถ้ารพ.ทำได้น่าจะเป็นเรื่องที่ดี แต่ถ้ามีความรู้สึกที่ (ภาษาไทย). นนทบุร : สถาบัน; 2551.
ี
คัดค้าน หรือไม่สบายใจที่จะทำ ก็อาจเพียงนำมาใช้ใน 8. อนุวัฒน์ ศุภชุติกุล ระบบบริหารความเสี่ยงใน
การมองภาพกว้างสำหรับการวางแผนการดำเนินงาน โรงพยาบาล. กรุงเทพฯ : สถาบันพัฒนา
กิจกรรมพัฒนาคุณภาพให้ครอบคลุม และรับรองคุณภาพโรงพยาบาล; 2543.
9. อนุวฒน์ ศุภชุตกล, บรรณาธิการ. Patient safety
ั ิุ
เมื่อเสร็จสิ้นการอบรมหลักสูตรการเป็นผู้เยี่ยม goals : simple. นนทบุรี : สถาบันพัฒนา
สำรวจภายนอก ั้นที่ ็จะมีการอบรมหลักสูตร A 52 และรับรองคุณภาพโรงพยาบาล; 2551.
ข 1ก H 4
ซึ่งจะเพิ่มเติมเนื้อหา และฝึกการประเมินในสถานที่จริง 10. สมศักดิ์ โล่ห์เลขา, แสวง บุญเฉลิมวิภาส,
ต่อไป เอนก ยมจินดา. สิทธิผปวยและการประเมินตนเอง
ู้ ่
เพื่อป้องกันการถูกฟ้องร้อง. นนทบุรี :
เอกสารอ้างอิง สถาบันพัฒนาและรับรองคุณภาพโรงพยาบาล; 2545.
1. อนุวัฒน์ ศุภชุติกุล. Hospital accreditation :
บทเรียนจากแคนาดา. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ :
สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข; 2543.
2. อนุวฒน์ ศุภชุตกล. โรงพยาบาลที (ไม่)น่าไว้วางใจ.
ั ิุ ่
พิมพ์ครังที 2. นนทบุรี : สถาบันพัฒนาและ
้ ่
รับรองคุณภาพโรงพยาบาล; 2542.
68 วารสารการจัดการความรู้ โรงพยาบาลเลิดสิน :: ปีที่ 2 ฉบับที่ 2 :: เมษายน - มิถุนายน 2552

16. ประภา จีนนิกุล
บรรณารักษ์ชำนาญการ
กลุ่มงานสนับสนุนวิชาการ กลุ่มภารกิจวิชาการ
โรงพยาบาลเลิดสิน กรมการแพทย์
วันที่ 6 8 ิถุนายน 552 รงพยาบาลเลิดสิน
1 -1 ม 2 โ การจดการความร โรงพยาบาลเลดสน มความประสงค์
ั ู้ ิ ิ ี
กรมการแพทย์ จัดประชุมวิชาการประจำปี ในปีนี้ จะให้ถอดเทปการบรรยายในเรื่องนี้ เพื่อลงตีพิมพ์ใน
จัดขึ้นเป็นครั้งที่ 12 ณ ห้องประชุม ชั้น 25 อาคาร วารสารการจัดการความรู้ โรงพยาบาลเลิดสิน ฉบับที่
กาญจนาภิเษก ภายใต้หัวข้อเรื่องว่า “6 ทศวรรษ ท่านกำลังอ่านอยู่นี้
โรงพยาบาลเลิดสิน” การประชุมฯ ครั้งนี้ ถือว่าเป็น เนื้อหาการบรรยาย นเรื่องเกี่ยวกับประวัติ
จะเป็
การประชมทแตกตางจากทกปทผานมาเพราะปนเ้ี ปนปท่ี
ุ ่ี ่ ุ ี ่ี ่ ี ็ ี ของโรงพยาบาลเลดสน ความทรงจำในอดตของผบรหาร
ิ ิ ี ู้ ิ
โรงพยาบาลเลิดสิน ครบรอบ 60 ปี (โรงพยาบาลเลิดสิน โรงพยาบาลเลิดสิน ในปีพุทธศักราชต่างๆ ขณะที่
ก่อตั้งเมื่อวันที่ 28 มิถุนายน พ.ศ.2492) ท่านยังปฏิบัติงานอยู่ รวมทั้งเรื่องเกี่ยวกับ ปัจจุบัน
ผู้ถอดเทป เป็นกรรมการและเลขานุการ ฝ่าย และอนาคตของโรงพยาบาลเลดสน ซงเปนเรองทนาสนใจ
ิ ิ ่ึ ็ ่ื ่ี ่
จดทำหนงสอทใี่ ชประกอบในการประชมฯ ตลอดระยะเวลา
ั ั ื ้ ุ และเป็ น เรื่ อ งที่ ส ำคั ญ มากสำหรั บ เราชาวเลิ ด สิ น
ของการประชุมฯ ทั้ง 3 วัน ผู้ถอดเทปได้เข้าร่วม วิทยากรที่บรรยายมีทั้งหมด 5 ท่าน ได้แก่
ฟังการบรรยายด้วยทุกเรื่อง นายแพทยประทป โภคะกล นายแพทยพงษศกด วฒนา
์ ี ุ ์ ์ ั ์ิ ั
เริ่มพิธีเปิดเมื่อวันที่ 16 มิถุนายน 2552 นายแพทย์เอกชัย จุละจาริตต์ นายแพทย์ธวัช ประสาทฤทธา
เวลา 09.00 น. นายแพทย์ธวัช ประสาทฤทธา อาจารย์ละไม แก้วอำไพ
รองผู้อำนวยการกลุ่มภารกิจวิชาการ และที่ปรึกษา ดำเนินรายการโดย นายแพทย์วิชัย วิจิตรพรกุล
คณะกรรมการดำเนินการจัดประชุมฯ ได้กล่าวถึง ภาพประกอบในเนื้อหาบางส่วน และเทปที่นำมาถอด
วัตถุประสงค์ของการจัดการประชุมฯ ในครังนี พร้อมกันนัน
้ ้ ้ ในครั้งนี้ ได้รับความเอื้อเฟื้อจากทีมงานเวชนิทัศน์ ที่ให้
ได้เรียนเชิญ นายแพทย์อนันต์ เสรฐภักดี ผูอำนวยการ ้ งานห้องสมุดทำสำเนาเทป
โรงพยาบาลเลดสน กลาวเปดการประชมฯ หลงจากนน
ิ ิ ่ ิ ุ ั ้ั รายละเอียดของเนื้อหาเพิ่มเติมเกี่ยวกับเรื่อง
ตามดวย นายแพทยสทศน ดวงดเี ดน ประธานคณะกรรมการ
้ ์ุั ์ ่ 1. การประชุมฯ านสามารถอ่านได้ใน งสือ
ท่ หนั
ดำเนินการจัดประชุมฯ อธิบายรายละเอียดของ ประชุมวิชาการ ครั้งที่ 12 ประจำปีงบประมาณ 2552
เนอหาการบรรยายในแตละวนพอสงเขป และไดเ้ ชญชวน
้ื ่ ั ั ิ เรื่อง 6 ทศวรรษ โรงพยาบาลเลิดสิน มีที่ห้องสมุด
ให้ ทุ ก ท่ า นอยู่ เ ข้ า ร่ ว มฟั ง การบรรยายทุ ก เรื่ อ งด้ ว ย โรงพยาบาลเลิดสิน กรมการแพทย์ ชั้น 8 อาคาร
เรองแรกทบรรยาย คอ เรอง “60 ป โรงพยาบาล
่ื ่ี ื ่ื ี กาญจนาภิเษก หรือท่านสามารถดาวน์โหลด E-Book
เลิดสิน : อดีต ปัจจุบัน อนาคต” ได้ที่เว็บไซต์ http://www.lerdsin.go.th/upload/
นายแพทย์สทศน์ ดวงดีเด่น เลขานุการคณะทำงาน
ุั lerdsincongresses12.pdf
JOURNAL OF KM LERDSIN HOSPITAL :: VOLUME 2 NUMBER 2 :: APRIL - JUNE 2009 69

17. 2. ประวัติโรงพยาบาลเลิดสิน ท่านสามารถ ตอนนั้นท่านเรียนหลักสูตรศัลยกรรม 3 ปี
อ่านเพิ่มเติมได้ในหนังสือ หรือวารสาร ของ ผู้รับผิดชอบหลักสูตรคือ
โรงพยาบาลเลิดสิน ซึ่งมีที่ห้องสมุดโรงพยาบาลเลิดสิน 1. ผูอำนวยการโรงพยาบาลเลิดสินสมัยนันคือ
้ ้
กรมการแพทย์ ตามที่อยู่ข้างต้น อาจารย์นายแพทย์คง สุวรรณรัต
2. อาจารย์นายแพทย์เสริม วงศ์อริยะ
ผบรรยายทานแรกคอ อาจารยนายแพทยเ์ อกชย
ู้ ่ ื ์ ั 3. อาจารย์นายแพทย์เจตนา ผลากรกุล
จละจารตต ทานเปนอดตหวหนากลมงานเวชศาสตรฟนฟู
ุ ิ ์ ่ ็ ี ั ้ ุ่ ์ ้ื 4. อาจารย์นายแพทย์อำนาจ สุนันท์
โรงพยาบาลเลิดสิน กรมการแพทย์ อดีตผู้อำนวยการ 5. อาจารย์นายแพทย์ประดิษฐ ศักดิ์ศรี
ศนยสรนธรเพอการฟนฟสมรรถภาพทางการแพทยแหงชาติ
ู ์ ิ ิ ่ื ้ื ู ์ ่ 6. อาจารย์นายแพทย์โสภณ ตันฑนันท์
บรรยายในหัวข้อเรื่อง “อดีตในโรงพยาบาลเลิดสิน ซงหลกสตรนจะคดเลอกแพทยจากการสอบบรรจุ
่ึ ั ู ้ี ั ื ์
ในช่วงของหมอเอกเป็นแพทย์ประจำบ้าน และแพทย์ เข้ารับราชการกรมการแพทย์ (ลำดับที่ 1 - 7 จึงจะ
เลิดสิน” ได้รับการคัดเลือก) ท่านกับนายแพทย์เฉลิม เย็นจิต
สอบได้ที่ 1 ทั้งสองคน จึงได้มาเรียนหลักสูตรนี้
หลักสูตรนี้เข้ามา 3 รุ่น พอฝึกอบรมได้ 1 ปี ก็ลาออก
กันหมด คงเหลือ 3 คน และมีเพียง 3 คนเท่านั้น
ทจบหลกสตรน หลงจากนนไมมใครจบหลกสตรนอกเลย
่ี ั ู ้ี ั ้ั ่ ี ั ู ้ี ี
เรา 3 คน (เสียชีวิต 1 คน เหลือ 2 คน) จึงเป็น
ลู ก เลิ ด สิ น ชุ ด แรกที่ จ บหลั ก สู ต รแพทย์ เ ฉพาะทาง
พื้นฐานของเนื้อหาการบรรยายและรูปภาพ
ส่วนใหญ่ที่ท่านนำเสนอในครั้งนี้ท่านนำมาจากหนังสือ
ภาพที่ 1 อาจารย์นายแพทย์เอกชัย จุละจาริตต์ “พระพุทธเจ้าหลวงกับโรงพยาบาล ๕ แผ่นดิน
ท่านบรรยายว่า ตอนที่เข้ามาทำงานที่ บนผืนดินพระราชทาน ย่านสีลม บางรัก”
โรงพยาบาลเลิดสิน ขณะนันตึกอำนวยการกำลังก่อสร้าง
้
พอก่อสร้างเสร็จก็มีฉายาว่า ตึกช้างเดิน เพราะห้องโถง
กว้างมาก ตอนนี้ขอเรียกว่า ตึกแมวเดิน
ภาพที่ 3 อาคารด้านหลังโรงพยาบาลเลิดสินที่ชั้นล่าง
ทางซ้ายมือเป็นห้องฉุกเฉิน ตอนที่เป็นแพทย์ฝึกหัดต้อง
มาฝกงานทหองนดวยและหลงคาทยนออกมาหนอยหนง
ึ ่ี ้ ้ี ้ ั ่ี ่ื ่ ่ึ
ภาพที่ 2 อาคารอำนวยการโรงพยาบาลเลิดสินที่กำลัง ทางขวามือ คือหลังคาโรงครัว ซึ่งเป็นที่นั่งทานอาหาร
ก่อสร้างในช่วงที่มาเป็นแพทย์ฝึกหัด กลางวันของแพทย์และเจ้าหน้าที่
70 วารสารการจัดการความรู้ โรงพยาบาลเลิดสิน :: ปีที่ 2 ฉบับที่ 2 :: เมษายน - มิถุนายน 2552

18. ภาพที่ 4 บ้านพักแพทย์ 2 หลัง
ภาพท่ี 6 อาคารโรงพยาบาลบางรก ใหสงเกตวา หลงคา
ั ้ั ่ ั
ตั้งฉากจากตัวตึก แต่ตึกเลิดสินเป็นมุมเอียง (ภาพนี้
ทานตองการสอวา อาคารเลดสนไมใชอาคารโรงพยาบาล
่ ้ ่ื ่ ิ ิ ่ ่
บางรัก เนื่องจากในหนังสือประวัติโรงพยาบาลเลิดสิน
พิมพ์คล้ายกับว่าอาคารเลิดสินคือโรงพยาบาลบางรัก
และจะเห็นจากภาพต่อไปว่า อาคารเลิดสินมีหลังคาที่
เป็นมุมเอียงโดยสังเกตที่ฝ้าเพดาน)
ภาพที่ 5 เป็นอาคารผู้ป่วยใน (อาคารเลิดสิน) ในช่วง
ที่ท่านเป็นแพทย์ประจำบ้านนั้น ชั้นล่างเป็นหอผู้ป่วย
กระดูกเรื้อรัง ท่านเคยพาฝรั่งมาดูงานที่นี่แล้วฝรั่ง
เป็นลม สงสัยว่า จะทนกลิ่นแผลเรื้อรังไม่ไหว
ชั้นบนเป็นหอพักผู้ป่วยอัมพาตจากหลังหัก
คอหัก และบางที่ก็มีผู้ป่วยศัลยกรรมมาอยู่ด้วย
อาจารย์นายแพทย์คง สุวรรณรัต ชอบมาทดลองทำ
ภาพที่ 7 ระเบียงของอาคารเลิดสินชั้นบน ซึ่งในช่วงที่
ที่นอนฟองน้ำให้ผู้ป่วยอัมพาตที่นี่ และท่านมาช่วยฝึก
การทำงานให้กระเพาะปัสสาวะผู้ป่วยอัมพาตที่ตึก ท่านเป็นแพทย์ประจำบ้านใช้เป็นหอผู้ป่วยกระดูกชาย
ในรูปเดียวกัน..ทางขวามือชันบนเป็นหอผูปวย
้ ้่ ผลงานทีตองเสียงชีวตของท่าน คือการออกหน่วย
่้ ่ ิ
พิเศษ ชั้นล่างเป็นหอผู้ป่วยกระดูกชาย บางทีก็มี แพทย์เคลื่อนที่กับ Special Force from Okinawa
ผู้ป่วยศัลยกรรมมาอยู่ด้วย ที่จังหวัดนครพนม กับนายแพทย์เฉลิม เย็นจิต
ความสุ ขในชี วิ ต แพทย์ ป ระจำบ้ า นเลิ ด สิ น ของท่ า น
ผลงานของท่ า นระหว่ า งเป็ น แพทย์ ป ระจำบ้ า น 1. ได้อยูใกล้พยาบาลสาวห้องผ่าตัด เพราะถูก
่
ที่โรงพยาบาลเลิดสิน เอาใจ ยกเว้นหัวหน้าห้องผ่าตัด คือคุณเรขา
ผลงานแรก คือท่านสร้างเครื่องดูดกระเพาะ 2. ตอนจัด party ระหว่าง อาจารย์กบลูกศิษย์
ั
เอกชั suction างระบบ และแพทย์หนุ่มกับพยาบาลสาว
โรงพยาบาลราชวิถีตั้งชื่อว่า ย สร้
central suction ของกระเพาะชั่วคราว ที่โรงพยาบาล 3. พยาบาลแก่ๆ รัก และเอื้ออารีพวกเรา
ราชวิถีและโรงพยาบาลเลิดสิน กอดได้ทุกคน
JOURNAL OF KM LERDSIN HOSPITAL :: VOLUME 2 NUMBER 2 :: APRIL - JUNE 2009 71