1. FOOD DEFENSE
Door: Martijn Pulles
31-10-2013

2. Missie en visie Kleemans
Kleemans is een in Nederland en België opererend, maatschappelijk
betrokken, middelgroot organisatieadviesbureau.
Vanuit onze expertise op het gebied van managementsystemen
helpen wij de ondernemer te ondernemen
in de breedste zin van het woord.
Onze kernwaarden zijn een
pragmatische en persoonlijke aanpak,
waarbij we in samenspraak met de klant streven naar een
optimaal resultaat voor alle betrokken partijen.

3. Waar wil ik het met u over hebben?
Food Defense
- Achtergrond en uitleg
- Discussie aan de hand van stellingen
- Mogelijke tips en adviezen

4. Doel van deze workshop is om van elkaar te leren over food
defense en hoe dit in de praktijk toe te passen.
Stel dus gerust uw vragen. We kunnen van elkaar leren!

5. Wat is Food Defense?
Er zijn diverse definities geformuleerd door verschillende instanties
(FDA, USDA, IFS, Global-GAP, PAS69, etc.). De definities lijken
sterk op elkaar. Opsommen voegt niet veel toe.
Algemene definitie (interpretatie M. Pulles):
Beveiliging van de voedselketen tegen opzettelijke contaminatie of
het opzettelijk berokkenen van schade.
Het verschil tussen de gedachte bij HACCP en Fooddefense:
bij HACCP wordt uitgegaan van onopzettelijke contaminatie bij
food defense van opzettelijke

6. Wat is Food Defense?
Aandachtsgebieden:
-Productschade en gezondheidsrisico
-Imagoschade: huismerk of bedrijfsnaam
Terugkomende thema’s:
-Kwaadwillig handelen
-Contaminatie of manipulatie van de voedselvoorziening
-Verstoren van de voedselvoorziening

7. Waar komt het thema Food Defense
vandaan?
-
-
-
Na 11-9-2001 (twin-towers) heeft de Amerikaanse regering
strikte regels ingevoerd ter voorkoming van toekomstige
“aanvallen”.
De voedselvoorziening wordt daarbij gezien als 1 van de meest
gevoelige gebieden waarbij snel duizenden “slachtoffers”
gemaakt kunnen worden.
Deze regels zijn wel bekend als de “Bioterrorism Act”.
Door de FDA zijn diverse publicaties uitgebracht over dit
onderwerp. Beschikbaar via http://www.fda.gov.

8. Food Defense vereisten in de IFS Food (excl.
implementatierichtlijn) (op hoofdlijnen)
• Zorg voor voldoende geschikt, betrouwbaar, competent en geïnstrueerd
personeel en duidelijke taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden
mbt food defense.
• Voer een food defense evaluatie uit, herhaal dat jaarlijks.
• Voer beheersmaatregelen in en inspecties en test of de beheersing
effectief is.
• Geef op een plattegrond de risicogebieden aan.
• Zorg voor goed toegangsbeheer.
• Maak goede afspraken met leveranciers (transporteurs, aannemers,
uitzendbureau’s, etc.)
• Maak een procedure voor de omgang met externe inspecties.

9. Food Defense vereisten in de BRC Food
(op hoofdlijnen)
•
•
•
•
•
Zorg voor een plan “in het geval van een food defense calamiteit”
Voer een risico-analyse uit, zet beheersmaatregelen uit.
Geef op een plattegrond de risicogebieden aan.
Zorg voor geschikt toegangsbeheer en bezoekersregistratie.
Zorg voor training van medewerkers.

10. Food Defense vereisten in de ISO/TS-22002
(op hoofdlijnen)
•
•
•
•
Voer een risicoanalyse uit voor het product
Tref passende beschermingsmaatregelen
Identificeer gevoelige plaatsen op de plattegrond
Stel passend toegangsbeheer in dmv fysieke beperking

11. Food Defense aandachtsgebieden
-
Buitenterrein / omgeving
Gebouwen (constructie/ontwerp)
Grondstoffen
Ontvangst en verzending
Transport en opslag
Personeel en uitzendkrachten
Bezoekers en aannemers
Toegangsbeheer
Chemische middelen
Informatiebeveiliging

12. Discussievraag:
Hoe moet een Food Defense training er uit
zien?

13. Discussievraag:
Hoe moet een risico-analyse er uit zien?

14. Discussievraag:
Hoe beheers je een pand met erg veel
toegangen?

15. Discussievraag:
Hoe ga je om met screening van personeel?

16. Discussievraag:
Hoe beheers je het logistieke proces (o.a. bij
groupage)?

17. Food Defense – Assesment - hulpmiddel
http://www.fda.gov/food/fooddefense/
Pdf-bestand food defense plan
Via de FDA is een tool beschikbaar, de Food Defense Plan Builder.
Deze tool kan u helpen met een eerste evaluatie van relevante aspecten in
relatie tot Food Defense.

18. Opbouw risico-analyse (voorbeeld)
-
Het kan vergelijkbaar als met HACCP qua methodiek:
Gebied
Knelpunt
Kans
Effect
Risico
Onderbouwing
Beheersing
Personeel
Onbetrouwbare
uitzendkracht
2
3
6
Veel werk via
uitzendbureaus
FDM1
Grondstof
Onbekende
leverancier
1
3
3
Alle leveranciers
zijn bekend
Zie xx

19. Tips
• Afspraken met leveranciers worden vaak in de vorm van een verklaring
of supplier-questionnaire uitgegeven. Integreer hierin food defense.
• Een opfristraining voor HACCP kan heel goed gecombineerd worden
met zaken rond food defense.
• Integreer relevante thema’s mbt food defense in een interne audit en
fabrieksinspectie.
• Maak food defense onderdeel van je werving & selectie-proces en voer
exit-gesprekken. Stel hiervoor een protocol op.
• Neem taken mbt food defense op in je functiebeschrijvingen.
• Maak food defense onderdeel van je verificatieproces en verifieer de
actualiteit zoals dat ook met een basisvoorwaardenprogramma gedaan
wordt. Dit kan dan ook terugkomen in een management review.
• Integreer het in een bedrijfsnoodplan / calamiteitenplan