Poboación mundial

2. Na actualidade, uns 7300 millóns de persoas habitamos
a terra. E a cousa non para.

3. A xeografía da poboación é a rama da ciencia que estuda a
poboación (número, evolución, características,……) e as
relacións co espazo en que habita.
A súa vez, está ligada a outra ciencia: a demografía. Os
demógrafos recompilan datos sobre a poboación e analízanos.
O comportamento da poboación mundial cambiou moito
ao longo do último século, pero, sobre todo, nas catro últimas
décadas. Estes cambios deron lugar á aparición de novos
problemas.

5. Cántos somos?
O dato básico é o número total dos seus habitantes ou
poboación absoluta. A partires del, podemos calcular a
densidade de poboación, que é a relación entre o número de
persoas e a superficie do territorio que ocupan. En xeral,
considérase que un territorio está pouco poboado se ten unha
densidade en torno aos 10 hab/km2; que está medianamente
poboado se ten unha densidade en torno aos 50 hab/km2; e
que está moi poboado se a densidade supera os 80 hab/Km2.
Densidade de poboación= Nº de habitantes/Superficie do lugar

6. Un escaso crecemento ata o século XIX
Dende a aparición dos primeiros seres humanos, hai varios
millóns de anos, ata o século XIX, a poboación mundial creceu
moi lentamente. Aínda que se producía un elevado nº de
nacementos, era contrarrestado por unha alta mortalidade,
provocada fundalmente pola falta de avances sanitarios. Esta
elevada mortalidade intensificábase durante períodos de
guerras, fames e epidemias. Por ex., en Inglaterra a peste negra
do século XIV acabou coa vida de máis do 40% dos seus
habitantes.
Así, a poboación mundial, que cara ao ano 1 d.c. se estimaba en
torno aos 300 millóns de habitantes, só aumentou ata os 800
millóns en 1750.

7. A peste negra

8. Gripe

9. A explosión demográfica
A partires do século XIX, a poboación creceu con rapidez
grazas ao descenso da mortalidade. As melloras nas técnicas
agrícolas permitiron obter máis alimentos, co que moitos
países deixaron de padecer fames. Por outro lado, os avances
da medicina e unha maior hixiene reduciron as epidemias e as
mortes causadas por certas enfermidades. Ao longo do S. XIX, a
poboación mundial pasou de 1000 a 1700 millóns.
O crecemento demográfico acelerouse no S. XX, sobre todo na
2ª metade. En só 40 anos, a poboación duplicouse: en 1960
había 3000 millóns, e a mediados de 1999 superáronse os 6000.
Debido a este rechamante aumento nun tempo tan curto,
dicimos que se produciu unha explosión demográfica.

10. Situación actual e previsións
Hoxe a poboación mundial sitúase arredor dos 7.400 millóns de
persoas. Ao longo do S. XXI, a poboación crecerá, pero a un ritmo
máis lento porque a natalidade está a descender. Calcúlase que en
2050 a poboación será duns 9.500 millóns de habitantes.
O maior crecemento darase nos países subdesenvolvidos, pois
neles a poboación a poboación nova é máis numerosa e as taxas de
natalidade máis elevadas. Se na actualidade, 5.800 millóns de persoas
viven en países periféricos ou subdesenvolvidos, no 2050, prevese que
sexan 8.200 millóns. Polo contrario, a cifra de habitantes nos Estados
máis desenvolvidos, uns 1.300 millóns, non se incrementará
significativamente neste período.
No século XXI a poboación mundial avellentará pois prevese que
a natalidade continúe descendendo e a mortalidade sendo baixa.
Estímase que a mediados deste século a poboación maior de 65 anos
será maior ca de nenos de 4 anos en porcentaxe

11. Grandes desigualdades no planeta:
-Concentración do 90% da poboación no Hemisferio
Norte (Paralelos 20°/60° e preto da costa)
-Focos de acumulación demográfica no S e SE asiático,
Europa occidental e costa Atlántica de EE.UU.
-Focos de despoboamento nas zonas frías, desertos cálidos
e selvas ecuatoriais
Xustificantes:
-Factores físicos condicionantes. Preferencia polas zonas
temperadas, costeiras ou con solos fértiles
-Factores humanos, relacionados coa antigüidade do
poboamento e a economía das zonas máis competitivas.

12. Cómo evoluciona a poboación?
É imprescindible saber se a poboación dun lugar crece ou
decrece. Para iso, estúdanse a natalidade, a fecundidade e a
mortalidade:
a)Natalidade
Número de nacidos que se produce nunha poboación.
Mídese coa taxa bruta de natalidade (Tbn)
Tbn=Nº de nacementos/Nº de habitantes × 1000

13. FACTORES DA NATALIDADE:
-Biolóxicos, como a idade da nai
-Demográficos, como o predominio de mozos ou anciáns
-Socioeconómicos, relacionado cos custos e beneficios
de ter fillos. Conciliación laboral e familiar
-Culturais, con aspectos tales como o uso de
anticonceptivos, idade do matrimonio e crenzas relixiosas
-Políticos, medidas adoptadas polos Estados para reducir
ou fomentar a natalidade (China: Política dun fillo único que
finalizou este 2016; Galicia: Tarxeta Benvida)

16. c)A mortalidade
É o número de defuncións que se produce nunha poboación.
Mídese coa taxa bruta de mortalidade (Tbm)
Tamén se poden calcular outras taxas máis específicas, como a
de mortalidade infantil (Tmi), que rexistra o nº de nenos que
morren antes de facer o seu primeiro ano de vida por cada 1000
meniños nacidos. Esta taxa é un bó indicador do nivel de
desenvolvemento dun país.
Tbm=Nº de falecidos/Nº de habitantes × 1000
Tmi=Nº de falecidos menores dun ano/nº nacidos vivos ×
1000

17. Tanto na natalidade coma na mortalidade, unha taxa
superior ao 30‰ considérase alta; se o valor se encontra entre
15 e 30‰, dise que é moderada; e baixa cando é inferior ao
15‰
Para saber se a poboación dun lugar crece, calculamos o
crecemento natural ou vexetativo (Tcv). Se nun lugar morre
máis xente da que nace, a poboación redúcese, e se morre
menos xente da que nace, a poboación aumenta.
Tcv=Nº de nacidos−Nº de falecidos/Nº de habitantes × 100
INE Eurostat
ONU

20. 1) Utiliza as fórmulas que acabamos de ver para calcular os
seguintes valores de Andalucía e Cantabria (Datos de 2004):
-Densidade de poboación -Tbn -Tbm -Tmi -CV
Andalucía Cantabria
Habitantes 7.687.518 554.784
Superficie (Km2) 87.597 5.321
Nº nacementos 86.015 4.783
Nº defuncións 64.715 5.519
Nº defuncións menores dun
ano
344 13

22. • Emigración: consiste en deixar o propio país ou rexión para
establecerse noutro lugar (Emigrantes)
• Inmigración: supón a chegada de poboación ao lugar de
destino (Inmigrantes)
• Causas e clasificacións das migracións
a) Naturais: Terremotos, secas, inundacións, etc..
b) Políticas: Guerras, persecucións políticas, raciais, ...
c) Económicas: Exceso de poboación, falta de
traballo, ...
 Forzosas ou libres
 Temporais ou definitivas
 Interiores ou exteriores
 Regular ou irregular (situación xurídica do migrante)

23. Emigración galega - Principios S. XX

25. Emigración cara á UE

26. 1. IDADE E SEXO
1. -Tres grupos de idade: mozos (0-14); adultos (15-64); anciáns
(+65)
2. -Diferenzas claras no mundo con diferente predominio dos
grupos de idade
3. -Factores: Mortalidade e natalidade, migracións, políticas,
Historia, etc..
4. -Relación entre o nº de homes e mulleres
5. -Análise coa Pirámide de poboación
2. ACTIVIDADE E SECTORES ECONÓMICOS
-Poboación activa (ocupada e desocupada) e inactiva
-Taxa de actividade mais alta nos países desenvolvidos
-Sectores económicos: Primario, secundario e servizos

27. Unha pirámide de poboación é un gráfico de barras que
representa a estrutura da poboación por grupos de idade e sexo
No eixe vertical ou de abscisas sitúanse as idades de poboación
agrupadas en intervalos de 0 a 4 anos, de 5 a 9, de 10 a 14, etc…
Na metade esquerda do gráfico represéntase os valores
correspondentes á poboación masculina. A lonxitude de cada
barra mostra a porcentaxe de homes dun grupo de idade sobre
o total da poboación masculina
Na metade dereita do gráfico represéntanse os valores
correspondentes á poboación feminina. A lonxitude de cada
barra mostra a porcentaxe de mulleres dun grupo de idade
sobre o total da poboación feminina.

29. No eixe horizontal ou de ordenadas márcanse as porcentaxes.
Normalmente rotúlanse só algunhas delas, a intervalos
regulares, para que o gráfico resulte máis limpo.
CÓMO SE INTERPRETA?
1-Pirámide expansiva ou en forma de pagoda
2-Pirámide regresiva ou en forma de tonel ou bulbo
3-Pirámide estancada ou en forma de campana

31. Un crecemento elevado
Nos países subdesenvolvidos, o crecemento da poboación é, en
xeral, alto, por riba do 2%. A razón é a elevada natalidade. Na
maioría destes países, a taxa de natalidade supera o 30‰ e
nalgúns Estados africanos rolda o 50‰. Non obstante, nas
derradeiras décadas foise reducindo o crecemento.
Esta elevada natalidade responde a 5 motivos principais:
-A maioría da poboación vive da agricultura, e o traballo dos
fillos no campo é indispensable para as familias
-Existe unha elevada mortalidade infantil, polo tanto as mulleres
teñen máis fillos pois se algún non sobrevive

32. -Moitas culturas valoran as mulleres polos fillos que teñen
-A relixión ten un gran peso, e normalmente as relixións rexeitan
o uso de métodos artificiais de control da natalidade
-Moitos gobernos non realizan campañas de planificación
familiar

33. Menor esperanza de vida e poboación nova
A esperanza de vida nos países subdesenvolvidos é máis
baixa ca nos países desenvolvidos. Nalgúns Estados Africanos, a
idade media de vida non chega aos 48 anos. Aínda que a
difusión de medicamentos e vacinas reduciu a mortalidade,
moitas persoas continúan sen ter acceso a eles, así como á
sanidade e á auga potable. Estes factores + a malnutrición e
conflitos armados explican a baixa esperanza de vida.
A consecuencia é que a poboación é nova. Menos dun 10%
dos seus habitantes teñen máis de 65 anos
Premio World Press Photo,
1993

34. Problemas e políticas
Nos países subdesenvolvidos a poboación supón varios
problemas:
O rápido crecemento demográfico, por riba da produción de
alimentos, agrava o problema da fame nos países máis pobres
Aumenta a presión sobre os recursos naturais: auga, terra….
Necesítanse máis servizos (hospitais, escolas,…) e vivendas
Os postos de traballo son insuficientes
Algúns países, coma India, China ou Alxeria, puxeron en
práctica políticas de planificación familiar, aínda que con
resultados dispares. Mentres que en China e Alxeria o
crecemento demográficos diminuíu, non foi así en India, onde
cada ano a súa poboación aumenta en 15 millóns de persoas.

35. Un crecemento débil
Nos países desenvolvidos, o ritmo de crecemento da
poboación é moi débil, en torno ao 0,2%. Só nuns poucos
países o crecemento natural non é tan baixo e sitúase
arredor do 1%; é o caso de Estados Unidos, Australia e
Irlanda.
Este débil crecemento débese a unhas taxas de natalidade
moi baixas, que en moitos países son inferiores ao 11‰. A
taxa de fecundidade media é de 1,5 fillos por muller.

36. Os principais factores que condicionan esta baixa natalidade
son:
A progresiva incorporación da muller ao mercado laboral e a
dificultade para facer compatibles o traballo e mais o coidado
dos fillos
A difusión dos anticonceptivos
O atraso da idade á hora de formar unha familia e de ter o 1º
fillo (En moitos casos o único)
O importante gasto que implica o mantemento dos fillos
O cambio nos valores sociais e o menor peso da relixión

37. Elevada esperanza de vida e avellentamento
Nestes países, a esperanza de vida supera os 79 anos. Debido a
esta elevada esperanza de vida e á baixa natalidade, os países
desenvolvidos son vellos. Máis do 20% da poboación ten máis
de 64 anos.
Os Estados máis afectados polo avellentamento demográfico
son Xapón e os países europeos
Problemas e políticas
O avellentamento da poboación supón varios problemas:
Un aumento do gasto estatal en sanidade e en creación de
centros de atención para persoas maiores: residencias de
anciáns, centros de día, etc..

38. Un aumento do gasto en pensións
As persoas maiores son máis aforradoras. Aínda que o aforro
é beneficioso, pódese frear o crecemento económico do país se
o consumo se reduce en exceso.
A poboación maior é máis conservadora, o que pode supoñer
un obstáculo para o desenvolvemento de novas iniciativas
Para facer fronte a estes problemas, os gobernos adoptan
políticas de 2 tipos. Unhas políticas teñen o fin de favorecer a
natalidade mediante axudas económicas para o mantemento
dos fillos, a creación de gardarías gratuitas nos centros de
traballo ou permisos de maternidade ou paternidade máis
longos. Outras políticas están dirixidas a sufragar os gastos
sociais que xera o avellentamento da poboación mediante o
aumento de impostos, o atraso da idade de xubilación ou o
recorte nas pensións.

39. -ELEVADO CRECEMENTO DA POBOACIÓN
Aínda que existe unha desaceleración, a poboación mundial
superará os 10.000 millóns de habitantes antes de entrar no
derradeiro cuarto do século XXI.
Consecuencias:
-Desequilibrios poboación-recursos
-Menor desenvolvemento
Solucións: Desenvolvemento sostible
-MIGRACIÓNS MASIVAS
Aumentan debido ás enormes desigualdades e
desequilibrios económicos no planeta. E un factor a incluir: o
problema climático. Control e fronterización das migracións
-ENVELLECEMENTO DA POBOACIÓN
Incremento da idade de xubilación, fomentar a natalidade e
ampliar o permiso de paternidade