1. Hemoglobinopatiler
Dr. Ahmet Faik Öner

2. • Hemoglobin (Hb)molekülü 5.0X5.5X6.4
nanometre boyutlarında 64000 dalton
ağırlığında tetramer yapısında bir protein
molekülüdür.
• Hem ve globin proteinlerinde oluşur.
• Hem ferroprotoporfirin IX molekülüdür.
• Hem; demir ferrous (+2) pozisyonunda iken
O2 ve CO bağlayabilir. Ferrik durumda ise
siyanid bağlayabilir.

3. • Globin zincirleri aminoasit farklılıkları
nedeniyle α, β, δ, ε, γ, ξ zincirleri olarak
adlandırılır.
∀ α zinciri 141 aminoasit,
∀ β zinciri 146 aminoasittir.

4. Bohr Effekt
• Oksijen affinitesi terimi P50 olan rakamla
endekslidir. Yani normal şartlarda P50 değerinde
hemoglobin yarı saturedir. 37’C, pH:7.4, 2-3
difosfogliserat (2-3 DFG) 5 mmol/l, pCO2 40 mmHg
iken erişkin kanında P50 değeri için oksijen basıncı
26 mmHg’dir.
• Düşük pH, yüksek 2-3DFG ve hipertermi
durumlarında oksihemoglobin dissosiasyon eğrisi
sağa kayar, yani O2 affinitesi azalır, yani O2
dokulara daha kolay salınır.

5. İnsan Hemoglobinleri
Hb Zincirleri %* Artışı Azalışı
A α, β
2 2 92.5
A2 α δ
2, 2 2.5 βTls. αTls.
A1c Glikolize A 3 Diabet M.
F α γ2
2, <1 Tls. Major
Gover 1 ξ , ε2
2 0
Gover 2 α ε2
2, 0
Portland ξ , γ2
2
H β4 0 αTls.
H
Barts γ4 0 αTls.

6. İnsan Hemoglobinleri

7. HbF
• Geç fetal dönem hemoglobinidir. Beta
zincirinden 39 aminoasit farklıdır. Yenidoğan
Hb.inini % 80’i HbF, %20’si HbA’dır.
• HbF’in O2 affinitesi HbA’ya göre yüksektir.
• Bazı eritrositlerde eritrositin %20’sinden
fazlası, yani 5 pg’dan fazlası HbF’tir. Bunlara
fetal cell de denmektedir. Bu hücreler tüm
eritrositlerin % 0.1-7’si kadar olabilir.
• HbF miktarı %1’den azdır. Arttığı bazı
durumlar vardır.

8. • HbF miktarının arttığı haller:
– Beta talesemi
– herediter persistan fetal hemoglobinemi
– aplastik anemi
– akut lösemi
– kronik myelositer lösemi
– diğer stress eritropoezi durumları.

9. • HbA2’nin arttığı Haller
– Konjenital
• Beta talesemi taşıyıcılığı (trait)
• anstabil hemoglobinopatiler
• orak hücre taşıyıcılığı
• orak hücre anemisi+alfa talesemi
– Akkiz
• Megaloblastik anemi
• hipertroidi
• HbA2’nin azaldığı durumlar
– Konjenital
• alfa talesemi
• delta,beta talesemi
• herediter persistan fetal hemoglobinemi

10. – Akkiz
• demir eksikliği anemisi
• sideroblastik anemi
• HbH ve Hb Barts alfa talesmilerde
belirlenen hemoglobin cinsleridir. Her iki
hemoglobinin de oksijen affinitesi belirgin
derecede yüksektir ve Bohr effekt etkin
değildir.

11. Şimdiye kadar 500 civarında Hb varyantı
bulunmuştur.
Bunların:
439’u nokta mutasyonu ile Hb’de yer
değişikliği
14’ü delesyon
12 uzamış zincir
9 fuzyon
7 iki aminoasit yer değişikliği

12. Klinikte Önemli Hb. Varyantları
• Sickle Cell Sendromları
– SS, SC, S/D Los Angeles, S/Q Arab, S/Beta Talesemi
• Anstabil Hb (Konj Heinz Body anemi)
• Anormal O2 affinitesine yol açanlar
– Yüksek O2 affinitesi: familial eritrositoz (40 varyant)
– Düşük “ “ : “ siyanoz (Hb Kansas,
İsrail)
• Hb M: Familial siyanoz (5 varyant)
• Talesemi Fenotipi yapanlar
– β talesemi : Hb Lepore, Hb E, HbS, İndiana Polis
– α talesemi : Hb constant spring

13. Anstabil Hemoglobinler
(Konj Heinz Body Hem. Anemi)
• Ot. Dominant geçişlidir.
• Hastaların hemolizatları sıcakta presipite
olur.
• 100 kadar varyant sözkonusudur
• 3/4’ü beta zinciri mutasyonudur.

14. • Anstabil hemoglobinlerde aminoasidlerin
bağlanma noktalarında defekt vardır.
• Heinz body supravital boyalarla görülebilir.
• Ancak bazı vakalarda splenektomi sonrası
görülebilir.

15. Uzamış Hemoglobin zinciri
yapan anormal Hb.ler
• Alfa zinciri
– Hb. Constant spring
– Hb. Icaria
– Hb. Rock
– Hb. Koya Dora
– Hb. Wayne
– Hb. Grady

16. Uzamış Hemoglobin zinciri
yapan anormal Hb.ler
• Beta Zinciri
– Hb. Tak
– Hb. Cranston
– Hb. Saverne
– Hb. Marseille
– Hb. South Florida
– Hb. Doha

17. Methemoglobinemi
• Hemoglobinin ferrik (Fe3+) konumunda
kalması durumudur. Klinikte kendini
siyanoz ile gösterir.
• Siyanozlu bir hastada kalp ve akciğer
problemi yoksa methemoglobinemi
düşünülmelidir.

18. Siyanoz Nedenleri
• Hemoglobinin oksijenizasyonunda yetersizlik
(sık)
– Akciğer hastalıkları
– Sağdan-sola şantlı kalp defektleri
– konjestif kalp yetmezliği
– Düşük affiniteli Hb varyantları
• Methemoglobinemi (seyrek)
– Konjenital
• Sitokrom b5 redüktaz eksikliği
• Sitokrom b5 eksikliği
• M hemoglobinin

19. – Akkiz durumlar
• İlaçlar
– Direk oksidasyon: ferrisiyanid, bakır, H2O2,
hidroksilamin
– O2 ile interaksiyon: Nitrit, nitrogliserin, hidrazin, tiol
– Biyokimyasal transformasyon gerektirenler:Anilin
boyaları, sulfonamdler, prokain deriveleri (topikal
anestezikler.
• Sulfohemoglobinler:
– arilamin bileşikleri