1. BULAŞICI HASTALIK
SALGINLARININ İNCELENMESİ
Dr. Osman GÜNAY
1 O. GÜNAY

2. Dersin Amacı
Bulaşıcı hastalık salgınlarını kontrol
altına alabilmek için, salgından önce ve
salgın çıktıktan sonra alınabilecek
önlemler konusunda bilgi vermek
2 O. GÜNAY

3. Öğrenme Hedefleri
Bir saatlik dersin sonunda öğrenciler;
2. Salgınla ilgili temel epidemiyolojik kavramları
tanımlayabilecek,
3. Salgından önce ve salgın çıktıktan sonra
alınacak önlemlerin amaçlarını sayabilecek,
4. Salgından önce ve salgın çıktıktan sonra
alınabilecek önlemleri sayıp açıklayabilecek
3 O. GÜNAY

4. SALGIN (epidemi)
Bir toplumda bir hastalığın sıklığının belli bir
dönemde anlamlı ölçüde artış göstermesidir
4 O. GÜNAY

5. Epidemi Türleri
 Tek kaynaklı epidemiler: Birçok kişinin aynı
kaynaktan etkilenmesi sonucu ortaya çıkan ve
hızlı gelişen patlama tarzında salgınlardır
 Temas epidemileri: Hastalığın bir konakçıdan
diğerine bulaşması sonucu oluşan ve yavaş
gelişip uzun süren salgınlardır.
5 O. GÜNAY

6. Tek Kaynaklı Epidemi
YK
YK
Kaynak YK
YK
YK
6 O. GÜNAY

7. Temas Epidemisi
YK
Kaynak
YK
YK
Kaynak
Kaynak
Kaynak
YK
YK Kaynak
Kaynak YK
Kaynak
7 O. GÜNAY

8. Tek Kaynaklı Epidemi
Vaka
Sayısı
Zaman (günler)
8 O. GÜNAY

9. Temas Epidemisi
Vaka
Sayısı
Zaman (aylar)
9 O. GÜNAY

10. Atak Hızları
 Genel atak hızı
 Primer atak hızı
 Sekonder atak hızı
10 O. GÜNAY

11. Genel Atak Hızı
Bir salgın dönemindeki toplam vaka sayısının
risk altındaki nüfusa oranıdır.
11 O. GÜNAY

12. Primer Atak Hızı
Salgının başlangıcından itibaren en uzun bir
kuluçka süresi içinde meydana gelen (primer
vaka) sayısının risk altındaki nüfusa oranıdır.
12 O. GÜNAY

13. Sekonder Atak Hızı
Primer vakalardan sonra meydana gelen
(sekonder vaka) sayısının risk altındaki nüfusa
oranıdır.
13 O. GÜNAY

14. Salgın Tiplerinin
Karşılaştırılması
Tek kaynaklı epidemilerde:
 Primer atak hızı yüksek
 Sekonder atak hızı düşük (veya sıfır)
Temas epidemilerinde:
 Primer atak hızı düşük
 Sekonder atak hızı yüksek
14 O. GÜNAY

15. Salgın Çıkmadan Alınacak
Önlemlerin Amaçları
 Salgın çıkmasının önlemek ya da
geciktirmek
 Çıkabilecek bir salgından mümkün olan
en erken zamanda haberdar olmak,
 Salgınların en zararla atlatılmasını
sağlayacak önlemler almak.
15 O. GÜNAY

16. Salgın Çıkmadan Alınacak
Önlemler
 Çevrenin olumlu hale getirilmesi
 Bağışıklama
 Toplum eğitimi
 Erken uyarı sisteminin kurulması
 Risk altındaki grupların sürekli taranması
 Sağlık örgütlerinin hazırlanması (tanı, tedavi,
karantina, iletişim, kayıt vb)
16 O. GÜNAY

17. Salgın çıktıktan sonra alınacak
önlemlerin amaçları
 Salgının en kısa sürede ve en az zararla sona
ermesini sağlamak,
 Benzer salgınların tekrarlanmasını önlemek.
 Hastalığın özellikleri ile ilgili yeni bilgiler elde
etmek
17 O. GÜNAY

18. Salgın Şüphesi Olduğunda
Yapılması Gerekenler – I
1. Hastalık tanısının kesinleştirilmesi
2. Salgın tanısının konulması
3. Risk altındaki toplumun incelenmesi
4. Saptanan hastaların epidemiyolojik
özelliklerinin incelenmesi (kişi, yer, zaman)
18 O. GÜNAY

19. Salgın Şüphesi Olduğunda
Yapılması Gerekenler – II
1. Salgın sırasındaki çevresel koşulların
incelenmesi ve salgın öncesi durumla
karşılaştırılması
2. Salgının kaynağı ve nedenleri hakkında
hipotezler kurulması
3. Kurulan hipotezlerin test edilmesi
19 O. GÜNAY

20. Salgın Şüphesi Olduğunda
Yapılması Gerekenler – III
1. Salgın kontrolü için gerekli önlemlerin
alınması
2. Yapılan çalışmaların rapor edilmesi
3. Salgının tekrarlanmaması için gerekli
önlemlerin alınması
20 O. GÜNAY

21. Salgını kontrol altına almak
için alınacak önlemler – I
A. Kaynağa yönelik önlemler
Hasta ve portörlerin tedavisi, tecrit,
karantina, hasta hayvanların öldürülmesi vb.
21 O. GÜNAY

22. 22 O. GÜNAY

23. Salgını kontrol altına almak için
alınacak önlemler – II
B. Bulaşma yoluna yönelik önlemler
Çevrenin olumlu hale getirilmesi (vektör
kontrolü, dezenfeksiyon, gıda kontrolü, atık
kontrolü, su kontrolü vs)
23 O. GÜNAY

24. Salgını kontrol altına almak için
alınacak önlemler – III
C. Sağlam kişilere yönelik önlemler
Aktif ve pasif bağışıklama, seroproflaksi,
kemoproflaksi, kişisel hijyen eğitimi vb.
24 O. GÜNAY

25. 25 O. GÜNAY

26. 26 O. GÜNAY