1. Rome must be
Rome was not built in the capital of
a day. Italy because
without Rome
Anonymous Italy cannot be
constituted.
When in Rome, live as
the Romans do: when All roads lead to Rome.
elsewhere, live as they
live elsewhere.
2. " Life can be understood
backwards, but it must be
lived forward."
Sinasabi na ang tanging daan upang maunawaan ang
kasalukuyan, para sa ikagaganda ng kinabukasan ay sa
pamamagitan ng pagbabalik-tanaw sa nakaraan. Ang
pagsilip sa mahaba at masalimuot na kasaysayan ng bawat
nilalang sa daigdig na ito ang makapagpapaliwanag sa lahat
ng pangyayaring dumadatal sa ating buhay dito sa mundo.
5. Matatagpuan ang lungsod ng Rome sa
tangway ng Italy. Hugis bota ang
tangway na napapaligiran ng mga
sumusunod:
Dagat Adriatiko-silangan
Mediteraneo- timog
Tyrrhenian- kanluran
6. ang pangalan ay hinango sa Italus na ang
kahulugan ay bota – isang peninsula na
may hugis bota na umaagos sa dagat
Mediterano
nasa pagitan ng Silangan at Kanluran
pangunahing ilog
1. Arno
2. Tiber
3. Liris
4. Volturous
7. Bundok ng Alps sa hilaga na natural
na pananggalang sa mga dayuhan
hindi malamig ang klima kung taglamig
at di rin mainit kung tag-init
may matabang lupang sakahan at
sapat ang ulan sa mga magsasaka
9. Ayon sa alamat, itinatag ang lungsod ng Rome
ng kambal na sina Romulus at Remus. Sila ay anak
ng diyos na si Mars at ng diyosang si Aphrodite. Sa
pampang ng Ilog Tiber, itinapon ng kanilang tiyuhin
na si Amulius ang kambal upang mamatay. Ngunit
napadpad sa pampang ang isang inahing lobo (she-
wolf) na umampon at nag-alaga sa kambal.
Kalaunan, kinupkop ang kambal ng isang pastol. Sa
paglaki nina Remus at Romulus, napagkasunduan
nilang magtayo ng isang lungsod sa tabi ng Ilog
Tiber. Gayunman, nagtalo ang kambal kung sino
ang nararapat mamuno sa bagong tatag na lungsod
at sa huli ay napatay ni Romulus si Remus. Naging
Hari si Romulus at isinunod sa pangalan niya ang
lungsod.
12. LATIN
buhat sa tribo ng mga Indo-Europeo na unang
nakarating sa Latium timog ng ilog Tiber
Latin ang kanilang ginagamit na salita
gumagamit sila ng mga sandatang yari sa tanso
nagtatag ng mga lungsod-estado na ayon sa
kasaysayan ay pinag-isa sa pamamagitan ng
pederasyon na tinatawag na Liga ng Latia, sa
pangunguna ng lungsod ng Alba Logna
13. ETRUSCAN
lumikas mula sa Crete upang umiwas sa pananakop ng Gresya
unang nanirahan sa Etruria (na ngayon ay Tuscany) sa hilagang
bahagi ng Laium
mas mataas ang antas ng kanilang kabihasnan kaysa sa Latin
nagtatag sila ng mga istablisimento na yari sa bato
nagtatag sila ng mga istablisimento na yari sa bato
GAUL
bumaba buhat sa Alps at nanirahan sa lambak ng Po
mababangis at mapandigma na gumagamit ng sibat na may tulis
sa magkabilang dulo
15. ikinabubuhay ng mga Romano, may
ilang nag-aalaga ng hayop
kakaunti ang mayayaman at kakaunti
rin ang mahirap, lahat halos ay pantay-
pantay
mag-anak ang yunit ng lipunan ng mga
Romano
sumasamba sa mga ninuno -
politeismo
16. ang mga diyos ng mga Romano
DIYOS KAPANGYARIHAN
Jupiter (Zeus) kataas-taasang diyos
Huno (Hera) asawa ni Jupiter at reyna ng
langit
Mars (Ares) digmaan
Minerva (Athena) karunungan
Venus (Aphrodite) kagandahan
Ceres (Demeter) pagsasaka
Diana (Artemis) buwan at pangangako
Mercury (Hermes) mensahero ng mga diyos at
tagapagtaguyod ng mga
komersyo
Vulvan (Hephaestus) apoy at tagapagpanday ng
mga diyos
Apollo (Phoubus) araw, musika at panghuhula
Vesta puso
Janes pintuan
Penates tanod ng pagkain
Lares tahanan
18. alamat ni Remus at Romulus
mas maunlad ang pamumuhay ng mga
Etruscan kaysa sa mga sinaunang
Romano
Lucius Junius Brutus – isang Romano
na namuno upang itaboy at lumaya mula
sa mga Etruscan
Haring Larquinus Superbus – huling
hari ng mga Etruscan
20. Pagkatapos maitaboy ni Lucius Junius Brutus
ang mga Etruscan, itinatag niya ang Republika
mula sa pamumuno ng mga hari, ang mga
Romano ay naghalal ng dalawang konsul – mga
pinunong may kapangyarihan ng isang hari at
nanunungkulan lamang ng isang taon
sa panahon ng kagipitan at kaguluhan,
nagtatalaga ng isang pinuno o diktador na ang
kapangyarihan ay hanggang anim na buwan
lamang at ang kanyang kapangyarihan ay mas
mataas pa sa konsul
21. ang republika ay hindi isang demokratikong
pamahalaan dahil ito ay para lamang sa mga
patrician o mayayaman – ang mga konsul,
diktador at ang lahat ng kasapi ng senado ay
pawang mga patrician
ang mga mahihrap na kasapi ng asembleya na
binubuo ng mga mandirigma ay pawang mga
plebian
ang asembleya ay walang kapangyarihang
politikal
hindi maaaring maging mag-asawa ang mga
patrician at plebian
23. sa pamamagitan ng pagmamartsa ginawa
ng mga plebian ang kanilang unang
paghihimagsik patungo sa Banal na Bundok
at doon binalak nilang magtayo ng sariling
lungsod
dahil sa takot ng mga Patrician, sinuyo nila
ang mga Plebians at binigyan ng mga
sumusunod na prebilehiyo
24. 1. pagkaltas ng dating utang
2. pagpapalaya sa mga alipin ng
pagkakautang
3. paghalala ng dalawang mahistradong
Plebian na tintawag na tribunes na ang
kanilang karapatan lamang ang
pinagtatanggol – ito ay may karapatang
hadlangan ang senado na maaaring
makakasama sa kanila
25. kauna-unahang batas na naisulat sa Roma,
na naging dahilan ng pagkakaron ng
karagdagang karapatan sa mga Plebeians
gaya ng;
1. maaari nang makapag-asawa ng
patrician
2. maaari nang mahalal na konsul
3. maaaring maging kasapi ng senado
27. nang naging republika ang Roma,
lumaganap ang kapangyarihan nito at
sunod-sunod ang digmaan at pagsakop,
nasakop nila ang Aiquians, Hernici,
Volscians, Sabines at Saminites
nang masakop ng Roma ang gitnang
Italya, sinunod naman nito ang timog at
mga lungsod-estado ng Gresya
28. -Digmaang Heraclea – unang sagupaan sa pagitan
ng Roma at Gresya
nagwagi ang Gresya dahil tinulungan si Haring
Pyrrhus ng Epirus kanyang pinsan na si Alexander
the Great
sa digmaang ito, unang nakita ng mga Romano
ang mga Elapante sa labanan na labis nilang
kinatakot
tinagurian din ang labanang ito bilang Pyrrhic
Victory o mamadugong tagumpay dahil sa daming
nalagas sa hanay ng Gresya
29. di nagtagal natalo si Haring Pyrrhus sa
Labanan sa Beneventum, bumalik siya
sa Gresya na walang kawal
kaya ang lahat ng lungsod-estado na
naiwan ng Gresya napasakamay ng
Roma – ang dahilan ng pagiging Mistres
ng Italya
31. Phoenicia – “Punic” = Carthage =
kasalukuyang Tunisia
ang Carthage ay mga Phoenician na mula sa
Tyre
nagsimula bilang kapangyarihang hukbong-
dagat hanggang nakontrol nila ang Mediterano
nagtatag ng isang Komersyong Kaharian na
ang magkakasamang kaharian ay ang Hilagang
Aprika, silangang Espana, pulo ng Corsica,
Sardinia at bahagi ng Sicily
ang sandatahang lakas ng Carthage ay upahan
32. Unang Digmaang Punic
pinag-aralan ng mga Romano ang
pakikidigma sa dagat
Labanan sa Mylae – sa pampang ng Sicily,
napagwagian ng Roma ang digmaan laban
sa mg Carthage
kinilala ang Roma bilang makapangyarihan
sa dagat at gayundin sa lupa
33. Ikatlong Digmaang Punic
Sipio Africanus – namuno upang tapatan
ang hukbo ni Hannibal
natalo niya ang Carthage
dahil sa pagkatalo ni Hannibal sa digmaan,
tumakas siya papuntang Asia Minor upang
doon ipangalandakan ang imperyo ng Roma,
subalit siya ay nabigo at naglason sa
Bethynia
35. bilang parusa kay Phillip V ng Macedonia
dahil pagtulong sa Carthage noong ikalawang
Digmaang Punic, sinakop ng Roma ang
Macedonia
natalo si Phillip V at ibinalik ang kalayaan ng
gresya, Macedonia, Illyria na naging
lalawigan ng Roma
nang lumaon, ginawang lalawigan ng
Roma ang Gresya
36. PANAHON NA ANG
ROMA AY MAGING
REPUBLIKA PAPUNTA
SA PAGIGING
IMPERYO
37. panahon ng mga pattutunggali at
madudugong digmaang sibil
Panahon ng marahas na pag-aaway
na nagpasama sa Republika sa mata ng
mga Romano, na nagbigay-daan sa
pagtatag sa kaharian ng Roma
38. Pangkatang Pagtutunggali sa Roma
ang pananakop ng Romano sa iba’t ibang lupain, ang nagdulot
ng malaking pagbabago sa kanilang pamumuhay
sumagana ang komersyo at pamumuhay ng mga Romano, lalo’t
higit ang mga mayayamang panginoong may-lupa
nang umuwi sa Roma ang mga mandirigma mula sa ibayong
daga, ang dati nilang lupa ay naipagbili na dahil sa di pagbabayad
ng buwis, kaya napilitan silang manirahan sa lungsod, subalit ang
mga lungsod ay puno na mga ordinarong tao at mga alipin
lumaganap ang pang-aalipin sa Roma – na naging dahilan ng
pagbuo ng bagong antas ng tao sa lipunan na naging dahilan ng
madalas na alitan ng mga mayayaman at ikatlong antas