Vree Mediawijze Dag, 28 januari 2014, KVS

1. Werken aan mediawijsheid
Veldbeschrijving mediawijsheid 2013
Katia Segers & Jana Bens
28 januari 2014

2. Opzet
Update, uitbreiding en verdieping van de
veldtekening mediawijsheid 2012
! Scope
! Doelstellingen
! Financieringsstromen
! Personeelsbezetting

3. Waarom een veldtekening mediawijsheid?
! Inventaris mediawijsheidsiniatieven om
samenwerkingen te vergemakkelijken/stimuleren
à Interactieve kaart op mediawijs.be
! Beleidsmatig:
! Gerichter faciliteren van de ontwikkeling van de
sector
! Identificeren van hiaten

4. Interactieve kaart veld mediawijsheid Vlaanderen
te vinden op: www.mediawijs.be

5. Analyseniveau
! Landelijke en bovenlokale organisaties
! Lokale organisaties
! Geen zekerheid omtrent exhaustiviteit
! Aparte analyse van de financiële gegevens

6. Analyseniveau

7. Organisaties
2012
122 bovenlokale organisaties in
Vlaanderen en Brussel
2013
132 bovenlokale organisaties
90 lokale organisaties
= 222 actoren

8. Bovenlokale en landelijke
organisaties

9. Andere
Expertisecentrum
Vakvereniging / sectorfederatie
Onderwijs
Autonoom overheidsbedrijf
Overheid
Sociaal-culturele organisatie voor
volwassen en/of jeugd
Welzijdsorganisatie
Onderzoeksinstantie
Organisatie voor cultureel erfgoed
Koepelorganisatie / steunpunt /
bovenbouworganisatie
Festival
Bibliotheek
Foundation / stichting
Bedrijf / Netwerk van bedrijven / deel
van een bedrijf
Uiteenlopende types organisaties werken
aan mediawijsheid
40
35
30
25
20
15
10
5
0

10. Mediawijsheid staat niet altijd centraal in de
organisatie
1%
Mediawijsheid staat centraal in
de organisatie
19%
25%
Mediawijsheid staat niet
centraal in de organisatie, maar
maakt wel een wezenlijk
onderdeel uit van de
activiteiten
Mediawijsheid situeert zich in
de periferie van de organisatie
55%
Activiteiten rond mediawijsheid
zijn zeer uitzonderlijk voor de
organisatie

11. Meerderheid van de organisaties werkt
binnen een decretaal kader
! 33,6% opereert niet rechtstreeks onder een
decreet
! Meermaals genoemd:
! Onderwijsdecreet
! Decreet sociaal-cultureel volwassenenwerk
! Decreet Vlaams jeugd- en kinderrechtenbeleid

12. Andere
Aanleren/bevorderen van
pedagogische vaardigheden rond
mediawijsheid
Gebruik van media in bredere leeren onderwijsprocessen
Onderzoek naar mediawijsheid
Mensen strategisch en kritisch leren
omgaan met media
Aanleren/bevorderen van informatieen communicatievaardigheden
Gebruik van media aanleren/
bevorderen
Begrip van media bijbrengen
Toegang tot media
Brede doelstellingen
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%

13. Brede doelstellingen
! Begrip
! Meer aandacht gaat naar de werking van media dan
naar maatschappelijke invloeden
! Informatie- en communicatievaardigheden
! Voornamelijk informatievaardigheden
! Strategische & kritische omgang
! Meer aandacht voor de kritische dan voor de
strategische componen

14. Focus op digitale media
90,00%
80,00%
70,00%
60,00%
50,00%
40,00%
30,00%
20,00%
10,00%
0,00%

15. Focus van de mediawijsheidsactiviteiten
! Drie kwart van de organisaties (76%) zetten in op
strategisch gebruik van media
! Vooral veilig internetten & informatievaardigheden
! Meer dan de helft (56%) werkt op ‘inhoudelijke
thema’s’
! Privacy & cyberpesten zijn een hot topic
! 50% werkt rond (het gebruik van) tools
! Beperkt aantal organisaties werkt rond diensten
! In de toekomst plannen de organisaties meer rond
inhoudelijke thema’s te werken, minder rond tools
en strategisch gebruik

16. Methodieken en didactiek
90,00%
80,00%
70,00%
60,00%
50,00%
40,00%
30,00%
20,00%
10,00%
0,00%
Aanbieden van fysiek
materiaal
Vormingen/begeleiding
Aanbieden van
ondersteundend
inhoudelijk materiaal
Projecten

17. Methodieken en didactiek
! Begeleiding/vorming
! Hoofdzakelijk kortlopende vormingen, lezingen,
studiedagen en begeleiding op locatie
! Begeleiding aan huis zelden georganiseerd
! Aanbieden van fysiek materiaal gaat samen met
een mediafocus op computer, internet en sociale
media

18. Aantal projecten
Projecten
! Gemiddeld 2,58 projecten per organisatie
! Eén organisatie gaf het maximum van 10 projecten
op
! Aantal partners meestal tussen 1 en 5
! Inhoudelijk zeer verschillende projecten

19. Ruime doelpublieken
80,00%
70,00%
60,00%
50,00%
40,00%
30,00%
20,00%
10,00%
0,00%

20. Ruime doelpublieken
! Organisaties die in hoofdzaak inzetten op
“toegang” beogen als doelgroep voornamelijk:
! senioren
! mensen met een fysieke/mentale functiebeperking
! kort- en laaggeschoolden
! werkzoekenden
! werknemers
! Organisaties die inzetten op ‘strategisch & kritisch
gebruik’ beogen als doelgroep voornamelijk:
! kinderen
! Jongeren
! professionelen

21. Financiering
! 67% ontvangt subsidies van de Vlaamse Overheid
! 40% maakt gebruik van eigen middelen
! Financiële ondersteuning door internationale
overheden doorgaans voor projecten, zelden voor
reguliere werking
! Bij 10% van de organisaties is de verhouding
tussen reguliere en projectfinanciering evenwichtig
! Bij de meeste organisaties (64%) is het aandeel
reguliere financiering groter dan projectfinanciering
! Organisaties bij wie dit niet het geval is, zijn vooral
vzw’s

22. Financieringsbron en doelgroep
! Subsidies Vlaamse Overheid ten gunste van
organisaties met de doelgroep:
! Jongeren
! Volwassenen
! Kinderen
! Vrouwen
! Professionelen
! Minder naar mensen met een fysieke/mentale
beperking en gezinnen
! Subsidies Federale Overheid gelijker verdeeld
! Doch: mensen met een fysieke/mentale beperking
vallen volledig uit de boot
! Subsidies internationale instanties mikken vooral
op doelgroep ‘volwassenen’

23. Lokale organisaties

24. Soort organisaties
! Overgrote aandeel plaatselijke bibliotheken
! Overheid & vzw’s
! Mediawijsheid meestal niet centraal
! Werking in kader van decreet lokaal cultuurbeleid
! Geven minder vaak aan niet onder een bepaald
decreet te werken

25. Doelstellingen
! Duidelijk verschil met de landelijke/bovenlokale
organisaties (toegang)
! Mikken hoofdzakelijk op:
! Toegang
! Gebruik van media aanleren/bevorderen’
! ‘Aanleren van informatie- en
communicatievaardigheden’

26. Focus op digitale media
! Focus van de werking van de lokale organisaties:
! Computer
! Internet
! sociale media
! mobiele media
! Bij niet-digitale media, focus op:
! Boeken
! Televisie, radio en games ondervertegenwoordigd

27. Focus van de mediawijsheidsacties
! Sterke klemtoon op tools en het strategisch gebruik
van media
! Minder nadruk op inhoudelijke thema’s (in
tegenstelling tot de bovenlokale/landelijke
organisaties)
! In de toekomst willen de lokale organisaties minder
aandacht besteden aan tools en
! Meer aandacht aan diensten en inhoudelijke
thema’s
! Veilig op het internet
! Informatievaardigheden
! Online solliciteren

28. Methodieken en didactiek
! Fysiek aanbod is belangrijker dan voor de
bovenlokale/landelijke organisaties
! OCR
! Internetverbinding
! Vorming en begeleiding
! Werken minder vaak projectmatig

29. Doelpubliek
! Volwassenen, senioren, jongeren
! Weinig aandacht voor professionelen

30. Financiering
! Belangrijkste financieringskanalen:
! lokale overheid
! provinciale overheden
! Vlaamse overheid

31. Conclusies (1)
! Mediawijsheidsveld : zeer divers
! Verschillende beleidsvelden
! Mediawijsheid staat niet altijd centraal
! Desalnietemin geen significante hiaten inzake
! Geografische spreiding

32. Conclusies (2)
! Wel hiaten inzake mediafocus en doelgroepen
! Vooral aandacht voor digitale media
! Zeer weinig aandacht voor mensen met een
functiebeperking
! Methodieken voornamelijk gebaseerd op klassieke
methodieken:
! Vorming en begeleiding
! Een derde van de organisaties ontwikkelt werking
niet binnen een bepaald decreet (waaronder
bedrijven)
! Vooral vzw’s afhankelijk van projectsubsidies

33. Conclusies (3)
! Veld mediawijsheid in Vlaanderen:
! Wijd (regionaal) verspreid netwerk van actoren
! Sterk ontwikkelde praktijk en methodieken
! Vele partnerships
! Nog enkele werkpunten:
! Ondervertegenwoordiging van initiatieven voor
mensen met een functiebeperking
! Meer inzet nodig op creatieve dimensie
mediawijsheid
! Nood aan verdere expertisedeling en bundelen
krachten (noodzaak Mediawijs.be)
! Nood aan ontwikkeling competentiemodel (confer
Mediawijzer.net Nederland) en uitvoering nulmeting
mediawijsheidsniveau

34. Bedankt voor uw aandacht
Katia.segers@vub.ac.be
Jana.bens@vub.ac.be