2. MATERIA:
Masea daukan eta espazioa hartzen dauan
edozer da.
PROPIETATE MOTAK :
1.- Propietate orokorrak:
Masea :gorputz baten materia
kantitatea da.
Kg-tan neurtzen da .
Bolumena : gorputz batek
hartzendauan espazioa da.
Litro-tan neurtzen da.
3. 2. Propietate bereizgarriak: Tenperatura eta
dentsitatea.
Tenperatura : hotza edo beroa neurtzeko.
Celsius gradutan edo gradu zentigradutan.
Dentsitatea : gorputz baten masearen eta
bolumenaren arteko erlazioa da.
D= m/b
4. ALDAKETA FISIKOAK
Materiaren kolorea, egoerea edo
tenperatura aldatzen bada.
*Aldaketa itzulgarriak :
Materiak jatorrizko
egoerea edo itxura
hartzen badauz.
*Aldaketa itzulezinak:
Materiak jatorrizko
itxurea hartzen ez
badau.
5. * Oxidazinoa : oxigenoaren eraginez,
substantzia bat beste substantzia bat
bihurtzea.
6. * Errekuntza: erregaia deitutako gorputza erre
egiten da.
* Hartzidura : bakterioek edo legamiek mota
jakin bateko materia, aldatzen dabe.
7. * SOLIDOA: bolumena eta forma
iraunkorrak izaten dauz.
Adibidez: puxtarria.
* LIKIDOA: bolumena iraunkorra
dauka baina formea aldakorra.
Adibidez: ur botilako ura.
* GASA : bolumena eta forma
iraunkorra izaten dau.
Adibidez: xiringa bateko
airea puxika baten sartu.
8. * TENPERATURA IGOTZEN DANEAN :
Solidotik – likidora = Fusinoa.
Likidotik - gasara = Lurruntzea
* TENPERATURA JAISTEN DANEAN :
Gasatik- likidora= Kondentsazinoa
Likidotik – solidora = Solidotzea
* SUBLIMAZIOA : solidoa zuzenean
gasara pasatzea eta alderantziz.
9. * HETEROGENEOAK : osogaiak
begi hutsez igarten dira,
adibidez granitoa.
* HOMOGENEOAK : osogaiak ez
dira begi hutsez igarten,
adibidez bizkotxoa.
DISOLUZINOA : osogai bik
edo gehiagoz osotuta eta
bat, gitxienez , likidoa da
adibidez kafe esnea.
10. * BAHETZEA : solidoak osotutako nahasturak bereizteko
* IRAGAZTEA : solido eta likido batek osotutako
nahasturak bereizteko .
11. * DEKANTAZINOA : dentsitate desberdineko bi likido
bereizteko .
* DESTILAZINOA : disoluzino bat osotzen daben bi
likido bereizteko .