3. "You work in a job you
hate, to buy stuff that you
don't need, to impress
people that you don't like."
Απόςπαςμα από τθν ταινία
«Fight Club»
«Κάνεισ μια δουλειά που
μιςείσ για ν’αγοράηεισ
πράγματα που δε
χρειάηεςαι, για να
εντυπωςιάηεισ ανκρϊπουσ
που αντιπακείσ».
4. Τα ψϊνια ζχουν γίνει τρόποσ
ηωισ.Καταναλϊνουμε για να •
διαςκεδάηουμε και να περνάμε
τθν ϊρα μασ. Ωςτόςο, τθν ίδια
ςτιγμι κάποιοι από μασ
ςυνειδθτοποιοφν ότι θ δφναμθ
τθσ κατανάλωςθσ μασ
εμποδίηει από το να βροφμε
τθν αλθκινι ευτυχία και ότι τα
ψϊνια ςυχνά παίηουν το ρόλο
ενόσ υποκατάςτατου για κάτι
που λείπει από τθ ηωι μασ. Σε
τι ςθμείο αρχίηει αυτι θ
ςυςςϊρευςθ υλικϊν αγακϊν
να μασ ικανοποιεί λιγότερο και
να μασ κατακλφηει με
ςυντριπτικό άγχοσ;
David Report Bulletin
“Shopping has turned into a
lifestyle. We consume as leisure
and a way to pass time. But at
the same time many are
realizing that the power of
consumption is stopping us from
finding true and sincere
happiness; and that shopping
often works as a substitute for
something that we´re missing in
life. At what point does the
accumulation of material goods
become less fulfilling and more
stressful and overwhelming…
7. • Διαφιμιςθ είναι θ διαδικαςία κατά τθν οποία
ζνα προϊόν ι μια υπθρεςία γίνονται γνωςτά
ςτο καταναλωτικό κοινό επί πλθρωμι με
ςκοπό να επθρεάςει το καταναλωτικό κοινό
για αυτά τα προϊόντα ι τισ διάφορεσ
υπθρεςίεσ.
• Ανικει ςτο μείγμα προβολισ και επικοινωνίασ
του τμιματοσ Μάρκετινγκ.
8. • Το περιεχόμενο τθσ διαφιμιςθσ είναι ζνα
διαφθμιςτικό μινυμα που ζχει ωσ κφρια
λειτουργία να δϊςει πλθροφορίεσ, να
ενθμερϊςει το κοινό ςτο οποίο απευκφνεται
ςχετικά με το τι είναι το προϊόν και ποια θ
χρθςιμότθτά του.
• θ διαφιμιςθ προβάλλει και επιβάλλει αξίεσ. Θ
κυρίαρχθ αξία που καλλιεργείται είναι ο
καταναλωτιςμόσ , ο οποίοσ υπθρετεί τθν
διαφιμιςθ.
9. • Δεν υπάρχει διαφιμιςθ που να
ςτοχεφει ςε πολλζσ ομάδεσ
ςυγχρόνωσ. Κάκε διαφιμιςθ
αποτελεί ζνα μινυμα το οποίο είναι
κωδικοποιθμζνο και ζχει ωσ πομπό
τθν επιχείρθςθ και δζκτθ το
καταναλωτικό κοινό.
10. • Ρλζον, ζχει διακοπεί θ άμεςθ ςχζςθ
διαφθμιηόμενου και εντφπου ι τθλεοπτικοφ
μζςου προβολισ, γιατί θ όλθ διαδικαςία
διεκπεραιϊνεται από εταιρείεσ που
αναλαμβάνουν ςυνολικά τθ διαφθμιςτικι
καμπάνια.
• Θ ςχζςθ διαφθμιηόμενου πελάτθ και
διαφθμιςτικοφ μζςου εξακολουκεί να
υπάρχει, αλλά περιορίηεται κυρίωσ ςε μικρζσ
επιχειριςεισ.
11. • Θ διαφιμιςθ αποτελεί ςυνδετικό κρίκο μεταξφ
παραγωγισ και κατανάλωςθσ και ςυντελεί ςτθν
οικονομικι ανάπτυξθ και πρόοδο.
• Άμεςο αποτζλεςμα τθσ υπιρξε ο
καταναλωτιςμόσ, θ τάςθ των ανκρϊπων να
καταναλϊνουν όλο και περιςςότερα προϊόντα.
Σιμερα, εξαιτίασ του υπερ-καταναλωτιςμοφ ο
άνκρωποσ ζνασ πακθτικόσ και αλλοτριωμζνοσ
καταναλωτισ .
13. • παράλογθ αφξθςθ των ανκρϊπινων απαιτιςεων,
αλαηονεία, πλεονεξία, απλθςτία, αιςχροκζρδεια,
απάτεσ, κλεψιζσ, εγκλθματικότθτα, βία,
αλλοτρίωςθ τθσ εργαςίασ, άρςθ των
ουςιαςτικϊν ανκρϊπινων ενεργειϊν &
δθμιουργικότθτασ
• Ρακθτικοποίθςθ, πλθκωριςμόσ, ανεργία,
εξάντλθςθ φυςικϊν πόρων, μείωςθ και
εξαφάνιςθ χλωρίδασ και πανίδασ, μόλυνςθ και
καταςτροφι περιβάλλοντοσ, ςκουπίδια,
απόβλθτα, απορρίμματα
14. • θ διαφιμιςθ ζχει προςφζρει αρκετά ςτθν
βελτίωςθ τθσ ποιότθτασ ηωισ των ανκρϊπων.
• ςτθν αφξθςθ τθσ παραγωγισ, τθν προςφορά
κζςεων εργαςίασ, τθν πλθροφόρθςθ των
πολιτϊν, τθν βελτίωςθ τθσ αιςκθτικισ και τθν
ανάπτυξθ τθσ τεχνολογίασ.
15. • Ωςτόςω, ςτισ περιπτϊςεισ που θ
διαφιμιςθ χρθςιμοποιείται για τθν
εξυπθρζτθςθ προςωπικϊν ςυμφερόντων
ζχει τρομερζσ αρνθτικζσ ςυνζπειεσ για
τον ςφγχρονο άνκρωπο.
• Πταν αποτελεί ψευδι ενθμζρωςθ ςτον
καταναλωτι ζχει ωσ αποτζλεςμα τθν
δαπάνθ του μζςου καταναλωτι και τθν
ςπατάλθ χρόνου.
16. • Το παράδοξο τθσ κατανάλωςθσ (και τθσ
υπερκατανάλωςθσ) είναι ότι ενϊ
κεωρείται μια από τισ ψυχολογικζσ
μάςτιγεσ του αιϊνα μασ, από τθν άλλθ
αποτελεί πθγι χαράσ και ευχαρίςτθςθσ.
• Τα ψϊνια παρά το γεγονόσ ότι μπορεί να
οδθγιςουν ςτον εκιςμό και τισ
οικονομικζσ δυςκολίεσ , είναι ευκαιρία
επίδειξθσ των γνϊςεων και των
ταλζντων μασ και βελτιϊνουν κοινωνικζσ
επαφζσ.
17. 2.1ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΧΟΝΟ
ΑΦΕΤΗΙΑ
ΑΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Αρχαίεσ διαφθμίςεισ που χρονολογοφνται αιϊνεσ Π.Χ ςε παπφρουσ βρζκθκαν
ςτθν Πομπθία, τθν Αίγυπτο, τθν Ελλάδα και τθν Αραβία
Μεςαίωνασ – γεννικθκε θ ςιμανςθ: φωνθτικι διαφιμιςθ
Η ανακάλυψθ τθσ τυπογραφίασ με τον Γουτεμβζργιο το 1438
17οσ αιϊνασ ζγινε θ πρϊτθ διαφιμιςθ ςε εφθμερίδα τθσ Αγγλίασ
και αναφερόταν ςτον καφζ.
18. Ο 19οσ αιϊνασ αποτελεί κυριολεκτικά τθν χρυςι εποχι
τθσ καλλιτεχνικισ αφίςασ.
υπάρχουν κινθματογραφικζσ ταινίεσ διαφθμιςτικζσ το 1898 .
Το 1930 κυριαρχία τθσ εμπορικισ διαφιμιςθσ .
1930
κυριαρχία εμπορικισ
διαφιμιςθσ .
Τον 20ο αιϊνα υπάρχει ανάπτυξθ των θλεκτρονικϊν ΜΜΕ,
κακϊσ εμφανίηεται το ραδιόφωνο και θ τθλεόραςθ
δθμιουργϊντασ πρότυπα και επθρεάηοντασ
πλιρωσ τθ γνϊμθ κοινοφ.
19. Ροια είναι τα χαρακτθριςτικά τθσ διαφιμιςθσ? Θετικά και αρνθτικά
ςτοιχεία. Ροιεσ αρχζσ διζπουν τθ διαφιμιςθ? Τφποι διαφιμιςθσΣυμπεριφορικι διαφιμιςθ
Αλλοτριϊ
νει
ψυχολογι
κά τον
άνκρωπο
Ενθμερϊνε
ι τουσ
καταναλωτ
ζσ
Συμβάλλει ςτθν
οικονομικι
πρόοδο μιασ
χϊρασ
Συμβάλλει
ςτθν
περιςτολι τθσ
ανεργίασ
Ρροςπορίηει
οικονομικά
κζρδθ ςτα
ΜΜΕ
Ρροβάλλει
πρότυπα
κατανάλωςθσ
και τελικά
πρότυπα ηωισ
Ευτελίηει τθν
προςωπικότθτα
του ατόμου .
Ρροκαλεί
φαινόμενα
κοινωνικισ
πακογζνει
ασ, βία και
εγκλθματικ
ότθτα
20. Ρροςταςία
Ρροςωπικϊν
Δεδομζνων και
Ιδιωτικισ ηωισ
Αρχζσ
διαφιμιςθσ
Δυςφιμιςθ
– Ραιδιά
Εκμετάλλευςθ
Φιμθσ
Ευπρζπεια
και νζοι
Τιμιότθτα
Μίμθςθ
Συγκρίςεισ
Αλικεια
Τεκμθρίωςθ
Χριςθ των Πρων ¨
Δωρεάν ¨ και ¨Με
Εγγφθςθ¨
Άμεςθ και ζμμεςθ διαφιμιςθ
Σε πολλά μζςα θ διαφιμιςθ μπορεί να είναι άμεςθ ι ζμμεςθ .Η ζμμεςθ διαφιμιςθ μπορεί και προβάλει τα
κετικά ενόσ προϊόντοσ χωρίσ να υπάρχει κάποιο κζρδοσ π.χ.(τα κετικά ενόσ φάρμακου).Ζμμεςθ διαφιμιςθ
μπορεί να υπάρχει μζςα ςε ταινίεσ ι ςιριαλ ςτα οποία ο θκοποιόσ χρθςιμοποιεί κάποιο προϊόν και το
προωκεί. Αντίκετα θ άμεςθ διαφιμιςθ είναι αυτι που προβάλει το προϊόν ϋϋωμά ϋϋ και μόνον αυτό.
21. Τφποι διαφιμιςθσ
ραδιοφωνικι
διαδίκτυο
τθλεοπτικι
Ζντυπθ (εφθμερίδα)
Συμπεριφορικι Διαφιμιςθ
Μζςω τθσ ςυμπεριφορικισ διαφιμιςθσ (γνωςτισ και ωσ διαφιμιςθσ βάςει ενδιαφερόντων)
προβάλλονται διαφθμίςεισ ςτισ ιςτοςελίδεσ που επιςκζπτεςτε, ςχετικζσ με τα ενδιαφζροντά ςασ. Τα
κοινά ενδιαφζροντα ομαδοποιοφνται με βάςθ το ιςτορικό περιιγθςισ ςασ (τισ ςελίδεσ που ζχετε
επιςκεφτεί) και ζτςι οι διαφθμίςεισ είναι όςο το δυνατόν πιο ςχετικζσ και πιο χριςιμεσ για εςάσ. Ραρόλα
αυτά θ ςυλλογι ςτοιχείων είναι αυτι που εκνευρίηει τουσ πολίτεσ. Ρανεπιςτιμιο τθσ Αμερικισ
παρουςίαςε ςε ζρευνα πωσ το ποςοςτό δυςαρζςκειασ αυξάνεται από τθ ςτάςθ των υπεφκυνων
marketing ςε ςχζςθ με τθ λιψθ προςωπικϊν δεδομζνων και προβολι διαφθμίςεων. Αντίκετα όμωσ οι
αρμόδιοι marketing υποςτθρίηουν πωσ ο τρόποσ αυτόσ είναι ςωτιριοσ ενϊ προςφζρει ςτουσ χριςτεσ
απαλλαγι από αδιάφορεσ διαφθμίςεισ. Ακόμθ οι χριςτεσ υποςτθρίηουν πωσ πρζπει να αυξθκοφν τα
μζτρα προςταςίασ τουσ ενϊ ςφμφωνοι με αυτι τθ ςτάςθ τουσ βρίςκονται θ κομιςιόν και άλλεσ χϊρεσμζλθ.
30. Η πεικϊ ςτθ διαφιμιςθ
Ρεικϊ είναι θ πρόςκλθςθ για επικοινωνία, θ καταδίκθ των προκαταλιψεων, ο ςεβαςμόσ
ςτο δικαίωμα του άλλου να διαφωνεί και να αποφαςίηει ελεφκερα.
Η αλικεια βρίςκεται ςυχνά μζςα ςτθν αντίκεςθ και το πρϊτο βιμα για να τθ βρει κανείσ
είναι θ αμφιβολία για όλα.
Η ςφγχρονθ διαφιμιςθ είναι ςυνδυαςμόσ τζχνθσ και επιςτιμθσ. Ωσ τζχνθ είναι
αιςκθτικά αναβακμιςμζνθ κακϊσ απαιτεί τθ ςυνδρομι πολυειδϊν καλλιτεχνικϊν
ειδικοτιτων και τεχνολογικά προωκθμζνθ αφοφ ςτθν υπθρεςία τθσ ζχουν τεκεί ςφγχρονα
τεχνικά και θλεκτρονικά μζςα επεξεργαςίασ ιχου – εικόνασ. Ωσ εκ τοφτου θ διαφιμιςθ
ςυνδζεται άμεςα με τθν εικόνα ωσ μζςο επικοινωνίασ. Η εικόνα λειτουργεί ωσ μζςο άμεςο
και παραςτατικό. Αποτελεί δυναμικό μζςο τθσ διαφιμιςθσ, αφοφ διεγείρει τισ αιςκιςεισ
, εξάπτει τθν περιζργεια του δζκτθ και αναβακμίηει τθν καλλιτεχνικι τθσ ποιότθτα.
Απευκφνεται πάντα ςτο κυμικό και ποτζ ςτο λογικό του δζκτθ – καταναλωτι, με μζςο τθν
αφκονία και τθ χλιδι. Η διαφθμιςτικι εικόνα είναι πάντα πλοφςια, παραπζμπει ς’ζναν
κόςμο υλικισ αφκονίασ και ανεμελιάσ, όπου θ ευτυχία ςυνοδεφει πάντα τουσ
πρωταγωνιςτζσ και είναι ςυνϊνυμθ τθσ καταναλωτικισ ευμάρειασ. Ωσ επιςτιμθ
επιςτρατεφει ςφγχρονεσ επιςτθμονικζσ τεχνικζσ πεικοφσ και ειδικότθτεσ που κακιςτοφν τθ
διαφιμιςθ άκρωσ πειςτικι ι δελεαςτικι. Ειδικοί επιςτιμονεσ μορφοποιοφν το
διαφθμιςτικό μινυμα κατά τρόπο που αυτό να ανταποκρίνεται ςτθν ιδιαίτερθ ψυχοδομι
του καταναλωτικοφ κοινοφ ςτο οποίο ςτοχεφει κάκε φορά (πχ. Ψυχολογία τθσ αγοράσ).
31. Τρόποι πεικοφσ είναι οι τρόποι ι οι τεχνικζσ που χρθςιμοποιοφμε για τθν επικοινωνία μασ με άλλουσ
ανκρϊπουσ ϊςτε να πείςουμε κάποιον για τισ δικζσ μασ απόψεισ και πιςτεφω ι να ενεργιςουν ςφμφωνα
με τα δικά μασ κζλω.
Αναλυτικά είναι:
1.Επίκλθςθ ςτθ λογικι του δζκτθ. Χρθςιμοποιοφνται τα μζςα πεικοφσ για επιχειριματα
(ςυλλογιςμοί, δθλαδι λογικζσ προτάςεισ ςε κλιμακωτι ςειρά για τθν απόδειξθ μιασ
κζςθσ),
τεκμιρια
(παραδείγματα,
αποτελζςματα
ερευνϊν,
ςτατιςτικά
ςτοιχεία, γεγονότα, αυκεντίεσ, αλικειεσ)
2.Επίκλθςθ ςτο ςυναίςκθμα του δζκτθ. Ρροςπάκεια του ςυγγραφζα να προκαλζςει ςτο
δζκτθ ςυναιςκιματα (φόβο, αγανάκτθςθ, οργι, αγάπθ, μίςοσ, ςυμπάκεια κλπ) με ςκοπό να
προκαλζςει μιαν απόφαςθ υπό το κράτοσ αυτϊν των ςυναιςκθμάτων. Η επίκλθςθ ςτο
ςυναίςκθμα γίνεται με: α) μια περιγραφι γεγονότων ι πράξεων, β) αφιγθςθ ευχάριςτων ι
δυςάρεςτων ανάλογα γεγονότων ι καταςτάςεων, γ) ειρωνεία, δ) χιοφμορ, ε) λζξεισ
ςυγκινθςιακά φορτιςμζνεσ, ςτ) ςθμεία ςτίξθσ, η) ςχιματα λόγου
3.Επίκλθςθ ςτθν αυκεντία. Ο πομπόσ προκειμζνου να πείςει για τθν ορκότθτα των
απόψεϊν του, επικαλείται τισ απόψεισ μιασ αυκεντίασ ς’ ζναν τομζα (π.χ. από το χϊρο τθσ
επιςτιμθσ, τθσ τζχνθσ, των γραμμάτων). Για το λόγο αυτό παρακζτει ςχετικά
αποςπάςματα, ζτςι ϊςτε να προβαλει τθ βιβλιογραφικι του ενθμζρωςθ.
4.Επίκλθςθ ςτο ικοσ του πομποφ. Είναι ότι παρουςιάηει το ςυγγραφζα γνϊςτθ του
κζματοσ, αξιόπιςτο, αντικειμενικό, μετριοπακι, υπεφκυνο (π.χ. θ επαγγελματικι ιδιότθτα
και εμπειρία του ι θ ςυνεπισ ςτάςθ του ςε περιπτϊςεισ τθσ ιδιωτικισ και δθμόςιασ ηωισ)
5.Επίκεςθ ςτο ικοσ του αντιπάλου μπορεί να γίνεται με τα εξισ : α) με άςκθςθ κριτικισ ςτο
χαρακτιρα του αντιπάλου και β) με άςκθςθ κριτικισ ςτθν ιδιωτικι του ηωι. Δθλαδι, ο
πομπόσ αντί να αναςκευάςει τα επιχειριματα του αντιπάλου με τεκμθριωμζνο
λόγο, καταφεφγει ςε μια προςωπικι επίκεςθ εναντίον τθσ προςωπικότθτασ ι τθσ ιδιωτικισ
ηωισ του, που πολλζσ φορζσ μπορεί να φτάνει ωσ τθ δυςφιμιςθ. Συμπεραςματικά
επιδιϊκει να δείξει ότι ο αντίπαλόσ του είναι αναξιόπιςτοσ (με τελικό ζμμεςο ςτόχο να γίνει
δεκτόσ ο δικόσ του λόγοσ χωρίσ άλλεσ αποδείξεισ).
32. Β.4.2.θτορικότθτα και διαφιμιςθ
Στισ μζρεσ μασ, θ κυριαρχία του γραπτοφ λόγου αμφιςβθτείται όλο και
περιςςότερο. Η ευρεία χριςθ τθσ εικόνασ ςτα μζςα μαηικισ επικοινωνίασ και τθ
διαφιμιςθ ςίγουρα ζχει ςυμβάλει ςε αυτιν τθν αμφιςβιτθςθ. Ριο
ςυγκεκριμζνα, ςτθ διαφιμιςθ υπειςζρχονται προπαγανδιςτικζσ τεχνικζσ. Για το
λόγο αυτό, θ ανάγκθ να επιλζξουμε ι να διαμορφϊςουμε κριτιρια
αποκωδικοποίθςθσ των τεχναςμάτων που αυτι χρθςιμοποιεί είναι
επιτακτικότερθ, αν κζλουμε να προετοιμάςουμε πολίτεσ που κα είναι ςυνειδθτοί
ςτισ επιλογζσ τουσ.
Οι ςφγχρονεσ ςπουδζσ ςτθ ρθτορικι κεμελιϊνονται ςε διαφορετικό φάςμα
πρακτικϊν και νοθμάτων απ’ ότι ςτθν αρχαιότθτα. Οι μελετθτζσ τθσ ρθτορικισ
κεωροφν ότι θ κατανόθςθ τθσ ρθτορικισ είναι περιοριςμζνθ, επειδι θ πεικϊ
εξαρτάται από τθν επικοινωνία, θ οποία με τθ ςειρά τθσ ςχετίηεται με τθν
παραγωγι νοιματοσ. Ζτςι θ ζννοια τθσ ρθτορικισ ςιμερα περιλαμβάνει κάτι
περιςςότερο από τθν απλι δθμόςια επικοινωνία και αλλθλεπίδραςθ. Αυτι θ
ζμφαςθ ςτο νόθμα και τθν παραγωγι του ζλκει τθν προςοχι των μελετθτϊν ςε
ζνα μεγάλο ςϊμα κριτικισ και κοινωνικισ κεωρίασ, επίςθσ και ςτα προβλιματα
που γίνονται εξαιτίασ τθσ μεκοδολογίασ των κοινωνικϊν επιςτθμϊν. Ραρόλο που
παραδοςιακά θ ρθτορικι ςχετιηόταν με τθν πολιτικι, το δίκαιο, τισ δθμόςιεσ
ςχζςεισ, τθν αγορά και τθ διαφιμιςθ θ μελζτθ τθσ ειςιλκε πλζον ςε
διαφορετικοφσ τομείσ που ςχετίηονται με τισ ανκρωπιςτικζσ επιςτιμεσ, τθ
κρθςκεία και τισ κοινωνικζσ επιςτιμεσ, τθ δθμοςιογραφία, τθν ιςτορία, τθ
λογοτεχνία, ακόμα και τθν αρχιτεκτονικι, ωσ οπτικζσ γλϊςςεσ που μεταφζρουν
νόθμα. Με αυτι τθν ζννοια κάκε όψθ τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ που εξαρτάται από τθ
δθμιουργία και μεταφορά νοιματοσ εμπλζκει ςτοιχεία ρθτορικισ.
39. Τι είναι θ online διαφιμιςθ
Οnline διαφιμιςθ είναι οι διαφθμιςτικζσ
ενζργιεσ μζςω ιςτοςελιδϊν, για
τθν προςζλκυςθ ενδιαφερομζνων, τθ
μετατροπι των ενδιαφερωμζνων
ςε πελάτεσ και τθν μακροχρόνια διατιριςθ
των πελατϊν.
40. Η ONLINE ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ ΣΉΜΕΑ
Σιμερα θ διαφιμιςθ ςτο διαδίκτυο δεν
ςυγκρίνετε με τθν τθλεόραςθ, τθν
καλωδιακι ι τον τφπο:
1.Είναι πιο φκθνι, αποτελεςματικι και
διειςδυτικι ςε ςυγκεκριμζνεσ περιπτϊςεισ.
2.Ζχει ςθμαντικι επικοινωνιακι επιρροι.
3. Οι διαφθμιηόμενοι ςτο internet ζχουν
ςτθν διάκεςθ τουσ ζνα εξολοκλιρου νζο
εφροσ δυνατοτιτων ςτόχευςθσ.
41. ΡΟΣΤΑΣΚΑ ΑΡΠ ΤΟ
ΗΛΕΚΤΟΝΙΚΠ ΖΓΚΛΗΜΑ
Οι μορφζσ του «θλεκτρονικοφ εγκλιματοσ» ποικίλουν. Ρολλζσ
εγκλθματικζσ πράξεισ βρίςκουν πρόςφορο ζδαφοσ να
εκδθλωκοφν ςτο χϊρο του διαδικτφου. Ο χριςτθσ ςυνδζεται
εν αγνοία του με τουσ εγκλθματίεσ, οι οποίοι δικεν χάριν
ενθμζρωςθσ των αρχείων τθσ τράπεηασ, καλοφν τον ανφποπτο
χριςτθ να τουσ δϊςει αρικμοφσ τθρουμζνων λογαριαςμϊν
και κωδικοφσ πρόςβαςθσ.
Οι κοινωνικζσ και οικονομικζσ ςυνζπειεσ του θλεκτρονικοφ
εγκλιματοσ είναι πολλαπλζσ για τουσ πολίτεσ.
Τζλοσ, θ αντιμετϊπιςθ τθσ θλεκτρονικισ εγκλθματικότθτασ,
ανάλογα με τθ μορφι που αυτι λαμβάνει, μπορεί να γίνει
από το Ελλθνικό δίκαιο ςυνδυάηοντασ διάςπαρτεσ διατάξεισ
τθσ κείμενθσ νομοκεςίασ.
42. Θ ΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ
ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΣΤΘΝ
ΘΛΕΚΤΟΝΙΚΘ
ΑΓΟΑ
ΟΙ ΑΡΑΑΙΤΘΤΕΣ ΡΑΟΧΕΣ
ΓΙΑ ΚΑΘΕ SITE ΚΑΙ 5
ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
43. TI ΡΛΘΟΦΟΙΕΣ ΡΕΡΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ
ΚΑΘΕ SITE
• ΑΞΙΟΡΙΣΤΕΣ ΡΛΘΟΦΟΙΕΣ ΓΙΑ ΤΘΝ
ΕΜΡΙΣΤΟΣΥΝΘ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΘ
• ΕΥΧΘΣΤΕΣ ΡΛΘΟΦΟΙΕΣ ΓΙΑ ΤΘΝ ΣΩΣΤΘ
ΕΝΘΜΕΩΣΘ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΘ (Ρ.Χ.
ΡΟΛΙΤΙΚΘ ΕΡΙΣΤΟΦΩΝ Κ.Α.)
• Θ ΑΡΑΑΙΤΘΤΘ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ
ΕΜΡΙΣΤΕΥΤΙΚΟΤΘΤΑ ΤΩΝ ΡΟΣΩΡΙΚΩΝ
ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
44. 5 ΣΘΜΑΝΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ
ΡΟΣΤΑΣΙΑ !
1) ΡΕΙΟΙΣΜΕΝΘ ΑΡΟΚΑΛΥΨΘ ΡΟΣΩΡΙΚΩΝ
ΡΛΘΟΦΟΙΩΝ
2) ΔΘΜΙΟΥΓΙΑ ΞΕΧΩΙΣΤΟΥ ΛΟΓΑΙΑΣΜΟΥ
ΘΛΕΚΤΟΝΙΚΘΣ ΑΛΛΘΛΟΓΑΦΙΑΣ
3) ΑΡΟΙΨΘ ΤΩΝ COOKIES
4) ΧΘΣΘ ΕΓΑΛΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΘΝ ΔΙΑΦΥΛΑΞΘ
ΡΟΣΩΡΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
5) ΕΝΘΜΕΩΣΘ ΓΙΑ ΤΘΝ ΝΟΜΙΜΘ ΡΟΣΤΑΣΙΑ
45. Ο ΔΩΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΟΥ
ONLINE ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ
TA ΔΩΔΕΚΑ ΒΑΣΙΚΑ ΒΘΜΑΤΑ ΡΟΥ
ΡΕΡΕΙ ΝΑ ΡΟΣΕΧΕΙ Ο ΚΑΘΕΝΑΣ
ΡΙΝ ΑΡΠ ΚΆΘΕ ΑΓΟΑ ΓΙΑ ΤΘΝ
ΡΟΣΩΡΙΚΘ ΤΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑ
ΣΙΓΟΥΘ ΑΝΑΓΝΩΙΣΘ ΤΘΣ
ΕΡΙΧΕΙΘΣΘΣ
ΣΙΓΟΥΘ ΚΑΤΑΝΝΟΘΣΘ
ΑΓΟΑΣ
ΑΝΤΙΛΘΨΘ ΡΟΣΟΥ
ΡΛΘΩΜΘΣ
ΚΑΤΑΝΝΟΘΣΘ ΤΟΡΟΥ
ΡΛΘΩΜΘΣ
ΣΑΦΘΣ ΧΟΝΟΣ ΡΑΑΛΑΒΘΣ
ΕΓΚΥΘ ΕΝΘΜΕΩΣΘ ΓΙΑ
ΕΡΙΛΟΓΕΣ ΑΚΥΩΣΘΣ
ΡΟΙΟΝΤΟΣ
51. Τι είναι το green washing?
: Είναι θ προςπάκεια αφξθςθσ
των πωλιςεων ι θ βελτίωςθ τθσ εικόνασ μιασ
επιχείρθςθσ μζςω τθσ παραπλανθτικισ
προβολισ είτε του δικεν πράςινου προφίλ τθσ
είτε των ψευτο-οικολογικϊν χαρακτθριςτικϊν
των προϊόντων.
• Με το green washing προςπακοφν να αυξιςουν
τισ πωλιςεισ ι να βελτιϊςουν το image μιασ
υπθρεςίασ ι επιχείρθςθσ λζγοντασ πωσ αυτό που
διαφθμίηουν είναι ‘πράςινο’ και ‘οικολογικό’.
52. Ροιεσ διαφθμίςεισ απαγορεφονται?
• 1) Ραραπλανθτικι διαφιμιςθ
• 2) Συγκαλυμμζνθ διαφιμιςθ
• 3) Θ διαφιμιςθ που δθμιουργεί ςτον
καταναλωτι τθν εικόνα υπερβολικά
δελεαςτικισ προςφοράσ , κυρίωσ ςε παιδία
και νζουσ.
• 4) Θ διαφιμιςθ προϊόντων τα αποκζματα των
οποίων δεν επαρκοφν ι υπθρεςιϊν που δεν
είναι πλζον διακζςιμεσ
53. • Θ λεγόμενθ περιβαλλοντικι (ι
διαφιμιςθ, δθλαδι θ
προϊκθςθ βιϊςιμων προτφπων παραγωγισ,
είναι βζβαιο ότι επθρεάηει τον καταναλωτι
προσ τθν αναηιτθςθ των φιλικότερων προσ το
περιβάλλον προϊόντων και ςυμβάλλει με
αυτόν τον τρόπο ζμμεςα, αλλά αποφαςιςτικά
ςτθν προςταςία του περιβάλλοντοσ.
54. Ρεριβαλλοντολογικι ι οικολογικι
διαφιμιςθ
•
•
Οι οικολογικζσ διαφθμίςεισ ςε αντίκεςθ με τισ περιβαλλοντικζσ προβάλουν το
πρόβλθμα και προτείνουν ςτάςεισ ηωισ. Πμωσ πολλζσ φορζσ οι οικολογικζσ
διαφθμίςεισ ενδζχεται να μθν είναι αλθκινζσ. Συχνά μασ προβάλλουν το προϊόν
ωσ φιλικό προσ το περιβάλλον ϊςτε να πειςτοφμε πωσ αν πάρουμε αυτό το
προϊόν κα μπορζςουμε να βοθκιςουμε τον πλανιτθ. Οι καταναλωτζσ δεν
μποροφν να επαλθκεφςουν ι να διαψεφςουν το περιεχόμενο του διαφθμιςτικοφ
μθνφματοσ.
– Συχνά θ διαφιμιςθ εκμεταλλεφεται τισ περιβαλλοντικζσ ανθςυχίεσ των
καταναλωτϊν. Θ ενθμζρωςθ των καταναλωτϊν ςχετικά με τα οικολογικά
χαρακτθριςτικά ενόσ προϊόντοσ ι μιασ υπθρεςίασ είναι ςθμαντικι και ςυντελεί
ςτθν υιοκζτθςθ πιο υπεφκυνθσ καταναλωτικισ ςυμπεριφοράσ. Ωςτόςο, αν οι
καταναλωτζσ υποψιαςτοφν ότι θ προβολι των οικολογικϊν χαρακτθριςτικϊν ενόσ
προϊόντοσ είναι απλϊσ ζνα διαφθμιςτικό τρικ για τθν αφξθςθ των πωλιςεων, θ
αξιοπιςτία των εν λόγω πλθροφοριϊν πλιττεται καταργϊντασ το όποιο
όφελοσ, περιβαλλοντικό ι οικονομικό. Τα πλαίςια μζςα ςτα οποία οφείλουν να
κινοφνται οι διαφθμίςεισ, αλλά και θ κάκε είδουσ επικοινωνία προϊόντων ι
υπθρεςιϊν, που περιλαμβάνουν ι υπονοοφν ιςχυριςμοφσ ςχετικοφσ με τθν
οικολογία ι το περιβάλλον, πρζπει να είναι ςαφϊσ κακοριςμζνα.
58. Στερεοτυπα
• Αντιλιψεισ που ζχουμε και είναι αποτζλεςμα
προκαταλιψεων απζναντι ςε άτομα, ομάδεσ
και ιδζεσ.
«Δθλαδι ακόμθ και μια γυναίκα μπορεί
να το ανοίξει;”
Υπαινίςςοντασ τθν αδυναμία του
γυναικείου φφλου είτε ςωματικά είτε
πνευματικά.
59. Τα ςτερεότυπα επθρεάηουν Τα ςτερεότυπα μποροφν να
ςε ςθμαντικό βακμό τον
είναι κετικά ι αρνθτικά και
τρόπο με τον οποίο
είναι χαρακτθριςτικζσ
αντιλαμβανόμαςτε τον κόςμο γενικεφςεισ βαςιςμζνεσ ςτθν
και τουσ ςυνανκρϊπουσ μασ.
ελάχιςτθ ι περιοριςμζνθ
γνϊςθ για μια ομάδα
ανκρϊπων.
61. ΟΙΣΜΟΣ ΣΕΞΙΣΜΟΥ
• Σεξιςμό: ονομάηουμε ζνα
ςφνολο προκαταλιψεων και
ςυμπεριφορϊν που πθγάηουν
από μια βίαιθ, δθλαδι
αυκαίρετα άνιςθ δυϊςτικι
ιδεολογία θ οποία βαςίηεται
ςτον διαχωριςμό των φφλων
ςε αρςενικό και κθλυκό.
62. Ρου μπορουμε να τον
ςυναντθςουμε;
Ο ςεξιςμόσ ςυναντάται ςε όλεσ τισ
ανκρϊπινεσ κοινωνίεσ ςτισ πιο
διαφορετικζσ κουλτοφρεσ, τόπουσ και
εποχζσ
63. Κυρίωσ όμωσ τον ςυναντάμε ςτο γυναικείο φφλο
με πολλά παραδείγματα όπωσ:
1.
2.
Στθν εκπαίδευςθ , χϊρο εργαςίασ
Στθ γλϊςςα (μζςα από το λεξιλόγιο που
χρθςιμοποιοφν πχ. κάνεισ ςαν γυναικοφλα)
3. Στθ κρθςκεία ( λόγο το ότι δεν μποροφςαν να
μπουν ςε οριςμζνουσ, θ να αςκιςουν το επάγγελμα
του ιερζα.)
4. Στθσ προθγμζνεσ κοινωνίεσ ( για το κζμα τθσ
ςεξουαλικισ παρενόχλθςθσ. Για παράδειγμα όπωσ
«τα ικελε, το προκάλεςε κτλ» )
65. Ο ςεξιςμος ςτθν διαφθμιςθ
Sexism in advertising
Ο ςεξιςμόσ ςτθν διαφιμιςθ υπάρχει και κατά
πολφ μάλιςτα. Με τον καιρό ςτισ
τθλεοράςεισ, ςτο διαδίκτυο βλζπουμε πάρα
πολλζσ διαφθμίςεισ που είναι ςεξιςτικζσ κατά
τθ γυναίκα κυρίωσ. Αυτό όμωσ δεν είναι
ςωςτό…
66. ΡΑΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΣΕΞΙΣΜΟΥ
• Μερικά παραδείγματα για τον ςεξιςμό ςτθ
διαφιμιςθ:
1. «Ζνα ποφρο ςε κάνει να
νιϊκεισ πρωτόγονοσ»
Υπονοείται ότι το κάπνιςμα
του ποφρου προςδίδει ςτον
άνδρα δφναμθ που
επιδεικνφεται με τθ χριςθ
ρόπαλου και τθ γυναίκα ςε
ρόλο υποταγισ.
67. 2. «Για το καλό τθσ
ανκρωπότθτασ»
όπου θ γυναίκα
απεικονίηεται ωσ πιο
αδφνατθ από τον άνδρα. Θ
ςφνκεςθ τθσ εικόνασ μασ
βοθκάει να το καταλάβουμε
68. 3. «Αντιμετϊπιςε τθ μζρα»
Είναι εμφανζσ ότι θ
γυναίκα περιορίηεται ςτθν
οικιακι ςφαίρα όπωσ το να
προςζχει τα παιδί , να
κακαρίηει το ςπίτι να
αγοράηει λαχανικά και να
φτιάχνει γεφμα για τον
ςφηυγο τθσ.
69. 4.«Τα Χριςτοφγεννα κα γίνει
πιο ευτυχιςμζνθ» με τθ
ςυγκεκριμζνθ θλεκτρικι
ςκοφπα που
διαφθμίηεται.. Το
χειρότερο είναι ότι ο
ρόλοσ τουσ είναι θ
ικανοποίθςθ του άνδρα.
70. 5. « Ο Chef κάνει τα πάντα
εκτόσ από το μαγείρεμα»
τονίηοντασ ότι αυτό, δθλαδι το
μαγείρεμα, είναι ταπεινι
απαςχόλθςθ του γυναικείου
φφλου.
Συμπεραςματικά, μποροφμε
να ποφμε ότι θ απεικόνιςθ τθσ
γυναίκασ μζςα από τθ
διαφιμιςθ δείχνει τθν
πολιτιςτικι κλθρονομιά τθσ
κοινωνίασ που εξακολουκεί να
μερολθπτεί υπζρ του ανδρικοφ
φφλου».
77. 1.Καταναλωτικι Αγωγι: Είναι ι όχι χριςιμο μάκθμα για τα
παιδιά;
2.Φυλετικζσ διαφορζσ και διακρίςεισ ςτισ παιδικζσ διαφθμίςεισ
3.Είναι τα παιδιά ικανά να κρίνουν και να αξιολογοφν τα
διαφθμιςτικά μθνφματα
4.θ διαφιμιςθ μπορεί να επθρεάςει τα παιδιά ϊςτε να
οδθγθκοφν ςτθ βία;
5.Ροιεσ οι κοινωνικζσ επιπτϊςεισ του καταναλωτιςμοφ και τθσ
διαφιμιςθσ ςτο νεανικό πλθκυςμό;
6.Ρϊσ να διδάξουν οι γονείσ τα παιδιά να κρίνουν και να
διαλζγουν
7.Ενίςχυςθ των καταναλωτικϊν δικαιωμάτων των παιδιϊν
78. Καταναλωτικι Αγωγι
(Σταμοφλθσ Φορλίδασ)
•
•
•
•
•
•
•
Αγωγι ςθμαίνει άγω, δθλαδι οδθγϊ. Καταναλωτικι αγωγι ςθμαίνει άγω ςτον χϊρο τθσ
Κατανάλωςθσ. Οδθγϊ τα παιδιά ςτθν ανάπτυξθ καταναλωτικισ ςυνείδθςθσ και ςωςτισ
καταναλωτικισ ςυμπεριφοράσ και με αυτό τον τρόπο προςτατεφω τον μελλοντικό πολίτθκαταναλωτι. Και αυτόσ είναι ο μόνοσ τρόποσ για να το πετφχουμε αυτό, γιατί όςοι νόμοι και
αν κεςπιςτοφν , όςα όργανα ελζγχου και αν οργανωκοφν, αν ο Καταναλωτισ δε γνωρίηει το
ρόλο του ςτθ λειτουργία τθσ αγοράσ , αν δεν γνωρίηει τα δικαιϊματά του ωσ καταναλωτισ
και τουσ τρόπουσ με τουσ οποίουσ μπορεί να τα διεκδικιςει, δεν πρόκειται να προςτατευκεί
από τουσ κινδφνουσ του υπερ-καταναλωτιςμοφ.
Ρρζπει, λοιπόν, θ Καταναλωτικι Αγωγι να ενταχκεί ςτο ςχολικό πρόγραμμα. Αλλά, πολφ
περιςςότερο, πρζπει να γίνει φιλοςοφία αγωγισ του αυριανοφ πολίτθ.Στα πλαίςια αυτά, θ
Αγωγι του Καταναλωτι ςτα ςχολεία είναι διακθρυγμζνοσ ςτόχοσ τθσ Ευρωπαϊκισ
Ζνωςθσ, αφοφ με αυτι δίνεται θ δυνατότθτα ςτο ςθμερινό μακθτι και αυριανό πολίτθ Καταναλωτι να αυτο-προςτατευκεί και να καταλάβει πωσ θ καταναλωτικι μασ
ςυμπεριφορά ςφραγίηει και κακορίηει τθ ηωι μασ και ςαν τζτοια δεν πρζπει να αφεκεί ςτθν
τφχθ! Ροιο ςυγκεκριμζνα το περιεχόμενο τθσ καταναλωτικισ αγωγισ, που πρζπει να
δϊςουμε ςτα παιδιά μασ είναι:
Θ ζννοια και οι διαςτάςεισ τθσ κατανάλωςθσ
ΟΙ ανκρϊπινεσ ανάγκεσ και θ καταναλωτικι ςυμπεριφορά
Ο υπερ-καταναλωτιςμόσ και οι ςυνζπειζσ του
Θ αειφόροσ κατανάλωςθ
Τα παγκόςμια δικαιϊματα του καταναλωτι , δθλαδι
79. •
•
•
•
•
•
•
Δικαίωμα ςτθν αςφάλεια, ςτθν πλθροφόρθςθ, ςτθν επιλογι, ςτθν εκπροςϊπθςθ, ςτθν
αποηθμίωςθ, ςτθν εκπαίδευςθ, ςε ζνα υγιεινό περιβάλλον. Δικαίωμα ςτθν
ικανοποίθςθ των βαςικϊν αναγκϊν, που είναι το ςθμαντικότερο γιατί είναι το
δικαίωμα ςτθν κατανάλωςθ , δθλαδι ςτο φαγθτό ςτο νερό και γενικά ςε όλεσ τισ
βιοτικζσ μασ ανάγκεσ
Τα μζςα αυτοπροςταςίασ που ζχουμε ςτθ διάκεςι μασ
Τον τρόπο ιεράρχθςθσ των αναγκϊν μασ
Τθ ςωςτι επιλογι αγακϊν και υπθρεςιϊν, για να υπθρετθκοφν ορκά όλεσ οι
διαςτάςεισ τθσ κατανάλωςθσ (κοινωνικζσ, ανκρωπιςτικζσ, θκικζσ, περιβαλλοντικζσ,
οικονομικζσ).
Τθ δφναμθ του οργανωμζνου καταναλωτι (δφναμθ που του παρζχει τθ δυνατότθτα να
ςτθρίηει ςωςτζσ και να κλείνει "κακζσ" επιχειριςεισ)
Τθν καταναλωτικι αγωγι, ωσ φιλοςοφία αγωγισ του πολίτθ, ωσ τρόπο και ςτάςθ ηωισ.
Πταν ςυνειδθτοποιιςουμε τθ δφναμθ του οργανωμζνου καταναλωτι και τθ ςθμαςία
των επιλογϊν μασ, τότε κα ζχουμε κάνει ζνα μεγάλο βιμα ςτθν υπόκεςθ
αυτοπροςταςίασ των βαςικϊν δικαιωμάτων μασ, ωσ καταναλωτζσ και ωσ πολίτεσ
αυτοφ του πλανιτθ. Μιπωσ τελικά θ καταναλωτικι αγωγι είναι το ςθμαντικότερο
"μάκθμα", που κα ζπρεπε να διδάςκεται ςτα ςχολεία μασ, αφοφ αυτι είναι που
κακοδθγεί τθν κακθμερινι μασ ςυμπεριφορά και χαράηει τθ ςτάςθ μασ ςτθ ηωι; Θ
λζξθ "μάκθμα" περιζχει το νόθμα και τθν ουςία τθσ Καταναλωτικισ εκπαίδευςθσ που
πρζπει να δοκεί μζςα από κακθμερινά παραδείγματα και ςχόλια, ςτα πλαίςια όλων
των άλλων μακθμάτων. Ζτςι, κα αποφευχκεί θ γελοιοποίθςθ από τουσ μακθτζσ ενόσ
ακόμθ "δευτερεφοντοσ" μακιματοσ . Αντίκετα, κα υπάρξει επιτυχθμζνθ βιωματικι
μεταφορά γνϊςεων και εννοιϊν.
80. • Διαφθμιςτικζσ μζκοδοι: θ επίδραςθ τθσ μουςικισ υπόκρουςθσ , ο ειδικόσ
φωτιςμόσ και τα κοντινά πλάνα που υπερβάλλουν το μζγεκοσ, και τθν
εμφάνιςθ του προϊόντοσ. Τα περιςςότερα παιχνίδια δεν είναι τόςο
λαμπερά ι τόςο μεγάλα και τόςο εντυπωςιακά όςο τα βλζπουμε, ςτθ
διαφιμιςθ.
• Επίςθσ θ ψυχολογία του μάρκετινγκ παίηει ςθμαντικό ρόλο. Ρ.χ. γιατί
ζνασ όμορφοσ νζοσ που οδθγάει ςπορ αυτοκίνθτο φορά τηίν παντελόνι
ςυγκεκριμζνθσ ακριβισ μάρκα ι γιατί ζνα όμορφο κορίτςι, που φορά
μπικίνι, διαφθμίηει ζνα πανάκριβο αυτοκίνθτο. Αυτά είναι μοντζλα και
πρότυπα αγορίςτικθσ ι κοριτςίςτικθσ ςυμπεριφοράσ, που τείνουν τα
παιδιά να τισ μιμοφνται. Τα παιδιά πρζπει να γνωρίηουν τισ
χρθςιμοποιοφμενεσ διαφθμιςτικζσ μεκόδουσ ζτςι ϊςτε να
αντιμετωπιςτεί ο κίνδυνοσ του υπερ-καταναλωτιςμοφ
• Οι διαφθμιςτζσ χρθςιμοποιοφν επικυμίεσ όπωσ θ φυςικι ζλξθ, θ
διαςκζδαςθ, θ φιλία για να πουλιςουν τα προϊόντα τουσ . Αυτζσ οι
επικυμίεσ είναι φυςιολογικζσ, αλλά θ εντφπωςθ, που προςπακοφν να μασ
δθμιουργιςουν οι διαφθμιςτζσ, ότι αγοράηοντασ κάποιο προϊόν
ικανοποιοφμε αυτζσ τισ επικυμίεσ, είναι, εντελϊσ, λανκαςμζνθ.
81. • Εκτόσ από τισ επικυμίεσ χρθςιμοποιοφν και κάποια ζνςτικτα όπωσ
θ υπερίςχυςθ το δυνατοφ αρςενικοφ μζςω τθσ βίασ και τθσ
ςωματικισ δφναμθσ , προβάλλοντασ πρότυπα βίασ και
επικετικότθτασ ςτισ διαφθμίςεισ προοριςμζνεσ για αγόρια.
• Επίςθσ τα παιδιά πρζπει να μάκουν πωσ οι λζξεισ δεν
χρθςιμοποιοφνται κυριολεκτικά ςτισ διαφθμίςεισ . Τα παιδιά ζχουν
τθν τάςθ να πιςτεφουν ότι βλζπουν π.χ. ότι μια μάρκα προϊόντοσ
είναι θ "καλφτερθ", θ "γλυκφτερθ", θ "ταχφτερθ"... Θα πρζπει να
δϊςουμε να καταλάβουν τισ πραγματικζσ διαςτάςεισ των
λζξεων, χωρίσ υπερβολζσ.
• Το ηιτθμα "παιδιά και διαφιμιςθ" πρζπει να αντιμετωπιςτεί, ωσ
ζνα ηιτθμα θκικισ. Τα παιδιά δεν αποτελοφν ζνα ϊριμο τμιμα τθσ
αγοράσ, δεν ζχουν ηιςει πολλά πράγματα και δεν ζχουν
εμπειρία, άρα πρζπει να αντιμετωπίηονται διαφορετικά από τουσ
άλλουσ καταναλωτζσ . Είναι οι πιο κατάλλθλοι, για να
επθρεαςκοφν, αλλά παραςζρνουν και τουσ γονείσ τουσ και αυτοί
ςυμφωνοφν με ότι τουσ ηθτιςουν. Άρα, τα παιδιά κα πρζπει να
αναγνωριςκοφν, ωσ ειδικι κατθγορία ανκρϊπων με
δικαιϊματα, και όχι ωσ μικροί ενιλικοι.
82. • 1θ Διαφορά: Οι
διαφθμίςεισ που προορίηονται για κορίτςια
παρουςιάηουν μοντζλα κοριτςιϊν που αςχολοφνται με περιςςότερο
πακθτικζσ και λιγότερο ςωματικζσ και αντικοινωνικζσ δραςτθριότθτεσ, ςε
ςχζςθ με τα μοντζλα αγοριϊν που παρουςιάηονται ςε διαφθμίςεισ για
αγόρια . Κςωσ ζνασ από τουσ πιο αποτελεςματικοφσ τρόπουσ να αξιολογιςεισ
το επίπεδο δράςθσ ςε μια διαφιμιςθ είναι μζςω μιασ ανάλυςθσ του
περιεχομζνου. Ρράγματι τζτοιεσ ζρευνεσ ζχουν δείξει μια διαπιςτωμζνθ
διαφορά ςτα επίπεδα δραςτθριότθτασ των ανδρϊν θκοποιϊν και γυναικϊν
θκοποιϊν ςτισ παιδικζσ διαφθμίςεισ, και τα αποτελζςματα προςαρμόηονται
ςε μία ενεργθτικι πακθτικι κλίμακα . Μια από τισ πιο αμφιλεγόμενεσ
πλευρζσ ςωματικισ δραςτθριότθτασ ςτισ διαφθμίςεισ είναι θ βία. Μια
ζρευνα ςφγκρινε τισ επικετικζσ ςυμπεριφορζσ παιδικϊν χαρακτιρων από ζνα
δείγμα 60 πρωινϊν παιδικϊν διαφθμίςεων παιχνίδια , οι οποίεσ υπιρχαν
πάντα ςε υψθλό επίπεδο και ιταν παρόμοιοσ ο τρόποσ με τον οποίο
προβαλλόταν αυτζσ οι ςυμπεριφορζσ. Ανακάλυψαν ότι θ επικετικότθτα είναι
περιοριςμζνθ και ςχεδόν αποκλειςτικι ςε διαφθμίςεισ για αγόρια και αυτζσ
οι διαφθμίςεισ επίςθσ ςυμπεριλάμβαναν υψθλά επίπεδα δράςθσ και κίνθςθσ
, περιςςότερο από τισ διαφθμίςεισ για κορίτςια.
83. • . Αυτά τα αποτελζςματα ςχετίηονται με μια άλλθ ζρευνα που
ζδειξε πωσ οι πιο κοινζσ δραςτθριότθτεσ για κορίτςια είναι
παραδοςιακζσ ,όπωσ μαγείρεμα , παιχνίδι με ςπιτάκια και κοφκλεσ
κτλ., οι περιςςότερεσ όμωσ από αυτζσ δεν είναι ανταγωνιςτικζσ και
δεν απαιτοφν πολφ δράςθ. Μόνο το 10% των κοριτςιϊν ιταν
ενεργά. Από τθν άλλθ τα αγόρια υποδυόταν παραδοςιακοφσ
ανδρικοφσ ρόλουσ , όπωσ το ποδόςφαιρο ι το ψάρεμα. Λίγα
άλλαξαν από το 1970 μζχρι το 1980 και μζχρι το 1983 οι
παραδοςιακζσ ανδρικζσ ςυνικειεσ ιταν ςτθ μόδα. Τζλοσ βρζκθκε
πωσ τα κορίτςια είναι πιο πακθτικά και λιγότερο επικετικά και
ανταγωνιςτικά από τα αγόρια και πωσ το 16,6% των διαφθμίςεων
προοριςμζνων για αγόρια περιζχουν επικετικι ςυμπεριφορά.
• 2θ Διαφορά: Οι διαφθμίςεισ για κορίτςια γυρίηονται ςε ςπιτικό
περιβάλλον ,ενϊ οι διαφθμίςεισ για αγόρια ςε περιβάλλον εκτόσ
ςπιτιοφ. Ζρευνεσ ζδειξαν πωσ ςτισ διαφθμίςεισ που ςτοχεφουν ςε
ενιλικεσ ,οι άνδρεσ ιταν ςυνικωσ ςε περιβάλλον ζξω από το ςπίτι
, ενϊ με τισ γυναίκεσ ςυνζβαινε το αντίκετο, και ποιο ςυγκεκριμζνα
το 34% των γυναικϊν ιταν ςτο ςπίτι ,ενϊ το ίδιο ςυνζβαινε μόνο
ςτουσ άνδρεσ μόλισ ςε ποςοςτό 22%. Είναι εφκολο να
φανταςτοφμε πωσ το ίδιο ςυμβαίνει και ςτισ διαφθμίςεισ για
παιδιά.
84. • Τα ΜΜΕ επιβιϊνουν οικονομικά δια μζςου
χορθγιϊν και διαφθμίςεων. Το υλικό που
προβάλλουν τα ΜΜΕ πρζπει να ζχει τθ
δυνατότθτα να κεντρίςει όχι μόνο το
κοινό, αλλά και τουσ χορθγοφσ, ϊςτε να
υπάρξει κζρδοσ από τθν προβολι των
προϊόντων τουσ. Οπότε θ
εμπορευματοποίθςθ και ο καταναλωτιςμόσ
επθρεάηει τα ΜΜΕ και κατά ςυνζπεια και
τουσ τθλεκεατζσ τθσ τθλεόραςθσ και τουσ
χριςτεσ του διαδικτφου.
85. • Θ διαφιμιςθ χρθςιμοποιεί διάφορουσ τρόπουσ που ςκοπό ζχουν τθν
επιρροι πάνω ςτο καταναλωτικό κοινό. Ζνασ βαςικόσ τρόποσ είναι να
ςτρζψει τθν προςοχι του κοινοφ και μάλιςτα για το ςυγκεκριμζνο μασ
κζμα, τουσ εφιβουσ, αγγίηοντάσ τουσ ςτο ςυναιςκθματικό τουσ κόςμο
που είναι αρκετά ςυγκεχυμζνοσ και χαϊδθσ. Μπορεί επίςθσ να βαςιςτεί
ςε μια ςειρά από λογικά νοθτικά πλεονεκτιματα τθσ πϊλθςθσ ενόσ
προϊόντοσ, με ςκοπό τθν αφξθςθ του τηίρου τουσ. Θ τθλεόραςθ και το
διαδίκτυο ςτο βωμό του χριματοσ ζχουν καταφζρει να εκμεταλλευτοφν
εμπορικά τον εφθβικό κόςμο, που επθρεάηεται κακθμερινά από τα
διαφθμιςτικά τουσ μθνφματα. Οι ζφθβοι επειδι είναι ςε μια θλικία που
αναπτφςςονται βιολογικά, ςωματικά, ςεξουαλικά και
νοθτικά, εμφανίηοντασ ζναν επίςθσ ναρκιςςιςμό, αςχολοφνται ιδιαίτερα
με το ςϊμα τουσ. Αποτζλεςμα είναι να επθρεαςτοφν από τισ διαφθμίςεισ
που προβάλoυν προϊόντα, τα οποία παρουςιάηονται με τζτοιο
τρόπο, ϊςτε να επιδεικνφουν ζντονα ςωματικι
δφναμθ, χριμα, χλιδι, ομορφιά.
86. • Στο ςθμερινό αιϊνα που ηοφμε μπορεί κανείσ να πει
πωσ ο καταναλωτιςμόσ αποτελεί κακοριςτικό
παράγοντα για τθ ηωι μασ. Θ κοινωνία ςιμερα
επιβάλλει με διάφορουσ τρόπουσ τα πρότυπα ενόσ
<<ςωςτοφ>> καταναλωτι. Μελζτεσ αποδεικνφουν
πωσ τουλάχιςτον το 90% των νεαρϊν παιδιϊν θλικίασ
5-17 ετϊν, υποβάλλονται ςε ζνα είδοσ <<πλφςθσ
εγκεφάλου>> όπου τα παιδιά κεωροφν ωσ
απαραίτθτα και αναγκαία τα προϊόντα που βλζπουν
ςτισ διαφθμίςεισ. Άρα λοιπόν ςυμπεραίνουμε πωσ για
να υπάρξει καταναλωτιςμόσ, πρζπει να υπάρξει
διαφιμιςθ. Οι ςυνεχείσ προβολζσ των διαφθμίςεων
οδθγοφν λοιπόν ςτο φαινόμενο του υπερκαταναλωτιςμοφ, που και αυτό με τθ ςειρά του ζχει
ςοβαρζσ επιπτϊςεισ ςτθν ψυχικι και ςωματικι υγεία
των παιδιϊν και των εφιβων. Ενδεικτικά κα
αναφζρω μερικζσ από αυτζσ τισ επιπτϊςεισ:
87. • Αλαηονεία ,απλθςτία ,πλεονεξία – Θ αρζςκεια των
ανκρϊπων για τθν απόκτθςθ όλο και περιςςότερων
αγακϊν αυξάνεται.
• Ψευδαιςκιςεισ με τον υπερ-καταναλωτιςμό. Το αίςκθμα
τθσ ευτυχίασ είναι ψεφτικο. Οι περιςςότεροι πιςτεφουν
πωσ τα ψϊνια και τα υλικά αγακά κα τουσ κάνουν
χαροφμενουσ.
• Μείωςθ ελεφκερου χρόνου. Δουλεφει όλο και περιςςότερο
για να αποκτιςει όλο και πιο πολλά αγακά.
• Μεγιςτοποίθςθ τθσ τάςθσ για κατοχι και ςπατάλθ αγακϊν
που ανταποκρίνονται ςε δευτερεφουςεσ ανάγκεσ του
ανκρϊπου.
• Νζα υποκατάςτατα (αλκοόλ, ναρκωτικά). Πςο θ
καταναλωτικι μανία κατατρϊει τον άνκρωπο τόςο πιο
πολφ πζφτει ςε αδιζξοδα.
• Άγχοσ, ψυχολογικά προβλιματα. Άγχοσ μιπωσ δεν
καταφζρουμε να αποκτιςουμε όςο πιο πολλά γίνεται.
• Αυτζσ είναι μονάχα λίγεσ από τισ πάμπολλεσ επιπτϊςεισ
ςτθν υγεία των παιδιϊν. Ραρόλα αυτά, υπάρχουν ακόμα
τρείσ βαςικζσ επιπτϊςεισ οι οποίεσ είναι και οι ποιο
βαρυςιμαντεσ.
88. )
Θ παχυςαρκία είναι μία μάςτιγα ςτθν ςωματικι υγεία των εφιβων. Το
ςυγκεκριμζνο φαινόμενο πυροδοτικθκε ςτισ αρχζσ τθσ δεκαετίασ του
90ϋ, και ςιμερα ζχει πάρει ογκϊδεισ διαςτάςεισ. Μετριςεισ του 2011
ζδειξαν πωσ πρωτοπόροσ τθσ αςκζνειασ αυτισ είναι οι Θ.Ρ.Α με τα 2/3
των εφιβων να είναι παχφςαρκα. Επίςθσ οι Θ.Ρ.Α, είναι θ χϊρα που
ξοδεφει τον περιςςότερο τθλεοπτικό χρόνο παγκοςμίωσ για να προβάλλει
διαφθμίςεισ ανκυγιεινϊν τροφίμων. Σφμπτωςθ; Από τθν άλλθ θ χϊρα μασ
πάλι με μετριςεισ το 2011, χαρακτθρίςτθκε ωσ θ πιο παχφςαρκθ χϊρα
ςτθν Ευρϊπθ.
•
Θ παχυςαρκία επίςθσ αποτελεί αίτιο για πάρα πολλά ψυχικά
προβλιματα, όπωσ θ κατάκλιψθ, ο κοινωνικόσ αποκλειςμόσ και το ψυχικό
αδιζξοδο. Ραράλλθλα οδθγεί το άτομο ςε υλικζσ <<παρθγοριζσ>> που τον
κάνουν να καταναλϊνει ακόμα πιο αςφςτολα. Τζλοσ, όλα αυτά ςυντελοφν
ςτθν καταςτροφι του ατόμου, τθν αλλοτρίωςθ τθσ προςωπικότθτασ και
τθν απαλοιφι των ιδεϊν. Πλα αυτά λοιπόν, ςυντελοφν ςτθν μθ αφφπνιςθ
του ατόμου και τθν αποχαφνωςθ του ψυχικοφ του κόςμου.
• Τζλοσ, κα πρζπει να προςκζςουμε μεταξφ άλλων, πωσ θ παχυςαρκία
είναι από μόνθ τθσ κανατθφόρα, αλλά είναι και υπαίτια για άλλεσ εξίςου
κανατθφόρεσ αςκζνειεσ του οργανιςμοφ, όπωσ ο καρκίνοσ, οι
καρδιοπάκειεσ και οι αςκζνειεσ του αναπνευςτικοφ ςυςτιματοσ
89. •
•
•
•
•
•
Θ φτϊχεια είναι ζνα μεγάλο κομμάτι του κοινωνικοφ μασ βίου, και ςχετίηεται
άμεςα με εμάσ. Πλοι ζχουμε ςχετικζσ εμπειρίεσ του φαινομζνου αυτοφ ςτθ
διάρκεια τθσ ηωισ μασ. ωσ κφτεσ και άλλοτε ωσ κφματα.. Ππωσ γνωρίηουμε, θ
κοινωνία ανάλογα με τισ εποχζσ, δθμιουργεί τα λεγόμενα καταναλωτικά
πρότυπα. Οι ανάγκεσ των καταναλωτικϊν προτφπων προςαρμόηεται μζςα από τθ
ηιτθςθ τθσ αγοράσ, που με τθ ςειρά τθσ προςαρμόηεται από τθ διαφιμιςθ. Ζτςι
υπάρχουν κάποια ςχετικά <<ςτάνταρντ>> τα οποία διαμορφϊνουν τουσ
καταναλωτζσ, και γενικότερα τθν κοινωνία. Τι γίνεται όμωσ όταν ζνα άτομο δεν
μπορεί να ανταπεξζλκει ςε αυτά τα <<ςτάνταρντ>>; Τι γίνεται όταν πάμπολλοι
ςυμπολίτεσ μασ δεν μποροφν να ανταπεξζλκουν ςε όλεσ αυτζσ τισ απαιτιςεισ;
Τότε λζμε πωσ αυτοί οι άνκρωποι είναι φτωχοί.
Θ φτϊχεια ςυνδζεται άμεςα λοιπόν με τον καταναλωτιςμό. Πμωσ, θ φτϊχεια
ςυνδζεται άμεςα και με τθν βία. Θ φτϊχεια λοιπόν ζχει κάποιεσ ςυνζπειεσ ςτθν
κοινωνία. Τα παιδιά που είναι φτωχά πάςχουν από πολλζσ μορφζσ βίασ, μεταξφ
των οποίων κυριαρχεί θ ψυχολογικι. Οι φτωχοί, κακϊσ δεν πλθροφν τισ
προχποκζςεισ, απομονϊνονται από τθν κοινωνία, καταλιγουν ςτο αδιζξοδο, και
οδθγοφνται ςτθν παρανομία. Ζτςι λοιπόν, οι επιπτϊςεισ τθσ φτϊχειασ, είναι:
Η εγκλθματικότθτα. Ρολλζσ από τισ φτωχζσ περιοχζσ, πόλεισ ι χϊρεσ ζχουν
ςχεδόν πάντα υψθλό ποςοςτό εγκλθματικότθτασ.
Το χαμθλό βιοτικό επίπεδο. Το υψθλό ποςοςτό φτϊχειασ, ςυνεπάγεται και
χαμθλό ποςοςτό βιοτικοφ επιπζδου.
Το χαμθλό πνευματικό επίπεδο. Σε μία φτωχι περιοχι, είναι πάρα πολφ δφςκολο
να ικανοποιοφνται οι ςτοιχειϊδεισ ανάγκεσ για τθν εκπαίδευςθ των μακθτϊν, με
αποτελζςματα καταςτροφικά.
Η υποβάκμιςθ τθσ αξίασ των περιοχϊν. Μια περιοχι με τζτοια χαρακτθριςτικά
είναι φυςικό όλοι να τθν αποφεφγουν, με αποτζλεςμα τον οικονομικό μαραςμό
τθσ περιοχισ και τθν εξάντλθςθ του πλθκυςμοφ τθσ.
90. • Πλα αυτά ςυντελοφν ςτο φαινόμενο τθσ βίασ. Θ φτϊχεια
και θ καταπίεςθ από τθν κοινωνία, θ οποία ςυνικωσ
αποφεφγει τουσ <<φορείσ>> τθσ φτϊχειασ ςαν να είναι
μολυςμζνοι με κάποιο μεταδοτικό ιό, οδθγοφν τουσ
ανκρϊπουσ ανεξαρτιτου εκνικότθτασ, κοινωνικοφ και
πνευματικοφ υπόβακρου, ςτθ παρανομία και τθν ψυχικι
εξακλίωςθ. Τα μεγαλφτερα κφματα όμωσ όλων αυτϊν είναι
τα παιδιά, τα οποία κα γεννθκοφν ςε μια αποτρόπαιθ
κατάςταςθ, κα ωκθκοφν υπό τθν επιρεια του
καταναλωτιςμοφ και τθσ κοινωνίασ ςτθν φτϊχεια, τθν
εξακλίωςθ και τζλοσ ςτθν παρανομία. Λίγο πολφ, τα
αποτελζςματα αρχίηουν να φαίνονται. Θ ενδοςχολικι βία,
ςφμφωνα με ζρευνεσ, αυξικθκε από τα τζλθ τθσ δεκαετίασ
του 70ϋ, κατά 350%. Ρολλοί κορυφαίοι εγκλθματολόγοι και
ερευνθτζσ, όπωσ ο Τηζιμσ Άλαν Φόξ, τοποκετοφνται ςτο
γεγονόσ πωσ οι διαφθμίςεισ και ο καταναλωτιςμόσ,
επθρεάηουν κακοριςτικά το νζο, ςε βακμό που κακορίηουν
τθ ηωι του. Επίςθσ υποςτθρίηουν πωσ θ φτϊχεια και οι
εξακλίωςθ, οδθγοφν τουσ νζουσ ςτισ προαναφερκζντεσ
επιπτϊςεισ για τθν υγεία και τθν κοινωνικι κατάςταςθ του
νζου.
•
Συνεπϊσ, θ φτϊχεια και ο καταναλωτιςμόσ είναι
ανάλογα ποςά, κακϊσ θ αφξθςθ του ενόσ ςυνεπάγεται και
αφξθςθ του άλλου.