M.E. Mutlu, H.U. Yenigün, N. Uslu, Bilgi Teknolojileri Kongresi IV & Akademik Bilişim 2006 konferansı dahilinde "Bilgi Teknolojileri Kongresi IV & Akademik Bilişim 2006 Bildiriler Kitabı" bildiri kitapçığındaki "Açıköğretimde Mobil Öğrenme: Açıköğretim E-Öğrenme Hizmetlerinden Mobil Bilişim Aygıtlarıyla Yararlanma Olanaklarının Değerlendirilmesi", 427-434 pp., Denizli, Türkiye, 9-11 Şubat 2006

1. Açıköğretimde Mobil Öğrenme
Açıköğretim e-Öğrenme hizmetlerinden
mobil bilişim aygıtlarıyla yararlanma
olanaklarının değerlendirilmesi
Yrd. Doç. Dr. M. Emin Mutlu
H. Umut Yenigün
Nazan Uslu
AKADEMİK BİLİŞİM 2006 + BilgiTek IV
9-11 Şubat 2006
Pamkukkale Üniversitesi
Denizli

2. Mobil Öğrenme
 Son yıllarda “Mobil Bilişim” alanında
önemli gelişmeler kaydedildi. Mobil
Bilişim ile e-Öğrenme alanlarının birlikte
değerlendirilmesi sonucunda “Mobil
Öğrenme” alanı doğmuş oldu.

3. Başlıca Mobil Bilişim Aygıtları
 Dizüstü bilgisayarları
 Tablet bilgisayarları
 Telefonlu cep bilgisayarları
 Cep bilgisayarları
 Taşınabilir medya oynatıcıları
 MP3 çalarlar
 Akıllı telefonlar

4. Dizüstü Bilgisayarlar
 Microsoft Windows ve Mac
OS
 En düşük 20 GB bellek
 Ortalama 2 saat pil ömrü
 Genellikle wireless,
bluetooth ve kızılötesi
iletişim bulunmaktadır.
 USB ve/veya PC Card
yuvaları vardır
 Fiyatları 950 YTL ile 5000
YTL arasında
değişmektedir.

5. Tablet Bilgisayarları
 Microsoft Windows Tablet
PC Edition
 30 GB bellek
 Toplam pil süresi 3 saat
 Wireless ve bluetooth
iletişim
 USB yuvası
 Fiyatları 2500 YTL ile 5000
YTL arasında
değişmektedir.
 El yazısıyla not alma
olanağı bulunmaktadır.

6. Telefonlu Cep Bilgisayarı
 Microsoft Windows Mobile
Edition
 64 MB bellek, bellek kartlarıyla
2 GB’ye kadar ek bellek
 GPRS, wireless, bluetooth ve
kızılötesi
 SD Card yuvası
 6-7 saate kadar sürekli çalışma
 Fiyatları 800 YTL ile 1700 YTL
arasında değişmektedir.

7. Cep Bilgisayarları
 Microsoft Windows Mobile
Edition
 32 MB bellek, bellek kartları
ile 2 GB’a kadar ek bellek
 Bluetooth, kızılötesi, harici
kart ile wireless
 SD Card yuvası
 6-7 saate kadar sürekli
çalışma
 Fiyatları 400 YTL ile 1200
YTL arasında değişmektedir.

8. Taşınabilir Medya Oynatıcıları
 Microsoft Windows Media Center
Edition
 40 GB’a kadar bellek
 160 saat video ya da TV kaydı
 10.000 müzik dosyası
 22 saate kadar devamlı sesli
çalışma süresi ya da 7 saate kadar
devamlı video oynatma süresi
 USB ve TV giriş/çıkış yuvası
 WMV, WMA, AVI, MPEG-2, MP3,
MPEG-4, JPG formatlarını
oynatma
 Fiyatları 340 YTL ile 1000 YTL
arasında değişmektedir.

9. Taşınabilir Mp3 Çalar
 40 GB’a kadar bellek
 10.000 müzik dosyası
 128kbps MP3'de 24 saatlik ya
da 48kbps MP3'de 32 saatlik pil
ömrü
 MP3, WMA, WAV formatlarını
oynatma
 USB yuvası
 Fiyat aralığı 60 YTL ile 550 YTL
arasında değişmektedir.

10. Akıllı Telefonlar
 Microsoft Windows Mobile
Edition/Symbian OS
 16 MB bellek, bellek kartlarıyla 2 GB
ek bellek,
 Bekleme süresi 90 saat, GPRS
kullanımında 2 saat
 SD Card yuvası
 MP3, WMA, WMV, JPG formatlarını
oynatma
 WAP, GPRS, bluetooth, kızılötesi
 Fiyatları 400 YTL ile 1200 YTL
arasında değişmektedir.

11. Mobil Bilişim Alanındaki İlgili
Teknolojiler
 Bilgi Saklama ve Taşıma Teknolojileri
 Aktarım Teknolojileri
 Çevrimiçi İletişim Teknolojileri
 İletişim Teknolojileri X Aktarım
Teknolojileri

12. Bilgi Saklama ve Taşıma
Teknolojileri
 Taşınabilir bellekler
 Bellek Kartları
 Secure Digital Kartlar (SD
Card)
 Compact Flash Kartlar (CF
Card)
 Multimedia Kartlar (Nokia)
 Memory Stick Kartlar (Sony)
 …
 USB Flash Disk Sürücüleri
 Taşınabilir Hard Diskler

13. Aktarım Teknolojileri
 USB ve FireWire kapıları
 Kart Yuvaları (CF Card, SD Card,…) ve
Kart Dönüştürücüleri (Kart okuyucuları)
 Dizüstü bilgisayarlarda PC Card
(PCMCIA) yuvaları

14. Çevrimiçi İletişim Teknolojileri
 GPRS
 Akıllı cep telefonlarında ve GPRS’li cep
bilgisayarlarında var. Diğer aygıtlar için GPRS
adatörler kullanılabilir.
 Wireless
 Kablosuz internet bağlantısı olanağı. Dizüstü ve tablet
bilgisayarlarında varsayılan olarak bulunmaktadır.
Diğer aygıtlara bu olanağı kazandırmak için Wireless
adaptörler kullanılabilir.
 Bluetooth
 Çoğu aygıtta var. Ayrıca Bluetooth adaptörler
kullanılabilir.
 Örnek kullanımlar: Cep bilgisayarı + Bluetooth + Cep
Telefonu
 Kızılötesi
 Çoğu aygıtta var. Ayrıca kızılötesi adaptörler
kullanılabilir.
 Örnek kullanımlar: Cep bilgisayarı + IrDA(infrared
data association) + Cep Telefonu

15. İletişim Aygıtlarının Değişik
Aktarım Biçimleri
 GPRS Adaptörler
USB
Bir iletişim olanağı


 CF Card
bir aygıtta  PCMCIA
bulunmuyorsa, bu  Wireless Adaptörler
aygıta değişik  USB
CF Card
aktarım biçimleriyle

 PCMCIA
mobil iletişim  Bluetooth Adaptörler
yeteneği  USB
kazandırılabilir.  CF Card
 PCMCIA
 Kızılötesi Adaptörler
 USB

16. Diğer Mobil Aygıtlar
 Video Oynatıcıları (WMV)
 Araba Stereo’ları (WMA)
 Digital Media alıcıları (WMA, WMV)
 Oyun Konsolları (WMA ve WMV)

17. Video Oynatıcıları
 WMV dosyalarının
oynatılmasını sağlarlar
 Digital Fotoğraf Makinaları
 SD Card
 Digital Video Kameralar
 SD Card
 DVD
 Taşınabilir DVD Oynatıcıları
 DVD

18. Araba Stereo’ları
 CD-ROM ya da Hard Disk’teki WMA
dosyalarını otomobilde dinleme olanağı
sağlar.

19. Digital Media Alıcıları
 Bilgisayardaki WMA ve WMV dosyalarına
uzaktan erişerek, TV’de oynamasını
sağlar.

20. Oyun Konsolları
 CD’deki WMA ve WMV dosyalarının
TV’de oynamasını sağlar.

21. Açıköğretim e-Öğrenme Portalı
Masaüstü bilgisayarlarda kablolu internet erişimi bulunduğu durumda
Açıköğretim e-Öğrenme Portalında aşağıdaki hizmetler sunulmaktadır.
Çevrimdışı Çevrimiçi
e-Kitap - +
e-Televizyon + +
e-Alıştırma - +
e-Sınav - +
e-Danışmanlık - +
e-SesliKitap + +

22. E-Öğrenme İçeriğine Ait Dosya
Büyüklükleri
 Bir derste ortalama 20 ünite bulunduğu ve yılda 10
ders alındığı durumda gerçekleşen dosya
büyüklükleri:
E-Öğrenme Hizmeti Bir Ünite Bir Ders Bir Öğretim Yılı
E-Kitap 300 KB 6 MB 61 MB
E-Televizyon 20 MB 345 MB 3,36 GB
E- Alıştırma 585 KB 216 MB 2 GB
E-Sınav - - -
E-Danışmanlık - - -
E-SesliKitap 30 MB 614 MB 3 GB

23. E-Öğrenme Hizmetlerinden Yararlanma:
Dizüstü Bilgisayarları
 Çevrimiçi
 Wireless
 Kablosuz bağlantı ile işyeri ya da halka açık ortamlarda Açıköğretim
e-Öğrenme hizmetlerinin tümünden sorunsuzca yararlanılabilir.
 GPRS, Bluetooth + Cep Telefonu, IrDA + Cep Telefonu
 Bağlantı hızı düşük olacağından dolayı sadece e-Sınav ve e-
Danışmanlık hizmetleri etkin olarak kullanılabilir.
 Çevrimdışı
 e-Televizyon ve e-SesliKitap dosyaları önceden bilgisayara
indirilerek, herhangi bir ortamda seyredilebilir/dinlenebilir. e-Kitap ve
e-Alıştırma dosyalarının indirilmesine izin verilmemektedir.
Sağladığı ek olanaklar: Hız ve kapasite

24. E-Öğrenme Hizmetlerinden Yararlanma:
Tablet Bilgisayarları
 Çevrimiçi
 Wireless
 Kablosuz bağlantı ile işyeri ya da halka açık ortamlarda Açıköğretim
e-Öğrenme hizmetlerinden sorunsuzca yararlanılabilir.
 GPRS, Bluetooth + Cep Telefonu, IrDA + Cep Telefonu
 Bağlantı hızı düşük olacağından dolayı sadece e-Sınav ve e-
Danışmanlık hizmetleri etkin olarak kullanılabilir.
 Çevrimdışı
 e-Televizyon ve e-SesliKitap dosyaları bilgisayara indirilerek,
herhangi bir ortamda seyredilebilir/dinlenebilir. e-Kitap ve e-
Alıştırma dosyalarının indirilmesine izin verilmemektedir.
Sağladığı ek olanaklar: Öğrencilerin ders çalışırken kalemle not
alabilirler.

25. E-Öğrenme Hizmetlerinden Yararlanma:
Telefonlu Cep Bilgisayarı
 Çevrimiçi (GPRS, Wireless)
 Cep bilgisayarlarının içindeki Internet Explorer tarayıcısı
Açıköğretim e-Öğrenme Portalının program yapısına uyumlu
olmadığı için erişim sağlanamamaktadır.
 Çevrimdışı
 e-Televizyon ve e-SesliKitap dosyaları bilgisayara indirilerek,
herhangi bir ortamda seyredilebilir/dinlenebilir. e-Kitap* ve e-
Alıştırma* dosyalarının indirilmesine izin verilmemektedir.
Sağladığı ek olanaklar: Ajanda özellikleri yardımıyla ders çalışma
planlaması yapılabilir. Çok amaçlı aygıt olduğundan dolayı başka bir aygıt
taşımaya gerek kalmaz.
*
Aygıta yüklendiğinde Flash dosyalarının oynatılmasına olanak tanımaktadır.

26. E-Öğrenme Hizmetlerinden Yararlanma:
Cep Bilgisayarları
 Çevrimiçi (Wireless, GPRS, Bluetooth + Cep Telefonu,
IrDA + Cep Telefonu)
 Cep bilgisayarlarının içindeki Internet Explorer tarayıcısı Açıköğretim
e-Öğrenme Portalının program yapısına uyumlu olmadığı için erişim
sağlanamamaktadır.
 Çevrimdışı
 e-Televizyon ve e-SesliKitap dosyaları bilgisayara indirilerek,
herhangi bir ortamda seyredilebilir/dinlenebilir. e-Kitap* ve e-
Alıştırma* dosyalarının indirilmesine izin verilmemektedir.
Sağladığı ek olanaklar: Öğrenciler ajanda özellikleri yardımıyla ders çalışma
planlaması yapılabilirler.
*
Aygıta yüklendiğinde Flash dosyalarının oynatılmasına olanak tanımaktadır.

27. E-Öğrenme Hizmetlerinden Yararlanma:
Taşınabilir Medya Oynatıcıları
 Çevrimiçi
 Taşınabilir Medya Oynatıcıları çevrimiçi erişim olanağına sahip
değil.
 Çevrimdışı
 e-Televizyon ve e-SesliKitap dosyaları aygıta aktarılarak,
herhangi bir ortamda seyredilebilir/dinlenebilir. e-Kitap ve e-
Alıştırma dosyaları oynatılamamaktadır.
Sağladığı ek olanaklar: Giderek artan kapasite olanağı.

28. E-Öğrenme Hizmetlerinden Yararlanma:
Taşınabilir Mp3 Çalar
 Çevrimiçi
 MP3 Çalarlar çevrimiçi erişim olanağına sahip değil.
 Çevrimdışı
 e-SesliKitap dosyaları aygıta aktarılarak, herhangi bir
ortamda dinlenebilir. e-Televizyon, e-Kitap ve e-Alıştırma
dosyaları oynatılamamaktadır.
Sağladığı ek olanaklar: Fiyat, hafiflik

29. E-Öğrenme Hizmetlerinden Yararlanma:
Akıllı Telefonlar
 Çevrimiçi (GPRS)
 Cep bilgisayarlarının içindeki Internet Explorer tarayıcısı
Açıköğretim e-Öğrenme Portalının program yapısına uyumlu
olmadığı için erişim sağlanamamaktadır.
 Çevrimdışı
 e-Televizyon ve e-SesliKitap dosyaları aygıta aktarılarak,
herhangi bir ortamda seyredilebilir/dinlenebilir. e-Kitap* ve e-
Alıştırma* dosyalarının indirilmesine izin verilmemektedir.
Sağladığı ek olanaklar/özellikler: Çok amaçlı aygıt olduğundan dolayı
başka bir aygıt taşımaya gerek kalmaz.
*
Aygıta yüklendiğinde Flash dosyalarının oynatılmasına olanak tanımaktadır.

30. Özet:
Çevrimdışı Kullanım
e-
kit e- e- e-
a televizy alıştır danışma e-sesli
p on ma e-sınav nlık kitap
Dizüstü Bilgisayar - + - - - +
Tablet PC - + - - - +
Cep Bilgisayarı (6340) - + - - - +
Cep Bilgisayarı
(h2210) - + - - - +
PMC - + - - - +
Mp3 Çalar - - - - - +
Akıllı Telefon - + - - - +

31. Özet:
Çevrimiçi Kullanım*
e-
kit e- e- e- e-
a televizy alıştır sın danışma e-sesli
p on ma av nlık kitap
Dizüstü Bilgisayar + + + + + +
Tablet PC + + + + + +
Cep Bilgisayarı (6340) - - - - - -
Cep Bilgisayarı
(h2210) - - - - - -
PMC - - - - - -
Mp3 Çalar - - - - - -
Akıllı Telefon - - - - - -
* Wireless ile yüksek performans, GPRS, Bluetooth ve Kızılötesi ile düşük
performans.

32. Sonuçlar
 Mobil aygıtlar, mobil aygıtların arasında bilgi aktarımı,
mobil aygıtlarda bilgi depolama ve mobil aygıtlara
çevrimiçi iletişim olanakları kazandırma açısından çok
çeşitli teknolojiler geliştirilmiştir.
 Tüketici pazarına sürülen mobil aygıtların işlevleri
çeşitlendikçe ve kapasiteleri arttıkça uzaktan eğitimde
kullanım olanakları da artmaktadır.
 Açıköğretim e-Öğrenme Portalında sunulan
hizmetlerin mobil aygıtlarla çevrimiçi ve çevrimdışı
kullanımı için şu anda sınırlı olanak sağlanmaktadır.
 Mobil bilişim aygıtlarının yaygınlaşması ve ucuzlaması
nedeniyle özellikle 2. üniversite öğrencilerinin Mobil
Öğrenme hizmetlerine yönelik taleplerinde artış
beklenmektedir.

33. Öneriler
 Mobil Öğrenme Yönergesi
 Açıköğretim öğrencilerinin mobil aygıtlarla
şu anda yayınlanan e-öğrenme içeriğinden
daha etkin yararlanabilmeleri için bir
kılavuzun hazırlanması ve PDF ve Flash
Paper formatında Açıköğretim e-Öğrenme
Portalında yayınlanmasıyla öğrenciler mobil
öğrenme konusunda yönlendirilebilecektir.

34. Öneriler
 Açıköğretim Mobil Öğrenme Portalı Tasarımı
 Açıköğretim e-Öğrenme Portalının mobil aygıtlarla
daha verimli kullanılması amacıyla “Açıköğretimde
Mobil Öğrenme Hizmetlerinin Tasarımı Projesi”nin
uygulamaya konulması gerekmektedir.
 Açıköğretim Mobil Öğrenme Portalı’nda telefonlu
cep bilgisayarı, cep bilgisayarı ve akıllı telefonlarda
karşılaşılan tarayıcı uyumsuzluğu sorunları
aşılarak, bütün e-öğrenme hizmetlerinde çevrimiçi
erişim olanağı sağlanabilir.

35. Öneriler
Bu projeyle çevrimiçi kullanımda aşağıda mavi renkli hücrelerle belirtilen ek
olanaklar sağlanabilir, ayrıca aygıtlara uygun stylesheet’ler tasarlanarak
kullanım etkinliği arttırılabilir.
e-
televizy
e-kitap on e-alıştırma e-sınav e-danışmanlık e-sesli kitap
Dizüstü Bilgisayar + + + + + +
Tablet PC + + + + + +
Cep Bilgisayarı (6340) - - - - - -
Cep Bilgisayarı
(h2210) - - - - - -
PMC - - - - - -
Mp3 Çalar - - - - - -
Akıllı Telefon - - - - - -