M.E. Mutlu, R. Yılmaz, B.F. Şeniş, "İnternet Tabanlı Test Hazırlama ve Değerlendirme Programlama Arayüzü", Yöneylem Araştırması ve Endüstri Mühendisliği XIX. Ulusal Kongresi, ODTÜ, Ankara, 25-26 Haziran 1998. (Bildiri özeti basıldı)

1. İnternet Tabanlı
Test Hazırlama ve Değerlendirme
Programlama Arayüzü
M. Emin MUTLU (Açıköğretim Fakültesi)
Ruşen YILMAZ (Açıköğretim Fakültesi)
B. Fethi ŞENİŞ (İşletme Fakültesi)
Anadolu Üniversitesi
Yöneylem Araştırması ve Endüstri Mühendisliği XIX. Ulusal Kongresi,
ODTÜ, Ankara, 25-26 Haziran 1998

2. İnternet üzerinde kullanılmak üzere eğitsel uygulama geliştirmek
İnternet üzerinde eğitim uygulamaları uygulama geliştirmek çoğu zaman Hizmet Birimi
Programlamayı (Server Side Programming) gerektirir.
Bu türden uygulamalara örnek olarak
Öğrenci kaydı yapmak
Öğrencinin ağ üzerindeki faaliyetlerini izlemek
Öğrencinin tepkilerini değerlendirmek
verilebilir.
Öğrenci tepkilerini değerlendirmeye en fazla öğretimin denetlenmesi için kullanılan ölçüm araçlarını
kullanırken ihtiyaç duyulmaktadır. Yaygın kullanılan ölçme ve değerlendirme araçlarının başında ise
test uygulamaları gelmektedir.

3. Bilgisayar Destekli Öğretim uygulamalarında Test değerlendirme araçlarının
önemi
Bilgisayar destekli eğitimde genellikle bir derse ait ünitelerin başında ve sonunda bir test
gerçekleştirilir. Ön test ve son test adı verilen bu denetimlerle öğrencinin izlenmesi sağlanır.
Öntest ile öğrencinin üniteyi öğrenmeye başlamadan önceki bilgi seviyesini ölçülür. Öğrenci belirli bir
ölçüte göre yetersiz bulunursa ünitedeki konulara geçmesine izin verilir. Öğrenci eğer yeterliyse bu
üniteyi atlayarak izleyen üniteden devam etmesi tavsiye edilir.
Öğrenci ünitedeki konuları tamamladığında bir son test ile seviyesi ölçülür. Belirli bir ölçüte göre ve ön
test sonucuna göre bir değerlendirme yapılır. Eğer öğrenci yetersizse üniteyi tekrar etmesi tavsiye
edilir. Öğrenci yeterliyse izleyen üniteye geçebilir.
Bu türden testler gerek Bilgisayar Destekli Eğitim uygulamalarında, gerekse eğitim geleneksel
teknolojilerle verildiği ortamlarda eğitim öncesi ve sonrasında uygulanır.
Günümüzde uzaktan öğretimin İnternet üzerinden gerçekleştirilmesine yönelik önemli adımlar
atılmaktadır. BDE uygulamalarının İnternet Destekli Eğitim biçimine dönüşmesi yukarıda verilen
algoritmayı değiştirmemektedir. İnternet Destekli Eğitimde de testler ile öğretimin denetlenmesine
devam edilmektedir.

4. İnternet üzerinde kullanılmak üzere test hazırlama ve değerlendirme problemi
Kullanıcı ve hizmet birimi arasında çift yönlü iletişim gerektiren uygulamaları geliştirmek için
CGI
Java
Server-side Java Script
Server-side VB Script
vb. teknikleri kullanmak gerekmektedir.
Eğitim tasarımcılarının bu teknolojilerde yetkin olmadıkları varsayıldığında, İnternet üzerinde eğitim
tasarımında kullanılmak üzere çift yönlü iletişime olanak sağlayan eğitim araçlarını geliştirilmesi
gerekliliği ortaya çıkmaktadır.
Bu amaçla İnternet üzerinde test hazırlamak ve değerlendirmek amacıyla TEST.EXE adını verdiğimiz
bir yazılım geliştirildi. Bu yazılım yardımıyla eğitim tasarımcıları sadece temel HTML bilgisini
kullanarak ve bir dizi metin dosyasını düzenleyerek test hazırlama, değerlendirme ve roparlama,
gereksinimlerine yanıt bulabilmektedirler.
TEST.EXE, Robert B. Denny'nin yazdığı WinCGI 1.5 kitaplığını kullanarak CGI protokolü yardımıyla
istemci ve sunucu arasında iletişim sağlamaktadır.
TEST.EXE'ye ait uyarlamalar (TEST.BAS, TEST1.BAS, TEST3.BAS) ile Robert B. Denny'ye ait
CGI32.BAS kaynak kodları Anadolu Üniversitesi BDE Birimi'ne ait Web Sitesinden temin edilebilir.
Bu yazılımın kullanımı Çalışma Ortamı ve Geliştirme Ortamı olarak iki ayrı bölümde incelenecektir.

5. Test Hazırlama ve Değerlendirme Arayüzü için Geliştirme Ortamı
Geliştirme ortamı üç katmandan oluşmaktadır:
Test İstek Birimi (Eğitim Tasarımcısı, HTML tasarımı)
Ağ Hizmet Birimi (Web Server yazılımı)
Test Hizmet Birimi (TEST.EXE, cevap anahtarı, rapor)
Geliştirme ortamının işleyişi aşağıdaki adımlardan oluşmaktadır:
1. TEST.EXE yazılımı bu amaca tahsis edilmiş bir Web Server'a yerleştirilir.
2. Eğitim tasarımcısı test sorularını hazırlar
3. Sorulara ait cevap anahtarını belirtilen sözdizim kurallarına uygun olarak hazırlar ve TEST.EXE'nin
bulunduğu Web Server'a yerleştirir.
4. Test soruları, belirtilen isimlendirme kurallarına uyarak, HTML ile FORM komutu kullanılarak,
Web sayfası biçiminde tasarlanır.
5. Form komutuna adres olarak TEST.EXE'nin bulunduğu Web Server verilir ve argüman olarak
Cevap Anahtarı dosyasının adı eklenir.
6. Tamamlanan Web Sayfası yayınlanmak üzere herhangi bir Web Sitesi'ne yerleştirilir ve öğrenciye
duyurulur.

6. Test Hazırlama ve Değerlendirme Arayüzü için Çalışma Ortamı
Sistem üç katmandan oluşmaktadır:
Test İstek Birimi (Öğrenci - Tarayıcı)
Ağ Hizmet Birimi (Web Server yazılımı)
Test Hizmet Birimi (TEST.EXE)
Çalışma ortamının işleyişi aşağıdaki adımlardan oluşmaktadır:
1. Öğrenci test sorularını içeren Web Sayfasına erişir.
2. Çoktan Seçmeli ya da Doldurmalı biçiminde hazırlanmış test soruları yanıtlanır.
3. DEĞERLENDİR dümesine tıklanır
4. Tarayıcı, yanıtları Ağ Hizmet Birimi'ne POST eder.
5. Ağ Hizmet Birimi tarayıcıdan gelen argümanları WinCGI protokolünü kullanarak TEST.EXE'ye
aktarır.
6. TEST.EXE öğrencinin yanıtlarını, Cevap Anahtarıyla karşılaştırır ve sonuçları öğrencinin
bilgisayarına gönderir.
7. TEST.EXE yapılan işleme ilişkin bir durum raporu üretir.

7. Test Tasarımı
Eğitim Tasarımcısı
Test sayfası tasarımı (HTML kodu)
Test sayfası tasarımı (Ekran Görünümü)
Test Değerlendirme Tasarımı
Eğitim Tasarımcısı
Cevap Anahtarı hazırlama (Cevap Anahtarı Dosyası)
Testin Yanıtlanması ve Yanıtların Hizmet Birimine İletilmesi
Öğrenci
Testin Yanıtlanması (Ekran görünümü)
Testin Değerlendirilmesi
TEST.EXE
Test Sonuçları (Ekran görünümü)
Raporlama
TEST.EXE
Rapor Dosyası (rapor dosyası görünümü)
Uygulama
AÖF için Deneme Dersi

8. Sonuç
Geliştirmiş olduğumuz Test Hazırlama ve Değerlendirme Arayüzü ile eğitim
tasarımcıları
a) kendi başına çalışan test uygulamaları geliştirebilmektedirler
b) kendi geliştirdikleri eğitim uygulamalarına kolaylıkla eklemlenebilen test
uygulamaları geliştirebilmektedirler.
Önerilen sistem,
HTML ortamında TEST.EXE'yi çağırma kolaylığı,
Cevap Anahtarı yardımıyla öğrenciye iletilen tepkinin tasarımındaki esneklik
Raporlama anında üretilen durum bilgilerini zenginliği
Olanaklarıyla eğitim uygulamalarının büyük bir bölümünde kullanılabilmektedir.

9. Öneriler
Geliştirme ve değerlendirme ortamı için
Öğrenciye iletilen sonuçların tasarımında daha fazla esneklik
Cevap Anahtarı hazırlamak için bir program yazılması
Rapor dosyasının çözümlenmesi için bir program yazılması
Çalışma ortamı için
Daha fazla ölçme aracı
WinCGI uyumlu olmayan hizmet birimleri için benzer veri yapılarını kullanan uygulamalar
geliştirme

10. Derse Giriş
Ünite'nin
Amaçları
Ön Test
E
Tüm İzleyen Üniteye
ü Geç
H
Konuyu Tekrar
Konuyu Anlat Anlat
Soru Sor
Soru Sor
H
Yanı Önceki Üniteleri
H
Yanı t Tekrar Et
t
E
E
Son Test
H
Tüm
ü
E
İzleyen Üniteye
Geç