UGALKETA

1. UGALKETA

2. SEXU-EZAUGARRIAK
Gizon eta emakumeen
desberdintasun fisikoak.
Bi mota daude.
Lehen mailako
ezaugarriak.
Bigarren mailako
ezaugarriak.
Ugaltze organoak dira.
Gizakiak
ezaugarri fisikoak
ditugu.
Gizonak: ahots baxua,
bizarra, gihar handiak
eta ile asko.
Emakumeak: titiak
(esnea hor izateko)
ahots altua, aldaka
zabalak(umea izateko)
eta ile gutxi.

3. PUBERTAROA
-Jaiotzean sexu-hormonak garatu gabe ditugu.
-Adin batetik aurrera hasten dira garatzen. Neska eta
mutilen gorputza ez da adin berean aldatzen. Neskak 11
urteekin eta mutilak 13 urteekin.
-Hipofisiak sortutako hormona sexu-organoetara iristen da.
Organoak garatzen dituzte eta sexu-ormonak sorrarazten
dizkiete.
-Neskei eta mutilei ilea ateratzen zaie pubisean edo
galtzarbeetan.

4. EMAKUMEEN UGALTZE APARATUA
Emakumeen ugaltze-aparatua hainbat organoz osatuta dago. Organo
horiei sexu-organo deritze.
Obulutegia.
Umetokia.
Bagina.
Alua.
Obulu deritze gameto
emeak organo
horietan sortu. Sexu-hormona
hor sortzen
da.
Obulutegia eta
umetokia lotzen
dute.
Organo huts
eta malgua
da. Bertan
haurdunaldia
gertatzen da.
Umetokia eta
kanpoaldea
lotzen duen
kanala da.
Ugaltze-aparatuaren
kanpoko zatia da.
Falopioren
tronpa.

5. GIZONEN UGALTZE-APARATUA
Zakila
Eskrotoa
Gernubidea
Guruinak
Barrabilak
Hodi diferenteak
Sexu-organo
hauek osatzen
dute.
Gernubidea hor amaitzen da.
Barrabilak babesten dituen
ehun poltsa da.
Espermatozoideak kanpoaldera
eramaten ditu.
Semen besikula eta prostata
dira.
Espermatozoideak sortzen
dira.
Gernubideraino eramaten
dute espermatozoidea.

6. SEXU-ZELULA ARRAK
Espermatozoideak dira.
Barrabiletan sortzen
dira.
Obuluak baino askoz txikiagoak dira.
Atal batzuk dituzte.
Lepoa
Isatsa Nukleoa
Isatsari esker mugitzen dira.
mintz
plasmatikoa
Espermatozoidearen
barrualdea da.
Espermatozoidea
inguratzen duen
geruza da.
Burua

7. SEXU-ZELULA
EMEAK
Emakumeen sexu-zelulak obuluak
dira.
Espermatozoideak
baino askoz
handiagoak dira.
28 egunean behin,
obulutegi bateko
obulu bat heltzen
da.
Obulua obulutegitik
atera,umetokira iritsi
eta kanpoaldera
ateratzen
da.Odoljario txiki
batekin batera.
Emakumeek 50 urte gutxi
gora behera daukatenean
menopausia ateratzen
zaie;hau da, ez da obulua
ateratzen.

8. Obulua
espermatozoide
bat topatzean
ernalketa
gertatzen da.
ERNALKETA
Ernalketa
gertatzeko semenak
obulutegira iritsi
behar da eta
espermatozoideak
falopioren
tronparaino iritsi.
Espermatozoidea
eta obulua
elkartzean zigoto
zelula sortzen da.
Zigoto banatu
eta bi zelula
sortzen dira,
ondoren lau,
gero, zortzi…
Azkenean bolo
txiki bat sortzen
da: enbrioi.
Enbrioiak falopioren
tronpan hazten
jarraitzen du.

9. ENBRIOIAREN GARAPENA Enbrioia umetokiko paretan
itsatsita geratzen denean, zelula
kopurua ugaritu egiten da.
Enbrioia likidoz
betetako poltsa
batean egoten da.
Likido horrek
likido amniotiko
du izena, enbrioia
babesten du.
Plazenta organo
bat da. Enbrioia
zilbor-hestearen
bidez dago lotuta.
Plazentaren bidez
jasotzen du
mantenugaiak eta
oxigenoa.

10. Bederatzi hilabete
dituenean fetua osatuta
dago. 50 zentimetro eta
3.300 gramo gutxi
gorabehera.
Fetu hazi egiten da,
bederatzi hilabete arte.
Hirugarren hilabetean,
enbrioiaren organo
guztiak osatuta daude.
Hortik aurrera fetu
esaten zaio.
FETUAREN GARAPENA
ZILBOR-HESTEA
Zer da? Zer funtzio du? Zer egiten da?
Zilbor-hestea
enbrioia
plazentarekin
lotzen den
lokarria da.
Zilbor-hestetik
elikagaiak eta
oxigenoa
joaten dira.
Erditzearen
ondoren, zilbor-hestea
moztu
egiten da.

11. HAURDUNALDIA
Ernalketa gertatzen denetik haurtxoa jaio arteko tarteko tarteari
haurdunaldi esaten zaio; bederatzi hilabete inguru irauten du.
Haurdunaldian, amaren gorputzak hainbat
aldaketa izaten ditu:
Ez du hilekorik izaten
Sabela pixkanaka hasten zaio.

12. ERDITZEA
Hiru fase ditu
Dilatazio fasea
Egozte fasea
Plazenta
kanporatzea
Umetokiaren
irteera
pixkanaka
pixkana
irekitzen da,
ama haurtxoa
erditu ahal
izateko.
Haurtxoa
baginatik kanpora
ateratzen da.
Amak indar
handiz bultzatzen
du sabelaldeko
giharren bidez.
Erditzearen
amaieran
plazentazioen
da.

13. EDOSKITZEA
Zer da?
Garai batean non
haurrak esnea
soilik hartzen dute
Amaren esnea ez ezik zenbaten
esne artifizial har dezake
Amaren bularretik
hartzen du
Osasungarria da, haurrak behar
dituen elikagai guztiak ditu.
Gaixotasun askoren kontrako
defentsak ditu.
Amak batzuetan ez duelako esnea
edo oso gutxi duelako.

14. 6.A
JULEN, UNAI, AINARA I. ETA SARAI