2. • Erregulazioa beharrezkoa, une bakoitzean behar
diren proteinak soilik sintetizatzeko.
• Bakterioetan: operona
• Operonaren eredua:
Jacob eta Monod, 1961:
• E.coli-ri laktosa gehituz gero,laktasa-maila
eta laktosaren degradazioan eragiten duen
entzima guztien maila ere handitzen da.
Laktosa glukosa + galaktosa
laktasa
3. – 1961an operonaren eredua proposatu zuten :
• Honen arabera, galaktosaren degradaziorako
beharrezkoak diren entzimak kodifikatzen duen
ADNak bi gene mota ditu:
- Egiturazkoak (z, y, a):
Entzimak eta egiturazko proteinak kodifikatzen
dituztenak.
– Erregulatzaileak (i):
» Egiturazko geneak erregulatzen dituzten
proteinak kodifikatzen dituztenak.
• Gene estrukturalak eta erregulatzaileak urruti xamar
egoten dira.
• Gene estrukturalen ondoan, bi zona espezifiko daude:
– Promotorearen zona (p): RNA polimerasa lotzen da bertan
– Operadorearen zona (o): errepresorea bertan finkatzen da.
Libre egon behar du RNA polimerasak transkripzioa burutu
dezan,
5. •Baldintza normaletan,
i geneak proteina
erregulatzaile = errepresore
baten sintesia erregulatzen
du. Hau operatzaileari lotzen
zaio eta RNApolimerasaren
jarduera inhibitzen du.
•Laktosa (induktorea)
gehitzean, hau
errepresoreari lotzen
zaio, horrela hau ez da
operonan txertatzen eta
RNAp-k aurrera jarraituko
du, transkripzioa eta ondoren
egiturazko geneen itzulpena
emanez eta horrekin batera
dagozkien entzimak
(laktosaren katabolismoa
eragingo dutenak).
6. • Horrela:
– Laktosarik ez
dagoenean, bere
katabolismorako behar
diren entzimen sintesia
inhibitzen da. Egoera
honetan alperrikakoak
direnez energia eta
baliabideen aurrezpena
suposatzen du.
– Ingurunean laktosa
dagoenean berriz, bere
katabolismorako behar
diren entzimen itzulpena
aktibatzen da
7.
8. Try operona:errepresiozko
erregulazioa
• Gene erregulatzaileak errepresore inaktiboa
kodifikatzen du, beraz gene estrukturalen entzimak
sintetizatzen dira
• [Aa] denean, hau errepresoari lotzen zaio eta
korrepresore gisa dihardu, orduan errepresorea
aktibatzen da eta gene estrukturalen itzulpena
oztopatua geratzen da.
