Berpizkundearen arteko errepasoa (Arkitektura, Eskultura, Pintura).

1. Berpizkundeko artea
Errepasoa

2. Berpizkundeko arkitektura
Berpizkundeko arkitektura XV.mendearen hasiera
eta XVII.mende bitarteko arkitektura da, Europako
erregio desberdinetan aldakorra izanik. Grezia eta
Erroma klasikoen forma artistikoen berrerabilera
suposatu zuen.
Berpizkundeko estiloak azpimarratzen du simetria,
proportzioa, geometria eta parteen erregularitatea
Aintzinean egin zen moduan. Erromako arkitektura
bereziki garrantzitsua izan zen adibide asko zeudelako.
Zutabeak, pilastrak eta dintelak era ordenatu batean
erabiltzen ziren, eta baita erdi-puntuko arkuak, kupula
hemisferikoak, nitxoak eta aedikuluak erabiliak izan
ziren Erdi Aroko eraikuntzetan erabilitako proportzio
sistemak baino sinpleagoak izanik.

3. Berpizkundeko arkitektura
Historiadoreek normalean honela
bereizten dute:
Berpizkundea (ca. 1400–1500);
Cuattrocento ezagutua eta batzuetan
Berpizkunde Goiztiarra bezala
Goi Berpizkundea (ca.1500–1525)
Manierismoa (ca. 1520–1600)

4. Berpizkundeko arkitektura
Cuattrocento
Cuattrocento-n, arkitektura eta ordenako
kontzeptuak ikertu eta formulatu ziren. Antzinate
klasikoko ikerketak detaile eta dekorazio klasikoko
ikerketa eraman zuen.
Espazioa, arkitekturako elementu bezala,
Erdi Aroan erabilitakoaren era desberdinean
aplikatu zen. Espazioa proportzio logikoa jarraituz
antolatu zen, forma eta erritmoa geometriari lotuta,
eta ez intuizioa jarraituz Erdi Aroan bezala.
Arkitektura honetako lehen adibidea Florentziako
Basilica di San Lorenzo, Filippo Brunelleschi-k egina
da (1377–1446)

5. Berpizkundeko arkitektura
Goi Berpizkundea
Goi Berpizkunde bitartean, Antzinate klasikotik
eratorriko kontzeptuak garatu ziren eta
ziurtasun handiagoz erabili ziren. Arkitektorik
errepresentatiboena Bramante da (1444–1514)
arkitektura klasikoa eraikuntza garaikidetan
aplikatu zituela. Bere San Pietro in Montorio
(1503) zuzenean inspiratzen zen
Erromatar tenplu zirkularretan. Dena den,
forma klasikoen esklabu bat izan zen eta bere
estiloa Italian dominatu zen XVI.mendean
zehar.

6. Berpizkundeko arkitektura
Manierismoa
Manierismo bitartean, arkitektoek ikertu zuten forma
arkitektonikoak erabiliz harreman solido eta
espazialak azpimarratzeko. Berpizkundeko armoniako
idealak tokia utzi zien imajinazio handieneko eta
askeagoak ziren erritmoei. Manierismoko arkitektorik
hoberena Miguel Angel izan zen (1475–1564); berak
sortu zuen orden digantea, pilastra handi bat
fatxadako behetik goraino dihoala. Berak erabili zuen
hau Campidoglio-n Erroman.
XX.mendea baino lehen Manierismo hitzak konnotazio
negatiboak zituen baina gaur egunean ez dauka zentzu
berdinik, beste estilo baten izena bezala ikusten dela
baizik.

7. Berpizkundeko arkitektura
Berpizkundeko arkitekturako ezaugarriak:
Erromatar arkitekturako ezaugarri klasikoak
Berpizkundeko arkitektoek adoptatu zituzten. Dena
den, eraikuntzen formak eta helburuak aldatu ziren
denborarekin, hirien morfologia bezala.
Lehen eraikuntzen artean Erromatarrek inoiz erabili
ez zuten eliza mota bat zegoen. Ez zegoen ezta
eredurik ere merkatari aberatsen egoitzak
eraikitzeko XV.mendean.
Bestalde, ez zegoen eskaririk kirola egiteko
eraikuntza handietarako edo bainu etxe
publikoetarako, Erromatar Inperioan zegoen bezala.
Orden klasikoak analizatu eta helburu desberdinez
erabili ziren.

8. Berpizkundeko arkitektura
Elementuak: Oinplanoa
Berpizkundeko eraikuntzako oinplanoak laukiak dira,
itxura simetrikoz eta modulu baten erabileran
oinarrituak. Eliza batean modulua izaten zen
absideko zabalera.
Oinplano eta fatxada integratzeko beharra
lehenengo aldiz agertu zen Filippo Brunelleschiren
obretan, baina bere laneko aspektu hau inoiz ez zen
garrantzitsuenentzat hartua izan. Hau
demostratzeko lehenengo eraikuntza Mantuako
San Andrea, Albertik egina izan zen.
Oinplanoaren garapena arkitektura zibilean
XVI.mendean gertatu zen Palladioren obrekin.

9. Berpizkundeko arkitektura
Elementuak: Fatxada
Fatxadak ardatz bertikalaren inguruan simetrikoak
dira. Elizetako fatxadak normalean frontoi batez
koroatzen dira eta pilastra, arku eta taulamentu
sistema baten bidez antolatzen dira. Zutabeak eta
leihoak progresio bat jarraitzen dute erdialderuntz.
Eraikuntza zibilak normalean erlaitza batez
amaitzen dira. Hutsuneen errepikapen bat ematen
da solairu bakoitzean eta erdiko partea
azpimarratzen da elementu batekin balkoi bat
bezala edo elementu errustikoaz dituen elementu
batez. Fatxadako proto-eredu bat da Florentziako
Palazzo Rucellai (1446 and 1451) hiru motako
pilastraz.

10. Berpizkundeko arkitektura
Elementuak: Zutabeak eta Pilastrak
Erromatar zutabe ordenak erabiltzen dira:Tuskaniarra, Dorikoa, Jonikoa, Korintiarra eta
Konposatua.
Ordenak izan daitezke egiturazkoak, hau da, arku
edo arkitrabe baterako euskarria, edo dekoratiboak,
hormaren kontra jarriak pilastrak bezala.
Berpizkunde bitartean arkitektoek gustukoa zuten
zutabe, pilastra eta taulamenduak erabiltzeko
sistema integratu bat bezala.

11. Berpizkundeko arkitektura
Elementuak: Arkuak
Arkuak semizirkularrak dira edo segmentuzkoak
(Manierismoan). Arkuak normalean arkadak osatzen
agertzen dira, kapiteldun pilaretan edota zutabetan
eutsiak.
Taulamenduko zati bat egon daiteke kapitela eta
arkuaren salto tartean.
Elementuak: Gangak
Gangek ez dute ertzik.
Erdi puntuzkoak edo segmentalak dira, plan lauki
bati jarraituz, Gotikoko laukizuzenaren partez.
Kanoi ganga, itzultzen da arkitekturara.

12. Berpizkundeko arkitektura
Elementuak: Kupulak
Kupula maiztasunez erabiltzen da, bai kanpotik ikusten
den egiturazko elementu bat bezala edo barrualdean
sabaiko parte bezala, bakarrik barrutik ikusten dela.
Kupulak gutxitan erabili ziren Erdi Aroan baina
Burneleschiren arrakasta ondoren
Santa Maria del Fiore-n eta Bramanteren San Pietro in
Montorio-n (1506) Erroman, kupula oinarrizko
elementua bilakatu zen elizetako arkitekturan eta
beranduago arkitektura zibilean, Palladioren
Villa Rotonda-n bezala.
Elementuak: Teilatuak
Sabaiak osatzen dira estalki lauez batzutan kasetoiez
dekoratuak.
Ez dira irekiak uzten Erdi Aroko arkitekturan bezala.
Normalean margotzen eta dekoratzen dira.

13. Berpizkundeko arkitektura
Elementuak: Ateak
Normalean dintelak izaten dituzte.
Arku batez inguraturik egon daitezke edota gainean
hiruki formako edo segmental frontoi bat izan
dezakete.
Irekitzen ez diren ateak normalean arkuz osatzen
dira eta normalean klabe handiak izaten dituzte.
Elementuak: Leihoak
Leihoak binaka ager daitezke arku semizirkular
baten azpian. Dintel zuzenak izan dezakete edota
hiruki formako edo segmentuz osaturiko frontoiak,
normalean alternatzen direla.
Leihoak eraikuntza argitzeko erabiltzen dira eta
arkitektura zibilean bistak izateko ere.
Beirategiak, nahiz eta batzuetan agertu, ez dira
ugariak.

14. Berpizkundeko arkitektura
Elementuak: Hormak
Normalean kanpoko horma harlandu landuaz eginak dira, eta lerro
zuzenetan antolatzen dira.
Izkinak azpimarratzen dira harlandu handiegiak jartzen.
Oinarriak eta beheko solairuak zarpilenak dira.
Barrutik hormak igeltsuz estaltzen dira, normalean kolore zuriz.
Espazio formalenetan barruko hormak freskoz dekoratzen dira.
Elementuak: Detaileak
Patioak, moldurak eta detaile dekoratiboak prezisio handiz egiten
dira.
Berpizkundeko teoria garrantzitsuena Erromatarren detaileak
ikertzea izan zen. Orden bakoitzak bere berezko detaileak izango
ditu.
Leiho eta ateen ondoko moldurak plano berdinean daude, ez dira
abozinatuak, Erdi Aroan bezala.
Eskulturak nitxoetan edo plintoen gainean jartzen dira. Ez daude
arkitekturan integratuak.

15. Berpizkundeko arkitektura
Italiar Berpizkundeko eraginak:
Italian gotikoa ez zen erabat garatu.
Hiriek, independenteak izanik, artisten mugimenduan
eragina izan zuten.
Hirietan merkataritza aberatsa zegoen.
Aita Santuaren itzulerak Erromara erlijioari
bultzada handia eman zion.
Inprimategiko zabalera ideia berrien zabalera
erraztu zuen eta ezagupenak lortzeko gogoa piztu
zen.
Humanismoak gizakia munduko zentroa bilakatu
zuen.
Patronatuak artisten lana mantendu zuen.

16. Berpizkundeko arkitektura
Cuattrocento : Brunelleschi
Bere elementu esanguratsuena ordena da.
Erromako aztarnen artean agertu ziren eraikuntzetan orden
matematiko sinple bat zegoela ikusi zuen. Bazegoen norma bat
Erromatar arkitekturan —arku semizirkular baten zabalera
bere altuerako bikoitza da.
Erromatar arkitekturako ikerketa honetatik simetria eta
proportzioarekiko zaletasuna etorri zen eta eraikuntzak
kontuan hartzen dira bere osotasunean beste detaileak haien
arteko eraginak izaten.
Lanak: Florenziako Katedraleko kupula, Hospital degli
Innocenti, San Lorenzo

17. Berpizkundeko arkitektura
Cuattrocento : Michelozzo
Arkitekto honek Medici familiako patronatuan lan egin zuen
eta bere eraikuntzarik famatuena Palazzo Medici Riccardi
da. Beranduago Villa Medici Fiesole-n eraiki zuen.
Berpizkundeko estiloan Italiatik kanpo lan egin zuen lehen
artistenetako bat da.
Palazzo Medici Riccardi klasikoa da detailetan eta bere
leihoak frontoiekin eta ate sartuekin, baina bere zutabeetan
ez zuen ordenarik erabiltzen, Brunelleschi edo Alberti
bezala. Honen partez, Michelozzo-k harri zarpailenak
errespetatu zituen. Hiru maila erabiltzen zituen, bakoitza
eskema bat jarraituz eta eraikuntza amaitzen zen Erromatar
estiloko erlaitza batez, asko proiektatzen zela (2,5 metro).

18. Berpizkundeko arkitektura
Cuattrocento: Alberti
Alberti-k kontsideratzen zuen arkitektoa ardura sozial
handiko pertsona bat bezala.
Eraikuntza anitzak egin zituen, baina ez zuen bere
burua ikusten eraikingile batena bezala, inspektore bat
bezala baizik.
Eraikuntza dinamikoak.
Garaipeneko fatxadak, kontraste handiz markatuak.
Pilastra ordenako proiekzioa eraikuntzako elementuak
definitzeko.
Argiak eta itzalak eraikuntzaren gainean efektu
dramatikoa dute.
Lanak: Mantuako San Andres, Palazzo Rucellai eta
Santa Maria Novella.

19. Berpizkundeko arkitektura
Goi-Berpizkundea : Bramante
Erroman Bramantek “forma arkitektoniko perfekto” bezala
ezagutzen dena sortuzuen, San Pietro in Montorio-ko
klaustroan egindako Tenpletea . Tenplu zirkular txiki hau
San Pedro martirizatua izan zen tokian eraiki zen.
Vestaren tenplu-ko aztarnetan oinarritua dago, Erromako
sakratuena. Kontrastea sortzen du honen inguruan dagoen
klaustroarekin.
Bramantek Vaticano-n egin zuen lan eta bere proiektua
aukeratua izan zen San Pedroren Basilika eraikitzeko.
Lanak: San Pietro in Montorio, Santa Maria delle Grazie

20. Berpizkundeko arkitektura
Goi-Berpizkundea: Sangallo
Bere ospea Farnese Jauregia-rekin lotuta dago,
garaiko jauregirik handiena, 1530ean hasita.
Handitasuneko inpresioa bere proportzioetan datza,
(56 m luzera eta 29.5 metroetako altuera) eta bere
kokapena plaza batera ematen. Proportzio ederreko
eraikuntza bat da, luxuzko etxe baterako normala ez
zen ezaugarri bat. Adreilu estukatuz eraiki zen, ez
harriekin. Arrosa kolorea duten hormekin
kontrastean daude izkinetako harriak, atari sendoa
eta detaile handiz egindako leihoen errepikapena k
efektu boteretsuak ematen dituzte, dotoretasuneko
eredu bat finkatuz jauregiak eraikitzeko.

21. Berpizkundeko arkitektura
Manierismoa: Michelangelo
San Pedroko kupula diseinuko maisu-lan bat izan zen, bi azalak
erabiliz, bat bestearen kanpotik eta dena koroatuz linterna
handi batez, Florentzian bezala, bere nerbioekin. Kanpoaldean
orden digantea erabili zuen, eta elementu guztiak elkartu
zituen erlaitza handi batez eraikuntza osotik zabaltzen dela.
Liburutegi Laurentzianoa: Eraikuntza baxu eta luzea da,
egurrezko sabaia duela. Argiz beteriko gela bat da, pilastren
artean agertzen diren leiho ugariekin. Bestibulua, bestaldetik,
altua da, eta eskailera bat dauka liburutegira eramateko. Hiru
besoak ditu eta balaustrada oso landua. Eskailera ikaragarria
da, batez ere erdiko parteko eskailerak altuera handiagoa
dutelako alboetakoak baino.

22. Berpizkundeko arkitektura
Manierismoa: Palladio
Palladiok eraldatu zuen jauregi eta elizetako
ereduak Klasizismoko bere interpretazio
bereziaz.
“Garaipen arkuak” erabiltzen zituen
dekoratzeko, hau da, arkuak laukizuzen batez
inguratzen dira eta hau erabiltzen zuen leiho
guztietan.
Erromatar Inperioko motibo hau normalean
Paladioren Arku izenez ezagutzen da.
Lanak: Villa Capra, San Giorgio Maggiore.

23. Berpizkundeko arkitektura
Geografia: Frantzia
XVI.mendeko lehen urteetan Frantsesak
gerretan sartuak egon ziren Italiako
Iparraldean eta honela Berpizkundeko artea
bereganatu zuten, ez bakarrik gerrako botina
bezala, estiloko ideiak hartu zituztela baizik.
Loirako Bailara-n eraikin ugari egin ziren,
gaztelu motakoak, famatuena izanik
Château d'Amboise (c. 1495) non
Leonardo da Vinci bere azken urteak pasatu
zituen. Estilo hau dominantea izan zen
Frantzisko I-aren garaian.

24. Berpizkundeko arkitektura
Geografia: Herbehereak
Pinturan bezala, arkitekturak denbora behar izan
zuen hona iristeko eta inoiz ez zituen ezabatu
elementu gotiko guztiak.
XVII.mendeko hasierako urteetan Amsterdam-eko
Berpizkunde estiloa garatu zen, klasizismoaren
esklaboa izan gabe eta elementu dekoratibo ugari
erabiliz. Emaitza Manierismoa bezala kontsideratzen
da.
Tokian tokiko ezaugarrien artean herriko etxe
altuak, Holandar gabletea dutela eta hiruki formako
frontoien erabilera ate eta leihoen gainean, beste
herrietakoak baino askoz altuagoak direla erabiltzen
dira, gabletearen forma imitatuz.

25. Berpizkundeko arkitektura
Geografia: Ingalaterra
Elizabeth I-ren garaian iritsi zen, Herbehereta-n
zabaldu ondoren non Holandar gabletea sortu zen, eta
Flamandar diseinu geometrikoak hormak ornatzeko.
Estilo berria agertzen da etxe altu eta handietan
Longleat House bezala.
Berpizkundeko arkitekto ezagunena Ingalaterran Inigo
Jones (1573–1652) izan zen. Honek arkitektura Italian
ikasi zuen, Paladioren eraginak jasotzen. Bere
eraikuntza famatuena Queen's House Greenwich-en da
eta Banqueting House Whitehall-en. Lan hauek, lerro
garbiz eta simetria iraultzaileaz kontrastatzen zuten
aurreko garaiko dorre eta almenekin.

26. Berpizkundeko arkitektura
Geografia: Espainia
Espainian, Berpizkundea forma gotikoekin nahasia
agertu zen XV.mendeko azken hamarkadetan.
Estilo berriak Plateresko izena du, fatxada oso
dekoratuak dituelako, zilarginen lana gogoratzen
duelako.
Orden klasikoak eta kandelabroen motiboak
(candelieri) libreki konbinatzen dira forma
geometrikoak eratuz.
XVI.mendearen erditik, Pedro Machuca, Juan
Bautista de Toledo eta Juan de Herrera
arkitektoekin Erromako ereduarekiko lotura
handiagoa dago, batzuetan Manierismoa aurreratuz,
adibideak dira Granadako Karlos V.aren jauregia eta
Escorial.

27. Berpizkundeko eskultura
Natura eta giza gorputzaren aurkikuntza
Antzinatasunaren imitazioa baino garrantzitsuagoak
izan ziren.
Polikromia, urreztatuak eta erabilitako teknika
desberdinak lanetako efektu piktorikoak
azpimarratzeko erabili ziren.
Berrikuntza bat artistaren aldaketa izan zen, ez zelako
artisau bat baizik eta edertzeko helburua zuen
pertsona bat.
Eskultura eta pintura elkarrekin agertu ziren askotan.
Proiektuak garrantzitsuak izan ziren Florentzia
bezalako hirietan non lehiaketak antolatzen ziren lan
garrantzitsu bat egin behar zenean, Baptisterioko
Ateen kasuan bezala.

28. Berpizkundeko eskultura
Cuattrocento bitartean definitzeko eta
idealizatzeko joera dago, giza gorputzaren
irudikapen perfektua baino naturalista.
Berrikuntza edertasunaren kontzeptua da,
gaztetasunean oinarritua, zahartzaroa boterea
mantentzean gazteak isolatu nahi bazuen ere.
Eskulturek hiru ezaugarri dituzte:
Tradizio gotikoa
Antzinatasunaren gaurkotzea
Ikuspuntu sinplearen errekurtsoa,
frontalitatea azpimarratuz.

29. Berpizkundeko eskultura
Hilobietako eskultura:
Horman egindakoa gehien erabilitakoa izan zen.
Horman egindako hilobi hauetan erretaulen formen
eragina nabaritu zen: bazterrak pilastratan bertikalki
lerrokaturiko irudi txikiz dekoratzen ziren.
Artistek hiru zatietako egitura bat onartu zuten,
erdiko arkua non hildakoaren irudia agertzen zen eta
aldamenetan beste nitxoak santu edo bertuteen irudiz
beteta.
Hildakoaren irudikapenaren garapenak erretratuko
kontzepzio berri bat erakusten zuen. Aurpegien
irudikapena askotan idealizatua zen.

30. Berpizkundeko eskultura
Zaldi gaineko eskulturaren berreskurapena
Pertsonai bat zaldi gainean tamaina errealean
eskultoreentzako gai erakargarria zen baina ez zen posible
izan hasiera batean, egiteko kostea oso altua zelako eta
batez ere arazo teknikoak zeudelako brontzea urtzeko.
Monumentu hauek erabiltzen ziren gizonezko famatuen
bertute hiritar eta sekularrak azpimarratzeko eta Marco
Aurelioren eredua jarraitu zuten.
Hasieran beste ereduak irauten ez zuten materialetan egin
ziren.
Adibiderik onenak dira Condottiero Gattamelata Donatellok
egina, eta Condottiero Colleoni, Verrochiok egina.

31. Berpizkundeko eskultura
Erretratua
Medailetako artea garatu zen
Izaki baten bereizgarriak zehaztu eta
definitu nahi zuten, arreta berezia jartzen
fisonomian eta psikologian, eta denboraren
pausoa ahaztu gabe.
Emakumezkoen erretratuek edertasuneko
bilakaeran kontzentratzen ziren eta
artistak inspiratu zituzten edertasuna
ohorazteko, trataera biguna eta
delikatuagoarekin.

32. Berpizkundeko eskultura
Biluzik
Gizonezkoena gehiago agertzen da. Tradizio
gotikoa jarraitzen dute.
Emakumezkoen biluziak brontzezko irudi txikietan
antzinako irudiak imitatzen agertzen dira.
Gizonezkoen irudiek tailerrak okupatuak mantendu
zituzten.
Eredu batzuk dira Miguel Angelek egindakoak:
Bako eta beranduago, David.

33. Berpizkundeko eskultura
Manierismoa
Lanek fantasia eta maniera-ren artean oszilatzen
zuten (Miguel Angelen eredua jarraituz)
Batzuetan ideala nahiago izaten zuten
Irudi boteretsuak egiten ziren luzatuak eta pisurik
gabekoak egin beharrean
Taldeak espiral uhinduz animatzen ziren, gorputza
sumindu eta bihurgunetsuz
Gehiegizko espresioa, batzuetan morbidoa eta
gauza arraroak nahigo izaten zituzten
Dekadentziako sinbolo bat izan beharrean,
dibertsitate honek artearen bilakaera
azpimarratzen du.

34. Berpizkundeko eskultura
Materialak eta teknika
Brontzeak beste material bitxiak
ordezkatu zituen. Urtzen zen eta
zizelkatuz bukatzen zen. Hasieran ez zen
leunduta.
Marmola eta kareharri finaren erabilera
arrunta
Irudien detaileak urreztatzen ziren
Hondoak koloreztatuak izan daitezke

35. Berpizkundeko eskultura
Autoreak eta adibideak:
Ghiberti: Florentziako Baptisterioko Ateak
(Ekialdeko Ateak eta Paradisuko Ateak)
Donatello: David, Condottiero Gattamelata
Michelangelo: (Terribilita) Piedadeak, David,
Medicitarren Hilobiak
Manierismoa:
• Cellini: Perseo
• Berruguete: Toledoko Katedraleko Aulkiak
• Leoni: Karlos V.aren erretratuak

36. Berpizkundeko eskultura
Manierismoa:
Materialak: estuko, igeltxo, kareharria eta
batzuetan marmola txikituaz modelatzeko
egokia da.
Efektuak lortzeko bilakaera askotan
kontzentratzen da polikromiako efektuetan.
Iturrietan eskultura eta uraren efektuak
konbinatzen dira.
Hilobietan material nagusiak marmola eta
brontzea dira.
Artistak ibiltariak ziren, eta erregeek haien
gorteetara erakartzen zituzten.

37. Berpizkundeko pintura
Naturalismoa:
Pertsonak diren bezala irudikatzen dira
Behaketa oinarrizkoa da
Arrazionalismoa:
Gauzak irudikatzen dira arrazoia jarraituz
Perspektiba eta ondoen erabilera
Unibertsalismoa:
Gaiak edozein kulturarako orokorrak dira
Giza irudiarekin lotuak

38. Berpizkundeko pintura
Idealizazioa:
Pertsonaiak idealizatzen dira
Ez dute deformaziorik
Ordena, proportzioa eta armonia:
Gauzek lasaitasuna eta sosegua transmititzen
dute
Perfekzioa:
Perfektoki bukaturiko lanak
Detaile txikiarekiko zaletasuna

39. Berpizkundeko pintura
Euskarriak
Horma pintura Italian arrunta zen;
mosaikoak mural pinturari tokia utzi zion
Venezian
Mihiseak garrantzia hartu bazuen ere,
egurra maiztasunez erabiltzen zen
Poliptikoak arruntak ziren Espainian eta
Europako Iparraldean, Italian panel
bakarra erabiltzen zen bitartean.

40. Berpizkundeko pintura
Teknikak:
Italian freskoak jarraitu zuen
Liburuen iluminazioak garrantzia galdu zuen
inprimaturiko liburuen agerpenarekin
Grabatua, egurrean edo kobrean, garatu zen
Marrazkia garrantzitsuagoa bilakatu zen
Tenplea olioz ordezkatu zen sistematikoki.

41. Berpizkundeko pintura
Gaiak:
Erlijiosoak garrantzitsuak izaten jarraitu
zuten, bereziki Europako Iparraldean eta
Espainian.
Italian mitologia garrantzitsuagoa zen
Erretratuaren garapena
Paisaiak, independentea ez bazen ere,
obretan garrantzi gehiago lortu zuen.

42. Berpizkundeko pintura
Konposaketa:
Espazio arrazionala, perspektiba lineala eta
atmosferikoaren erabileraz
Irudiaren antolakuntzak arreta handiagoa
jartzen zuen erdian, inguruan baino
Formak batzuetan antolatzen dira forma
sinpleak jarraituz.
Paisaietan ohiko motiboak edo Erromatar
inspirazioko arkitekturak agertzen ziren.

43. Berpizkundeko pintura
Marrazkia, kolorea eta pintzelada:
Urre kolorea desagertu zen eta baita kolore
argiak obrako zonalde estrategikoetan
Dibertsifikatutako paleta, normalean nahiko
argitsua
Oleoaren erabilerak detaileen irudikapena
posible egin zuen (transparentziak,
luminositatea)
Sfumato-ko garaipena.

44. Berpizkundeko pintura
Irudiak:
Aurpegiak errealismo berri batez beteta daude
Gorputzek forma errealak imitatu behar
dituzte.
Idealizazioarekiko kezka, bereziki biluzietan,
edertasuneko kanonak erabiliz
Edertasunaren erabilera honen aurkakoaren
agerpenera eraman zuen ere, irudi itsusi eta
karikaturizatuz.

45. Manierismoko pintura
Teknika eta euskarria:
Berpizkundeko berdinak dira
Irudien formatua:
• Handia eliza eta palazioetan
• Txikia irudietan
Gaiak:
Erlijiosoak gehienetan
Mitologia eta alegorien irudikapen hobetua
Erretratua gehiago garatu zen

46. Manierismoko pintura
Konposaketa, marrazkia, kolorea eta
pintzeladak:
Sorpresa sortzeko pentsatua
Konposaketak ez daude zentratuak
Koloreak ez dira arruntak
Irudi anitzak
Irudiak:
Sorpresa sortu nahi dute
Deformazioak eta lerro konplikatuak

47. Berpizkundeko pintoreak
Massacio:
Pertsonai materialak boterez eta
dignitatez
Detaileen perfekzioa
Balio taktilen sentidua
Freskoak margotu zituen
Lanak: Brancaci Kapera

48. Berpizkundeko pintoreak
Ucello:
Bere obrek Erdi Aroko garaia gogoratzen
dute
Perspektibarekiko interesa
Irudiak solidoak eta errealak dira
Ez zekien nola erabili argia eta itzala
Geometria aplikatuarekiko kezka
Lana: San Romano-ko bataila

49. Berpizkundeko pintoreak
Filippo Lippi:
Freskoen autorea
Madonak eta sainduen irudi serenoak egiten
zituen
Bere lanak denborarekin naturalistagoak
bilakatu ziren.
Tenpera erabiltzen zuen.
Prezisio, sakontasuneko eta jarraitasun handiko
lanak
Lana: Madona

50. Berpizkundeko pintoreak
Fra Angelico:
Estilo sinplea eta honi sakrifikatzen zion
perspektiba.
Freskoa ugariak egin zituen
Bere lanak dotoreak eta delikatuak dira
Lanak: Anunziazioa, San Marko-ko
komentuko freskoak.

51. Berpizkundeko pintoreak
Piero della Francesca
Perspektiba eta geometria bere lanetan
nagusitzen dira
Koloreko masa handian antolatzen zituen
eta hauekin azpimarratzen zuen eskema
geometriko bat
Paleta argia
Zona handiak zuriz edo ia zuriz
margotuak
Lanak: Kristoren Bataioa, Jaiotza.

52. Berpizkundeko pintoreak
Botticelli
Estilo indibiduala eta graziaz betea
Poesia bisuala
Espazioko konstrukzio arrazionala errefusatzen
zuen eta irudi solidoak ez zituen egin nahi
Irudiak lehen planoan flotatzen dira, paisai
dekoratibo baten aurrean
Forma marraz mugatua
Emakumezko edertasunaren eredua
Lanak: Udaberria, Benusen jaiotza

53. Berpizkundeko pintoreak
Mantegna
Perspektibako maisua
Eszena ikuspuntu baxu bati egokitua
Scorzo
Lanak: Kristo Hila
Bellini
Erretratu egile famatua
Tamaina handiko pintura narratiboak
Lana: Dux-aren erretratua

54. Berpizkundeko pintoreak
Leonardo
Erretrataturiko pertsonaien trataera delikatua
Kontornoen gogortasun falta
Sfumato edo koloreak aldatzeko era berezia,
itzalak erabiltzen
Begirada zuzenak esannahi enigmatikoz
Tekniken barietatea, beti ez zirela
arrakastatsuak izan
Lanak: Mona Lisa, Arroketako Birjina, San Juan

55. Berpizkundeko pintoreak
Rafael
Konposaketako antolakuntza garbia
Gehiegizko detailearen abundantzia
Konposaketako estilo espansiboa, irudiak osotasun
bat bezala egiten dituela eta ulertzeko errazak
Pintura ez zen gertakari baten kopia baizik eta
gertakari horren interpretazio subjektibo bat
Leonardo eta Michelangeloren berrikuntzak erabili
zituen
Lanak: Atenaseko Eskola, Madonna Sixtina,
Birjinaren ezkontzak.

56. Berpizkundeko pintoreak
Michelangelo
Bere irudiak era eskultoriko batean
egiten dira, garrantzi handiz
Mugimenduz beteriko irudiak
Ezaugarri nagusia: terribilitá
Kolore aberatsak, argiak orokorki
Lanak: Sixtina Kaperako sabaia, Azken
Epaiketako panela, Tondo Doni

57. Berpizkundeko pintoreak
Giorgione
Paisaia ondoa baino gehiago da
Irudiak detailerik gabe egiten zituen
Lana: Tenpestatea
Tiziano
Historiako pintura
Poza handiko erretratuak
Lanak: Karlos V Mülbherg-en, Bakanal
Veronese
Bolumen erregularrak
Kolore gogorrak eta kontraste handiak
Irudi konbentzionalak
Lana: Canaa-ko ezkontzak

58. Berpizkundeko pintoreak
Dürer
Iparraldeko Berpizkundeko artistarik
garrantzitsuena
Auto-erretratuak egin zituen lehen
artista
Grabatzailea izan zen ere
Erretaula onen eta erretratu
boteretsuen autorea
Gaien barietatea bere akuareletan
Lanak: Adan eta Eba, Auto-Erretratua

59. Berpizkundeko pintoreak
Grünewald
Irudi erlijiosoak espresio bisionarioz
Kolore intentsuak eta lerro mugituak
Lana: Isenheim-go Erretaula
Holbeing Gaztea
Erretratu egile oso ona
Erretratuek ez dute izaera islatzen
Efektu ilusionistekiko zaletasuna
Lanak: Enrike VIII , Enbaxadoreak
Cranach Zaharra
Erretratuak eta emakumeen biluziak
Lanak: Lutero, Saxoniako Enrike Dukea

60. Berpizkundeko pintoreak
Yañez de la Almedina
Goi Berpizkundea Espainian sartu zuen
Masip
Italia eta Herbeheretako eraginak konbinatu
zituen
Juan de Juanes
Kontra-Erreformako irudi idealak
Leonardo eta Rafaelen eraginak
Sfumato-ko efektuak

61. Manierismoko pintoreak
Corregio
Dotoretasuna, sfumato biguna eta xarmaz
beteriko keinu intentzionalak
Mitologia sentsualak, Benusak bezala
Tintoretto
Beroz beteriko irudiak
Argia eta itzalaren efektuak
Izakiaren kontzepzio kolosala baina
dotoretasunez beteta

62. Manierismoko pintoreak
Morales
Debozioko irudiak Leonardorengan inspiratuak
Sanchez Coello
Espainiako erretratuko pioneroa
Pose eta exekuzio sinple, dignitatea eta
sobrietatea eta kolore epelak
El Greco
Kontra-Erreformako mistizismoak inspiratua
Irudi luzangak
Kolore intentsu eta ez arruntak
Indarra eta energia