Material berriak irudiekin.

1. MODERNISMOA
Errepasoa

2. Sarrera
• Art Nouveau XIX. mendearen amaieran (1894-1914)
eskola akademikoaren kontra agertzen den estilo
arkitektonikoari deitzen zaio Frantzian eta
Belgikan. This movement was represented in
Europe and also in the United States.
• Izen desberdinak ditu herrialdeen arabera:
– Alemanian "Jugendstil",
– Italian "Stile Liberty",
– "Art Nouveau" Frantzian,
– Modernismoa Espainian,
– "Nieuwe Kunst" Herbeheretan eta
– "Sezessionstil" Austrian.

3. Jugendstil
Modernismoa
Liberty
Nieuwe Kunst
Art Nouveau
Sezessionstil

4. Sarrera
• Artistek arte handi eta txikien arteko
desberdintasuna ezabatu nahi zuten.
• Arte guztiak batu nahi zituzten, gizakia eta bere
bizitzaren inguruan.
• Arkitektura arte nagusia zen eta honetan beste
elementu guztiak integratzen ziren.
• Arkitektura arte osoa bezala ikusten da, eta
detaileak, objektuak eta eraikuntza unitate bat
bezala ulertzen dira.
• Dekoraturiko estilo honek bere inspirazio iturriak
naturan eta emakumeengan bilatu zituen.

5. Oinarriak eta Eraginak

6. Materialak
• Eskuragarri zeuden material guztiak
erabiltzen zituen:
– Forjaturiko burdina: eraikuntzetako zutabeak
egiteko erabiltzen zen
– Altzairua: Lehen industri iraultzako sinboloa da
material hau
– Zeramika: Arrazoi desberdinengatik erabiltzen
zen:
• Teknikoa: Ura, sua eta kutsaduraren aurkakoa da.
• Sanitarioa: Errez garbitzen da.
• Ekonomikoa: Erabiltzeko erreza, iraupen luzekoa eta
instalatzeko merkeagoa da.
• Estetikoa

7. Materialak
– Kristala: Bere erabilerako arrazoi desberdinak
daude:
• Funtzionala eta Sanitarioa: bizitzeko gune argitsuak
sortzen ditu.
• Dekorazioa: beirategietan erabiltzen da.
• Integrazioa: kristalez egindakoa.
– Igeltsu erreforzatua : Merkea eta sendotasun
nahikoa duela.

8. Aurrerapen teknikoak
• Aurrerapen hauek posible egin zituzten
aldaketak eraikuntzaren kontzepzioan:
– Igogailuak: Hauen agerpenarekin
eraikuntzetako solairu nagusiak azkenak
izatera pasatu ziren, hauetan aireztapena
errazagoa delako eta argitasun handiagoa
dutelako.
– Argi elektrikoa: Lanparen diseinuan iraultza
bat ekarri zuen.
– Berogailu zentrala: Etxeak erosoagoak
bilakatu ziren.

9. Izaera
• Dinamikoa, ondulantea eta flotantea, lerro
bihurgunetsuz erritmo bat jarraitzen dutela Art
Nouveauko ezaugarria dira.
• Beste ezaugarria da hiperbola eta parabolen
erabilera leihoetan, arkuetan eta ateetan. Ohiko
moldurek bizia dutela dirudite eta landare
bihurtzen dira, forma konplexuekin.
• Diseinuko estilo gehienak bezala formak
harmonizatzen saiatu zen.
• Pariseko metro sarreretako testuak burdina eta
egituraren beste parteetan erabilitako ezaugarri
berdinak dauka.

10. Izaera
• Arteko mugimendua bezala Rafael-
aurrekoekin eta Sinbolismoarekin lotuta
dago.
• Baina pintura sinbolistak ez duena, Art
Nouveau-k distintzio bisuala dauka; eta Arts
and Crafts mugimendu atzerakoiarekin
konparatuta, material berriak erabiltzen ditu,
makinen azalekin eta abstrakzioa diseinuaren
oinarrian jartzen da.

11. Izaera
• Art Nouveau arkitekturan eta diseinuan
Ingalaterrako Garai Biktorianoaren sinboloa da.
• Estilo honetako artistek Rokoko estiloko hainbat
elementu eta forma modernizatu zituzten, sua eta
maskor formak bezala, eta baita erabili zituzten ere
forma organikoetan inspiraturiko testurak, elementu
natural hauen artean belarrak eta intsektuak sartuz.
• Japoniar pinturak, euren lerro bihurgunetsuekin,
azala antolatuak, kontrasteak eta plano desberdinez
arte hau inspiratu zuten ere. Lerro eta bihurguneko
eredu batzuk “cliché”-ak bilakatu ziren eta mundu
osoko artisten lanetan aurki ditzakegu.

12. Izaera
• Art Nouveauk ez zuen makina eta Arts and Crafts
mugimendua ezeztatu, baina hauek euren
onerako erabili zituen. Eskulturan gehien
erabilitako materiala kristala eta burdina hartu
zuen, arkitekturara eskulturako ezaugarriak
eramaten.
• Arte osoa kontsideratzen da, eskaletako hierarkia
bat duelako –arkitektura, barruko diseinua, arte
dekoratiboak, hauen artean egonik bitxigintza,
altzariak, ohialak, etxerako zilarra eta este
tresnak eta argiak –hay da, arte bisualetako
aspektu guztiak.

13. Jatorria
• Lehen adierazpenen artean Victor Horta
Belgiarraren lanak daude, bere Tassel Etxean
(1892) aplikatu zituela estilo honetako elementuak.
• Hemen arkitekturako kontzeptu berri bat zabaldu
zuen, burdinaren erabilera arrazionalean
oinarritua, baina hau era espresibo eta
dekoratiboan erabiltzeko errefusatu gabe,
bihurgune eta erritmo linealez oso errefinatuak
bai zutabeetan bigetan edo edozein elementutan
lore forma ematen

14. Zabalkuntza
• Belgikatik eta prentsaren difusio azkarrari esker
Europa osotik zabaldu zen, Katalunian gune
garrantzitsuenetariko bat aurkitzen, industriako
burgesia honen bezero bilakatu zelako.
• Hemen garaiko arkitekto originalenetarikoa agertu
zen, Gaudí (1852-1926), arkitektura plastiko, ia
eskultura batekin, forma naturaletan inspiratuta.
• Gaudik eraikuntzen dekorazioa egiten zuen ere,
koherentea izateko barruko eta kanpoko itxurarekin.
• Garai honetako beste arkitekto espainolak izan ziren
Domènec I Montaner eta Puig I Cadafalch.
Bartzelonan Modernismoa beste artetara iritsi zen
ere bereziki pintore hauekin Rusiñol, Ramón Casas,
Nonell.

15. Zabalkuntza
• Estilo berriak gehien bat eragindu zuen arkitektura eta
arte dekoratiboetan, baina baita besteetan ere. Honen
teoria aldizkari ilustratu, hitzaldi eta erakusketetara iritsi
zen, berrikuntza teknologikoaren ezagupena zabalduz.
• Era honetan estiloko oinarriak finkatu ziren eta gero herri
bakoitzean bertako ezaugarriekin nahasiko dira:
– Belgikan, Frantzian eta Espainian bihurguneak eta
loreak oinarrizko elementuak dira,
– Britainian, Eskozian edo Alemanian geometrikoa da.
– Kasu guztietan sorkuntza bat da eklektizismoko
inspirazio faltaren aurrean eta bere inspirazioa natura
eta pintura sinbolista izango dira.

16. Ezaugarriak
• Arkitekturan:
– Lerroaren flexibilitatearekin jolasten zuten helburu
ornamentalaz;
– Kolorezko materialak erabiltzen zituzten;
– Barrak, balkoiak eta euskarriak forjaturiko
burdinakoak ziren.
• Material berriek arkitektoari sortzeko askatasuna
ematen zioten.
• Egitura eta eraikitzeko prozesua asumitzeaz gain,
dekorazioa, altzariak edo haietatik benetako
diseinuak egiteaz arduratzen ziren.

17. Ezaugarriak
• Barrualdeak azalera sinuoso eta lerro sentsualez
antolatzen ziren, joera naturalistaz.
• Multzo harmonikoak sortzen ziren askatasun eta
fantasiaz.
• Edertasuna eta ongizateko plazerra integratzen
saiatzen ziren.
• Natura barrualdera eramaten zen, hau flexiblea,
establea eta argitsua eginez.

18. Ezaugarriak
• Lerro bihurgunetsuak lurrean luzatzen ziren,
metafora begetal bat bezala.
• Lana organikoa da, naturatik hartuta; loreak eta
beste elementuak erabiltzen dira atmosfera
dotorea sortzeko.
• Ekoizpeneko gune nagusiak ziren
– Frantzia,
– Belgika,
– Alemania eta
– Austria.
• Autoreen artean aipa daitezke Victor Horta,
pioneroa, Van de Velde eta Otto Wagner Vienan.

19. Erresuma Batua
• Estilo desberdinek eragindu zuten estilo honetan:
– Arts & Crafts
– Hiri-lorategiko mugimendua
– Japoniar eraginak
• Glasgow zentro nagusia izan zen non Rene
Mackintosh “Lauren Taldeko” liderra zen eta
estiloa garatu zuten.
• Lan esanguratsuena Glasgow Art School da.

20. Erresuma Batua
• Mackintosh-ek estilo lineala erabili zuen bai
eraikuntzan eta baitan altzarietan ere.
• Glasgoweko Arte Eskolan bi etapa izan zituen:
Ekialdeko partea (1897-1899) eta Mendebaldeko
partea (1906-1909), material garaikideak erabili
zituen estilo dotore eta angeluz betetakoarekin.

21. Erresuma Batua
• Ezaugarriak:
– Adreiluko eta harriko forma sinpleak espazio ondo
mugatzen dute eta kristalezko panel handiek barne eta
kanpoko espazioen lotura egiteko baliogarriak dira.
– Leihoetako modiloiak (kristalezko panelen arteko
banaketak), ateak eta hesiturak burdinez egiten dira
era dotore batean landuak.
– Bistaz sinple bezala agertzen den obra honek
kontraste handia sortzen du aurreko garaietako
ornamentuz beteriko arkitekturarekin konparatzen
bada.

23. Belgika
• Art Nouveau izena lehenengo aldiz herri
honetan agertu zen eta izakiaren
oinarritutako tradizio berri batean
oinarritzen da.
• Artistak inguratzen gaituzten gai guztiekin
konprometituak zeuden eta arkitektura
integrazio gune bat bezala ikusten zuten,
arte guztietakoa, arropako diseinua barne.
• Artistek talentu desberdinak garatu
zituzten etxeetako diseinu globala egiteko.

24. Belgika
• Victor Horta, ezagunena, etxeak diseinatu
zituen oinplanotik, harri lana eta
altzarietatik toailetara edota tximinietara.
• Bi joera daude:
– Bihurgunetsua: Victor Horta,
– Geometrikoa: Hankar, Van de Velde

25. Belgika
• Art Nouveauko arkitektura Bruselas-en loratu
zen Victor Horta eta Henry van de Velde
diseinatzaileekin.
• Estilo berri bat sortu nahi zuten, edozein
erreferentzia historikoetatik aske eta tradizioak
jarraitu gabe.
• Burdina standard erabili zuten eta baita funditua
baina forma berriak egiteko.
• Tassel Hotelean Bruselas-en (1892-1893), Horta
zutabeetako forma estrukturala erakusteaz gain
burdina transformatu zuen landare bat izango
balitz bezala eta enbor hau amaitzen zen
elementu estrukturalak lotzeko.

27. Frantzia
• Frantzian Hector Guimard-ek Pariseko
metro sarrerak diseinatu zituen (1898-1901)
metal sinplea eta kristala konbinatuz eta
bihurgunez beteriko burdinarekin.
• Forma hauek art nouveauko estilo
naturalista eta bihurgunetsuaren adibide
onak dira.
• Estilo hau Parisen eta Nancy-n garatu zen.

29. Alemania
• Art nouveau garatu zen Alemaniar hiri
askotan, garrantzitsuenak izaten Munich,
Darmstadt eta Weimar eta baita Viena
Austrian.
• Jugendstil (Alemanieraz “estilo gaztea”)
bezala ezaguna, art nouveau garatu zen
egunkari batzuen propagandari esker,
Munich-eko Die Jugend (Gaztea) bezala.

31. Viena: Sezesioa
• Vienako Sezesioa Gustav Klimt-ek 1897an sortua
izan zen.
• Lehen partaideak ziren Josef Maria Olbrich, Josef
Hoffmann, Koloman Moser etad Rudolph Bacher.
• Otto Wagner taldean sartu zenean, honek beste
dimentsioa hartu zuen.
• 1898an, Olbrich-ek Sezession-ko eraikuntza egin
zuen eta honetan taldeko erakusketak antolatu ziren.
• Sezession-ko eslogan zen: “Garai bakoitzari bere
artea, artearentzat, bere askatasuna."
• Eraikuntza zuria da, horma bilizik dituela eta urre
koloreko kupularekin kontrastea sortzen du.
• Barruan dekoratua dago Klimt-en “Beethoven
frisoaz”.

32. Viena
• Vienako joera artistikoek norabide desberdina hartu
zuten.
• Klimt pintorearen zuzendaritzapean, artista eta
arkitekto gazteek talde hau osatu zuten Vienako
kontserbadorismoaren aurkako jarrera erakusteko.
• Europako haien garaikideak bezala, Sezesioak beste
estilo historikoak baztertu nahi zituen, baina hau
guztia Vienan formen sinplifikazio batez irudikatu
zen.
• Forma organikoak irudikatu beharrean, Endell edo
Olbrist Munichen egin zuten bezala, Vienako artistak
forma geometrikoetara bideratu ziren, Mackintosh-
en ereduak jarraituz.

34. Espainia
• XIX. mendearen amaieran Bartzelonan anarkismoa eta
Kataluniako nazionalismoa elkarrekin bizi ziren.
• Industriako garapena garrantzitsua zen eta arteko
mundua ez zen aparte utzi.
• Kataluniako modernismoak aukera artistiko guztiak
batu nahi zituen eta hori egin nahi zuen
historizismotik kanpo, Europako Art Nouveau bezala.
• 1880an hasi zen Ramon Casas eta teorizatzailea Cirici
Pellicer-rekin.
• L'Eixample: Bartzelonako zonalde famatuak garai eta
estilo honetako 150 eraikuntza baino gehiago ditu,
haien artean Sagrada Familia.
• Arkitekto ospetsuak dira: Gaudi, Domenech i
Montaner, Jujol, Puig y Cadafalch

36. Domenech i Montaner
Puig i Cadafal