Laryngologie Van Toen Naar Nu
•
0 recomendaciones•1,433 vistas
Laryngologie van toen naar nu
![Inhoud ,[object Object],[object Object],[object Object]]()
Recomendados
Recomendados
Más contenido relacionado
Destacado
Destacado (12)
Laryngologie Van Toen Naar Nu
- 1. Laryngologie van toen naar nu Mark Friebel, kno-arts
- 19. Bedankt voor de aandacht
Notas del editor
- Dames en heren, geachte voorzitter, bedankt voor de introductie. Mijn naam is Mark Friebel , zoals u op de dia kunt lezen. Ik ben opgeleid in het LUMC in Leiden en zal per 1 juli werkzaam zijn in het Albert Schweitzer Ziekenhuis. Mijn aandachtsgebieden zijn snurken en osas , als opvolger van de vorige spreker en stem en slikproblemen , ook wel laryngologie.
- Allereerst zal ik u vertellen wat de laryngologie precies inhoudt , hoe het zich door de eeuwen heen heeft ontwikkeld als superspecialisatie. En hoe ik dit invulling wil geven in het Albert Schweitzer Ziekenhuis .
- Laryngologie is een onderdeel van het KNO vak wat zich bezighoudt met de larynx . Larynx komt uit het oud Grieks en staat voor keel en strottenhoofd . In het strottenhoofd vind de splitsing plaats tussen luchtweg en voedselweg . In de mondkeelholte komen eten en lucht nog samen, maar voor het slikken, ademen en spreken is het van essentieel belang dat in het strottenhoofd splitsing plaatsvindt. Iedereen kent wel het gevoel dat er iets in het verkeerde keelgat schiet en dan hard moet hoesten.
- Maar hoe is de laryngologie nu als apart specialisme ontstaan? We moeten teruggaan naar de oudheid voor de eerste medische behandelingen op het gebied van de laryngologie. In een tombe in Egypte werd voor het eerst een beschrijving van een tracheotomie gevonden. Bij een tracheotomie wordt een opening gemaakt in de luchtpijp, om iemand van de verstikkingsdood te redden. Hippocrates (460 – 370 v Chr, grieks arts), grondlegger van de hedendaagse geneeskunde, bekend van de Eed van Hippocrates, dacht al rond 400 voor Christus na over stemvorming en ademhaling. (Humores – lichaamssappen, slijm, bloed, gele en zwarte gal, temperamenten) Aristoteles (384- 322 v Chr, grieks filosoof) beschreef in 350 voor Christus voor het eerst de larynx in zijn boek Historie Animalium, als onderdeel van de hals essentieel voor praten en ademen. Alexander de Grote (356-323 v Chr) Galenus (131-210 n Chr, grieks/romeins arts) (humores gekoppeld aan grondkwaliteiten, warm, koud, vochtig en droog) schreef vele boeken en beschreef het strottenhoofd zoals hij dat bij dieren had onderzocht. Het was in de Romeinse tijd verboden om obductie te doen.
- Leonardo da Vinci (1452-1519) Italiaanse genie van kunstenaar (Mona Lisa), filosoof tot anatoom. De kennis van het menselijk lichaam kreeg hij onder andere door lijken op te graven en hier sectie op te verrichten. Michelangelo (1475-1564), italiaans kunstenaar (David, Sixtijnse kapel)
- Casserius (1552-1616), publiceerde in 1600 een anatomisch boek over de organen essentieel voor de communicatie. Dit boek is van zeer grote artistieke en anatomische waarde. Ferrein 1741 publiceerde voor het eerst de naam van stembanden , waarbij hij stembanden vergeleek met snaren van een snaarinstrument. Bertin 1745 stemplooien ipv banden.
- Vanaf de negentiende eeuw werd voor het eerst geprobeerd om bij levende mensen naar de stembanden te kijken. Bozzini en Babington ontwikkelde hiervoor hun eigen instrumenten, maar vanwege slecht zicht bij beperkt licht en sterke wurgreflexen lukte het niet om goed de stembanden te bekijken. Professor in de Muziek Manuel Garcia (1805-1906) lukt het om zijn eigen stembanden te bekijken met een tandartsspiegeltje in zijn keel. Hij had met zijn zangachtergrond de ideale controle over zijn keel om zijn stembanden in rust en bij spreken en zingen in beeld te krijgen. Hij publiceerde hierover ook zijn eigen boek Observations on the Human Voice .
- Carl Ludwig Türck (1810-1868), neuroloog uit Wenen en Johann Nepomuk Czermak (1828 - 1873), fysioloog uit Praag ontwikkelde de laryngoscopie verder voor medisch gebruik. Sir Morrell Mackenzie (1837-1892), Brits arts en chirurg, ontwikkelde ook instrumentarium om te opereren aan stembanden. Edmund Jelinek (1852-1928), chirurg uit Wenen, welke voor het eerst onder lokale verdoving van cocaine een poliep van de stemband verwijderde.
- Tot dan toe was de laryngologie een beschouwend vak , waarbij er weinig chirurgische opties waren. Sir Felix Semon, Brits kno-arts, 1849-1921, verrichte voor het eerste een laryngofissuur . Waarbij de larynx open gesneden werd om tumor in het strottenhoofd te kunnen verwijderen. Tegenwoordig wordt dit niet meer gebruikt, gezien de risico’s en complicaties. In 1873 verwijderde Billroth voor het eerst een volledig strottenhoofd (laryngectomie) , maar dit gaf veel complicaties. Een van zijn leerlingen Gluck splitste later de voedsel en luchtweg waardoor verslikken niet meer gebeurde en de overleving sterk verbeterde. Tegenwoordig wordt voor uitgebreide kwaadaardigheden van de stembanden in de academische centra nog regelmatig een laryngectomie verricht.
- Een bijzondere ziektegeschiedenis hierbij is die van Keizer Frederik III van Duitsland. Deze forse roker ontwikkelde heesheid in 1887. Bij onderzoek bleek hij een knobbel op een van zijn stembanden te hebben. Na uitgebreid overleg tussen verschillende kno-artsen uit verschillende landen werd de tumor gedeeltelijk verwijderd en beoordeeld door een voor aanstaand patholoog Virchow. Deze zag er geen kanker in. De tumor groeide en gaf meer en meer klachten, waarbij hij ook zijn stem verloor. Er werd afgezien van laryngectomie vanwege de risico’s op complicaties en er werd een tracheotomie verricht. Ondanks zijn ziekbed werd Frederik III toch Keizer. Hij overleed 99 dagen na aantreden aan acute benauwdheid doordat hij zijn canule uithoestte. (Gerhardt uit Berlijn, Mackenzie uit Londen, Von Schrötter uit Wenen en Schmidt uit Frankfurt)
- We gaan verder met de 20ste eeuw. In 1919 ontwikkelde Killian (1860-1921) een methode waardoor het mogelijk werd om de stembanden door direct zicht te kunnen opereren. Het strottenhoofd werd hiervoor als het waren opgehangen en de nek overstrekt zodat er via de mond geopereerd kon worden. Vanaf 1950 werd de microscoop voor het eerste gebruikt voor stembandchirurgie. In 1954 werd de flexibere fiberscoop ontwikkeld door Harold Hopkins (1918-1994). Door dunne glasvezel kabels werd het mogelijk om licht te transporteren op voorheen onbereikbare plaatsen en zo ook beelden hiervan te krijgen.
- Stembanden trillen in zo’n hoge frequentie dat dit voor het menselijke oog niet te zien in. Met stroboscopie, wat iedereen wel van de disco kent, wordt een vertraging van het beeld gesimuleerd , waardoor veel beter de trilling van de stembanden te beoordelen is. In 1895 werd voor het eerst getracht deze methode toe te passen, maar pas in 1960 lukte het om dit goed voor medische doeleinden te kunnen gebruiken. Mede door de stroboscopie konden de stembanden steeds beter geanalyseerd worden in de levende mens. Hirano toonde aan hoe de stembanden trillen doordat het oppervlakke slijmvlies los beweegt van de diepere spierlaag. De stembanden hakken dus eigenlijk de lucht die uit je longen komt in stukjes, waardoor de lucht in trilling komt.
- In 1970 werd de laser geintroduceerd waardoor op afstand een deel van de stemband kan worden uitgeprepareerd of weggebrand. In de jaren 70 werden ook operatiemethoden ontwikkeld om een stilstaande stemband weer op zijn plek te zetten door er een siliconen blokje onder te plaatsen. Dit wordt ook wel thyreoplastiek genoemd.
- Naast stroboscopie werd eind jaren 90 videokymografie ontwikkeld om toch de hoge snelheid van de stembanden in beeld te kunnen brengen . Hiermee kun je een hele dunne band van de stembanden opnemen waardoor de trilling gefilmd kan worden. Een andere nieuwe ontwikkeling is de chip-on-tip camera waardoor het mogelijk is om camera flexibel op te voeren tot net boven de stembanden om hiermee hele scherpe opnames te maken. De rastering wat ontstaan door het gebruik van fiberkanalen wordt hiermee omzeild.
- Maar wat doen we nu tegenwoordig in de spreekkamer ? Bij het eerste gesprek worden de klachten uitgebreid uitgevraagd, maar bij er gevraagd wordt naar heesheid, schorheid, stemverlies. Maar ook vermoeidheid of pijn bij praten en zingen. Het lichamelijk onderzoek bestaat naar het algemene kno-onderzoek voornamelijk uit het bekijken van de stembanden. Net als in de historie wordt er vaak eerst met spiegel gekeken, maar mocht dit onvoldoende informatie opleveren met fiberscoop. Bij en grote groep patiënten kan alleen hierop al een behandeling worden ingesteld waarop in straks terugkom.
- Als er meer informatie nodig is wordt een combinatie afspraak gemaakt met de logopedist. Zij zal uitgebreid logopedisch onderzoek doen, waarbij ze kijkt en luistert naar de kwaliteit en het gebruik van de stem . In sommige gevallen wordt er ook een fonetogram afgenomen, waarmee het bereik van hard naar zacht en van laag naar hoog van de stem wordt bepaald. Aansluitend zal dan door de kno-arts stroboscopie worden verricht. Zo ontstaan een volledig beeld van de stembanden, waarop beleid kan worden bepaald.
- Bij specifieke slik- en passageproblemen kan aanvullend slikonderzoek plaatsvinden met de logopediste. Bij een FEES wordt er met de fiberscoop in de keel gekeken wat er gebeurt als iemand slikt. De patiënt krijgt verschillende soorten voedsel en drinken waarbij gekeken wordt. Een slikvideo wordt door de radiologie gemaakt waarbij patiënten contrast te drinken krijgen.
- De laryngologische behandeling kan bestaan uit 1) Logopedie , voor zowel slik als stemtherapie, 2) Medicatie voor bijvoorbeeld maagzuur, wat de stembanden irriteert, 3) Locale injectie in de stemband om deze weer beter te laten sluiten en trillen, 4) Operaties in narcose A) Via de mond met een optiek of van buiten af via een incisie in de hals.
- Tot zo ver mijn presentatie over de laryngologie door de eeuwen heen en de huidige stand van zaken. Bedankt voor uw aandacht, Wie heeft er nog vragen?