2. Sağlıklı gıdalar üretmek ve doğanın
dengesini korumak amacıyla bitkisel ve
hayvansal üretimin uygun olduğu
ekolojilerde kültürel tedbirler, biyolojik
mücadele ve doğal gübreleme yoluyla
gerçekleştirilen, münavebe, toprağın
muhafazası, bitkinin direncini arttırma,
doğal düşmanlardan faydalanarak
herhangi bir kimyasal – sentetik ilaç
kullanmamayı tavsiye eden bütün bu
olanakların oluşmasını ön gören
üretimde sadece miktar artışı değil
aynı zamanda ürün kalitesini de
yükseltmeyi amaçlayan alternatif bir
üretim şeklidir.
3. Organik tarımın İlkeleri
• Toprak özelliklerinin korunması, toprağın uzun dönemde
verimliliğinin sağlanması ve devam ettirilmesi
• Çevre kirliliğine neden olmadan mevcut kirliliğin en aza
indirilmesi
• Gıda maddelerinde sağlığa zararlı kalıntılar bırakmaksızın
tüketiciye kaliteli ve sağlıklı ürünler sunulması
• Daha fazla insan gücünden yararlanarak tarım sektöründe
iş alanı oluşturulması
• Hayvanlara normal doğanın sağlanması
• Doğal sistemlerle uyum içinde çalışılmasıdır.
4. Dünyada Organik Tarım
• organik tarım çalışmaları İlk kez 1910 yıllarında İngiltere de
başlamıştır.
• 1930 yıllarında organik tarım modeli bir çok ülkede uygulanmaya
başlamıştır.
• Danimarka, İngiltere ve İsviçre organik tarım temellerini atan ülkelerdir.
• Bugün ABD, Kanada, Avustralya, Japonya ve Avrupa Birliği ülkeleri
gibi gelişmiş ülkelerde iç pazarı sürekli artış trendi gösteren organik
ürünlerin üretimi gelişmekte olan bu ülkelerde gerçekleştirilmiştir.
• 1972 yılında ise tüm dünyadaki organik tarım hareketlerini bir çatı
altında toplamak ve düzenlemek amacıyla IFOAM (Uluslar arası
Organik Tarım Federasyonu) teşkilatı kurulmuştur.
• Merkezi Almanya da olan bu teşkilat 86 ülkede 460 üye organizasyonu
bünyesinde toplamıştır.
5. AB’de Toplam Organik Tarım Alanı (Ha) ve İşletme
Sayısında (Adet) Başlıca Ülkelerin Payı (%) (2000)
Ülkeler
Almanya
Avustralya
Fransa
İngiltere
İspanya
İsveç
İtalya
Genel Toplam
Alan (%)
13,84
6,76
9,38
12,67
9,66
9,42
26,37
3,944953 Ha
Kaynak : http://www.organic.aber.ac.uk/stats.shtml
İşletme (%)
9,17
13,22
6,67
2,30
9,64
10,32
35,84
138919 Adet
6. Türkiye’de Organik Tarım
Ülkemizde organik tarım faaliyetleri 1986 yılında
Avrupa’daki gelişmelerden farklı şekilde ithalatçı firmaların
istekleri doğrultusunda ve özellikle ;
• Fındık, Badem,
• Kurutulmuş Meyveler (Üzüm, İncir, Kayısı)
• Mercimek
7. Türkiye’de Organik Tarım Faaliyetleri
• Ekolojik
tarım hareketini sağlıklı bir şekilde gerçekleştirmek
amacıyla 1992 yılında Ekolojik Tarım Organizasyonu
Derneği (ETO) kurulmuştur.
• Aynı yıl içinde İzmir’de yapılan “2. Akdeniz Ülkelerinde
Ekolojik Tarım Konferansı” , ETO tarafından organize
edilmiştir.
• Ekolojik tarımın ilk temellerinin İzmir’de atılmış olması
nedeniyle, organizasyon, kontrol ve sertifika firmalarının
çoğunun merkez büroları bu şehirde bulunmaktadır.
• ETO’ nun da katkılarıyla "Bitkisel ve Hayvansal Tarım
Ürünlerinin Ekolojik Metotlarla Üretilmesine İlişkin
Yönetmelik", Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından 18
Aralık 1994 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
8. Üretim ve Dış Satım
Organik Ürün İhracatının Ürün Gruplarına Dağılımı
Diğer; 2%
Sebzeler; 1%
Tıbbı Bitliler;Tarla Bitkileri;
12%
5%
1
2
3
4
5
Meyveler;
80%
14.308 Ton Kuru ve kurutulmuş meyveler
3.172 Ton Yaş Meyve
188 Ton
Sebze
2.684 Ton Tarla Bitkileri
1.166 Ton Tıbbi Bitkiler
503 Ton
Diğerleri
9. Sözleşmeli Üretim
Türk Organik Tarım Ürünleri
Kuru Üzüm
Mercimek
Armut
Pamuk
Kuru Şeftali
İç Fındık
Zeytin Yağı
Badem
Turunçgiller
Domates Salçası
Kekik
Gül Yağı - Suyu
Nohut
Kuru İncir
Kuru Fasulye
Kuru Elma
Zeytin
Ceviz
Kiraz
Antep Fıstığı
Tabi Çam ve Çiçek Balı
Kuru Kayısı
Susam
Kuru Zerdali
Tekstil Ürünleri
Kuru Vişne
Çam Fıstığı
Kimyon
Yer Fıstığı
Bulgur
Haşhaş
Kuru Erik
10. Kontrol ve Sertifikasyon
Ekolojik tarım kontrollü ve sertifikaya bağlı bir üretim
faaliyetidir. İç ve dış piyasalarda bu ürünün ekolojik olarak
satılabilmesi için ekolojik ürün sertifikasına sahip olunması
gerekmektedir. Sertifika sistemi ürünlerin ekoloji standartlarına
göre üretildiğinin, işlendiğinin garantisidir. Buna göre;
• Kontrol ve Sertifikasyon kuruluşları bağımsız olmalı
• Üretim ve Pazarlama faaliyetlerinde bulunmamalı
• Ticaret Yapmamalı
• Danışmanlık hizmeti vermemelidir.
11. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Tarafından Yetkilendirilen
Organik Tarım Kontrol ve Sertifikasyon Kuruluşları
INAC
ZEYTİN ALANI
141.SOKAK NO:3
URLA – İZMİR
IMO
225.SOKAK A BLOK
NO:26/2
BORNOVA – İZMİR
TEL : 0232 – 766 10 01
FAKS : 0232 – 766 31 81
TEL :0232 – 347 47 05
FAKS : 0232 – 347 47 80
ETKO
160 SOKAK NO:7
BORNOVA – İZMİR
SKAL
KAZIM DIRIK MAH.
SUVARI SOKAK NO:8/1
BORNOVA – İZMİR
TEL : 0232 – 339 76 06
FAKS : 0232 – 339 76 07
BIOAGRICOOP
161 SOKAK NO:22/1
BORNOVA – İZMİR
TEL : 0232 – 373 95 92
FAKS : 0232 – 339 51 72
TEL : 0232 – 343 26 51
FAKS : 0232 – 339 37 03
EKOTAR (yalnızca kontrol yetkisi)
ADNEN MENDERES
BULVARI
DENİS APT. NO:36/1
MERSİN – İÇEL
TEL : 0324 – 325 49 64
FAKS : 0324 – 327 19 44
ECOCERT – SARL
220.SOKAK NO:29/3
35040 BORNOVA – İZMİR
TEL : 0232 – 347 38 56
FAKS : 0232 – 347 38 57
BCS
1464 SOKAK NO:57/4
ALSANCAK – İZMİR
TEL : 0232 – 463 18 47
FAKS : 0232 – 464 19 61
12. Organik Tarım Ürünlerinin Pazarlanması
Üretici
İhracatçı veya İşleyici
Firma
Organizasyon
Firmaları
Doğrudan Adrese Teslim
İç Pazar
Ege İhracatçı
Süper marketlerde Özel Bölüm
Özelleşmiş Dükkanlar
Tüketici
Kontrol Sertifikaları
İhracat
Tüketici
13. Neden Organik Tarım
• Gelecek Nesilleri Korumak
• Toprak ve Genetik Kaynak, Erozyonu Önlemek
• Toprak Verimliliğini, Ekolojik Koşulları Göz Önüne Alarak
Doğal Yollarla Uzun Dönem İçin Sağlamak
• Kimyasalların İnsanlar, Çevre ve Hayvanlar Üzerindeki
Olumsuz Etkilerinden Korumak
• Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Kullanmak ve Enerji
Tasarrufu Yapmak
• Su Miktar ve Kalitesini Korumak
• Sağlık ve Besin Kalitesi Yüksek Ürün Elde Etmek
• Ekonomiyi Desteklemek
14. Neden Organik Tarım
Doğal topraklar yüksek oranda mikro organizma ve
inorganik madde içermeleri nedeniyle bitki yaşamı için ideal
ortam sağlıyor. Yapay gübreleme ve pestisitler gereğinden
fazla kullanıldığındaysa, toprakta doğal olarak yaşayan mikro
organizmaların tümü zarar görüyor yada yok oluyor. Toprak bu
haldeyken bitkinin çevresinden alabilecekleri hava, su ve
güneş ışığını kısıtlıyor. Organik toprakta ise mikroorganizma
sürekli yıkım meydana getirerek bitkinin yararlanabileceği
besin maddeleri haline geliyor.
15. Organik Tarım Hakkında Araştırmalar
Bilim Teknik Dergi’sinin Temmuz 2003 sayısında
yayınlanan bir çalışmaya göre organik besinlerin tüketimi kalp
rahatsızlıkları ile savaşımında olumlu etkilerinin olabileceğini
ortaya çıkardı. Aspirinin ham maddesi olan ateş düşürücü
etkisiyle tanınan salisilik asit, damar sertliği ve kanser gibi
hastalıklarla mücadelede önem taşır. Çalışmaya göre
vejetaryen olan Buda rahiplerinin kanında et yiyenlere oranla
çok daha yüksek oranda salisilik asit olduğu belirlenmiştir.
İsmini söğüt ağacından alan bu madde bitkilerin stres,
hastalık gibi koşullarda başa çıkabilmek için ürettiği savunma
kimyasalıdır. Zararlıya karşı yapay kimyasalların
kullanılmadığı organik üretim alanlarında bitkiler zararlı
canlılarla kendi başlarına savaşabilmek için bol miktarda
salisilik asit üretirler.
16. Organik Tarımda Uygulanması Gereken
Kurallar
• Gübrelemede
• Yabancı Ot Temizliğinde
• Bitki Zararları ve Hastalıklarıyla Mücadelesinde
• Ekim nöbeti
• Bitkisel Üretimde
• Hayvansal Üretimde
• Deniz Ürünlerinde
17. Gübreleme
Geleneksel tarımda en fazla azotlu ve fosforlu gübreler
kullanılmaktadır. Söz konusu bu gübrenin aşırı düzeyde ve
bilinçsizce kullanılması sonucu yer altı ve yer üstü su
kaynaklarının nitrat içeriği yükselmekte akarsu ve göl
ötrofikasyon meydana gelmektedir.Ayıca kobalt, krom, bakır,
demir, kurşun gibi ağır metaller tarım alanlarında kirletici etki
yapmaktadır. Bundan dolayı ;
Organik tarımda sentetik kimyasal gübreler ve sentetik
kimyasal ilaçlar yerine hayvanlar yada bitkilerden elde edilen
doğal gübreler tercih ediliyor.
Doğal gübrenin belirli bir işlemden geçmesiyle
“Kompostlama” adı verilen bu tekniğin uygulanmasıyla hem
organik gübreler güvenli hale geliyor hem de ürünler için daha
zengin bir besin kaynağı oluşuyor.
18. Kompost Yığın Şekli ve Hazırlanması
1. Bitkisel Tarım Artıkları
•
Hasat Artıkları
•
Budama Artıkları
•
Anız Artıkları
•
Mısır Koçanı
•
Pamuk Küspesi Atıkları
•
Şeker Pancarı Atıkları
2.
Hayvansal Materyaller
•
Sıvı ve Katı Hayvan Gübreleri
•
Deri Tozu
•
Boynuz, Tırnak
•
Kan Tozu
3. Diğer Organik Materyaller
•
Ham Fosfat
•
Dolamit silikatler
•
CaCO3
20. Organik Tarımda Ekim Nöbeti
Tarım topraklarının üretim gücünün ve sağlığının korunması,
kimyasal ilaçlarla bağımlılığının azaltılması ve üretilen bitkilerin sağlığı için
ekim nöbeti uygulanmalıdır.
Bitkinin aynı tarlaya üst üste ekilmesi toprağın fakirleşmesinde ve
bitki hastalıklarının artmasına neden olmaktadır. Bu nedenle organik
tarımda yüksek verim alabilmek için ekim nöbeti uygulanmalıdır .
Ekim Nöbetinde Dikkat Edilecek Esaslar
• Toprakta azot depolama özelliği olan baklagillerin ekim nöbetine girmesi
• Yüzeysel köklü bitkilerle ekim nöbetine girmesi (Hububat, pırasa, marul,
soğan)
• Az su tüketen hububat gibi bitkilerle ekim nöbetine girmesi
• Toprağı temzileyen bezelye, soya, fasülye ekim nöbetine girmesi
• Monokültür bitkisel üretimden kaçınılması
21. Organik Tarımın Avantajları
• Tüm insanlığın ve gelecek nesillerin sağlığı korunacak
• Toprak ve su kalitesi korunacak, Erozyon önlenecek, İklimsel
anormallikler azalacak
• Toprakların bünyesindeki canlı ve organik madde kapsamları artacak
• Hastalık ve zararlıların ilaçlara karşı bağışıklık kazanmaları
önlenecek
• işletmenin gübre ilaç girdileri azalacak
• ilaç ve diğer kimyasalları kullanan insanların sağlıkları korunacak
• Enerji tasarrufu sağlanacak
• Pahalı ve kısa tarım yerine ucuz ve uzun vadeli tarım yapılacak ama
üreticinin geliri
artacak
• İnsanoğlu için daha sağlıklı ürün elde edilecek
22. Organik Tarımın Dezavantajları
• Üretim
ortalama %10 - %20 arasında azalma göstermektedir
• Hastalık ve Zararlı (Paslı – Kara lekeli ve iç kurtlu) meyve
oranı artabilmektedir
• Piyasadaki organik gübre ve organik pestisitler henüz
ihtiyaca cevap vermekten uzak görünmektedirler
• İş gücü gereksinimi (Özellikle yabani ot kontrolü iç) kimyasal
ilaç kullanılmadığından daha fazladır
• Organik tarım kurallarına göre üretilen meyve – sebze
bahçelerine daha geniş alanlar ayrılmalıdır, bölgesel
üretimlere gidilmelidir
23. Organik Tarım Yasa Taslağı
1. Ekolojik üretim yapmak isteyenler, çıkarılacak olan yönetmeliğe uygun hareket
edecekler. Aykırı davrananlara 10 milyar liralık para cezası uygulanacak buna
rağmen aksaklıkları gidermeyenler faaliyetten men edilecek.
2. Ekolojik ürünler açıkça satılmayacak mağaza vitrinlerinin caddeye bakan
kısmında ve açıkta sergilenmeyecek. Bu kurallara uymayanlar 20 milyar lira para
cezası verecek.
3. Sertifikası olmayan ürünler ekolojik ürün olarak satılamayacaklar. Bu kuralı
bozanlar 20 milyar lira para cezası ve satış izni iptal edilecek.
4. Etiketler üzerinde ürünler ilgili ayrıntılı bilgi olacak. Yanıltıcı bilgi ve ambalaj
kullananlara 20 milyar lira para cezası verecek , hakkında suç duyurusu
yapılacaktır.
5. Analizlerde kalıntı tespit edilen ekolojik ürünlerin yurt içi ve dışına satılması
yasaklanacak.
6. Standartlara uymayan organik girdi ve gıda maddelerinin serbest bölgeler dahil
yurda sokulması yasaklanacak, aynı şekilde para cezaları ve izin iptalleri
uygulanacak.
7. Denetimleri kurulacak olan organik tarım komitesi yapacaktır.
24. Sonuç ve Öneriler
Dünya insanı bir asır önce başladığı sağlıklı ürünler elde
etmek trendine son 30 – 40 yılda da oldukça hız vermiştir.
Organik tarım üretimi ülkemizde son 10 yılda giderek artan
dozda üretim yapılmaktadır. İş tüketimine gelince ürünün çoğu
dışarıya ihraç edilmektedir. Bize ne olacak hangi hastalık bize
zarar verecek fazla ilaç ve hormon kalıntılarından ürküp
kaçalım mantığı değiştirmeli konu toplumumuza daha yaygın
olarak duyurulmalıdır ve toplum bilinçlendirilmeli.