Presentatie tijdens masterclass BSN

1. 26
november
2012
BSN
Masterclass
Veranderkunde
Een
fasegewijze,
waardengedreven
en
contextgeoriënteerde
visie
op
verandering
organisa7eontwikkeling
en
performanceverbetering
Marcel van Marrewijk
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

2. Managen?
Wat
een
onzin!
NRC
25-­‐8-­‐2012
Het maakt niet uit wat voor
methode je kiest, volg je gevoel,
want op basis van evidence
kom je er toch ook niet uit.
2 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

3. Managen?
Alleen
wanneer
het
kan?
Managen is een adequate aanpak
wanneer de context stabiel is en
goed voorspelbaar.
Managen, of beter, leidinggeven, is een vak.
Een complex vak.
Het vergt het vermogen de complexiteit van de
context goed in te schatten en conform naar te
handelen.
3 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

4. Een
fasegewijze,
waardengedreven
en
contextgeoriënteerde
visie
op
organisa7eontwikkeling
en
performanceverbeteringng
1. Complexiteit
2. Fasegewijze
ontwikkeling
3. De
Cubrix
en
toepassingen
van
de
Cubrix
o Organisa(ematrix
o Organisa(evormen
o Projectorganisa(evormen
4. Veranderambio.es
en
veranders.jlen
4 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

5. Complexiteit
en
Chaos
Stacey vs Graves !"#$%%
&"'%%
('$'-/0%
,$-.%
!"#$%&'(')*')+ !"#$%&"'%(')$*$+,$-.%
#,-.$*/')*')+
0")1'22*$'"3+
45'67*'8&3598*"+
5 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

6. Kenneth
Boulding
Society
for
General
Systems
Research
het
raamwerkniveau:
sta>sche
systemen
zoals
kristallen
het
uurwerk-­‐niveau:
dynamische
systemen
zoals
het
zonnestelsel
het
thermostaatniveau:
cyberne7sche
systemen
of
regelsystemen
het
celniveau:
zelf-­‐handhavende
systemen,
leven
het
gene>sch-­‐sociaal
niveau:
de
planten
het
animale
niveau:
de
dieren
het
mens-­‐niveau
het
sociale
niveau:
organisa7es
het
transcendentale
niveau,
wat
de
zintuiglijke
waarnemingen
te
boven
gaat.
6 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

7. 7 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

8. Een kwestie van perspectief?
Onderzoek heeft uitgewezen dat:
• Kinderen alleen de 9 dolfijnen
herkennen
• Alleen volwassenen het intieme
aspect herkennen en niet de
dolfijnen
• Dit binnen 6 seconden na het
lezen van de vorige zin nog
steeds niet het geval is
© Copyright 2011 De Transformatie Groep. ||
8
woensdag 21 november 2012

9. Situational awareness
mentaal Interpretatie
Persoon A model A
A
mentaal
Interpretatie
Persoon B model
© Copyright 2011 De Transformatie Groep. ||
B
B
9
woensdag 21 november 2012

10. Wij zien de dingen zoals wij zijn
Celsysteem
(bioloog)
Symbool Stilleven
(Canadees) (fotograaf)
Troep Compost
(vuilnisman) (tuinman)
Eten
(insect) Gevaar
(trambestuurder)
© Copyright 2011 De Transformatie Groep. ||
Speelgoed
(kind) Inspiratiebron
(ontwerper)
10
woensdag 21 november 2012

11. !"
#"
$"
%"
&"
'"
("
&"
!"
!"
)"
11
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

12. 12
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

13. Here’s
to
the
crazy
ones
13 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

14. De
wereld
zal
zich
niet
verder
ontwikkelen
als
we
dezelfde
denkwijzen
blijven
gebruiken
die
tot
de
huidige
situa7e
hebben
geleid.
ALBERT
EINSTEIN
14 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

15. Denkmodellen
van
verandering
!"#$%&&"'(")*+
!"#$%&'(')*')+
#,-.$*/')*')+ !"#""$%&'()
!"#$%&#'&#(
0")1'22*$'"3+
45'67*'8&3598*"+
15 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

16. Autoriteitsparadigma
Beheersings-
paradigma
Betrokkenheidsparadigma
16 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

17. Twee
denkmodellen
naast
elkaar
Wereld
van
controle Wereld
van
verbinding
Command Visie
Control Vakmanschap
Communica>on Vertrouwen
Bureaucra>sch Professionele
organisa>e
Rule-­‐based Principle-­‐based
Sturen
op
wantrouwen Sturen
op
vertrouwen
Kwaliteit via structuren / Kwaliteit via mensen /
systemen, extrinsiek vakmanschap, intrinsiek
17 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

18. Twee
denkmodellen
naast
elkaar
vervolg
Wereld
van
controle Wereld
van
verbinding
Taakgericht Rol
en
func>e
Standaardisering Keuzemogelijkheden
Kostenbeheersing Toegevoegde
waarde
SchaalgrooNe Menselijke
mate
Top
down BoNom
up
Doelgericht Mensgericht
Sturen op resultaat Sturen op verbinding
18 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

19. 19
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

20. 20
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

21. Wat
is
jouw
perspec7ef?
“Integriteit is voor mij.....”
1. Open voor alle feiten, ook de ongewenste
2. Gaat eerlijk met eigen en andermans emoties om
3. Geen dubbele agenda’s
4. Houdt zich aan de regels
5. Je laat je maten nooit in de steek
6. Trouw zijn aan de gebruiken van je eigen groep
21 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

22. Clare
Graves
(1914
-­‐
1986)
How does the mind process reality?
22 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

23. 23
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

24. Korte historie van de wereld: Zeven perspectieven
Ik maak de Ik maak mezelf
wereld kloppend kloppend voor de
voor mezelf wereld
Complexiteit
Kracht
© Copyright 2011 De Transformatie Groep. ||
Individueel Collectief
ontwikkelend conserverend
Bron: Graves cs
24
woensdag 21 november 2012

25. Contexten,
volgens
Graves
Een
staat
der
natuur
Beangs>gend
en
mysterieus
Een
jungle:
hard,
waar
de
sterken
overleven
Beheerst
en
gestuurd
door
een
hogere
orde
Vol
met
levensvatbare
alterna>even
tot
welvaart
Global
village:
De
woonplaats
van
de
hele
mensheid
In
gevaar
van
instorten
Een
levend
geheel
25 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

26. Waardensystemen
Een
waardesysteem
representeert
een
'wereldbeeld'
en
omvat
een
groep
verwante
waarden
en
overtuigingen
en
daaraan
gerelateerd
gedrag
en
kan
aangetroffen
worden
in
mensen,
groepen
en
maatschappijen.
Ieder
nieuw
waardensysteem
omvat
en
overs>jgt
de
voorgaande
stadia.
Waardesystemen
bloeien
op
en
verdwijnen
wanneer
omstandigheden
wezenlijk
veranderen.
Het
ontwikkelpad
voltrekt
zich
niet-­‐lineair,
maar
sprongsgewijs,
en
volgens
een
specifieke
volgorde
van
ontwikkelstadia.
26 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

27. Waardensystemen
(2)
Waardesystemen
bepalen
hoe
mensen
denken
en
niet
wat
ze
denken.
De
geaardheid
van
de
verschillende
waardesystemen
alterneert
tussen
de.....
o ik-­‐georiënteerde
of
expressieve
systemen
(interne
locus
of
control)
• de
warme
kleuren:
beige,
rood,
oranje
en
geel
o wij-­‐georiënteerde
of
opofferingsgerichte
systemen
(externe
locus
of
control)
• de
koele
kleuren:
paars,
blauw,
groen
en
turkoois
27 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

28. Waardensystemen
(3)
Waardesystemen
ontwikkelen
zich
door
de
con>nue
interac>e
tussen
‘mind
capaci(es’
(MC)
en
‘life
condi(ons’
(LC).
o De
levensomstandigheden
worden
bepaald
door
vier
factoren:
de
historische
>jd,
de
geografische
plaats,
existen>ële
problemen
en
maatschappelijke
omstandigheden
o Ontwikkeling
van
het
denkvermogen:
ins>nc>ef
handelen,
animis>sch,
egocentrisch,
lineair,
mul>ple
&
berekend,
sociocen>sch,
systemisch
en
holis>sch
denken
Biologische
kwaliteiten
beïnvloeden
het
coping
behaviour,
de
wijze
waarop
mensen
reageren
op
hun
omgeving
om
zich
zo
doende
staande
te
kunnen
houden.
28 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

29. Waardensystemen
(4)
Een
mens
is
psychologisch
open,
geblokkeerd
of
gesloten.
Elk
waardesysteem
kent
een
reeks
posi>eve
en
nega>eve
manifesta>es,
gezonde
en
ongezonde
elementen.
Een
waardesysteem
kan
ondersteunen
en
afremmen,
vitaliseren
en frustreren.
29
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

30. 1st
7er/bandbreedte
:
LC
=>
MC
Angst
domineert
de
1st
>er:
angst
om
…..
o überhaupt
te
overleven;
fysieke
veiligheid,
existen7ële
angst
o buiten
de
groep
te
vallen;
om
nergens
bij
te
horen;
uitgestoten
te
worden
o onderaan
de
pikorde
uit
te
komen;
als
slachtoffer
geen
mogelijkheden
te
hebben
op
noodzakelijke
levensvoorwaarden
o Onder
te
gaan
aan
chaos
en
gebrek
aan
structuur;
een
hogere
autoriteit
moet
zeggen
wat
moet
gebeuren;
ik
ben
te
klein...
o te
falen
(faalangst);
niet
goed
genoeg
zijn
om
als
beste
uit
de
bus
te
komen
o Als
persoon
niet
geaccepteerd
te
worden
30 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

31. Hypothese:
2nd
7er/bandbreedte:
MC
=>
LC
De
kracht
van
......
o verbeelding
o authen>citeit
o crea>e
• >
sociaal
construc>onisme
Construeert
de
manifesta>es
van
de
2de
bandbreedte
o lange
termijn
o verbinding
en
eenwording
met
het
Geheel
o Infinite
possibili.es
31 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

32. 32
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

33. Zicht
op
organisa.eontwikkeling
ewar
Haka - all blacks at n
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
33
woensdag 21 november 2012

34. Radiotoespraak
© Copyright 2011 De Transformatie Groep. ||
Bron: NOS
woensdag 21 november 2012

35. 35
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

36. Veiligheid Organisa7etype:
Clanorganisa7e
Tradi>es
Rituelen Context:
de
wereld
is
mysterieus
en
bedreigend
Symbolen
Kernwaarden:
hechten
Cultuur:
clancultuur;
incrowd,
‘boze’
buitenwereld
De
stam
biedt
veiligheid;
de
iden>teit
is
die
van
de
Geborgenheid groep
Vertrouwen
Structuur:
kleine
sociale
eenheden,
menselijke
maat
Neiging:
verandering
zo
lang
mogelijk
ontkennen
en
Kameraadschap vasthouden
aan
de
oude
gebruiken
en
bestaande
Verbondenheid patronen
Leiderschaps7jl:
‘founder’,
rolmodel,
boegbeeld
Communica7e:
kringgesprekken
en
verhalen
Wederkerigheid De
rol
van
rituelen
als
bron
van
relevante
kennis
en
de
wijze
waarop
ac>viteiten
worden
uitgevoerd
en
Clanorganisa>e
van
vader
op
zoon,
meester
op
gezel,
worden
overgebracht.
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl 36
woensdag 21 november 2012

37. Ik ben twee en ik zeg nee!
© Copyright 2011 De Transformatie Groep. ||
woensdag 21 november 2012

38. 38
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

39. 39
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

40. Macht
en
Energie Organisa7evorm:
machtsorganisa7e
Heersen
Veroveren Context:
de
wereld
is
een
jungle:
schaarste,
niet
Exploiteren
Autoritair
verdeeld
territorium,
nega(ve
sum
game
Kernwaarden:
plek
veroveren
en
verdedigen;
snel
en
impulsief
handelen
Cultuur:
machtscultuur:
‘hoiouding’,
snake
pit
Wilskracht Structuur:
strikte
hiërarchie
Strijdvaardig
Neiging:
doel
heiligt
de
middelen
Leiderschapss7jl:
baas
Stoutmoedig
Meedogenloos Strategie:
invloed
verwerven,
verdeel
en
heers
plek
veroveren
en
verdedigen;
snel
en
impulsief
handelen
Communica7e:
direc>even;
road
show
Leren
en
innoveren:
kopieergedrag,
imita>e;
wilskracht
Machtsorganisa>e
Processen:
streven
naar
autonomie
in
wijze
van
implementa>e
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl40
woensdag 21 november 2012

41. De paarse krokodil 41
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

42. 42
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

43. Orde
en
Structuur Organisa7evorm:
Bureaucra7sche
organisa7e
Beheersen Context:
de
wereld
is
logisch
geordend
en
doelgericht
Gehoorzaamheid
Rechtvaardigheid Kernwaarden:
geloven
(in
de
voorschrijen
van
een
Deskundigheid
hogere
autoriteit;
rechtvaardigheid
Kwalifica>es
Doelgericht Cultuur:
bureaucra>sche
cultuur,
parafencultuur;
discipline
&
beloning:
betrouwbaar
lid
vervul
je
plicht!
Structuur:
strikte
hiërarchisch,
geordend
volgens
richtlijnen
en
procedures;
machine
bureaucra>e
Neiging:
regels
en
afspraken
borgen
stabiliteit
en
Perfec>e beheersbaarheid
Normen
Geloven Leiderschapss7jl:
manager
Plicht
Strategie:
schaalvergro>ng
o.a.
door
fusies
en
overnames
Processen Middelen
Gegeven het beheersingsparadigma heeft de
• Primaat aan planning- en controlecyclus.
bureaucratische organisatie de voorkeur ...
• Een toezichthoudend proces voor handhaving en 1. productiemiddelen in de hiërarchie te organiseren;
rapportage, dat vanaf de werkvloer, stapsgewijs,
Bureaucra>sche
organisa>e uiteindelijk de top van de organisatie informeert.
2. haar invloedssfeer uit te breiden door kritische
productiestromen onder direct toezicht te brengen
• In het productieproces staat standaardisatie centraal, en te integreren in haar kwaliteitsbeleid en logistiek.
zodat de variaties tenderen naar de genormeerde 3. Als er middelen op de markt worden gekocht, zullen
uitkomsten. Zo is en blijft het systeem voorspelbaar. deze moeten voldoen aan strikte voorwaarden.
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl43
woensdag 21 november 2012

44. 44
“Greed is good” - Gordon Gekko
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

45. 45
“Greed is good” - Gordon Gekko
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

46. Succes Organisa7evorm:
Effec7eve
organisa7e
Presteren
Effec>viteit Context:
de
wereld
biedt
onbegrensde
mogelijkheden
Compe>>e voor
vooruitgang
en
materiaal
gewin
Verbeteren
Kernwaarden:
presteren,
m.n.
door
gericht
zoekgedrag
naar
de
beste
oplossingen
Pres>ge Cultuur:
presta>ecultuur:
succes
is
je
eigen
Imago verantwoordelijkheid
Ondernemerschap Structuur:
ac>eve
hiërarchie,
met
divisiestructuur,
Winstgedreven business
units
en
of
matrixorganisa>es
Neiging:
decentralisa>e
van
presta>edoelstellingen
met
vrijheden
mits
resultaten
bereikt
worden
Leiderschapss7jl:
ondernemer
Processen:
De
kwaliteit
van
de
processen
bepaalt
het
succes
van
een
organisa>e.
De
processen
worden
zodanig
ingeregeld
dat
Effec>eve
organisa>e incrementele
verbetering
voortdurend
kan
plaatsvinden.
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl46
woensdag 21 november 2012

47. Virginia Commune 47
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

48. Dead Poet Society - My Captain Commune 48
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

49. 49
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

50. Gemeenschap Organisa7evorm:
Professionele
organisa7e
Beheren Context:
de
verschillen
tussen
mensen
en
hun
Zorg (materiële)
mogelijkheden
zijn
onevenredig
groot
Empathie geworden
Mededogen
Kernwaarden:
samen
delen,
solidariteit,
consensus
en
dialoog
Cultuur:
zorgcultuur
Structuur:
zo
‘plat’
mogelijke
hiërarchie;
‘omgekeerde
hark’
Neiging:
verbinding,
inclusiviteit,
co-­‐makership,
stakeholder
engagement;
bouwen
aan
vertrouwen,
rela>vis>sch,
conflict
mijdend,
waarderend
onderzoek
Harmonie Solidariteit
Leiderschapss7jl:
dienend
leider
Draagvlak Gelijkheid
Strategie:
Stakeholder
betrokken;
ketengeoriënteerd
Professionele
organisa>e
People
Mgmt:
Human
Talent
Development
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl50
woensdag 21 november 2012

51. © Copyright 2011 De Transformatie Groep. ||
woensdag 21 november 2012

52. 52
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

53. Synergie Organisa7evorm:
net/vlechtwerk
organisa7e
Inzicht Context:
dreigende
onbeheersbaarheid;
de
wereld
is
Visionair een
complex
systeem:
noodzaak
voor
nieuwe
aanpak
Kernwaarden:
Doorzien,
synergie,
vrijheid
en
verant-­‐
Duurzaam woordelijkheid
diep
in
de
organisa>e
(subsidiariteit)
Authen>ek
Cultuur:
open
cultuur:
onaiankelijk
en
aanspreekbaar
op
verantwoordelijkheid.
Vlechtwerk
Structuur:
pragma>sche
organisa>evormen
die
complexiteit,
onzekerheid
en
snelle
veranderingen
Doorbraak aankunnen;
>jdelijke
coali>es;
transparant
Neiging:
zelforganisa>e;
constante
afstemming
van
persoonlijke
drijfveren
en
collec>eve
ambi>es
Kop-­‐ Leiderschapss7jl:
emergent
leider
lopers
Strategie
is
gericht
op
doorbraken
bij
voorkeur
in
het
Netwerkorganisa>e systeem
zelf;
blue
oceans
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl 53
woensdag 21 november 2012

54. 54
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

55. Holisme Organisa7evorm:
Fluïde
organisa7e
Context:
De
consequen>es
van
het
menselijk
handelen
bedreigen
het
eigen
leefsysteem
Kernwaarden:
Eenheidsbeleving;
verbinding
met
de
leefomgeving;
cijfer
jezelf
weg
ten
behoeve
van
de
existen>e
van
het
hele
ecosysteem;
soberheid
Structuur:
Grenzen
van
organisa>es
zijn
permeabel;
virtueel
Eenheidsbeleving
Neiging:
Leven
vanuit
de
s>lte
en
in
verbondenheid
met
Wijsheid
Inspira>e het
geheel
Altruïsme
Coheren>e
Leers7jl:
Binnenwereld
en
buitenwereld
zijn
een
waar-­‐
door
bewustzijn
en
aarding
worden
verdiept
c.q.
Ecosysteem versterkt.
Integra>e
Flow Veranderstijl: Focus
op
duurzame
waardecrea>e
vanuit
onvoorwaardelijkheid
(Cradle
to
cradle)
Fluïde
organisa>e
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl 55
woensdag 21 november 2012

56. Als de wereld ….. is, dan zullen doeltreffende
mensen ...
Een
staat
der
natuur
–
handelen
en
overleven
als
dieren
2.
Beangs>gend
en
mysterieus
–
zich
veilig
verenigen
en
de
geesten
guns>g
stemmen
3.
Hard,
waar
de
sterken
overleven
–
vechten
en
zeker
stellen
van
territorium
om
te
overleven
ondanks
anderen
4.
Beheerst
en
gestuurd
door
een
hogere
orde
–
geloven
in
de
waarheid
en
gehoorzamen
aan
hogere
macht
5.
Vol
met
levensvatbare
alterna>even
tot
welvaart
–
doelma>g
succes
testen
6.
De
woonplaats
van
de
hele
mensheid
–
zich
verenigen
in
gemeenschappen
om
groei
en
ontwikkeling
te
ervaren
7.
In
gevaar
van
instorten
–
pragma>sche
wegen
kiezen
en
leren
effec>ef
te
zijn
8.
Een
levend
geheel
–
de
orde
onder
de
ogenschijnlijke
chaos
zoeken
56 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

57. Meten
van
waardensystemen
Acceptatie Verwerping
De echte problemen Vaag en ver van mijn bed
Theorie is nuttig Onpraktisch geklets
Medemenselijkheid Soft, onrealistisch
Doelgericht Opportunistisch, egoïst
Loyaal, betrouwbaar Bureaucratisch, star
Conflict is prima Conflict is schade
Geborgenheid Primitief
57
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

58. EFQM
model
for
organisa7onal
excellence
58 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

59. Kwaliteitsfasen
volgens
het
INK-­‐managementmodel
Ac7viteitgeoriënteerd:
Het
gaat
hierbij
om
de
kwaliteit
in
de
eigen
werksitua>e,
waarbij
iedereen
streej
het
werk
zo
goed
mogelijk
te
doen.
Procesgeoriënteerd:
Men
beheerst
de
afzonderlijke
stappen
in
het
werkproces.
De
bijbehorende
taken,
rollen
en
bevoegdheden
liggen
vast.
Systeemgeoriënteerd:
Op
alle
niveaus
wordt
gewerkt
aan
een
con>nue
verbeterslag.
Er
is
samenhang
en
afstemming
tussen
processen.
Men
is
erop
gericht
problemen
te
voorkomen
in
plaats
van
te
verhelpen.
Ketengeoriënteerd:
Samen
met
partners
wordt
gestreefd
naar
een
maximale
toegevoegde
waarde.
Transforma7egeoriënteerd:
De
strategie
is
erop
gericht
als
bedrijf
bij
de
top
te
horen.
59 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

60. Global
Excellence
Model
(GEM,
varia7e
op
INK/EFQM+)
Organisa>e
gebieden
(enablers)
Resultaat
gebieden
Communicatie & Besluitvorming
Goed
Werkgeverschap
Personeelsbeleid
Leider- Proces- Goed
Onder-­‐
Strategie nemerschap
schap sen
Middelen
Goed
Leren & Innoveren Nabuurschap
People
Stakeholders Planet
Profit
60
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

61. Structuur
van
de
Cubrix
Ontwikkel-­‐
paden
(Enablers)
R G
E E
S B
U I
L E
T D
A E
A N
Ontwikkel-­‐ T
stadia
Organisatie …… ontwikkeling ...... performance
61
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

62. De
Cubrix
62 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

63. Toepassingen
van
de
Cubrix
Organisa>ematrix
Zeven
organisa>etypen
Vier
veranderambi>es
Vier
projectmanagementmethoden
63 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

64. Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

65. De
zeven
organisa7etypen
or Net
Pr ga we
of nis rk
or es ati
ga s es
Ef ni ion
sa
or fe
ga cti tie ele
Bu ni ev s
or rea sa e
ga u tie
Ma ni cra
or sa ti
ga cht tie sc
nis s- he
or Cla a ti
ga
nis n e
ati
e
65
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

66. Optimaliseren Transformeren
Vitaliseren Heroriënteren
66 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

67. Veranderambi7es
W
en aa
is er rd
bil DO er
Mo en
Vitaliseren
Optimaliseren
PLAN Heroriënteren CHECK
Transformeren
r en
Ins cte
pir
er IMPROVE e fle
en R
67 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

68. Vitaliseren
Opknappen
van
het
fundament
van
de
organisa>e.
Eigenlijk
betrej
het
achterstallig
onderhoud,
want
de
interven>es
vinden
plaats
in
waardesystemen
-­‐
of
contexten
-­‐
die
de
dominante
werkwijzen
ondersteunen.
68 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

69. Voorbeelden
van
vitaliseren
Focus
op
visie;
gericht
op
systemische
doorbraken;
voortdurende
Synergie
afstemming
met
belanghebbenden;
regie;
besluiten
op
basis
van
consent
en
voortschrijdend
inzicht;
ruimte
voor
zelforganisa7e
Community Breed
gedragen
(consensus)
besluitvorming;
gelijkwaardigheid,
iedere
belanghebbende
wordt
gehoord;
harmonie;
inlevingsvermogen,
solidariteit
Succes Nulgheid
en
effec7viteit;
bijdrage
aan
winstgevendheid
en
imago
Orde Afspraken
nakomen;
regels
en
procedures
beoordelen
op
effec7viteit;
adequate
administra7e
en
verslaglegging;
heldere
richtlijnen
en
eerlijke,
rechtvaardige
maatregelen;
efficiën7e
Macht Besluitvaardigheid
en
legi7ma7e
organiseren;
boegbeeld
creëren;
passie
en
daadkracht
versterken,
can-­‐do
mentaliteit
bevorderen.
Saamhorigheid
versterken;
sociale
veiligheid
garanderen;
Veiligheid gemeenschappelijk
iden7teit
levendig
houden;
trots
cul7veren
69 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

70. Op7maliseren
Het
op>maliseren
en
het
beter
doen
renderen
van
de
huidige
werkwijzen.
Door
bijvoorbeeld
'slimmer'
werken
en
benchmarken
om
te
zien
hoe
andere
in
een
vergelijkbare
context
en
situa>e
func>oneren.
70 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

71. Heroriënteren
Beter
en
meer
flexibel
inspelen
op
gewijzigde
situa>es
en
systemische
knelpunten.
Aanpassingen
van
(strategische)
prioriteiten.
Oriëntatie op
beheersing
Effectiviteit Efficientie
“Calm down”
Externe Interne
Oriëntatie Oriëntatie
“Wake up”
Creativiteit Flexibiliteit
Oriëntatie op
Veranderen
71 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

72. Transformeren
Wanneer
nieuwe
uitdagingen
te
complex
zijn
ten
opzichte
van
de
huidige
werkwijze,
zal
getransformeerd
moeten
worden
naar
een
nieuwe
ontwikkelingsfase,
waardensysteem
of
context.
Dit
impliceert
paradigma
shiGs
in
alle
disciplines.
nieuw !
! " #
* alfa evenwicht / huidige status
* bèta toestand / weerstand
* gammaval / chaos
$ * deltagolf / integratiefase
* nieuwe alfa fase / de nieuwe status quo
72 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

73. Wilber’s
AQAL:
vier
dimensies
Intentie Individueel Proces
Waarden, bewustzijn, Gedrag
competenties, drijfveren o.a. biologie
Psychologie
!"#$%"&'"##
()*+",,%*-./#
Binnen- Ik Het Buiten-
kant kant
Wij Het
Cultuur Systeem
Verstehen, gedeelde waarden Beleid, rolmodel
Antropologie, sociologie o.a. economie
Collectief
73 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

74. Beïnvloeden
van
gedrag
!"#$%$#&''()
!"3'"-') 4'#526)
Ik Het
/$""'"0) /&$3'"0)
12"3) 12"3)
Wij Het
*&(3&5''() 7893'':)
*+((',-'.)
74
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

75. Projectmanagement
Verandering van werkwijzen !"#$%&'#()#*!
• !"#$%&'!
()*#+,'*'-.!'-!!
!!!-'/0'*1!
+(,,-.",)/ !!!!2)*#'-.!
• !3(4/'##%-5!/)/!
5'#''-467389
0,,"1,,(%#23! 8',%:1'!.)',9!!
; !)-/0%11',%-5! • !!!4/',,%-5'-!
23-!33-831!
=*3:'6/#3&5>! ; !'<'6&2%/'%/!
• !)-/0'*8'-.! 6'-/*33,!
• !.)',5'*%67/!
• !5'(34''*.!
• !+%/2)'*'-!
Toenemende complexiteit
75 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

76. Cubrix
Projectmanagement
-I- - II - - III - - IV -
“Traject” “Haalbaarheid “Draagvlak” “Vlechtwerk”
”
Implemen- Inventa- Aanpak
Ontwikkelen Oriënteren
teren riseren
Compe-
tenties
Cultuur
Onder-
steuning
Stabiel Meervoudig Verbindend Meerduidig Context
76 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

77. van
Goed
naar
Excellent
Werkgeverschap
De traditionele benadering van Goed
Werkgeverschap is gericht op het pleasen
en pamperen van werknemers in de hoop
dat zij beter (willen) presteren.
Excellent Werkgeverschap impliceert
betrokken werknemerschap: waardering,
vertrouwen en het bouwen aan een
professionele cultuur brengt professionals
voort die zich richten op de ontwikkeling
van hun talent, hun inzet en effectiviteit.
77 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

78. Caluwe Vermaak: "leren veranderen"
en
78 Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012

79. Veiligheid Veranders7jl
van
de
Clanorganisa7e
Tradi>es
Rituelen Neiging:
verandering
zo
lang
mogelijk
ontkennen
en
Symbolen vasthouden
aan
de
oude
gebruiken
en
bestaande
patronen
Werkwijzen:
Wij
werken
organisch
samen,
zo
hoort
dat
Geborgenheid
Vertrouwen Teamleden
moeten
elkaar
zo
goed
aanvoelen
dat
weinig
woorden
nodig
zijn
Je
hoort
erbij
of
niet
Kameraadschap
Verbondenheid In
onze
organisa>e
zijn
we
één
grote
familie,
en
dat
stralen
we
ook
uit
Veranders7jl:
Story-­‐telling:
creëren
van
nieuwe
betekenisvolle
Wederkerigheid verhalen
en
daar
aan
te
koppelen
gebruiken
en
Clanorganisa>e rituelen.
Rituelen
in
stand
houden,
deze
representeren
de
relevante
kennis
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl 79
woensdag 21 november 2012

80. Macht
en
Energie Organisa7evorm:
machtsorganisa7e
Heersen
Veroveren
Exploiteren Strategie:
invloed
verwerven,
verdeel
en
heers
plek
Autoritair veroveren
en
verdedigen;
snel
en
impulsief
handelen
Leren
en
innoveren:
kopieergedrag,
imita>e;
wilskracht
Werkwijzen:
samenwerken
is
op
elkaar
kunnen
Wilskracht
Strijdvaardig bouwen,
van
elkaar
op
aan
kunnen,
elkaar
niet
laten
vallen
Niets
kan
besloten
worden
zonder
de
baas;
Mensen
Stoutmoedig doen
wat
ze
gezegd
worden,
vergaderingen
zijn
kort
Meedogenloos
Interven7es:
Op
het
scherpst
van
de
snede
concurreren
Maatregelen
opleggen
[direc>even,
dwang,
in>mi-­‐
da>e,
chantage]
Machtsorganisa>e
Verleiden
[incl.
corrup>e]
Uitruilen
indien
machtsverhoudingen
gelijkwaardig
zijn.
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl80
woensdag 21 november 2012

81. Orde
en
Structuur Organisa7evorm:
Bureaucra7sche
organisa7e
Beheersen
Gehoorzaamheid Neiging:
regels
en
afspraken
borgen
stabiliteit
en
Rechtvaardigheid
Deskundigheid
beheersbaarheid
Kwalifica>es
Doelgericht Werkwijzen:
Samenwerken
vraagt
een
goede
taakverdeling,
en
een
goed
werkproces.
Besluiten
van
het
management
zijn
leidend
Door
onze
standaarden
en
procedures
kan
iedereen
op
ons
vertrouwen
Perfec>e Hard
werken
wordt
beloond
Normen
Geloven
Plicht Leren
en
innoveren:
reproduc>e;
kwalifica>es,
voldoen
aan
normen,
cer>fica>e;
produc>nnova>es
Veranders7jl:
Planma>g
werken;
fragmenteren
en
reduceren
van
Bureaucra>sche
organisa>e complexiteit;
gefaseerd,
stap
voor
stap,
in
een
gecontroleerde
omgeving;
cascaderen
van
taken
en
budgeNen;
monitoren
en
nieuwe
regels
uitvaardigen.
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl81
woensdag 21 november 2012

82. Succes Organisa7evorm:
Effec7eve
organisa7e
Presteren Neiging:
decentralisa>e
van
presta>edoelstellingen
Effec>viteit met
vrijheden
mits
resultaten
bereikt
worden
Compe>>e
Verbeteren Leers7jl:
Ondernemend:
investeren
in
eigen
mogelijkheden
Pres>ge
Werkwijzen:
Imago >
samenwerken
vraagt
een
gemeenschappelijk
doel.
dan
weet
iedereen
wat
te
doen
Ondernemerschap >
het
is
normaal
dat
mensen
vergaderingen
in
en
uit
Winstgedreven lopen
(blackberry-­‐momenten)
>
succes
is
ieders
eigen
verantwoordelijkheid
>
regels
en
procedures
moeten
omgebogen
en
aangepast
worden
waar
nodig
Interven7es:
>
mo>veren
en
prikkelen
>
problemen
analyseren
>
onderhandelen
Effec>eve
organisa>e >
benchmarken
en
toepassen
van
best
prac(ces
>
voortdurend
aandacht
geven
aan
incrementele
veranderingen
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl82
woensdag 21 november 2012

83. Gemeenschap Organisa7evorm:
Professionele
organisa7e
Beheren Neiging:
samen
werken,
samen
leren,
samen
delen
Zorg
Empathie Leren
en
innoveren:
persoonlijke
en
professionele
Mededogen ontwikkeling;
lerende
organisa>e
door
afstemming
op
gemeenschappelijke
ambi>es;
sociale
innova>es
Werkwijzen:
>
samenwerken
vraagt
dat
mensen
elkaar
kennen
en
begrijpen,
dat
vraagt
coördina>e
>
onze
vergaderingen
zijn
lang,
want
iedereen
moet
gehoord
worden
>
als
je
elkaars
gevoelens
niet
herkent,
ben
je
een
beroerde
collega
>
als
we
doelen
niet
halen
is
dat
een
gedeelde
verantwoordelijkheid
Harmonie Solidariteit Veranders7jl:
sociaal
construc7onis7sch
Draagvlak Gelijkheid bewustmaken
van
nieuwe
invalshoeken;
mo>veren
om
Professionele
organisa>e nieuwe
dingen
te
zien/leren/kunnen;
focus
op
eigen
tekortkomingen;
creëren
van
gezamenlijke
leersitua>es;
elkaar
feedback
geven.
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl83
woensdag 21 november 2012

84. Synergie Organisa7evorm:
net/vlechtwerk
organisa7e
Inzicht Werkwijzen:
Visionair
>
als
iedereen
zijn
talent
op>maal
inzet,
kan
het
team
een
grote
complexiteit
aan
>
medewerkers
zijn
competente
individuen
met
ieder
Duurzaam
Authen>ek een
eigen
winkeltje
>
alles
is
flexibel,
ook
kantoor>jden,
wel
las>g
collec>eve
vergaderingen
te
organiseren
Vlechtwerk
>
de
organisa>e
is
een
netwerk,
zonder
afgedwongen
beleidsafspraken
Doorbraak
Leren
en
innoveren
is
de
kernac>viteit;
systeem
innova>es;
running
in
packs
Kop-­‐ Interven7es
lopers
Wegnemen
van
blokkades;
in
verbinding
met
Netwerkorganisa>e alle
belanghebbenden;
sturen
op
toegevoegde
waarde
van
de
gehele
keten,
creëren
van
doorbraken
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl 84
woensdag 21 november 2012

85. CONTACT
Marcel
van
Marrewijk
email:
marcel@vanmarrewijk.nl
gsm:
06
8
1953
777
profiel:
hNp://www.mindz.com/profiles/Marcel_van_Marrewijk
Plaza:
www.cubrix.nl
Bronnen:
•
Cubrix,
zicht
op
organisa>eontwikkeling
en
Performanceverbetering
(M.
Van
Marrewijk)
•
Spiral
Dynamics
(Beck
&
Cowan
)
85
Zicht
op
organisa.eontwikkeling
en
performanceverbetering
-­‐
www.cubrix.nl
woensdag 21 november 2012