1. Πώς να βοηθήσουμε τους
μαθητές στην κατάκτηση
της Γλώσσας.
Μηρτσέκη Βασιλική

2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
• Tα παιδιά έρχονται στο σχολείο έχοντας ήδη
κατακτήσει το γλωσσικό κώδικα του κόσμου στον
οποίο κινούνται ..Αυτός ο κώδικας όμως παρουσιάζει
πολλές φορές τόσο στον προφορικό όσο και στον
γραπτό λόγο λάθη που πολλές φορές περνάνε
απαρατήρητα.
• Συχνά γίνεται λόγος για λεξιπενία , γλωσσική ένδεια ,
ανεπάρκεια γλώσσας, γλωσσικό μαρασμό,
κακοποίηση της γλώσσας, γλωσσική αναρχία,
συρρίκνωση της γλώσσας, γλωσσική στείρωση ή και
για αγλωσσία. Οι καθηγητές των Πανεπιστημίων και
των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων
διαμαρτύρονται για τα σφάλματα που παρουσιάζονται
στα γραπτά των φοιτητών τους, τόσο στην ορθογραφία
όσο και στη διατύπωση. Γενικά, γίνεται λόγος για
γλωσσική κρίση και παρακμή . Η θέση αυτή τα
τελευταία χρόνια βρίσκεται συνεχώς στην
επικαιρότητα

3. ΤΙ ΠΑΡΑΤΗΡΟΥΜΕ στους
•
μαθητές μας .
Λάθη στην ορθογραφία ,στη διατύπωση ,στη σύνταξη.
• Αποφεύγουν οι μαθητές μας το γραπτό λόγο
• Αδυνατούν να καταλάβουν πολλές φορές τα κείμενα
• Αδυνατούν να αντικαταστήσουν έναν ξενικό δανεισμό με την
αντίστοιχη ελληνική λέξη
• Πέφτουν σε πλατιασμούς και πλεονασμούς πχ.περιαυτολογώντας
θα πω ότι ειμαι περήφανος για τον εαυτό μου
• Άγνοια της σημασίας των λέξεων κ.α
• Αδυναμία να χρησιμοποιήσουν τον αντίστοιχο γλωσσικό κώδικα
ενός μαθήματος
• Αδυναμια προφορικής και γραπτής έκφρασης,φτωχό λεξιλόγιο κλπ

4. ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ
• Να παροτρύνουμε τους μαθητές μας να χρησιμοποιούν τον κατάλληλο
γλωσσικό κώδικα ανάλογα με την περίσταση επικοινωνίας
• Να εκμεταλλευόμαστε κάθε ευκαιρία για γραπτή ή προφορική έκφραση
• Να τους προτρέπουμε να προσέχουν τα γραπτά τους από κάθε άποψη
• Να τους ζητάμε να διαβάζουν κριτικά και από κάθε άποψη( να
χρησιμοποιούν τους πλαγιότιτλους ,να υπογραμμίζουν τα κύρια σημεία ,
να επισημαίνουν απόψεις κλπ)
• Κατά τη διδασκαλία μας να δίνεται και χρόνος στη σημασία κυρίως των
άγνωστων λέξεων, αλλά και στην ετυμολογία και στη ρίζα..Καλό είναι όταν
υπάρχουν πχ αρχαιόκλιτα ρήματα και κυρίως σύνθετα να τους εξηγούμε
πώς αλλάζει και για ποιο λόγο ο αόριστος ακόμα και αν πιστεύουμε ότι τα
παιδιά δεν θα το καταλάβουν.

5. • Να ζητάμε να διαβάζουν περισσότερα βιβλία εξωσχολικά
• Να υπάρχουν στις τσάντες τους ή κάτω από τα θρανία τους λεξικά και ένα
ετυμολογικό ,σημασιολογικό , ερμηνευτικό κλπ λεξικό στην τάξη και να τα
παροτρύνουμε να ψάχνουν εκεί
• Να τονίζουμε πως κάθε επιστήμη έχει το δικό της γλωσσικό κώδικα και
να επιμένουμε να τον χρησιμοποιούν στο αντίστοιχο μάθημά τους
• Να βάζουμε πιο συχνά ολιγόλεπτες εργασίες ή τεστ .
• Να επισημαίνουμε τα λάθη που παρατηρούμε σε διάφορα κείμενα
• Οφείλουμε και εμείς να χρησιμοποιούμε το κατάλληλο λεξιλόγιο μέσα
στην τάξη. Αν για κάποιο λόγο τα παιδιά δεν καταλαβαίνουν τις νέες
έννοιες που εισάγονται στο μάθημα. μόνο τότε ,να χρησιμοποιήσουμε το
δικό τους κώδικα-λεξιλόγιο. Αμέσως μετά όμως θα πρέπει η έννοια ή η
λέξη να χρησιμοποιείται όπως εισάγεται.

6. • Να αντικαθιστούμε τον ξενικό δανεισμό με αντίστοιχες ελληνικές λέξεις.
• Να δίνουμε κείμενα (αφού χωρίσουμε τους μαθητές σε ομάδες)πάνω σε ένα
θέμα, αλλά τα κείμενα αυτά να είναι διαφορετικά και ανάλογα με το κοινό
στο οποίο απευθύνονται κατά τη συγγραφή τους..Πχ Θέμα: «Πυρηνική
καταστροφή». Επομένως δίνουμε ένα άρθρο, μια μαρτυρία, μια
επιστημονική εξήγηση, ένα ιστορικό κείμενο και ζητάμε να βρουν τις
διαφορές στο ύφος, στο λεξιλόγιο, στα στοιχεία του κειμένου κλπ. Ακόμα
και οι μαθητές της Δ τάξης μπορούν να τα εντοπίσουν ,απλά το λεξιλόγιο
αναφοράς των διαφορών που χρησιμοποιούν είναι πιο απλό.
• Να φροντίζουμε ώστε ο τρόπος και η μετάδοση των γνώσεων να
διεγείρουν τη σκέψη ,τη γλωσσική έκφραση των μαθητών μας .
• Οι ερωτήσεις που δόθηκαν για απάντηση στο σπίτι και όπου αυτό μπορεί
να γίνει , να δίνονται πρώτα προφορικά χωρίς να τις διαβάζουν από το
τετράδιο και μετά να προχωράμε στην ανάγνωσή τους.

7. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
• Κάθε μέρα συζητάμε ,εκφραζόμαστε σε διαφορετικές
περιστάσεις, με διαφορετικούς ανθρώπους, σε διαφορετικά
σημεία, με διαφορετική πρόθεση και διαφορετική σχέση.
Ας βοηθήσουμε τα παιδιά να αναπτυχθούν γλωσσικά
προσφέροντάς τους «τεχνητές» περιστάσεις επικοινωνίας και
ζητώντας τους να εκφραστούν ανάλογα με αυτές.
«Η ΓΛΩΣΣΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΑΤΙΚΟ ΤΗΣ
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ
ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑΣ ΕΝΟΣ ΛΑΟΥ».(Μπαμπινιώτης Γ.)