1. Weblogs in het basisonderwijs
Ook in het Basisonderwijs is het fenomeen 'weblog' geen
onbekende meer. Steeds meer leerkrachten ontdekken
de mogelijkheden die een weblog heeft voor hun groep.
Zo'n weblog voor je groep is heel erg leuk. Je kunt er -
naast teksten over allerlei zaken en onderwerpen die
zich binnen je klas afspelen - ook foto's, plaatjes en
tekeningen op plaatsen.
Kortom: je kunt van een weblog een gezellige digitale
ontmoetingsplaats maken voor je leerlingen. En het
leuke is dat de leerlingen (maar ook hun ouders) kunnen
reageren op de geplaatste berichten. En.. iedereen met
een toegang tot het internet kan je klassenweblog
bekijken. Het leuke hiervan is... iedereen kan lezen wat
op deze klassenweblog staat. Ouders, grootouders,
ooms en tantes en noem maar op! Zelfs een oma die in
het verre Australië woont kan genieten van wat er in de
groep of klas van haar kleindochter of kleinzoon gebeurt.
En iedereen kan op de geplaatste berichten reageren..!
De belangrijkste reden om een weblog te beginnen met
je groep is natuurlijk dat het gewoon erg leuk is.
2. Wat is een klassenweblog?
Een klassenweblog of klasblog is een weblog waarop
berichten geplaatst worden door een klas/groep: zowel
door de leerkracht als de leerlingen. Dit kunnen
belevenissen van de groep zijn; de dagelijkse agenda
met taken en lessen; foto's, brieven naar ouders; links
die bruikbaar zijn bij lessen in de klas of thuis;
werkstukken; klassenkrant, enzovoorts.
Waarom een weblog voor je klas?
Een weblog in het basisonderwijs kan op een heleboel
manieren gebruikt worden. Bijvoorbeeld: de juf/meester
kan een weblog gebruiken om zijn/haar lessen te
ondersteunen. Op dit weblog kunnen dan opdrachten
staan voor de leerlingen die ze zelfstandig en/of als
huiswerk kunnen maken. Een klassenweblog kan ook
gebruikt worden als communicatiemiddel: kinderen
schrijven elke dag een stukje voor de ouders of hebben
via hun weblog contact met een groep op een andere
school.
Leerlingen kunnen op het klassenweblog schrijven wat
ze op school geleerd en gedaan hebben. Hier wordt het
klassenweblog als een soort portfolio gebruikt.
3. "De doelstellingen voor het inzetten van een weblog
kunnen heel divers zijn: leerlingen kunnen via een
weblog leren informatie te verwerven, verwerken en te
presenteren. Ze leren communiceren, maar het weblog
kan ook gebruikt worden om het onderwijs adaptiever te
maken. En omdat het weblog anderen de mogelijkheid
biedt om te reageren, kunnen kinderen ook weer leren
van de feedback die ze krijgen."
Andere mogelijkheden van een klassenweblog
* Via het klassenweblog kunnen de leerlingen vragen
stellen over het huiswerk aan de leerkracht en/of
klasgenootjes.
* Leerlingen die ziek thuis zijn kunnen via het
klassenweblog contact houden met hun meester of juf
en klasgenootjes.
* In het kader van het taalonderwijs (stellen) kunnen de
leerlingen verhaaltjes en/of gedichtjes schrijven op het
klassenweblog.
* Er kan een huiswerkagenda op het klassenwebweblog
geplaatst worden.
* Er kan door leerlingen een dagboekje bijgehouden
worden. Iedere dag een andere leerling (of twee
leerlingen).
* Indien je een langdurig zieke leerling in je klas hebt, is
een klassenweblog uitermate geschikt om de zieke
leerling 'bijles' te geven.
* Een klassenweblog kan gebruikt worden om een
werkstuk op te publiceren.
* Er kunnen gegeven spreekbeurten opgezet worden, al
dan niet vergezeld van een PowerPointpresentatie (met
4. behulp van bijvoorbeeld Slideshare.net) of zelf gemaakt
filmpjes en foto's.
Soorten klassenweblogs
Je kunt verschillende soorten klassenweblogs
onderscheiden, afhankelijk van de creativiteit van de
leerkracht en zijn/haar leerlingen. Een aantal
mogelijkheden:
* Thema-weblog n.a.v. een bepaald thema (bijvoorbeeld
de Kinderboekenweek).
* Project-weblog n.a.v. klassenproject of schoolproject.
Bijvoorbeeld een project over 'de bakker' of 'beroepen'.
* Werkstuk-weblog. In plaats van op papier maken
leerlingen hun werkstukje op een weblog.
* Foto-weblog met leuke foto's van allerlei klassen- en
schoolactiviteiten.
* Boekbespreking-weblog. Leerlingen moeten vaak een
boekbespreking houden over een boek dat ze gelezen
hebben. Ze kunnen die boekbespreking ook op een
weblog plaatsen. Anderen kunnen een reactie geven op
hun 'recensie'.
* Verhalen- en gedichten-weblog. Naar aanleiding van
bijvoorbeeld stelopdrachten uit de taalmethode of
zelfbedachte verhaaltjes en versjes/gedichten.
* Klassendagboek/Klassenkrant-weblog. Via het
'klassendagboek/klassenkrant' kan een dagboek
bijgehouden worden van het lopende schooljaar. Er
wordt verslag gedaan van alle grote en kleine
gebeurtenissen in de klas en daar buiten. De redactie
bestaat uit een groepje leerlingen. Bijvoorbeeld iedere
week of iedere twee weken een andere redactie, zodat
5. alle kinderen een keer aan de beurt komen.
* Nieuws-weblog. Meer een weblog op schoolniveau. De
wekelijkse nieuwsbrief van de school op een weblog.
Ouders kunnen reageren op de nieuwsonderwerpen.
* Opdrachten-weblog. De leerkracht plaatst een vraag
en/of opdracht op de weblog. De leerlingen plaatsten
hun antwoord op de vraag/opdracht op de weblog
middels 'reacties'. De leerlingen kunnen individueel of in
groepjes van twee (samenwerkend leren met ICT)
werken. Je zou bijvoorbeeld een webwandeling rond een
bepaald onderwerp op een weblog kunnen plaatsen.
* Interview-weblog. Een wisselend groepje leerlingen
interviewt bijvoorbeeld de directeur, adjunct-directeur,
de leerkrachten, de conciërge, de ICT-er, de
logopedist(e), klassenouders, een bestuurslid van de
ouderraad of oudervereniging of
medezeggenschapsraad, een ......
* 'Speciale-gelegenheden-op-school'-weblog. Op
klassenniveau: Musical en afscheid van groep 8,
Schoolkamp, Kerstmis - Sinterklaas – Pasen, enz.
Weblogs op schoolniveau
6. Ook op 'schoolniveau' kunnen weblogs gebruikt worden.
Voorbeelden hiervan zijn:
* 'Opendag' - Informatieavond.
* Fancyfair.
* Schooljubileum.
* Reünie.
* Schoolkrant.
* Nieuwsbrief.
Je kunt zelfs de hele website van je school op een
weblog zetten. Mooie voorbeelden hiervan zijn de
websites van de Jacob Daalderschool op Texel,
basisschool't Vrieske Honk en OBS de Molenwerf (Tiel).
Meer voorbeelden staan op 'Klassenweblogs.yurls.net'.
Wie schrijven op het klassenweblog?
Er zijn drie mogelijkheden:
* De leerkracht
7. De leerkracht schrijft de logs en plaatst de foto's en
afbeeldingen. De kinderen kunnen slechts een reactie
schrijven en plaatsen. Ongewenste reacties kunnen door
de beheerder via de beheerpagina verwijderd worden.
Hij/zij krijgt een e-mail waarin staat dat er een nieuwe
reactie geplaatst is.
* De leerlingen
De leerlingen schrijven zelf ook logs en kunnen daar
foto's en afbeeldingen in plaatsen. Zij krijgen dan een
inlognaam en wachtwoord. Via de beheerpagina kunnen
zij dan hun log schrijven. In dit geval is een deel van de
beheerpagina afgeschermd, zodat zij geen wijzigingen
kunnen aanbrengen in de layout en instellingen van het
weblog.
* De leerkracht en de leerlingen
Zowel leerkracht als leerlingen plaatsen berichtjes op de
weblog. Als 'hoofdbeheerder' van het weblog kan de
leerkracht eventuele ongewenste logs verwijderen. Voor
de leerlingen uit groep 6, 7 en 8 moet dit te doen zijn.
Je kunt ook overwegen binnen je klas een
'weblogredactie' samen te stellen tijdens een periode
van bijvoorbeeld vier weken de inhoud van het
klassenweblog verzorgd. Na die periode komt er weer
een nieuwe redactie. Zo komen al de leerlingen een keer
aan de beurt. Je kunt iedere nieuwe redactie steeds een
andere inlognaam en wachtwoord geven.
Hoe de leerlingen berichtjes moeten maken en foto's en
afbeeldingen kunnen uploaden kun je ze leren middels
een klassikale instructie. Maak hiervoor bijvoorbeeld een
8. PowerPointpresentatie en vertoon die aan de klas met
behulp van een beamer of op een digitaal schoolbord. Je
zou ook nog kunnen overwegen om 'Helpkaarten' te
maken op A4 formaat. Lamineer ze en de kinderen
kunnen er in de klas en thuis mee werken.
Wanneer werken de kinderen op school op het
klassenweblog?
De kinderen kunnen bijvoorbeeld tijdens het zelfstandig
werken (circuitmodel) met het weblog aan de gang. Ook
kan het weblog gebruikt worden om 'extra opdrachten'
aan te bieden aan kinderen die het 'reguliere' werk
afhebben. Ook na school - dan moeten ze wel met z'n
tweeën zijn en moeten de ouders schriftelijk
toestemming hebben gegeven - kunnen ze op het
weblog werken. Ook kunnen ze via hun eigen pc het
weblog bezoeken en reacties plaatsen.
Leermomenten bij het werken aan het
klassenweblog
* Het weblog biedt kansen tot schrijven van kleine
teksten en is een uitstekende oefening, vooral voor
9. leerlingen die niet zo schrijfvaardig zijn.
* Het gebruik van het weblog biedt een mooi
aanknopingspunt om met de kinderen te praten over
taal(mis)gebruik op het internet, digitaal pesten en veilig
internetten.
* De leerlingen kunnen via het weblog leren informatie
te verwerven, te verwerken en te presenteren: ze leren
communiceren.
* Via het weblog komen de leerlingen tot actief
schrijven. Als je reacties ontvangt op je schrijfwerk,
ontstaat er een wisselwerking schrijver en lezer. Gevolg:
je gaat er bij een volgende schrijfbeurt nog
enthousiaster tegenaan.
* De leerlingen zorgen voor leesbare 'stukjes'. Ze zullen
proberen correct te schrijven, want ze beseffen dat hun
'publicaties' gelezen worden en dat anderen hierop
kunnen reageren.
* De leerlingen leren een aantal
'computervaardigheden': tekstverwerken, het plakken
van een plaatjes/foto bij hun berichtje, enz.
* De leerlingen leren kritisch te kijken naar hun eigen
'schrijfproducten': herlezen en verbeteren van de tekst,
correctie van typefouten, stijl, e.d.
* De kinderen vinden het leuk om op het klassenweblog
te werken. Ze zien direct resultaat van hun
inspanningen. Ze kunnen hun 'product' aan hun ouders,
familieleden, vriendjes en vriendinnetjes laten zien. Ze
kunnen er ook thuis op de weblog werken. Ze zijn
creatief bezig.
De klassenweblog als middel om kinderen
10. schriftelijk te leren reageren
"Chatten, mailen, sms-en... kinderen zijn er gek op. Op
verschillende manieren en met veel plezier reageren ze
op elkaar. En meestal in taal. Een digitale kinderkrant,
waarbij je niet alleen teksten leert maken en publiceren,
maar ook op andermans teksten interactief reageert,
levert nieuwe mogelijkheden op voor taalonderwijs..."
Vervang nu eens 'digitale kinderkrant' door
'klassenweblog' en je hebt weer een nieuwe
mogelijkheid voor taalonderwijs...
De lol van een weblog
De lol van een weblog is, dat kinderen direct, online op
elkaars "berichten" kunnen reageren. Je schrijft een
berichtje op een weblog in de hoop dat het gelezen
wordt door anderen en dat die anderen op jouw
berichtje reageren. Echter... als je sommige reacties
leest, dan schieten de tranen in je ogen... Om te
beginnen vinden kinderen het schrijven van een tekst al
niet makkelijk, laat staan om er op een goede manier op
te reageren. De leerlingen stukjes op een klassenweblog
laten schrijven biedt dus een mooi uitgangspunt om
eens met de kids te praten over hoe je 'inhoudelijk beter
kunt reageren' op een berichtje dat door anderen is
geplaatst.
Een protocol voor de klassenweblog
Voor het gebruik van een klassenweblog moeten een
aantal regels en afspraken gemaakt worden. Dit zou je in
11. overleg met je leerlingen kunnen doen. Een stukje
'internetopvoeding'... Deze regels en afspraken dienen
er voor dat het geen "zooitje" wordt op de weblog en
dienen ook om de privacy van de leerlingen te
beschermen.
Tot slot…
Met een dosis creativiteit, een beetje tijd en een beetje
geduld is het voor iedere leerkracht mogelijk een
klassenweblog te maken.
Auteur: André Manssen