1. ԱզոտԱզոտ
ԱզոտԱզոտ ( Nitrogenium` ),Լատինական անվանումը՝ սելիտրա ծնող( Nitrogenium` ),Լատինական անվանումը՝ սելիտրա ծնող
քիմիական նշանը՝քիմիական նշանը՝ NN, 7,ատոմային թիվը՝ ատոմային զանգվածը՝, 7,ատոմային թիվը՝ ատոմային զանգվածը՝
14.0067: ,Ազատ վիճակում անհամ և անհոտ գազ է ջրում վատ է14.0067: ,Ազատ վիճակում անհամ և անհոտ գազ է ջրում վատ է
: 2 (N2),լուծվում Մոլեկուլը կազմված է ազոտի ատոմներից որոնց: 2 (N2),լուծվում Մոլեկուլը կազմված է ազոտի ատոմներից որոնց
: 14Nկապը շատ ամուր է Բնության մեջ ազոտը կազմված է: 14Nկապը շատ ամուր է Բնության մեջ ազոտը կազմված է
( 99.63%) 15Nխառնուրդում բաղադրությունը՝ և կայուն( 99.63%) 15Nխառնուրդում բաղադրությունը՝ և կայուն
: 2s2 2p3:նուկլիդներից Արտաքին էլեկտրոնային մակերեսի կարգը: 2s2 2p3:նուկլիդներից Արտաքին էլեկտրոնային մակերեսի կարգը
0.074 , . N3- -Ազոտի նեյտրալ ատոմի շառավիղը նմ է իոններինը0.074 , . N3- -Ազոտի նեյտրալ ատոմի շառավիղը նմ է իոններինը
0.132, N3+ - 0.030 N5+ - 0.027 :և նմ0.132, N3+ - 0.030 N5+ - 0.027 :և նմ
2. ՀայտնագործումըՀայտնագործումը
1772 .Ազոտը հայտնագործվել է թ շոտլանդացի գիտնական Դ1772 .Ազոտը հայտնագործվել է թ շոտլանդացի գիտնական Դ
, ,Ռեզերֆորդի կողմից՝ ածխի ծծմբի գազային ֆոսֆորի այրման, ,Ռեզերֆորդի կողմից՝ ածխի ծծմբի գազային ֆոսֆորի այրման
(արգասիքները ծծմբական լուծույթի միջով անցկացնելիս այս դեպքում(արգասիքները ծծմբական լուծույթի միջով անցկացնելիս այս դեպքում
CO2- ):այն չի կլանվում՝ ի տարբերություն ի Շուտով րանսիացիCO2- ):այն չի կլանվում՝ ի տարբերություն ի Շուտով րանսիացի
. . , « »քիմիկոս Ա Լ Լավուազիեն եկավ եզրակացության որ այդ խեղդող. . , « »քիմիկոս Ա Լ Լավուազիեն եկավ եզրակացության որ այդ խեղդող
գազը մտնում է մթնոլորտի բաղադրության մեջ և անվանեց այնգազը մտնում է մթնոլորտի բաղադրության մեջ և անվանեց այն
«azote» ( . azoos - ): 1784 .հուն անկենդան թ անգլիացի քիմիկոս Հ«azote» ( . azoos - ): 1784 .հուն անկենդան թ անգլիացի քիմիկոս Հ
Կավենդիշըբացահայտեց ազոտի առկայությունը սելիտրայումԿավենդիշըբացահայտեց ազոտի առկայությունը սելիտրայում
( ,այստեղից գալիս է ազոտի լատինական անվանումը որն առաջարկվել( ,այստեղից գալիս է ազոտի լատինական անվանումը որն առաջարկվել
. 1790 :է ֆրանսիացի քիմիկոս Ժ Շանտալի կողմից թ. 1790 :է ֆրանսիացի քիմիկոս Ժ Շանտալի կողմից թ
3.
4. Բնության մեջ տարածվածությունըԲնության մեջ տարածվածությունը
( )Բնության մեջ ազատ մոլեկուլային վիճակում ազոտը մտնում է( )Բնության մեջ ազատ մոլեկուլային վիճակում ազոտը մտնում է
( 78.09%մթնոլորտային օդի բաղադրության մեջ ծավալային՝ և( 78.09%մթնոլորտային օդի բաղադրության մեջ ծավալային՝ և
75.6%),զանգվածային՝ իսկ կապված վիճակում՝ երկու75.6%),զանգվածային՝ իսկ կապված վիճակում՝ երկու
. (NaNO3, ,սելիտրաների նատրիումի նիտրատ հանդիպում է Չիլիում. (NaNO3, ,սելիտրաների նատրիումի նիտրատ հանդիպում է Չիլիում
), (KNO3,այստեղից էլ անվանումը՝ չիլիական սելիտրա կալիումի նիտրատ), (KNO3,այստեղից էլ անվանումը՝ չիլիական սելիտրա կալիումի նիտրատ
)հանդիպում է Հնդկաստանում՝ հնդկական սելիտրա և մի շարք այլ)հանդիպում է Հնդկաստանում՝ հնդկական սելիտրա և մի շարք այլ
:միացությունների տեսքով Երկրագնդի բաղադրության մեջ:միացությունների տեսքով Երկրագնդի բաղադրության մեջ
17- ,տարածվածությամբ ազոտը զբաղեցնում է րդ տեղը նրան բաժին է17- ,տարածվածությամբ ազոտը զբաղեցնում է րդ տեղը նրան բաժին է
0.0019%- : ,ընկնում Երկրագնդի զանգվածի ը Չնայած անվանմանը ազոտն0.0019%- : ,ընկնում Երկրագնդի զանգվածի ը Չնայած անվանմանը ազոտն
( 1-3%- )առկա է բոլոր կենդանի օրգանիզմներում պինդ մասի զանգվածի ը և( 1-3%- )առկա է բոլոր կենդանի օրգանիզմներում պինդ մասի զանգվածի ը և
:հանդիսանում է կարևորագույն բիոգենային տարրը Այն մտնում է:հանդիսանում է կարևորագույն բիոգենային տարրը Այն մտնում է
, , ,սպիտակուցների նուկլեինաթթուների հեմոգլոբինի քլորոֆիլի և, , ,սպիտակուցների նուկլեինաթթուների հեմոգլոբինի քլորոֆիլի և
:այլ կենսաբանորեն ակտիվ նյութերիբաղադրության մեջ Ազոտի:այլ կենսաբանորեն ակտիվ նյութերիբաղադրության մեջ Ազոտի
միացությունների փոխակերպումը կենդանի բջիջներում հանդիսանում էմիացությունների փոխակերպումը կենդանի բջիջներում հանդիսանում է
:բոլոր օրգանիզմների նյութափոխանակության կարևորագույն մասը:բոլոր օրգանիզմների նյութափոխանակության կարևորագույն մասը
5.
6. ՍտացումըՍտացումը
:Գործարանային պայմաններում ազոտը ստանում են օդից Դրա համար օդը:Գործարանային պայմաններում ազոտը ստանում են օդից Դրա համար օդը
, :սկզբում սառեցնում են սեղմում և հեղուկ վիճակում ենթարկում թորման, :սկզբում սառեցնում են սեղմում և հեղուկ վիճակում ենթարկում թորման
(-195.8 °C) ,Ազոտի եռման ջերմաստիճանը մի քիչ ավելի ցածր է քան օդի(-195.8 °C) ,Ազոտի եռման ջերմաստիճանը մի քիչ ավելի ցածր է քան օդի
(-182.9 °C),մյուս բաղադրիչինը՝ թթվածնինը այդ պատճառով հեղուկ օդի(-182.9 °C),մյուս բաղադրիչինը՝ թթվածնինը այդ պատճառով հեղուկ օդի
:զգույշ տաքացնելուց ազոտն առաջինն է գոլորշիանում Սպառողներին:զգույշ տաքացնելուց ազոտն առաջինն է գոլորշիանում Սպառողներին
(150 .գազային վիճակում ազոտը տրամադրում են սեղմած վիճակում մթ կամ(150 .գազային վիճակում ազոտը տրամադրում են սեղմած վիճակում մթ կամ
15 ) , « ».ՄՊա սև բալոներում որոնք ունենում են դեղին գրառում՝ ազոտ15 ) , « ».ՄՊա սև բալոներում որոնք ունենում են դեղին գրառում՝ ազոտ
:Հեղուկ ազոտը պահում են Դյուդարի տարաներում:Հեղուկ ազոտը պահում են Դյուդարի տարաներում
( )Լաբորատոր պայմաններում մաքուր քիմիական ազոտը ստանում են( )Լաբորատոր պայմաններում մաքուր քիմիական ազոտը ստանում են
(NH4Cl)ամոնիումի քլորիդի տաքացված լուծույթով աղային վիճակի(NH4Cl)ամոնիումի քլորիդի տաքացված լուծույթով աղային վիճակի
(NaNO2) :նատրիումի նիտրիտի վրա ազդելով(NaNO2) :նատրիումի նիտրիտի վրա ազդելով
NaNO2 + NH4Cl = NaCl + N2 + 2H2O:NaNO2 + NH4Cl = NaCl + N2 + 2H2O:
( )Ինչպես նաև կարելի է տաքացնել ամոնիումի նիտրիտը պինդ վիճակում( )Ինչպես նաև կարելի է տաքացնել ամոնիումի նիտրիտը պինդ վիճակում
NH4NO2 = N2 + 2H2ONH4NO2 = N2 + 2H2O
