Topographical guide: "The Ribeiro Wine Route Network" of Walking & Cycling Trails. Topoguía: Rede de Sendeiros e Rutas Cicloturísticas da "Ruta do Viño do Ribeiro". Serviterra Enxeñería

1. TOPOGUÍA
Rede de Sendeiros e Rutas Cicloturísticas
da “Ruta do Viño do Ribeiro”
RUTA AZUL
RUTA VERDE
RUTA VERMELLA
RUTA ACCESIBLE

2. Título: Rede de Sendeiros e Rutas Cicloturísticas
Edita: Concello de Ribadavia
Proxecto cofinanciado con fondos FEDER
Creación de contidos. Textos: ServiTerra Enxeñería S.L
Deseño e Maquetación : ServiTerra Enxeñería S.L
Ano: 2011

3. A historia do Ribeiro dende hai décadas está intimamente ligada á do viño,
produto arredor do cal xirará toda a economía da comarca. Por unha e
outra parte do Avia, especialmente nas baixas pendentes, boa parte das
terras están ocupadas por viñedos, principal recurso existente en moitas
das parroquias.
Estes viñedos forman unha asombrosa paisaxe moi característica da nosa
comarca. Para que a poboación en xeral poda gozar desta paisaxe xunto
coas numerosas posibilidades de ocio e lecer existentes na comarca xérase a
“Rede de Sendeiros e Rutas Cicloturísticas da Ruta do Viño do Ribeiro”.
O percorrido de calquera destas rutas que forman parte da rede levaranos
a coñecer, entre outros, lugares enigmáticos como Pazos de Arenteiro ou de
gran interese natural como as termas de Prexigueiro. Sen esquecernos das
numerosas adegas que poboan a nosa comarca, adegas que atesouran
saberes tradicionais e que dan un sabor especial aos nosos viños.

4. Indicacións para non perderse
A sinalización de calquera destas rutas segue unha mesma tipoloxía para
facilitar a comprensión das mesmas.
Durante o percorrido das rutas podemos atopar diferentes tipos de sinais que
nos van indicar se o camiño polo que imos é o correcto, se estamos no
camiño incorrecto ou nun lugar que teña algún tipo de interese especial:
natural, cultural, entográfico…
Cada unha destas sinais, dependendo da ruta pola que vaiamos pode ser de
catro cores diferentes:
Cor Verde: Toda a sinalización que atopemos con esta cor quere dicir que
estamos dentro do percorrido da Ruta Verde.
Cor Azul: Estamos dentro do percorrido da Ruta Azul.
Cor Vermella: Estamos no percorrido da Ruta Vermella.
Cor Azul e Vermella: Estamos nunha parte do percorrido no que a Ruta Azul
e a Ruta Vermella coinciden.
Cor Morada: Estamos dentro da Ruta Accesible.
Os tipos de sinais que podemos atopar nos trazados das rutas son os
seguintes:
BALIZAS; son postes de madeira cunha placa de metacrilato na parte superior
onde vai aparecer sempre a cor correspondente a cada ruta xunto co logo da
Ruta do Viño do Ribeiro. No caso de atoparnos no camiño correcto,
atoparemos dúas liñas en sentido paralelo e no caso de atoparnos no camiño
incorrecto dúas liñas en forma de aspa.

5. Camiño correcto Camiño incorrecto
Exemplo de baliza na Exemplo de baliza na
Ruta Verde Ruta Verde
Xunto coas balizas
sempre vai aparecer o logo
da Ruta do Viño e a cor
correspondente a cada
ruta.
MARCAS DE PINTURA; as marcas de pintura ao igual que as balizas vannos
indicar se o camiño polo que imos é o correcto ou non. Estas marcas están
localizadas polo xeral en postes da luz, muros ou rochas que se atopan no
camiño. As marcas poden ser de dous tipos:
Camiño correcto: Camiño incorrecto:
Caracterízase por incluír dúas liñas Caracterízase por incluír dúas liñas en
paralelas horizontais de aproximadamente forma de aspa. O aspa que aparece por
5 cm de longo. A franxa superior é de cor riba é de cor branca e a franxa de
branca e a franxa inferior vai levar a cor abaixo leva a cor característica da ruta
que lle corresponda a ruta que esteamos que esteamos facendo: verde, azul,
facendo: verde, azul, vermella ou morada. vermella ou morada.
Exemplo de marca de pintura de Exemplo de marca de pintura de
camiño correcto na Ruta azul. camiño incorrecto na Ruta azul.

6. FRECHAS; As frechas que imos a atopar en cada unha das rutas son
indicadoras de lugares ou puntos de interese natural, cultural e/ou etnográfico.
Asemade poden indicarnos establecementos adheridos á Ruta do Viño do
Ribeiro que se atopen preto do lugar onde estea localizada a frecha.
As frechas indican a dirección que temos que seguir para chegar a un lugar ou
punto de interese e a distancia á que se atopa o mesmo.
As frechas van levar sempre un recadro co logo da Ruta do Viño do Ribeiro coa
cor que lle corresponde dependendo da ruta da que se trate: verde, azul ,
vermella ou morada.
MODELO 1: A frecha indícanos un MODELO 2: A frecha indícanos un
lugar, a distancia, a dirección a seguir e establecemento adherido á Ruta do
a cor da ruta na que estamos. Ruta Viño do Ribeiro, a dirección, a
Verde. distancia a seguir e a cor da ruta na
que estamos. Ruta Vermella.

7. PANEIS DE INICIO E FINAL DE RUTA; Ao inicio e ao final de cada ruta imos
atoparnos uns paneis de madeira cunhas dimensións de 1 x 0.7 m e que nos
van indicar unha serie de características da ruta. Cada panel ao igual que o
resto da sinalización será de diferente cor dependendo da ruta na que nos
atopemos: verde, azul ou vermella. No caso da Ruta Accesible, en lugar de
paneis imos atopar atrís de madeira de cor morada pero cos mesmos contidos
que en todas as rutas.
Os contidos dos paneis e dos atrís son os seguintes:
 Percorrido e trazado total da ruta.
 Perfil topográfico da ruta.
 Establecementos adheridos á Ruta do Viño do Ribeiro que podemos
atoparnos durante o trazado.
 Pequena referencia relacionada coas castes da uva autóctona, o tipo de
traballos que se realizan nos viñedos ou ben unha referencia ao
poemario galego.
Debuxo 1: Panel de Inicio localizado ao comezo da Ruta azul.

8. A continuación podemos ver unha serie de fotografías da sinalización que
nos podemos atopar ao longo do percorrido das rutas dependendo da que
esteamos facendo en cada momento:
FOTO 1: Baliza de camiño FOTO 2: Frechas indicadoras de dirección
correcto na Ruta Verde. das Rutas Azul, Vermella e coincidentes Azul-
Vermella.
FOTO 3: Panel de inicio na Ruta azul.

9. FOTO 4: Frecha indicadora de
dirección de Establecemento na Ruta
Verde.
FOTO 6: Baliza de camiño
incorrecto na Ruta Verde
FOTO 5: Baliza de camiño no parque de A Veronza.
correcto na Ruta coincidente Azul-Vermella
FOTO 7 e 8: Marcas de
pintura de camiño correcto e
incorrecto respectivamente
na Ruta Verde.

10. R
U
T
A
V
E
R
D
E

11. Características xerais da ruta
A ruta verde ten un trazado circular cun percorrido total de 35 quilómetros.
Recoméndase realizar a ruta no sentido indicado no mapa e seguindo a
descrición desta topoguía.
Para evitar perderse polo camiño o trazado atópase sinalizado en todo o
percorrido.
A sinalización que podemos atopar ao longo desta ruta é a que ven descrita
ao comezo desta guía e é sempre de cor verde.
O percorrido desta ruta vainos levar a coñecer lugares ateigados de campos
de viñedos que definen a paisaxe da comarca do Ribeiro. Viñedos nos que
brotan as castes de uva autóctona que van dar un sabor especial aos nosos
viños.
Ademais de viñedos pasaremos por vilas medievais, igrexas románicas,
fermosas carballeiras, fragas, zonas de ribeira e aldeas abandonadas que
aínda hoxe en día, conservan o encanto e a maxia sempre chea de vellas
lendas tan características da nosa Terra.
Durante o trazado de toda a ruta iremos atopando diferentes
establecementos onde poderemos degustar un viño do Ribeiro, unha boa
comida tradicional galega ou parar a pernoctar para continuar ao día seguinte
o noso camiño.
COORDENADAS XEOGRÁFICAS
PUNTO DE SAÍDA E CHEGADA
Latitude 42°17'46.06"N
Lonxitude 8° 8'16.13"W

12. Descrición do percorrido
PKm 0- A Ruta ten o seu inicio no Concello de Ribadavia, no Parque de A
Veronza. Seguimos o camiño de terra que atravesa o parque en dirección a
San Cristovo de Regodeigón.
PKm 2,07 - No campo de fútbol de San Cristovo a ruta bifúrcase. Cara a
esquerda imos en dirección ao Concello de Beade que é o sentido
recomendado da ruta e o que se seguirá nesta descrición. Seguindo de fronte
vaise en dirección a San Clodio, parroquia pertencente ao concello de Leiro.
Pkm 2,37- Atravesamos a estrada polo paso de peóns e seguimos de fronte
pola parroquia de San Cristovo para continuar a ruta por camiños que
discorren entre viñedos.
PKm 4,17- Cruce de catro camiños. Neste punto a ruta segue polo camiño
ascendente que segue de fronte. Á dereita atopamos a adega Cooperativa San
Roque de Beade.
PKm 4,45- Chegamos ao Pavillón de Deportes do Concello de Beade.
Seguimos de fronte para internarnos na vila de Beade despois de atravesar a
estrada. Seguindo o trazado da ruta podemos visitar a Adega de Manuel
Formigo e despois de cruzar a estrada ascendemos de fronte cara a adega
Arco da Vella a Adega do Eladio.

13. PKm 5,76 -Pasada a adega collemos o camiño da dereita que descende ata
chegar ao Calvario e á Igrexa de Beade. Seguimos polo carreiro que continúa
pola esquerda da igrexa e que nos levará a abandonar o Concello de Beade
para internarnos no Concello de Leiro.
Foto 1: Igrexa de Beade
PKm 6,18 - Xa no Concello de Leiro chegamos á adega Pazo de Vieite.
Seguimos de fronte polo camiño que nos levará á vila de Vieite. Continuamos
pola estrada que atravesa esta vila e ascendemos cara a Igrexa. Continuamos
ascendendo e ao chegar a “O Priorato” tomamos o camiño á dereita que pasa
entre viñedos para posteriormente tomar un carreiro á esquerda que se
adentra entre máis viñedos.
PKm 8,19 - Atravesamos estes viñedos ata chegar á aldea abandonada de O
Ibedo. Neste punto continuamos polas sendas que atravesan as fragas ata
chegar á aldea de Barzamedelle onde atopamos unha fonte e un lugar fresco
onde poder descansar. Atravesamos a aldea e descendemos cara a estrada
principal onde collemos á esquerda para chegar ao centro da vila de Leiro.

14. PKm 10,7- Pasado o centro da vila de Leiro chegamos ao cruce onde está a
oficina de Correos. Neste punto da ruta o trazado divídese en dous. Se se vai a
pé subimos polo camiño da esquerda, atravesamos o camiño Real e che-
gamos á parroquia de Lebosende. Se se vai en bicicleta continuamos de fron-
te ata tomar a estrada que leva directamente a Pazos de Arenteiro no Conce-
llo de Boborás.
PKm 11,5- Tras percorrer o tramo de Camiño Real chegamos á parroquia de
Lebosende onde tomamos o camiño ascendente á dereita que atravesa a
parroquia e os seus viñedos. Continuamos polos carreiros dos montes de
Ribeira ata chegar a Pazos de Arenteiro no concello de Boborás.
PKm 15,8- En Pazos de Arenteiro ciclistas e camiñantes atópanse de novo no
camiño. Atravesamos o río Avia e ascendemos cara o centro da vila tomando
o camiño da dereita que nos levará ata as portas do aloxamento A Reitoral de
Pazos. Continuamos polo camiño descendente que segue de fronte en
dirección ao Pozo dos Fumes ata chegar á ponte do río Arenteiro.
Foto 2: Ponte que cruza o río Arenteiro. Foto 3: Estatua de pedra no río.

15. PKm 16,2- Atravesamos a ponte que atravesa o río Arenteiro e continuamos
cara a dereita en dirección a Cabanelas, parroquia pertencente ao Concello de
O Carballiño.
PKm 16,9- Tras un pequeno ascenso por camiños entre fragas e acacias
chegamos a unha pista de terra. Neste punto seguiremos cara a dereita
descendendo paulatinamente para voltar a atoparnos co río Avia e seguir o
camiño paralelo ao seu cauce que nos leva ata a central eléctrica de Cabanelas.
PKm 19,7- Deixamos atrás a central eléctrica de Cabanelas e ascendemos ata
alcanzar a estrada. Alí continuamos cara a dereita para chegar á Adega
Alemparte situada na parroquia de Gomariz no concello de Leiro. Continuamos
polo camiño que descende á dereita.
PKm 20,6- Seguimos o camiño que discorre entre fragas e viñedos e que
ascende cara a estrada. Na mesma collemos cara á dereita e camiñamos uns
100 metros pola beira ata chegar ao cruce que ascende á nosa esquerda cara a
parroquia de Gomariz.
Foto 4: Viñedos en Gomariz.

16. PKm 21,5- Tras pasar a praza da parroquia de Santa María de Gomariz
collemos o camiño da dereita que nos leva ata as portas da Adega Coto de
Gomariz. Pasada a adega tomamos o camiño da dereita que atravesa
numerosos campos de viñedos ata chegar á aldea de Cubilledo.
PKm 22,6 - Na aldea de Cubilledo atravesamos a Praza da Pepa e collemos o
camiño da dereita, atravesamos uns viñedos de grandes dimensións e
tomamos o camiño que descende ata chegar ao cemiterio de San Clodio.
PKm 24,7- No cemiterio tomamos cara a dereita e chegamos ao Mosteiro
medieval de San Clodio onde temos aloxamento e restaurante. Seguindo o
camiño ata a praza central de San Clodio debemos coller cara a esquerda
pasando por diante do aloxamento Dona Blanca.
Foto 5: Mosteiro de San Clodio.
PKm 26,2- Unha vez abandonamos San Clodio, collemos a estrada que nos leva
cara ao Concello de Cenlle. Seguindo este camiño temos a opción de visitar ou
descansar na adega Viña Mein ou continuar ata chegar á aldea de Cuñas onde
atopamos a adega Valdavia.

17. PKm 27,2- Pasada a aldea de Cuñas tomaremos o camiño a man esquerda que
leva directamente á estrada. Tras percorrer un tramo paralelo á mesma
debemos atravesala para seguir a senda paralela ao río Avia.
PKm 28,3- Continuamos polo camiño paralelo ao río Avia, xiramos á esquerda
para atravesar a estrada por un túnel e ascender lixeiramente. No cruce
posterior ao ascenso collemos cara a dereita para voltar a descender e
atoparnos de novo á beira do río Avia.
PKm 31,2- Seguimos o trazado da ruta que discorre paralelo ao río Avia pola
parroquia de Esposende pertencente ao Concello de Cenlle. Seguindo este
camiño chegamos ao Concello de Ribadavia, atravesando as parroquias de
Esposende e Camporredondo en dirección á Quinza.
PKm 32,7- Seguindo o camiño trazado chegamos á ponte de A Quinza, onde
podemos parar a comer no restaurante A Quinza. Atravesamos o río Avia pola
ponte e collemos cara a esquerda en dirección ao campo de futbol de San
Cristovo.
PKm 33,0- No campo de fútbol seguimos a dirección de Ribadavia ata chegar
ao parque de A Veronza onde finaliza a ruta.
PKm 35, 0- Final da ruta. Chegamos
ao parque de A Veronza.
Foto 6: A Veronza

18. R
U
T
A
A
Z
U
L

19. Características xerais da ruta
A Ruta Azul é de tipo lineal polo que o punto de partida e o de chegada non
coinciden. O inicio da Ruta está marcado en Santa Cruz de Arrabaldo e o
punto de chegada en Prexigueiro (concello de Ribadavia). O percorrido total
da ruta é de 27.8 Km.
Para evitar perderse polo camiño o trazado atópase sinalizado en todo o
percorrido.
A sinalización que podemos atopar ao longo desta ruta é a que ven descrita ao
comezo desta guía e é sempre de cor azul.
Esta ruta caracterízase pola presenza constante do río Miño ao longo de todo
o seu percorrido e os numerosos regos que desembocan nel. É nestas augas
onde podemos atopar as termas características do Ribeiro, orixinadas pola
ascensión de augas quentes e sulfurosas a través de solos graníticos.
Nesta ruta, ao igual que nas outras que se describen nesta topoguía, podemos
atopar ao longo dos percorridos das mesmas diferentes establecementos
onde vamos poder degustar os viños do Ribeiro, dunha boa comida
tradicional galega, das augas sulfurosas dos nosos balnearios…
C X SAÍDA
O E
O O Latitude 42°20'40.57"N
R G
D R Lonxitude 7°58'50.08"W
E Á
N F
CHEGADA
A I
D C
Latitude 42°15'10.08"N
A A
Foto 1: Augas sulfurosas en Prexigueiro S S Lonxitude 8°10'3.12"W

20. Descrición do percorrido
PKm 0- Para comezar o percorrido desta ruta debemos partir dende Santa
Cruz de Arrabaldo lugar pertencente ao Concello de Ourense. Iniciamos a
ruta ascendendo pola estrada que nos leva ata a adega Pazo Casanova e
tomamos o camiño da esquerda.
PKm 0,28- Pasado o camiño chegamos á estrada principal. Atravesamos a
estrada e continuamos uns metros en sentido ascendente para xirar á
esquerda polo camiño que nos afasta da estrada.
PKm 1,66 - Seguimos o camiño sen desviarnos do seu trazado ata chegar de
novo á estrada. Neste punto xiramos á dereita, pasamos por debaixo da
ponte da autovía e camiñamos uns metros ata coller unha estrada
secundaria paralela á estrada principal.
PKm 2,75- Continuamos polo camiño ata chegar á ponte que cruza o río
Barbantiño. Neste punto abandonamos o Concello de Ourense para
internarnos na parroquia de Barbantes, no Concello de Punxín .
PKm 3,60- Pasada a ponte ascendemos ata chegar á estrada. Collemos á
esquerda, continuamos pola beirarrúa 250
metros e atravesamos a estrada para tomar o
camiño da dereita que nos leva ata a estrada
principal. Neste punto recoméndase facer o
percorrido pola marxe esquerda da calzada,
levar roupa ben visible e chaleco reflector.
Foto 2: Chaleco Reflector

21. PKm 4,47- Abandonamos o Concello de Punxín e chegamos ao pobo de
Barbantes Estación, pertencente ao Concello de Cenlle. Continuamos pola
estrada ata chegar a un hórreo onde tomaremos o camiño que descende á
nosa esquerda e que nos levará ao inicio do paseo fluvial.
PKm 4,56- Xa no paseo fluvial podemos gozar da beleza da paisaxe que nos
ofrece o río Miño e da vexetación característica desta contorna. O paseo ten
unha lonxitude aproximada de 3 quilómetros.
Foto 2: Encoro de Castrelo de
Miño
Foto 3: Encoro de Castrelo de
Miño visto dende o paseo de
Barbantes Estación.

22. PKm 7,45- Tras percorrer o sendeiro fluvial chegamos ao Balneario de Laias,
continuamos polo camiño que pasa por debaixo da ponte da vía do tren e que
ascende cara a parroquia de Laias.
PKm 8,00- Unha vez chegamos á estrada, atravesámola e continuamos en
sentido ascendente ata coller o camiño que discorre paralelo á autovía e que
nos levará ata a gasolineira de Laias.
PKm 9,58- Seguimos uns 200 metros pola estrada e atravesámola para tomar
o camiño que descende á esquerda. Seguindo este camiño chegamos á aldea de
Razamonde.
PKm 11,5 - Seguimos as indicacións da sinalización e atravesamos a aldea de
Razamonde. Pasamos por debaixo da estrada ata chegar a un lavadoiro onde
continuamos polo camiño da esquerda que nos leva entre viñedos ata a
estrada. Camiñamos uns 200 metros cara a dereita e collemos o camiño da
esquerda. Entramos na aldea de Xubín.
PKm 12,3- Pasada a aldea de Xubín e os viñedos que a rodean voltamos a
ascender á estrada onde colleremos á esquerda e continuamos uns 400 metros.
Este é un tramo que discorre pola estrada polo que é convinte tomar as
precaucións adecuadas.
PKm 12,7- Abandonamos a estrada e collemos o camiño da esquerda.
Atravesamos campos de viñedos ata chegar ao parque de Trasariz e o edificio
do Concello de Cenlle.

23. PKm 13,5- Continuamos á esquerda pola estrada ata chegar ao cruce coa
estrada principal onde voltamos a xirar á esquerda. Este tramo da ruta vai
pola estrada polo que é convinte facelo con precaución.
PKm 14,5- Deixamos a estrada principal para desviarnos á esquerda.
Abandonamos o Concello de Cenlle para internarnos en Sanín no Concello de
Ribadavia.
PKm 16,4- Seguimos o trazado da ruta, atravesamos a vila de Sanín e
internámonos nos campos de viñedos que bordean a conca do río Miño.
Podemos visitar a adega Parente García desviándonos uns 200 metros do
percorrido á altura da aldea de As Chavolas no Concello de Ribadavia. Pasa-
mos pola ponte que cruza a vía do tren e continuamos polo sendeiro que
discorre á beira do encoro de Castrelo de Miño.
Foto 4: Viñedos á beira do Encoro
PKm 19,0 - Neste punto da ruta coinciden os trazados da ruta azul e da
vermella polo que a sinalización é común para as dúas rutas. Ascendemos
polo camiño da dereita que nos leva cara a San Paio de Ventosela. Chegamos á
estrada e seguimos uns 200 metros cara á esquerda, atravesamos a estrada e
tomamos o camiño que descende á nosa dereita.

24. PKm 20,2- Continuamos polos camiños que percorren San Paio, atravesamos
a vía do tren ata chegar á estrada. Collemos á esquerda seguindo a canle do río
Avia que nos levará cara o centro da vila de Ribadavia.
Foto 5: Vista de Ribadavia dende a Ponte de San Francisco.
PKm 21,7- Seguindo a senda que discorre paralela ao río Avia chegamos á
Ponte de San Francisco. Atravesamos o río Avia cruzando a ponte e baixando
de novo cara o paseo fluvial de Ribadavia en dirección á desembocadura do
Avia.
Foto 6: Desembocadura do río
Avia no río Miño
PKm 24,1- Abandonamos a beira do Río Miño para coller á dereita e ascender
cara a parroquia de Francelos. Xa na parroquia collemos a estrada cara a
esquerda en dirección ao campo de fútbol.

25. PKm 25,0- Bordeando o campo de fútbol chegamos á estrada. Continuamos
cara a esquerda con moita precaución en dirección á aldea de Prexigueiro.
Pkm 25,9- Abandonamos momentaneamente a estrada e descendemos cara a
minicentral eléctrica.
PKm 26,4- No cruce da minicentral collemos o camiño de asfalto que ascende
á dereita cara a estrada. Atravesamos a estrada con precaución e tomamos o
camiño da esquerda que ascende cara a aldea de Prexigueiro.
PKm 27,2- Pasamos por debaixo da ponte da estrada e internámonos no
núcleo da aldea de Prexigueiro. Neste punto collemos cara a esquerda e
continuamos uns 200 metros ata chegar a outro cruce no que colleremos cara
a dereita e descenderemos cara as termas naturais de Prexigueiro.
PKm 28,0- Fin da ruta. Chegamos as termas naturais de Prexigueiro onde
podemos gozar dun descanso bañándonos nas pozas de auga morna e
sulfurosa.
Fotos 7 e 8: Fotos das Termas de
Prexigueiro.

26. R
U
T
A
V
E
R
M
E
L
L
A

27. Características da ruta
A Ruta Vermella caracterízase por ser de tipo lineal; o punto de saída e o de
chegada non coinciden. Ten un percorrido total de 13 Km.
O trazado desta ruta discorre por dous concellos; o concello de Castrelo de
Miño e o concello de Ribadavia.
Igual que nas anteriores rutas, ao longo de seu percorrido poderemos gozar
dos diferentes establecementos que nos iremos atopando, tales como, adegas,
bares, restaurantes, casas rurais…
O sentido que se recomenda para realizar esta ruta é o que ven marcado no
mapa do principio xa que é unha ruta na que o desnivel que hai que sortear ao
longo de seu trazado é moi elevado, sendo mais fácil en sentido ascendente.
Para evitar perderse polo camiño o trazado atópase sinalizado en todo o seu
percorrido.
A sinalización que podemos atopar ao longo desta ruta é a que ven descrita ao
comezo desta guía sendo sempre de cor vermella.
Ao comezo desta ruta poderemos observar a extensión de terreos adicados a
viñedos máis grande da Comarca do Ribeiro. Estas terras constitúen un
exemplo de xestión e de recuperación de terreos non produtivos.
COORDENADAS XEOGRÁFICAS
SAÍDA CHEGADA
Latitude 42°18'5.52"N Latitude 42°17'25.46"N
Lonxitude 8° 3'21.25"W Lonxitude 8° 8'31.30"W

28. Descrición do percorrido
PKm 0- A Ruta Vermella parte desde As Bouzas, aldea pertencente ao Concello
de Castrelo de Miño. Partimos dende os viñedos que ocupan unha das maiores
superficies de toda Galicia e descendemos cara Parada pola estrada.
Foto 1: Extensión de viñedos en As
Bouzas
Foto 2: Paseo que percorre os
viñedos nas Bouzas.
Pkm 1,19- Abandonamos a estrada para internarnos no camiño da nosa
dereita. Atravesamos a aldea de Parada e os seus viñedos para seguir o noso
camiño cara O Souto.
PKm 4,0 - Seguimos o percorrido da ruta sen desviarnos da estrada ata chegar
á aldea de Santo Estevo. Durante o camiño poderemos gozar dunhas vistas
espectaculares do conxunto paisaxístico formado polo encoro de Castrelo de
Miño e os viñedos que o envolven.

29. PKm 4,7- Deixamos atrás Santo Estevo e continuamos o percorrido a través
do camiño que toma cara a esquerda ao finalizar a aldea. Atravesamos viñedos
e zonas de pequenas fragas ata chegar a Barral. Ao entrar na parroquia
poderemos gozar do viño do Ribeiro na Adega Eduardo Peña.
PKm 5,38- Continuamos pola estrada que atravesa Barral e despois dunha
curva moi pechada collemos un camiño estreito a nosa esquerda. Ao comezo
deste camiño atopamos a adega Pousadoiro e, polo mesmo, descendemos
directamente á estrada de Castrelo de Miño. Neste cruce continuaremos de
fronte para seguir a ruta polo paseo que bordea o encoro de Castrelo de Miño.
PKm 5,80- Seguindo o paseo chegamos ao Club Naútico Castrelo de Miño,
lugar ideal para facer un pequeno descanso ou gozar das actividades de ocio
que oferta o clube.
Fotos 3 e 4: Instalacións
deportivas do Club Náutico de
Castrelo de Miño.

30. PKm 6,07- Pasado o Club Náutico continuamos o percorrido tomando o
camiño da esquerda que vai cara a estrada. Unha vez na estrada xiramos á
dereita. Aquí atopámonos con dous establecementos onde poderemos gozar
do sabor dos viños do Ribeiro, o Bar Ludeiro e o Café-Bar Parque.
PKm 6,32- Seguimos o camiño pola beirarrúa da estrada principal de
Castrelo de Miño durante uns 300 metros e atravesamos a estrada para coller
o camiño que ascende á nosa esquerda.
PKm 7,34- Atravesamos os lugares de Cortiñas e O Pazo por camiños entre
viñedos para descender de novo. No cruce, atravesamos a estrada e
continuamos polo camiño que continúa de fronte e descende de novo cara a
beira do encoro de Castrelo de Miño.
PKm 7,9 - Seguimos polo camiño e a uns 400 metros tomamos o camiño da
esquerda que ascende cara a estrada. Atravesamos a estrada e continuamos
de fronte polo camiño que nos leva cara Santa Mariña.
PKm 8,07- Chegamos ao centro de Santa Mariña. Recoméndase desviarse uns
150 metros do percorrido da ruta e visitar a Igrexa de Santa Mariña.
Foto 5: Igrexa de
Santa Mariña

31. PKm 8,76- Pasada a aldea de Santa Mariña o percorrido continúa polo camiño
que leva cara O Ponto, onde tomaremos a senda que descende á nosa dereita
cara o encoro. Seguindo o trazado chegamos á Ponte de Santa Cristina que
atravesa o río Miño e desde onde se pode observar a presa hidráulica de
Castrelo de Miño.
PKm 9,55- Atravesada a ponte internámonos no Concello de Ribadavia.
Continuamos pola estrada ata chegar a un camiño de terra que collemos á
nosa dereita.
PKm 10,8 - Continuamos polo sendeiro que discorre pola beira do encoro de
Castrelo de Miño ata chegar a un cruce de pistas. Neste punto únense os
trazados da Ruta Vermella e da Ruta Azul, sendo a sinalización común para
ámbalas dúas rutas. Tomamos o camiño que ascende á nosa esquerda.
Foto 6: Vistas do encoro dende o sendeiro que discorre á beira do mesmo.
PKm 11,0- Seguimos o camiño que ascende ata á estrada de San Paio de
Ventosela e xiramos á esquerda. Continuamos uns 200 metros pola beirarrúa
ata coller o camiño que descende á dereita.

32. PKm 12,1- Continuando o trazado do camiño atravesamos San Paio entre as
casas e os viñedos ata chegar ao cruce coa estrada. Neste punto xiramos á
esquerda e continuamos o percorrido pola beira do Río Avia en dirección a
Ribadavia.
PKm 13,0- Final da ruta. Continuando pola senda, pasamos por detrás do
Pavillón de Deportes do Concello de Ribadavia ata chegar á ponte de San
Francisco onde finaliza a ruta. Pasando a ponte internámonos no casco vello
de Ribadavia onde poderemos gozar dun gran número de establecementos
asociados á Ruta do Viño do Ribeiro. Recoméndase tamén facer un percorrido
pola vila para contemplar os lugares de interese cultural que nela atopamos.
Foto 7: Ribadavia.
Paseo fluvial do Avia.
Foto 8: Ribadavia.
Praza Maior.

33. Foto 9 e 10: Castelo
de Ribadavia
Foto 11 e 12: Vista do Barrio Xudeo de
Ribadavia

34. R
U
T
A
A
C
C
E
S
I
B
L
E

35. Características xerais da ruta
Unha vez descritas parte das rutas que forman parte desta rede, pasamos a
describir a Ruta Accesible para persoas con deficiencias motoras.
Ademais da descrición desta ruta, ao final deste apartado imos poder ver un
listado dos establecementos localizados dentro de todas as rutas proxectadas
nesta topoguía e que son accesibles a persoas en cadeira de rodas.
Para non perdernos só temos que seguir a sinalización de cor morada co
símbolo da cadeira de rodas ademais de seguir as indicacións que veñen a
continuación:
RUTA ACCESIBLE:
Punto de saída Ribadavia Punto de chegada Francelos
Distancia total = 3.24 Km
Dificultade: Baixa
Sinalización: De cor morada e co símbolo
Esta ruta coincide dentro do seu trazado con tramos da ruta azul. Este é o
motivo polo que veremos unha soa baliza pero con dúas placas indicando cada
unha delas a ruta que temos que seguir ( Ruta Azul nun caso e Ruta Accesible
noutro caso).
COORDENADAS XEOGRÁFICAS
SAÍDA (Ribadavia) CHEGADA (Francelos)
Latitude 42°17'36.68"N Latitude 42°16'36.03"N
Lonxitude 8° 8'29.44"W Lonxitude 8° 9'20.53"W

36. Descrición do percorrido
Pkm 0. Tomamos como punto de partida Ribadavia en dirección Francelos ( a
ruta pódese facer nos dous sentidos) á altura do comezo do paseo fluvial do río
Avia.
A nosa ruta discorre sempre á beira do Avia utilizando o camiño de terra que
bordea Ribadavia en sentido Francelos.
“ Ribadavia é a capital do Ribeiro, unha vila histórica onde o visitante
pódese deixar perder polas rúas empedradas nas que aínda sobreviven as
pegadas dunha importante presenza xudía que data do medievo.
Conta coa declaración de conxunto histórico artístico desde 1947 é unha
boa mostra dun pasado glorioso e da historia dunha comarca que ten no
viño a súa razón de ser, un produto de alta calidade situado entre os
mellores caldos brancos do mundo, cuxa fama universal levou o nome de
Galicia ás mellores mesas durante moitos séculos “.
“ A poboación xudea estableceuse en Ribadavia no século XI. Esta
poboación aumentou e desenvolveuse durante os séculos XII e
XIII, ao chegar ao século XIV aparece unha poboación xudea de
1.500 habitantes, a metade do total dos da vila, segundo o
cronista Froissar; e tan compenetrados estaban coa poboación
cristiá que vivían unhas e outras en harmonía fóra do relixioso”.

37. PKm 0.40. Pasamos por debaixo da Ponte de San Francisco. Doutro lado da
beira do Avia podemos ver un cartel de ruta grande que corresponde co final
da Ruta Vermella. Nós temos que continuar polo noso camiño, a partir de
agora vamos ver tamén indicacións da Ruta Azul.
PKm 1.3. Continuamos o noso percorrido sempre seguindo as nosas
indicacións. Neste punto podemos ver como o río Avia desemboca no río Miño
xerando unha fermosa paisaxe.
PKm 3. Neste punto chegamos a unha bifurcación de camiños. Polo camiño
que queda á nosa esquerda continúa a Ruta Azul. Nós temos que coller o
camiño que queda á nosa dereita, para chegar en apenas 600 metros ao punto
final da ruta.
PKm 3.24. Final da ruta. Chegamos á parroquia de Francelos, punto final da
Ruta Accesible.
O mellor lugar para rematar esta ruta é a Capela de San Xes de Francelos;
pequena capela visigótica que orixinariamente pertencía a un antigo mosteiro
medieval hoxe en día desaparecido. A súa importancia e valor reside en que
nas reconstrucións
aproveitáronse elementos
decorativos e
a r qu i te c t ó n i c o s
prerrománicos procedentes
de edificacións anteriores.
Foto 1: Capela de San Xes de
Francelos.

38. Establecementos con accesos para persoas con
deficiencias motoras:
Os establecementos aos que facemos referencia a continuación podemos
atopalos durante o percorrido de calquera das rutas descritas nesta guía.
Os establecementos que van aparecer son só aqueles que se atopan adheridos
á Ruta do Viño do Ribeiro e que teñen a indicación de lugar accesible para
persoas con deficiencias motoras.
OFERTAS COMBINADAS:
NOME ESTABLECEMENTO LOCALIZACIÓN RUTA NO QUE SE
ATOPA
Aloxamento Rural Viña Meín San Clodio s/n Leiro Ruta Verde
32420 Leiro. Ourense
Hotel Monumento San San Clodio s/n Leiro Ruta Verde
Clodio 32420 Leiro. Ourense
Restaurante San Clodio.
Hotel Balneario Laias Carretera N120 Km 585 Ruta Azul
Caldaria e Restaurante. 32459 Laias. Cenlle.
Ourense

39. ADEGAS:
NOME ESTABLECEMENTO LOCALIZACIÓN RUTA NO QUE SE
Eduardo Peña Lugar de Barral s/n Ruta Vermella
324030 Castrelo de
Pousadoiro A Capela. Barral Ruta Vermella
32232 Castrelo de
Parente García Lugar de As Chabolas Ruta Azul
22. 32454 Cenlle.
Ourense.
Manuel Formigo Cabo da Vila,49. Ruta Verde
32431 Beade. Ourense
Alemparte r/Lg. Gomariz Ruta Verde
32429 Gomariz, Leiro
Ourense
ALOXAMENTOS:
NOME ESTABLECEMENTO LOCALIZACIÓN RUTA NO QUE SE
ATOPA
A Reitoral de Pazos Pazos de Arenteiro s/n Ruta Verde
32514 Boborás. Ourense

40. LECER TEMÁTICO:
NOME ESTABLECEMENTO LOCALIZACIÓN RUTA NO QUE SE
ATOPA
A Tafona da Herminia Travesía Porta Nova 2 Ruta Azul e Vermella
32400 Ribadavia
Club Náutico Castrelo de Alejandro Ferrer s/n Ruta Vermella
Miño 32430 Castrelo de
Miño. Ourense
Fotos 2 e 3: Paseo fluvial do río Avia
ao seu paso por Ribadavia

41. PRÁCTICOS CONSELLOS
Planificar antes de iniciar a ruta, as paradas que se
van facer ao longo do seu trazado.
Levar sempre calzado cómodo con nós e vestimenta
axeitada.
Levar un teléfono móbil para estar localizadas/os
no caso de necesidade.
Levar sempre auga con nós.
Levar chaleco reflector e roupa visible naqueles
tramos que van transcorrer pola estrada.
TELÉFONOS DE INTERESE
Emerxencias 112
Incendios Forestais 085

42. NON ESQUEZAS ...
 Deixa os lugares polos que pases como te gustaría atopalos a
ti.
 Segue os camiños sinalizados evitando pasar por campos de
cultivos e erosionar outros terreos ao teu paso.
 Respecta a fauna e flora da natureza galega para poder gozar
sempre dela.
 Recolle os refugallos que xeres para botalos no lugar axeitado.
 Procura levar alimentos xa preparados ou fríos. O lume
propágase moi rápido.
 Realiza unha revisión completa da bicicleta no caso de querer
realizar as rutas desta maneira e consulta a previsión
metereolóxica.
 Protéxete utilizando o casco na bicicleta.
MAIS INFORMACIÓN
Oficina de Turismo de Ribadavia
988.47.12.75
Concello Ribadavia
988.47.71.00 www.ribadavia.es
Información Metereolóxica. Xunta de Galicia
www.meteogalicia.es

44. Ruta do Viño do Ribeiro
Trav. Ribeiro nº3, baixo
32.400 Ribadavia (Ourense)
T (+34) 988.47.20.44
F 988.47.22.40
www.rutadelvinoribeiro.com
ruta@rutadelvinoribeiro.com