2. I./ Ñaïi cöông veà tuyeán giaùp :
1.- Caáu taïo :
- Naëng khoaûng 20 -> 25gram goàm 2
thuøy phaûi vaø traùi.
- Naèm ôû vuøng coå saùt suïn nhaãn.
2 – Chöùc naêng cuûa tuyeán giaùp
- Toång hôïp caùc hoùc moân tuyeán giaùp
(2 hoùc moân chính)
+ Thyroxin : Triodothyroxin ( T3 )
Traraodothyroxin (T4)
+ Thyro canxitonin.

3. 3/ Taùc duïng cuûa hoùc moân tuyeán
giaùp :
- Taùc duïng leân caùc chuyeån hoùa
Gluxit, Lipit, Protit.
- Taùc duïng leân cô, cô tim , thaàn kinh.
- Thaûi canxi töø xöông.
- Haï canxi huyeát.
- Taêng thaûi Photphat

4. II./ Caùc beänh veà tuyeán giaùp thöôøng gaëp:
A. Böôùu coå ñôn thuaàn
1. Khaùi nieäm :
- Phaùt hieän vaøo naêm 1909 laø söï to leân
cuûa tuyeán giaùp (nöõ nhieàu hôn nam)
- Coøn goïi laø böôùu coå ñòa phöông xaûy ra
ôû moät khu vöïc nhaát ñònh.
- Böôùu coå theå lan toûa : toaøn boä tuyeán
giaùp to leân coù theå coù nhaân.
- Böôùu coå taûn phaùt : khoâng lieân quan ñeán
ñòa phöông.
- ÔÛ vieät Nam vuøng Vieät Baéc-Taây Baéc laø
vuøng böôùu coå coù tyû leä maùc beänh 20-
>24% daân soá, vuøng ven bieån khoaûng 10%.

6. • 2./ Nguyeân nhaân :
• - Taêng tieát hoùc moân TSH laøm caùc
nang tuyeán giaùp taêng sinh.
• - Roái loaïn chuyeån hoùa Iod.
• - Di taät baåm sinh.
• - Baûn chaát di truyeàn.
• - Do taêng nhu caàu hoùc moân tuyeán
giaùp (thai ngeùn, daäy thì, maõn kinh)
• - Do thieáu Iod hoaëc thöaø Iod.
• - Moät soá thöùc aên coù chöùa chaát
sinh böôùu coå (ñaäu naønh, cuû caûi,
caûi baép, suùp lô, ñaäu haø lan)

7. 3./ Tieán trieån vaø bieán chöùng
- Beänh keùo daøi nhieàu naêm coù theå
töï khoûi hoaëc phaûi ñieàu trò.
- Bieán chöùng
+ Suy giaùp : ñaàn ñoän chaäm phaùt
trieån tinh thaàn chaäm chaïp coù theå
toån thöông thaàn kinh gaây caâm ñieác.
+ Cöôøng giaùp (Basedow)
+ Vieâm tuyeán giaùp
+ Thoaùi hoùa aùc tính tuyeán giaùp

8. 4./ Trieäu chöùng vaø ñieàu trò
4.1./ Trieäu chöùng :
- Böôùu to ôû vuøng tröôùc coå
- Xôø thaáy böôùu to, meàm coù theå
chaéc cöùng
- Nghe khoâng coù tieáng thoåi ôû böôùu
- Toaøn thaân khoâng coù bieán ñoåi
- Xeùt nghieäm maùu: TSH, T3, T4 khoâng
bieán ñoåi

9. 4.2/ Ñieàu trò.
- Phoøng beänh :
+ Troän Kali Iodua vaøo thöùc aên.
+ Uoáng vieân Iod : 1 vieân/1 tuaàn, ½
vieân nhoû hôn 7 tuoåi, coù thai hoaëc
con buù 2 vieân/ tuaàn
+ Cheá ñoà aên ñuû chaát
+ Phoøng bieán chöùng cuûa böôùu coå
(phaåu thuaät khi caàn )
- Ñieàu trò
+ Ñieàu trò nguyeân nhaân gaây beänh
+ Boå sung hoùc moân tuyeán giaùp
+ Ñieàu trò ngoaïi khoa

10. B./ Beänh Basedow.
1./ Ñaïi cöông
- Laø moät beänh chöa roõ nguyeân
nhaân ñaëc hieäu. Bieåu hieän baèng
caùc daáu hieäu chính sau ñaây :
+ nhieãm ñoäc giaùp
+ böôùu coå to
+ maét loài vaø toån thöông da
- Beänh gaëp ôû moïi löùa tuoåi thöôøng ôû
tuoåi 20->40 nöõ nhieàu hôn nam tyû leä
4/5 hoaëc 9/10

11. 2./ Nguyeân nhaân
- Nguyeân nhaân chöa roõ raøng khoâng coù
moät nguyeân nhaân ñoäc nhaát naøo gaây
beänh
- Caùc ñieàu kieän thuaän lôïi gaây beänh :
+ yeáu toá taâm thaàn ( choaùng,caûm xuùc,
stress…)
+ lieân quan ñeán giôùi (nöõ > nam, tuoái (thanh
nieân )
+ cô ñòa ngöôøi deã caûm xuùc tinh thaàn
khoâng oån ñònh, cöôøng phoù giao caûm
+ yeáu toá di truyeàn (gia ñình coù nhieàu ngöôøi
bò)

12. - Cô cheá gaây beänh :
+ Coù nhieáu giaû thuyeát veà beänh sinh
cuûa Basedow.
* giaû thuyeát veà tuyeán yeân-tuyeán
giaùp : do cöôøng chöùc naêng tuyeán
yeân taêng tieát TSH gaây Basedow
* giaû thuyeát veà beänh töï mieãn :
ngöôøi ta thaáy trong maùu cuûa
ngöôøi beänh Basedow coù chaát
LATS laø moät globulin mieãn
dòch kích thích tuyeán giaùp.

13. 3./ Trieäu chöùng laâm saøng
3.1./ Bieåu hieän ôû tim maïch (quan troïng
nhaát)
- Nhòp tim nhanh thöôøng xuyeân ( >=
100l/phuùt)
- Hoài hoäp ñaùnh troáng ngöïc
- Nghe tim ñaäp maïnh
- Huyeát aùp hôi giaûm hoaëc bình thöôøng
3.2./ Toaøn thaân
- Thay ñoåi tính tình, noùng naûy, deå caùu
gaét…
- Sôø da noùng ra moà hoâi thöôøng xuyeân
- Aên nhieàu choùng ñoùi suït caân

14. 3.3./ Thaàn kinh
- Run tay (run taêng khi xuùc ñoäng)
3.4./ Böôùu coå
- Ña soá coù böôùu giaùp to
- Sôø böôùu khoâng ñau, di ñoäng khi nuoát
- Nghe ôû böôùu coù tieáng thoåi taâm thu
3.5./ ÔÛ maét
- Maét loài 25->30% caû hai beân ít gaëp
loài 1 beân
3.6./ Caùc daáu hieäu khaùc
- Ñau xöông khôùp, moûi cô
- Kinh nguyeät khoâng ñeàu
- Phuø nheï tröôùc xöông chaøy
- Xaïm da vuøng treân mi maét

15. 3.7./ Caùc xeùt nghieäm
- Sieâu aâm tuyeán giaùp : to, ñoàng nhaát, ñeàu
- Ño chuyeån hoùa cô baûn taêng (bình thöôøng
10%)
- Xeùt nghieäm hoùc moân tuyeán giaùp :
+ T3 taêng (BT 0,65->1,8 mcrgam/lít)
+ T4 taêng (BT 39->106 mcrgam/lít)
+ TSH giaûm (BT 0,45->5 mu/lít)
4./ Tieán trieån vaø bieán chöùng
4.1./ Tieán trieån
- Khoâng ñieàu trò beänh seõ naëng vaø gaây
bieán chöùng veà tim maïch, nhieãm ñoäc giaùp
- Neáu ñieàu trò ñaày ñuû seõ coù theå khoûi

16. 4.2./ Bieán chöùng
- Tim maïch
+ Roái loaïn nhòp tim,suy tim
+ Côn ñau thaét ngöïc coù theå nhoài maùu cô tim
- Nhieãm ñoäc giaùp caáp tính :
+ Soát cao ñoät ngoät vaõ moà hoâi
+ Tim ñaäp nhanh suy tim caáp
ñe doïa phuø phoåi caáp
+ Ñau buïng döõ doäi, noân möûa
tieâu chaûy vaøng da .
+ Tæ leä töû vong 30 – 60% ( khi
coù bieán chöùng naøy )
- Veà maét :
+ Maét loài to , giaûm thò löïc , naëng thì muø loøa
+ Loeùt giaùc maïc
+ Loài maét aùc tính

17. • 5. Ñieàu trò : coù 3 bieän phaùp ñieàu trò
• 5.1 Ñieàu trò noäi khoa
• _ Duøng caùc thuoác khaùng giaùp toång hôïp :
• + MTU (MethylThiouracils)
+ PTU (Pro Pylthioracils)
+ BTU ( Benzylthioracils)
+ Methinazol
+ Neomercazole
_ Keát hôïp : nghæ ngôi , giaûm caêng thaúng ,
khoâng duøng caùc thöùc aên kích thích (röôïu ,
caø pheâ , cheø )

18. • 5.2 Ñieàu trò ngoaïi khoa :
• _ Laø phöôïng phaùp ñieàu trò cô baûn , chaéc
chaén , ít taùi phaùt
• _ Phöông phaùp phaãu thuaät caét 1 phaàn
tuyeán giaùp
• 5.3 Ñieàu trò baèng phoùng xaï Iod 131 :
• _ Duøng cho beänh nhaân naëng treân 40 tuoåi
• _ Duøng cho beänh nhaân ñieàu trò noäi khoa
treân 1 naêm khoâng coù keát quaû
• _ Ñoái vôùi beänh nhaân naëng ñe doïa
coùbieán chöùng tim maïch
• _ Beänh nhaân taùi phaùt sau phaãu thuaät

19. • 5.4 Saûn phaåm dinh döôõng chöùc
naêng