Glosa: Anlaması çok zor olan bir metnin açıklaması veya yorumudur. Bunlar yarımadadaki Roman dilinin ve Baskça'nın ilk yazılı tanıklarıdır: ilk Baskça kelime ve cümleler, özellikle, yüzyıllar içerisinde şekillenen İspanya'daki Latince tüm diyalektlerin ilk cümleleri ve kelimeleridir. Dámaso Alonso'nun dediğine göre: Latince yavaş ve sürekli bir evrim sonucu İspanyolca'ya dönüşmüştür ve hiçbir zaman bu dönemin bir noktasından kesip de: "Burada ispanyolca doğmuştur“ diyemeyiz.

1. GLOSAS EMILIANENSES

2. Glosalar nedir? SUSO MANASTIRI . Kökeni 574 yılında La Rioja topraklarında ölen keşiş Emiliano'nun kabri etrafında kurulmuş vizigot manastırına dayanır. Glosalar burada yazıldı ve ayrıca mozarabe ve romalıların duvarları himayesinde, Gonzalo de Berceo 13. yüzyılın başlarında İspanyol dilinin ilk şairi oldu. GLOSAS EMILIANENSES burada yazıldılar.

3. İspanyol Dili Sözlüğü'nün gösterdiği tüm anlamlar arasında bizi ilk ilgilendiren şudur: 1. f. (dişi bir kelime) Anlaması çok zor olan bir metnin açıklaması veya yorumudur. (Latince kökenli glossa kelimesinden gelir, açıklanması gereken belirsiz kelime, ve Yunanca'dan dil anlamına gelen γλῶσσα kelimesinden gelir). İSPANYOL DİLİ SÖZLÜĞÜ Yirmi ikinci basım g l o s a a

4. Niçin GLOSAS EMILIANENSES olarak adlandırılıyorlar? • Glosas Emilianensesler bu latince metindeki söz dizimsel, morfolojik ve kelime dağarcığına dair zorlukları çözümlemek amacıyla 11. yüzyılda " Aemlianensis 60 " adlı el yazması kitabında yazılmış cümle arası ve sayfa kenarına yazılan notlardır. • Şu anda Madrid'deki (Real Academia de la Historia) Kraliyet Tarih Akademisi'nde muhafaza edilen bahsi geçen el yazması kitap San Millán (veya San Emiliano) Manastırı'nın kütüphanesinde bulunmuş ve böylece glosalara ve el yazmasına bu ad verilmiştir .

5. Şimdi Emilianense el yazmasındaki bazı glosaları görelim. • Bazılarına göre glosaların yazarı el yazması orjinal metni eğitim amaçlı bir materyal olarak kullanan ve kendi dilinde bilmediği en zor kelimeleri sözlüğe danışmak amacıyla not etmiş veya aklına gelen yorumları ya da en uzun cümlelerin çevirisini yazmış bir öğrencidir . • Diğerlerine göre ise vaaz veren bir rahibin vaazlarını hazırlamak için metni okurken kilise cemaatinin anlamasını sağlamak amacıyla metinde yazanları günlük dildeki kelimeleri kullanarak yaptığı açıklamalardan meydana gelmektedir. Bu glosaları kim yazdı? YAZAR:

6. Glosalar hangi dilde yazılmışlardır? Latince Baskça Roman Dili Binden fazla glosa ! Toplamda binden fazla olan Aemilianensis 60'ın glosaları üç dilde yazılmıştır : - Latince , - Roman Dili, - Baskça . • Latince yazılanlar tam olarak Latince değil doğal olarak bu dili açıklayan, günlük dil diye adlandırabileceğimiz bir Latince'yle yazılmışlardır . • Bu glosaların ikisi Baskça yazılmıştır, aynı zamanda kitaptaki İspanyolca fonetiğinin evriminde görülen baskça nitelikler bize bu kitabı yazan kişinin bir Baskça-Roman Dili bilingue (iki dilli) olduğunu gösterir. Bu durum bizi şaşırtmamalı, zira o dönemde La Rioja bölgesinde, şüphesiz San Millán'da, Baskça konuşuluyordu. • Kuşku götürmez bir şekilde Roman Dili'nde yazılmış olan glosaların sayısı yüzden fazladır. (Roman Dili demek "Latince'den türemiş bir dil" demektir.) Bazı durumlarda basit kelimelerden ibarettir ( trastorné ; uerterán ; seignale ... ), diğerlerinde ise söz dizimsel olarak bitişik cümleler kurulmuştur ( nos non kaigamus ; qui dat a los misquinos ... ) ve zaman zaman da alışık olunmayan bir şekilde cümleler uzamıştır.

7. Bunlar yarımadadaki Roman dilinin ve Baskça'nın ilk yazılı tanıklarıdır: ilk Baskça kelime ve cümleler, özellikle, yüzyıllar içerisinde şekillenen İspanya'daki Latince tüm diyalektlerin ilk cümleleri ve kelimeleridir. Dámaso Alonso'nun dediğine göre: Latince yavaş ve sürekli bir evrim sonucu İspanyolca'ya dönüşmüştür ve hiçbir zaman bu dönemin bir noktasından kesip de: "Burada ispanyolca doğmuştur“ diyemeyiz. ¿ Bu glosalar İspanyolca'nın doğuşunu mu oluşturuyor? Sakın bunu kaçırmayın!! Albendense veya Vigilano olarak adlandırılan Rioja el yazması kitaba göre dünya haritası bu şekilde tasavvur ediliyordu … ASYA AFRIKA AVRUPA ¡¡ HAYIR !!

8. Parşomen kağıtlarındaki yazıların burada gördüğünüz gibi bir kuş tüyüyle yazıldığını biliyor muydunuz? Şimdi bu glosalardan iki örnek görelim. İlki Roman dilinde yazılmış ve daha uzun. İkincisi ise Baskça kısa bir cümle . Ortaçağdaki el yazması kitaplarının parşomen kağıtları tabaklanmış deriden yapılırdı, yani, derideki tüyler temizlendikten sonra düzleştirilir ve gerdirilirdi. .

10. Metnin 72r. sayfasının transkripsiyonu

11. guec ajutuezdugu mus, frates,quia ideo christiani nos facti sumus ut semper de de ke futuro seculo nos cogitemus, et plus nos de ke pro anima quam pro corpore laboremus. Quia caro qui nostra paucis Glosa 42, Baskça Glosa - Guec ajutu ez dugu -yeterince yardım almıyoruz . Metindeki vaaz aynı zamanda cehenneme mahkum olmuş bir ruhun kurtuluşundan bahsetmektedir. Bu sayfada bahsettiğimiz Baskça ve ”nos non kaigamus”adlı Roman dilindeki glosa beraber bulunur. BASKÇA GLOSA

12. Metnin 68v. sayfasının transkripsiyonu.

13. Manastır kompleksinin uzandığı çok değerli filolojik araştırmanın meydana geldiği bu muhteşem vadi "İSPANYOLCA'NIN BEŞİĞİ"olarak adlandırılır.

14. Kaynakça : Glosas Emilianenses , C.Garcia Turza / M.A.Muro El nacimiento del castellano , J. Mangado Martínez Glosas Emilianenses , J.A. Nieto Viguera Fotoğraflar : R. Nieto y P.Benito Müzik : Serenade, Isaac Stern Daha fazla bilgi için : GLOSAS EMILIANENSES Türkçe'ye çeviren : Nilüfer Yazıcıoğlu. Tasarım, gerçekleştirme ve montaj GONZALO DE BERCEO KÜTÜPHANESİ Fin de la presentación