4. SEJARAH PETEMPATAN AWAL
Zaman dahulu manusia hidup secara
nomad(berpindah randah) utk mencari
makanan dengan memburu binatang dan
mencari buah.
8000 S.M hidup mula berubah kerana
mereka pandai menternak binatang dan
menanam tanaman. Ia menyebabkan
mereka menetap di sesuatu tempat.
5. Petempatan
awal(lembangan
sungai)di dunia ialah:
Lembangan Sungai TigrisEuphrates(Mesopotamia)
Lembangan Sungai Nil
Lembangan Sungai Indus
Lembangan Sungai Hwang He.
8. PETEMPATAN AWAL DI MALAYSIA
Tapak
petempatan awal bermula di
gua, bukit, pinggir
pantai, delta, muara sungai dan tanah
pamah.
Contoh: Gua Niah,Sarawak , Kota
Tampan Perak, Kesultanan Melayu
Melaka di Sungai Melaka, Lembah
Bujang Kedah dan Kerajaan Johor
Lama di Sungai Johor.
10. FAKTOR PEMILIHAN SESUATU PETEMPATAN
a)
b)
c)
d)
Gua kerana selamat dari musuh dan binatang
buas.
Lembah dan muara sungai kerana kawasannya
subur dan sesuai untuk menanam dan menternak
binatang serta air sungai digunakan utk mengairi
tanaman dan kegunaan domestik
Tanah pamah pula sesuai utk bina petempatan
Sungai dapat menyediakan jalan pengangkutan
air.
12. PETEMPATAN LUAR BANDAR
Faktor penentu tapak:
1. Bentuk muka bumi
a. Tanah pamah yang rata yg
memudahkan pembinaan petempatan
dan aktiviti pertanian seperti
padi, nanas, kelapa dan sayursayuran. Contoh: Dataran
Kedah, Dataran Perlis, Dataran
Kelantan.
b. Kawasan tanah beralun sesuai
dijalankan penanaman getah, kelapa
13. Kawasan yg rendah , bersaliran buruk
dan mudah banjir tidak sesuai utk
petempatan. Contoh : kawasan
berpaya. Jika petempatan dibina di
kawasan ini, ia perlu dibina di atas
tetambak sungai.
Kawasan tanah tinggi yg berhutan tebal
tidak sesuai utk membina petempatan
dan pertanian. Namun kawasan lembah
di tanah tinggi sesuai di tanam tanaman
hawa sederhana , teh dan buahbuahan. Cth: Tanah Tinggi Cameron
dan Kundasang Sabah)
14. 2. Tanih
a.
tanih yg subur utk pertanian
seperti tanih aluvium sesuai utk
padi. Contoh di Dataran Sungai
Rajang dan Dataran Kedah Perlis.
15. 3. Sumber air
a) Untuk kegunaan domestik seperti
minum, mandi, memasak dan mencuci
pakaian.Selain itu ia dapat diguna
untuk mengairi tanaman. Contoh:
Sungai Pahang, Sungai Kelantan dan
Sungai Perak.
b) Sungai juga membekal sumber protein
iaitu ikan kepada penduduk yang tinggal
di situ..
16. 4. Ketersampaian(mudah utk sampai ke
sesuatu tempat)
a. Petempatan luar bandar biasanya
terletak berhampiran dengan jalan
raya, pinggir pantai dan sungai. Cth:
kampung Merang dan Kampung Penarik
di Terengganu terletak di tepi pantai.
b. Sungai boleh dijadikan cara
pengangkutan bagi petempatan di
pedalaman Sabah, Sarawak dan Pahang.
17. 5. Kegiatan ekonomi
a. Kegiatan ekonomi seperti
pertanian, perlombongan, perikanan
menggalakkan petempatan luar
bandar. Cth: Kuala Besut di
Terengganu, Kuala Sedili di Johor
dan Mukah di Sarawak yg menjadi
kampung nelayan.
18. 6. Dasar kerajaan
a. Rancangan kerajaan juga
menggalakkan petempatan luar
bandar seperti FELDA. Ia merupakan
petempatan terancang yang baru.
b. Contoh: Felda Jengka di
Pahang, Felda Gugusan Sahabat di
Sabah. Penduduk menjalankan
kegiatan penanaman getah dan
kelapa sawit.
19. JENIS-JENIS POLA PETEMPATAN LUAR BANDAR
1.
a.
i.
ii.
iii.
iv.
Pola petempatan berselerak
Ciri-ciri:
bangunan atau rumah dibina jauh
antara satu sama lain.
Susun atur rumah berselerak
Dapat dihubungi melalui jalan raya
dan lorong jalan kaki
Terdapat di kawasan kebun
kecil, dusun dan sawah padi.
20. Pola petempatan berjajar
Ciri-ciri:
Rumah atau bangunan dibina
selari sepanjang sungai, jalan
raya, parit, tali
air, pantai, landasan kereta
api, lereng bukit dan pinggir
kawasan sawah padi.
Juga dikenali sebagai
petempatan linear.
2.
21. 3. Pola petempatan berpusat
a. Ciri-ciri:
i.
Rumah dan bangunan yg banyak
, dibina rapat-rapat dan padat.
ii. Mempunyai tanda panduan seperti yg
terdapat di simpang jalan yg
mempunyai tempat
ibadat, sekolah, kedai atau pejabat
pos.
22. 4. Pola petempatan berkelompok
a. Ciri-ciri:
i.
Bangunan dan rumah kurang padat
dari petempatan berpusat.
ii. Tiada tanda panduan yang nyata
seperti pola berpusat.
iii. Terdapat di muara sungai, simpang
jalan dan jalan kereta api.
iv. Contoh: Kawasan FELDA – Jengka
Tigasegi di Pahang
23. FUNGSI PETEMPATAN LUAR BANDAR
1.
2.
3.
Petempatan yg terletak di kawasan
pertanian seperti padi akan berkaitan
dengan pengeluaran padi.
Kawasan yg ditanam kelapa sawit dan
getah akan berfungsi sebagai pusat
pengumpulan hasil getah asli dan
minyak sawit.
FELDA berfungsi sebagai pengeluar
minyak sawit dan pusat pemprosesan
kelapa sawit.
24. 4. Jika terdapat kedai, klinik atau sekolah,
ia berfungsi bagi menyediakan
perkhidmatan utk memenuhi keperluan
penduduk.
5. Berfungsi sebagai pusat pentadbiran
secara kecil-kecilan(penghulu atau
penggawa)
6. Berfungsi sebagai pusat pengeluaran
hasil dari sungai , laut dan tasik.
7. Berfungsi sebagai pangkalan perahu
tambang atau feri bagi petempatan yg
terletak di sepanjang pantai
25. LATIHAN
1.
Senaraikan nama petempatan awal
dunia.
2. Apakah pola petempatan yang
terdapat di luar bandar?
3. Mengapakah FELDA diperkenalkan
di Malaysia?
