1. The Green House Effect
nh h ng c a hi u ng nhà kính n
môi tr ng
n có bao gi t h i hi u ng nhà kính là cái gì ch a, sau khi c xong bài này b n s bi t
chính xác th nào là hi u ng nhà kính và s nh h ng c a nó n môi tr ng mà chúng ta
ang s ng.
Hi u ng nhà kính là gì?
Nhi t b m t trái t c t o nên do s cân b ng gi a n ng l ng m t tr i n b
t trái t và n ng l ng b c x c a trái t vào kho ng không gian gi a các hành tinh.
ng l ng m t tr i ch y u là các tia sóng ng n d dàng xuyên qua c a s khí quy n.
Trong khi ó, b c x c a trái t v i nhi t b m t trung bình +16oC là sóng dài có n ng
ng th p, d dàng b khí quy n gi l i. Các tác nhân gây ra s h p th b c x sóng dài
trong khí quy n là khí CO2, b i, h i n c, khí mêtan, khí CFC v.v...[2]
" t qu c a s c a s trao i không cân b ng v n ng l ng gi a trái t v i không
gian xung quanh, d n n s gia t ng nhi t c a khí quy n trái t. Hi n t ng này di n
ra theo c ch t ng t nh nhà kính tr ng cây và c g i là Hi u ng nhà kính".
gia t ng tiêu th nhiên li u hoá th ch c a loài ng i ang làm cho n ng khí CO2
a khí quy n t ng lên. S gia t ng khí CO2 và các khí nhà kính khác trong khí quy n trái
t làm nhi t trái t t ng lên. Theo tính toán c a các nhà khoa h c, khi n ng CO2
trong khí quy n t ng g p ôi, thì nhi t b m t trái t t ng lên kho ng 3oC. Các s li u
nghiên c u cho th y nhi t trái t ã t ng 0,5oC trong kho ng th i gian t 1885 n
1940 do thay i c a n ng CO2 trong khí quy n t 0,027% n 0,035%. D báo, n u
không có bi n pháp kh c ph c hi u ng nhà kính, nhi t trái t s t ng lên 1,5 - 4,5oC
vào n m 2050 [6].
Vai trò gây nên hi u ng nhà kính c a các ch t khí c x p theo th t sau: CO2 =>
CFC => CH4 => O3 =>NO2. S gia t ng nhi t trái t do hi u ng nhà kính có tác ng
nh m t i nhi u m t c a môi tr ng trái t.
Gi i thi u:
Hi u ng nhà kính nh h ng n nhi u l nh v c c a cu c s ng chúng ta trên hành
tinh này. N u không có hiêu ng nhà kính thì khí h u c a trái t s khô và l nh giá. Khí
Hi u ng nhà kính Trang 1

2. The Green House Effect
u c a trái t thay i do nh ng ho t ng c a con ng i u này ã nh h ng n
thành ph n hóa h c c a khí quy n qua vi c làm t ng khí nhà kính(greenhouse gases) mà
ch y u là cacbon dioxit, metan, nit oxit(N2O). Trái t ã t n t i kho ng 4,65 t n m và
khí h u trên hành tinh này ã nhi u l n thay it nóng sang l nh. Nhi t trung bình
a b m t trái t kho ng 15°C(59°F). Trong su t th k v a qua nhi t trung bình ã
ng lên 6°C [4]. u này là do nhi u y u t m t trong nh ng y u t ó là cu c cách
ng công nghi p. Chúng ta b t u làm cho khí h u thay i qua vi c áp d ng các thành
qu c a khoa h c k thu t vào nông nghi p. Tr c khi x y xa cu c cách m ng công
nghi p con ng i ch th i vào khí quy n m t l ng khí r t nh , vi c t các nhiên li u
hóa th ch, phá r ng và s gia t ng dân s , chúng ta ã làm thay i khí h u trái t b ng
vi c làm gia t ng l ng dioxit cacbon trong khí quy n. L ng cacbon dioxit t ng kho ng
25% trong khí quy n ngh a là có kho ng 270-280 ph n tri u trong 250 n m tr c, và
ngày nay có kho ng 350 ph n tri u [1]. Cái tên hi u ng nhà kính c g i b i vì khí
quy n có vai trò gi ng nh mái nhà th y tinh và b c t ng c a ngôi nhà xanh. hi u
c th nào là hi u ng nhà kính chúng ta ph i b t u t nh ng khái ni m c b n.
Hi u ng nhà kính nh h ng nh th nào?
Hi u ng nhà kính Trang 2

3. The Green House Effect
Hi u ng nhà kính là s m lên c a t ng th p h n c a khí quy n và b m t trái tb i
t quá trình ph c t p có liên quan n các khí, ánh sáng m t tr i và các h t có m t
trong khí quy n. N ng l ng t m t tr i chi ph i th i ti t và khí h u trái t. M t ph n
ng l ng truy n t m t tr i c trái t h p th và ph n x l i m t ph n vào không
gian.Có m t s lo i khí c bi t trong l p khí quy n c a trái t c g i là khí nhà
kính(h i n c, cacbon dioxit, và m t s khí khác), khí nhà kính b t gi n ng l ng
ng nhi t. Quá trình này t ng t nh các tia ánh sáng m t tr i xuyên qua nhà kính làm
ng nhi t bên trong [4]. Các b c x có b c sóng dài c gi i phóng khi quá trình
p th nhi t x y ra và các tia có b c sóng dài c ph n x tr l i, và có m t s tia
không th xuyên qua c l p ch a các khí nhà kính nên l p ch a các khí nhà kính tr
nên dày h n.
t khi b t u cu c cách m ng công nghi p, cacbon dioxit ã t ng lên n 30% trong
u khí quy n c a chúng ta [3]. Khi s t ng v t cacbon dioxit x y ra nó cho phép trái t
có th gi c các tia ph n x v i b c sóng dài và n u hàm l ng cacbon dioxit càng
ng thì kh n ng b t gi c a trái t c ng t ng u này gi i thích t i sao trái tl i m
n lên.
Các nhà khoa h c cho r ng nguyên nhân chính gây nên s t ng s l ng cacbon dioxit là
s t cháy nhiên li u d u m b i vì trong l ch s ch a h có ngu n n ng l ng nào
i gi i phóng nhi u cacbon dioxit nh là các lo i khí t ngày nay mà con ng i ang s
ng. Dù r ng s trao tr i ch t c a th c v t và quá trình phân h y c a các ch t h u c
th i ra cacbon dioxit g p 10 l n ho t ng c a con ng i, s gi i phóng cacbon dioxit là
hoàn toàn cân b ng trong nh ng th k tr c khi x y ra cu c cách m ng công nghi p mà
trong ó cacbon dioxit c h p th b i th c v t và id ng [4].
Khí nhà kính
Khí nhà kính c t o thành t các nguyên t c a cacbon(C), hydro(H), và oxy(O). Các
khí th c s có m t trong b u khí quy n và gây nh h ng n nhi t qua hi u ng nhà
kính là: h i n c,cacbon dioxit, metan và oxit nit . Các lo i h t có trong nhà kính là
ng, mu i than, và b i.
IN C= in c chi m s l ng ch u và r t quan tr ng trong các khí nhà
kính. Thêm vào ó là nh h ng tr c ti p c a h i n c nh là m t khí nhà kính, mây
Hi u ng nhà kính Trang 3

4. The Green House Effect
c hình thành t h i c có m t trong khí quy n và c ng nh h ng n quá trình
cân b ng nhi t c a trái t b ng vi c ph n x ánh sáng m t tr i(m t nh h ng có l i), và
vi c b t gi các b c x c c tím( nh h ng nhi t). Khi l ng khí nhà kính trong t ng khí
quy n t ng thì khí h u s b thay i và do ó l ng h i n c trong khí quy n c ng t ng
lên. Tuy nhiên, khi nhi t t ng, thì các y u t khí h u s thay i theo bao g m c l ng
in c trong khí quy n. Trong khi ó ho t ng c a con ng i không tr c ti p thêm
ts l ng h i n c áng k vào khí quy n. Lúc mà h i n ct nó là m t khí nhà
kính, s nóng lên toàn c u s t ng lên khi mà l ng h i n c t ng. Lo i nh h ng gián
ti p này g i là ph n h i tích c c [3].
CACBON DIOXÍT = Hi u ng nhà kính d n d n t ng thêm h m l ng cacbon dioxit trong
khí quy n, nhi u s thay i s x y ra, Nh ng i ta ã bi t, cacbon dioxit là m t trong
nh ng s n ph m c a quá trình hô h p. Và nó c ng óng m t vai trò c c k quan tr ng
trong quá trình quang h p c a các mô th c v t, và do ó nó s tr ng thái cân b ng và
không có v n nào n y sinh c . Khi quá trình công nghi p hóa n ra và s tàn phá
ng m t cách chóng m t thì hàm l ng cacbon dioxit t t t ng lên. Cacbon dioxit cho
phép các n ng l ng b c x i qua vào t ng khí quy n c a trái t, nh ng l p cacbon
dioxit óng vai trò nh m t b dò, th m dò b c x c c tím mà thông th ng phân tán vào
không gian. S t ng b c x c c tím d n d n làm nhi t c a qu t t ng 1/10 trong
các th p k g n ây. Và t nay tr i khí h u c a hành tinh trái t s b thay i[3].
. METAN = Metan c gi i phóng trong quá trình khai thác và v n chuy n than,khí t
nhiên, và d u m . S gi i phóng metan c ng x y ra trong quá trình phân h y các ch t
th i h u c trong các ng rác th i r n c a thành ph ,và nó c ng c phát sinh t gia
m và gia súc trong quá bài ti t c a chúng. Càng nhi u metan b gi i phóng vào khí
quy n thì tác ng c a hi u ng nhà kính càng t ng. M i phân metan b t gi n ng
ng nhi t g p 21 l n so v i cacbon dioxit [3].
OXÍT NIT = Oxit nit c gi i phóng trong quá trình s n xu t nông nghi p và trong
các ho t ng công nghi p, c ng nh trong quá trình t cháy các th i r n và nhiên li u.
i phân t oxit nit b t gi n ng l ng nhi t g p 270 l n so v i cacbon dioxit[5].
Hi u ng nhà kính Trang 4

5. The Green House Effect
nh h ng c a hi u ng nhà kính n môi tr ng t nhiên:
nh h ng c a hi u ng thì không t t cho chúng ta c ng nh cho môi tr ng t nhiên,
hi n t ng hi u ng nhà kính ã và ang x y ra, nh ng n u chúng ta không làm b t c
u gì ng n ch n hay làm ch m quá trình này, và sau ây có các gi thi t có th x y
ra v i trái t.
Nh ng bi u hi n c a hi u ng nhà kính
• T ng nhi t trung bình toàn c u.
• T ng nhi t c a id ng.
• T ng s l ng mây bao ph xung quanh trái t.
• Nhi t trái t t ng s làm tan b ng và dâng cao m c n c
bi n. Nh v y, nhi u vùng s n xu t l ng th c trù phú, các khu
ông dân c , các ng b ng l n, nhi u o th p s b chìm d i
c bi n.
• S nóng lên c a trái t làm thay i u ki n s ng bình th ng
a các sinh v t trên trái t. M t s loài sinh v t thích nghi v i
u ki n m i s thu n l i phát tri n. Trong khi ó nhi u loài b thu
p v di n tích ho c b tiêu di t.
• Khí h u trái t s b bi n i sâu s c, các i khí h u có xu
ng thay i. Toàn b u ki n s ng c a t t c các qu c gia b
xáo ng. Ho t ng s n xu t nông nghi p, lâm nghi p, thu h i
n b nh h ng nghiêm tr ng.
• Nhi u lo i b nh t t m i i v i con ng i xu t hi n, các lo i d ch
nh lan tràn, s c kho c a con ng i b suy gi m.
oán
• Nhi t toàn c u s t ng kho ng 3-5°C vào 2050
°
• Nhi t hai c c s t ng 5- 10 C(nhi t s thay it ng
xích o n 2 u c c, di n tích b m t càng nh s b nh
ng nhi u h n).
°
• B ng có tu i nh s bi n ng trong vòng 5 C (10000 n m)
°
• B ng có tu i l n s bi n ng trong vòng 9 C (100000 n m)
• N n phá r ng canh tác nông nghi p v n ch a gi m áng k
do ó nhi u h sinh thái b phá h y.
Hi u ng nhà kính Trang 5

6. The Green House Effect
Ng n ch n:
Hi u nhà kính có th làm t n h i r t l n n trái t n u chúng ta không hành ng
m. Các nhà khoa h c ã có g ng ngh ra nh ng bi n pháp làm gi m s nh h ng c a
hi u ng nhà kính b ng cách gi m s l ng nhiên li u ang dùng trên th gi i hi n nay.
Sau ây là m t s ý t ng mà chúng ta ã ngh n b o v môi tr ng và làm gi m i
nh h ng c a hi u ng nhà kính trên hành tinh này.
1. Tìm ra ph ng th c v n chuy n khác. Ví d nh dùng chung xe c v i gia ình và
n bè,h n ch s d ng các ph ng ti n c gi i thay vào ó có th i b hay c i
xe p.
2. Tái s d ng l i nh ng gì có th dùng c. Ho c là phát ng phong trào tái s
ng các v t d ng v n còn h u ích ho c chính b n phát ng n u b n ã ngh n
u này.
3. Báo cáo v i các t ch c có th m quy n và av n ra th o lu n s m d n lên
a trái t là v n c n c quan tâm.
u m i ng i trong th gi i nh bé này ã nh n th c c hi u ng nhà kính là gì,
và v n này quan tr ng nh th nào, và n u có m t c h i tuy t v i nào ó là cho v n
này c gi i quy t. Tôi hy v ng bài vi t c a mình s m to m t cho m i ng iv
n l n nh t mà th gi i ang ph i i m t hi n nay.
Tài li u tham kh o
1. Gaffney, Jody. Accessed 12/1/01, Friends of the Earth Ireland Earth Watch.
2. University of Oregon. Accessed 12/1/01, The Green House Effect.
3. Renewingindia.org. Accessed 12/1/01, Green House Gases: An overview.
4. Crystal, Ellie. Accessed 11/25/01. The Green House Effect.
5. Accessed 11/23, The Green House Effect.
6. Accessed 11/23, Green House Effect/Global Warming.
Hi u ng nhà kính Trang 6