1. üëá üóá èÝëáôå íá ìÜèåôå ãéá ôçí ÅÑÃÁÔÉÊÇ ÍÏÌÏÈÅÓÉÁ êáé ôï áöåíôéêü óáò äå èá ‘èåëå íá îÝñåôå
“ ...Ç ÷ñçóéìüôçôá ôçò ãíþóçò
ôïõ ðüóï “åêôüò íüìïõ” åßíáé óôçí
ðñáãìáôéêüôçôá ç
åñãáóéáêÞ ó÷Ýóç Ýãêåéôáé óôï
íá áñ÷ßóïõìå íá ðáßñíïõìå
áíÜðïäåò ìå ô’ áöåíôéêÜ, íá
äéá÷Ýåôáé ìéá ôóáíôßëá êáé
áðñïèõìßá. Ôï íá ãíùñßæïõí ïé
åñãáæüìåíïé ôá “äéêáéþìáôá” ôïõò
(óôï âáèìü âÝâáéá ðïõ
åßíáé êáé äéáôåèéìÝíïé íá ôá
äéåêäéêÞóïõí) åßíáé êÜôé ðïõ
öïâßæåé ôá áöåíôéêÜ.
Ç ïñãÞ ãéá ôçí åêìåôÜëëåõóç åßíáé
êÜôé ðïõ äñá ãéá ðïëý êáéñü
õðüãåéá ðñéí îåóðÜóåé,
óõóóùñåýåôáé áðü ìÝñá óå ìÝñá
êáé áðü äïõëåéÜ óå äïõëåéÜ...”
üëá üóá èÝëáôå íá ìÜèåôå ãéá ôçí
ÅÑÃÁÔÉÊH
ÍÏÌÏÈÅÓIÁ
êáé ôï áöåíôéêü óáò äå èá ‘èåëå íá îÝñåôå
ÁèÞíá, MÜçò 2006

3. Ôï Ýíôõðï áõôü ìïéñÜæåôáé ÷Ýñé ìå ÷Ýñé
÷ùñßò áíôßôéìï óå ÷þñïõò åñãáóßáò.
¸÷åé âãåé óå 3000 áíôßôõðá êáé ìüëéò
åîáíôëçèåß óêïðåýïõìå íá ôï
îáíáôõðþóïõìå.
ÌÝ÷ñé ôüôå, åßíáé ü÷é ìüíï åëåýèåñç
áëëÜ êáé áíáãêáßá ç áíáôýðùóÞ ôïõ
êáé ç äéÜäïóç ôïõ áðü üðïéïí êáé
üðïéá ôï âñÞêå ÷ñÞóéìï.
Ôï êüóôïò ôçò åêôýðùóçò ôï ìïéñáóôÞêáìå
üóïé êáé üóåò óõììåôÝ÷ïõìå óôçí Ýêäïóç.
Ìðïñåßôå åðßóçò íá ôï âñåßôå óôïõò ðáñáêÜôù ðïëéôéêïýò ÷þñïõò:
Áõôïäéá÷åéñéæüìåíï óôÝêé ¢íù - ÊÜôù Ðáôçóßùí, ÍÜîïõ 75 & ÊñáóóÜ, Ðë. ÊïëéÜôóïõ
Forum Áëâáíþí Ìåôáíáóôþí, Óð. Ôñéêïýðç 43, ÅîÜñ÷åéá
Èåñóßôçò, ÷þñïò ñáäéïõñãßáò êáé áíáôñïðÞò, ÍÝóôïñïò & Åõáããåëßóôñéáò, ºëéïí
Villa Amalias, Á÷áñíþí êáé ×åûäåí, Ðë. Âéêôùñßáò
Áõôïäéá÷åéñéæüìåíï ÓôÝêé - ÊáôÜëçøç Santa Barbara, Çë. Óôáèìüò ¢íù Ðáôçóßùí
ÐáñÝìâáóç Êáôïßêùí ÖéëïððÜððïõ, Êïõêáêßïõ, Ðåôñáëþíùí, Èçóåßïõ,
Èåññéêëåéäþí 20, Á. ÐåôñÜëùíá
Åëåõèåñéáêü ÓôÝêé “ÐéêñïäÜöíç”, Áã. Âáóéëåßïõ & Ð.Ð. Ãåñìáíïý 22, Ìðñá÷Üìé
ÑåóÜëôï, áõôïïñãáíùìÝíïò ÷þñïò áëëçëåããýçò êáé ñÞîçò, Åñìïý 9, Êåñáôóßíé
Åðßóçò âñßóêåôáé óå çëåêôñïíéêÞ ìïñöÞ óôï internet óôç äéåýèõíóç www.disobey.net

4. ðñïëïãïò
ÐÑÏÓËÇØÇ kai ÓÕÌÂÁÓÅÉÓ
( ðåñéexomena
7
17
)
Ðñéí ôçí ðñüóëçøç. Áããåëßåò êáé óõíÝíôåõîç. 17
Ç ðñþôç äéÜêñéóç, âÜóåé ôçò «öýóçò ôçò åñãáóßáò». 17
Ç ðñüóëçøç 18
H óýìâáóç åîáñôçìÝíçò åñãáóßáò 18
Ç óýìâáóç åîáñôçìÝíçò åñãáóßáò áïñßóôïõ ÷ñüíïõ 19
Ç óýìâáóç åîáñôçìÝíçò åñãáóßáò ïñéóìÝíïõ ÷ñüíïõ 19
Ç óýìâáóç Ýñãïõ 20
Ðþò êáèïñßæåôáé ôï ýøïò ôçò áìïéâÞò 21
ÙÑÁÑÉÁ ÊÁÉ ÁÌÏÉÂÅÓ 23
ÐåíèÞìåñç åñãáóßá 23
Íüìéìï êáé óõìâáôéêü ùñÜñéï, õðåñùñßåò 23
Åëáóôéêü ùñÜñéï (äéåõèÝôçóç ôïõ ÷ñüíïõ åñãáóßáò) 25
Åñãáóßá óå åìðïñéêÜ êáôáóôÞìáôá 27
Õðïëïãéóìüò ùñïìéóèßïõ êáé õðåñùñéáêÞò áìïéâÞò 28
ÌåñéêÞ áðáó÷üëçóç 29
ÁóöÜëéóç êáé Ýíóçìá óôç ìåñéêÞ áðáó÷üëçóç 30
Åñãáóßá ôéò ÊõñéáêÝò êáé ôéò õðï÷ñåùôéêÝò áñãßåò 31
ÇìÝñåò áñãßáò 32
Íõ÷ôåñéíÞ åñãáóßá 32
ÔáêôéêÝò áðïäï÷Ýò 33
×ñüíïò êáé ôñüðïò ðëçñùìÞò ìéóèïý 33
ÊáèõóôÝñçóç ðëçñùìÞò ìéóèïý – Åðßó÷åóç åñãáóßáò 34
Äþñá ãéïñôþí 35
ÐáñáãñáöÝò óôéò ïéêïíïìéêÝò ìáò áîéþóåéò 36
ÁÄÅÉÅÓ 37
ÅôÞóéá êáíïíéêÞ Üäåéá – Åðßäïìá Üäåéáò 37
Ðßíáêåò çìåñþí Üäåéáò 39
¢äåéá ãÜìïõ - ãÝííçóçò ðáéäéïý 43
¢äåéá ìçôñüôçôáò 43
¢äåéá èçëáóìïý êáé öñïíôßäáò ðáéäéþí 43
ÃïíéêÞ Üäåéá áíáôñïöÞò ðáéäéþí 44
¢äåéá ìïíïãïíåúêþí ïéêïãåíåéþí 45
¢äåéá ãéá áóèÝíåéá ìåëþí ôçò ïéêïãÝíåéáò 45
¢äåéá áðïõóßáò ãéá åðßóêåøç óôï ó÷ïëåßï 45
ÌåéùìÝíï ùñÜñéï ãïíÝùí ìå ðáéäéÜ ðïõ Ý÷ïõí åéäéêÜ ðñïâëÞìáôá 45

5. ÅéäéêÞ ðñïóôáóßá åñãáæïìÝíùí ãïíÝùí 45
¢äåéá ëüãù èáíÜôïõ óõããåíïýò 46
¢äåéá ìáèçôþí - óðïõäáóôþí ãéá åîåôÜóåéò 46
¢äåéá ÷ùñßò áðïäï÷Ýò 46
Ïé íÝïé íüìïé åßíáé åäþ 40
ÙñÜñéï êáôáóôçìÜôùí – ÄïõëåéÜ ôçí ÊõñéáêÞ 40
Åëáóôéêü ùñÜñéï – ôæÜìðá õðåñùñßåò 40
ËÕÓÇ ÓÕÌÂÁÓÇÓ ÅÑÃÁÓÉÁÓ
(áðüëõóç, ðáñáßôçóç êëð) 47
Áðüëõóç óå ðåñßðôùóç áðï÷Þò áðü ôçí åñãáóßá 47
Áðáãïñåýóåéò áðüëõóçò 49
¸ãêõñç êáé Üêõñç áðüëõóç 49
ÂëáðôéêÞ ìåôáâïëÞ ôùí üñùí åñãáóßáò 51
Õðåñçìåñßá åñãïäüôç 52
Ç áðïæçìßùóç áðüëõóçò 53
Ðßíáêáò áðïæçìßùóçò õðáëëÞëùí óå ðåñßðôùóç áðüëõóçò 56
Ðßíáêáò áðïæçìßùóçò åñãáôïôå÷íéôþí óå ðåñßðôùóç áðüëõóçò 56
Åðßäïìá áíåñãßáò 59
Ðáñï÷Þ åðéäüìáôïò 59
ÁíáóôïëÞ åðéäüìáôïò áíåñãßáò 60
ÁÓÖÁËÉÓÇ ÊÁÉ ÅÍÓÇÌA 61
ÁÓÈÅÍÅÉÁ êáé ÁÔÕ×ÇÌÁ 63
ÓõíÝðåéåò áðü ôçí áóèÝíåéá óôç óýìâáóç åñãáóßáò 63
Áðïäï÷Ýò êáôÜ ôï ÷ñüíï áðïõóßáò ëüãù áóèÝíåéáò 64
Óõíäõáóìüò õðï÷ñåþóåùí ÉÊÁ êáé åñãïäüôç 64
Äåí äéêáéïýìáóôå ðÜíôá åðßäïìá áóèÝíåéáò áðü ôï ÉÊÁ 65
Åðßäïìá áóèÝíåéáò 66
×ñïíéêÞ äéÜñêåéá ôïõ åðéäüìáôïò áóèÝíåéáò 66
ÄéêáéïëïãçôéêÜ ãéá ôï åðßäïìá áóèÝíåéáò 67
Åñãáôéêü áôý÷çìá 67
ÔÁ ÄÉÊÁÓÔÇÑÉÁ 70
ÐËÇÑÏÖÏÑÉÅÓ ÃÉÁ ÔÇÍ ÅÑÃÁÔÉÊÇ ÍÏÌÏÈÅÓÉÁ
ÊÁÉ ÔÉò ÓÕËËÏÃÉÊÅÓ ÓÕÌÂÁÓÅÉÓ 71
ðáñáñôçìá 73
êýêëïé áãþíùí: “ôï åñãïôÜîéï” 73
êýêëïé áãþíùí: “ðñùôïâïõëßá äñÜóçò åíÜíôéá
óôçí “áðåëåõèÝñùóç” ôïõ ùñáñßïõ” 76

6. é áðü óåò ðïõ
åßíá ß
êüíåò á êáé áö
Ïé åé ëçô
êüë ÷ïõí
áõôï éñïýò Ý ðü é
êá
êáôá öïñÞóå
éá åò êá
ï íåò ïìÜä ò êáé
á
êõêë ãáíùìÝ çò áèÞí
áõô ïïñ ôåò ô
êüôç
ëïãé
óõë êçò. å
ëïíß éóôÞêáì
åóóá å
ôçò è á ôá äáí âéâëßá.
êßôó êáé
Ôá ó ñéïäéêÜ
ðå
áðü

7. ðñïëïãïò
...Êáé ãéáôß íá áó÷ïëçèïýìå ìå ôïõò íüìïõò;
Ôï êýñéï ìÝñïò ôçò ðáñïýóáò Ýêäïóçò áíáöÝñåôáé óôçí åñãáôéêÞ íïìïèåóßá, äçëáäÞ óôïõò
íüìïõò ðïõ äéÝðïõí êáé êáèïñßæïõí áõôÞí ôçí êåíôñéêÞ ó÷Ýóç åêìåôÜëëåõóçò, ôçí åñãáóßá.
Ïé Üíèñùðïé ðïõ âñåèÞêáìå ãéá ôçí Ýêäïóç âñéóêüìáóôå ìÝóá óôá «ãñáíÜæéá» ôçò
ðáñáãùãÞò êáé óõíåðþò ìéëÜìå êáé ìÝóá áðü åìðåéñßåò êáé âéþìáôá êáé ü÷é áðëÜ èåùñçôéêÜ
êáé áðïóôáóéïðïéçìÝíá.
ÊáôÜ ôç ãíþìç ìáò, ïé íüìïé Ýñ÷ïíôáé áðü ôç ìßá íá äéåõèåôÞóïõí ôç óýãêñïõóç ìåôáîý
åñãáôþí êáé áöåíôéêþí, êáé áðü ôçí Üëëç áíôéêáôïðôñßæïõí ôçí éóïññïðßá äõíÜìåùí ìåôáîý
ôïõò. Óôéò ìÝñåò ìáò ç æõãáñéÜ óáöþò ãÝñíåé ðñïò ôçí ìåñéÜ ôùí áöåíôéêþí, ðñÜãìá ôï ïðïßï
áðïôõðþíåôáé êáé óôç íïìïèåóßá. ÅðéðëÝïí ïé íïìïèÝôåò âñßóêïíôáé óôçí ðëåõñÜ ôùí
áöåôéêþí, Ýôóé ïé íüìïé ãßíïíôáé ðÜíôá ðñïò üöåëïò áõôþí.
Ï íüìïò åßíáé Ýíá ðëáßóéï äéêáéùìÜôùí êáé õðï÷ñåþóåùí ðïõ äéáìïñöþíåôáé óôç ëïãéêÞ
ôçò ðïëéôéêÞò åêðñïóþðçóçò êáé óõíáßíåóçò. Åßíáé ôñüðïò ïñãÜíùóçò ôçò êïéíùíßáò “áðü ôá
ðÜíù”. ¸÷åé Üìåóç ó÷Ýóç áëëçëåðßäñáóçò ìå ôéò êïéíùíéêÝò óõíèÞêåò êáé ôéò çèéêÝò áîßåò
ðïõ êõñéáñ÷ïýí, üðùò ãéá ðáñÜäåéãìá ôï äéêáßùìá ôçò éäéïêôçóßáò. Ìå áõôüí ôïí ôñüðï
êáôáóêåõÜæåôáé áðü ôï êõñßáñ÷ï ðïëéôéêü óýóôçìá êáé ôéò êïéíùíéêÝò ôÜîåéò ðïõ ôï Ý÷ïõí
åöåýñåé. Äéáìïñöþíåé ðáñÜëëçëá êáé ôçí êáèçìåñéíÞ óõìâßùóç ôùí áíèñþðùí, ïñßæïíôáò
ó÷Ýóåéò êáé óõìðåñéöïñÝò, “õðï÷ñåþóåéò êáé äéêáéþìáôá”.
Ùò íïìéêü óýóôçìá ãåíéêþí êáé áöçñçìÝíùí êáíüíùí ðïõ äéåõèåôïýí ôç óõíýðáñîç ìáò ìå
ôïõò Üëëïõò, ãßíåôáé áíôéëçðôü üôé åëÜ÷éóôïé ôçñïýíôáé êáôÜ ãñÜììá êáé õðÜñ÷ïõí ãéá íá
ñõèìßæïõí ôïí Ýëåã÷ï ôçò ðáñáâáôéêüôçôáò êáé ôçí êñáôéêÞ ãñáöåéïêñáôßá ðïõ ãåííÜåé. Ïé
íüìïé åêöñÜæïõí êïéíùíéêïýò óõó÷åôéóìïýò áêüìç êáé ôùí åîïõóéáóôéêþí äõíÜìåùí åíôüò
ôïõ êñÜôïõò ðïõ ðñïóðáèïýí êÜèå öïñÜ íá áðïäåéêíýïõí ôï êýñïò ôïõò óáí ðïëéôéóìÝíïé,
äßêáéïé, áíèñùðéóôéêïß, öéëåñãáôéêïß êëð.
ÁíáöÝñïõìå äõï ðïëý êïéíÜ ðáñáäåßãìáôá áðü ôçí åñãáôéêÞ íïìïèåóßá: Áðü ôç ìßá ôï
7ùñï áíôß ôïõ 8ùñïõ ðïõ åöáñìüæåôáé åèéìéêÜ óôéò ïéêïäïìÝò, ÷ùñßò íá áíáöÝñåôáé ñçôÜ
óáí íüìïò- êáôåêôçìÝíï áðü Ýíá äõíáìéêü åñãáôéêü êßíçìá. Áðü ôçí Üëëç ïé áðëÞñùôåò
õðåñùñßåò, ïé áëëáãÝò ùñáñßùí ÷ùñßò åíçìÝñùóç ôçò åðéèåþñçóçò åñãáóßáò êáé ÷ùñßò ôç
óõíáßíåóç ôïõ åñãáæüìåíïõ, ç ðáñáâßáóç ôïõ íüìïõ áðü ôçí ðëåõñÜ ôùí áöåíôéêþí.
Äéåõêñéíßæïõìå üôé äåí ìéëÜìå ãéá ðáñáíïìßá ðïõ áí áðïêáëõöèåß èá ôéìùñçèåß, áëëÜ ãéá ôçí
áðáîßùóç ôïõ ßäéïõ ôïõ êñÜôïõò áðÝíáíôé óôïõò íüìïõò ðïõ øçößæåé.
Ôá åñãáôéêÜ “äéêáéþìáôá” üìùò äåí ðñÝðåé íá ðåñéìÝíïõìå íá âåëôéùèïýí áðü ôï êñÜôïò-
”ðñïóôÜôç” ìáò, åíþ áíôßèåôá ìðïñïýí íá ÷åéñïôåñåýóïõí áðü ôç äéêÞ ìáò áíï÷Þ êáé
áäéáöïñßá áðÝíáíôé óôéò äéáèÝóåéò ôùí áöåíôéêþí. ¸ôóé ç åñãáôéêÞ íïìïèåóßá äåí åßíáé êÜôé
7

8. ôüóï ãåíéêü êáé áöçñçìÝíï, áëëÜ åßíáé åðéöïñôéóìÝíç ìå êÜôé ðïëý óçìáíôéêü ãéá
ô’áöåíôéêÜ: ôçí äéáôÞñçóç ôçò êïéíùíéêÞò åéñÞíçò êáé ôïí êáôåõíáóìü ôùí ôáîéêþí
óõãêñïýóåùí. Ìðïñåß ïé íüìïé ôïõò íá åßíáé ÷ñÞóéìïé üóï ìáò âïçèïýí íá äéåêäéêïýìå
áõôü ðïõ ïñßæåôáé þò áõôïíüçôï- êáëýôåñïé ôñüðïé ðþëçóçò ôçò åñãáôéêÞò ìáò äýíáìçò.
Ï íüìïò åßíáé êÜôé ðïõ ìðïñåß íá áíáôñáðåß ðñïò üöåëüò ìáò ìÝ÷ñé êáé ôçí ôåëéêÞ êáôÜñãçóÞ
ôïõ. Áí ôï áöåíôéêü äå öïâÜôáé ôï íüìï, áò ìÜèïõìå íá ìçí ôï öïâüìáóôå êé åìåßò. Áò
ðñïóðáèÞóïõìå íá äéåêäéêÞóïõìå áðü ô’ áöåíôéêÜ ëßãá áð’ áõôÜ ðïõ êáèçìåñéíÜ ìáò
êëÝâïõí.
¼ëïé ëßãï Þ ðïëý áíôéëáìâÜíïíôáé ôçí åêìåôÜëëåõóç, áëëÜ ü÷é ôï âáèìü óôïí ïðïßï ôçí
õößóôáíôáé óå ó÷Ýóç áêüìá êáé ìå ôçí êáôáðÜôçóç ôùí “íïìßìùí äéêáéùìÜôùí” óôçí
åñãáóßá. ÄçëáäÞ ìðïñåß íá õðÜñ÷åé ìéá áßóèçóç áäéêßáò ðïõ áöïñÜ óôç ó÷Ýóç êïýñáóçò -
áìïéâÞò, “áõôïèõóßáò” (õðåñùñßåò êëð) - áíáãíþñéóçò, èéãìÝíçò áîéïðñÝðåéáò ê.á., ìå ôçí
ôåëåõôáßá íá åßíáé ìÜëëïí áõôÞ ðïõ ìðïñåß íá ïäçãÞóåé êáé óôéò ðéï åêñçêôéêÝò êáôáóôÜóåéò.
¼ìùò üëá áõôÜ óõíÞèùò ìÝíïõí óôï åðßðåäï ôùí “ïéêïãåíåéáêþí” ó÷Ýóåùí åñãáæüìåíïõ -
áöåíôéêïý, øõ÷ïëïãéêÜ ðáñüìïéåò ìå ôéò ó÷Ýóåéò ãïíÝùí - ðáéäéþí, äáóêÜëùí - ìáèçôþí,
äéá÷åéñßóéìåò åýêïëá óõíÞèùò- áêüìá êáé áðü Ýíáí ìÝôñéï ìÜíáôæåñ áíèñùðßíùí ðüñùí (ìå
óðïõäÝò Þ ÷ùñßò, áðëþò ìå åìðåéñßá). Ç ÷ñçóéìüôçôá ôçò ãíþóçò ôïõ ðüóï “åêôüò íüìïõ”
åßíáé óôçí ðñáãìáôéêüôçôá ç åñãáóéáêÞ ó÷Ýóç (õðåñùñßåò, åêôÝëåóç åñãáóéþí Üó÷åôùí ìå ôç
óýìâáóç åñãáóßáò, ðáñÜëïãåò áðáéôÞóåéò, óõíèÞêåò åñãáóßáò, áðþëåéá åðéäïìÜôùí),
Ýãêåéôáé óôï íá áñ÷ßóïõìå íá ðáßñíïõìå áíÜðïäåò ìå ô’ áöåíôéêÜ, íá äéá÷Ýåôáé ìéá ôóáíôßëá
êáé áðñïèõìßá. Ôï íá ãíùñßæïõí ïé
åñãáæüìåíïé/åò ôá “äéêáéþìáôÜ”
ôïõò (óôï âáèìü âÝâáéá ðïõ åßíáé
êáé äéáôåèéìÝíïé/åò íá ôá
äéåêäéêÞóïõí) åßíáé êÜôé ðïõ
öïâßæåé ôá áöåíôéêÜ. Ç ïñãÞ ãéá ôçí
åêìåôÜëëåõóç åßíáé êÜôé ðïõ äñá
ãéá ðïëý êáéñü õðüãåéá ðñéí
îåóðÜóåé, óõóóùñåýåôáé áðü ìÝñá
óå ìÝñá êáé áðü äïõëåéÜ óå
äïõëåéÜ.
Ðüóåò öïñÝò öåýãåé êáíåßò áðü ìéá
äïõëåéÜ ãéáôß äåí ðÞãáéíå Üëëï
(áñêåôÝò öïñÝò ìå ðáñáßôçóç êáé
ü÷é áðüëõóç êáé áðïæçìßùóç) êáé
îåêéíÜ ôçí åðüìåíç ìå åëðßäåò ãéá
êáëýôåñåò óõíèÞêåò, “îçãçìÝíá”
áöåíôéêÜ, ðñïúóôÜìåíïõò ìå
êáôáíüçóç êëð, êáé ðüóåò öïñÝò
Ý÷åé äéáøåõóèåß...
8

9. Ç çèéêÞ ôçò åñãáóßáò
ÐÝñá áðü ôï èåóìéêü ôçò ðëáßóéï, ç ìéóèùôÞ ó÷Ýóç ðáñÜãåé êáé áíáðáñÜãåé Ýíá óýìðáí áðü
êïéíùíéêïýò ñüëïõò, çèéêÝò áîßåò, êáèùóðñåðéóìïýò, äéá÷ùñéóìïýò êáé üñéá ìÝóá óôçí
êáèçìåñéíüôçôÜ ìáò, ðïõ ðñÝðåé áñ÷éêÜ íá ôïõò åíôïðßóïõìå, íá ôïõò áñíçèïýìå êáé üëïé
ìáæß íá ôïõò êáôáñãÞóïõìå. Ãéá ðáñÜäåéãìá, ç äïõëåéÜ èåùñåßôáé ìéá äéáäéêáóßá ðïõ
åîõøþíåé ôçí áíèñþðéíç ðñïóùðéêüôçôá êáé ôçò ðñïóäßäåé äéÜöïñåò áñåôÝò. Ç
ðñáãìáôéêüôçôá ìáñôõñÜåé ôï áíôßèåôï. Ðïéïò åñãÜôçò/ôñéá óå åñãïóôÜóéï íéþèåé ôçí
ðáñáìéêñÞ Ýëîç ãéá ôá åìðïñåýìáôá ðïõ ðáñÜãåé; ÁíôéèÝôùò, íéþèåé êïýñáóç óå üëï ôï
êïñìß, ðëÞñùò áðïîåíùìÝíïò/ç ìå áõôü ðïõ ðáñÜãåé. ÐñÝðåé íá âñßóêåôáé óõíå÷þò óå
åðáãñýðíçóç ìçí óõìâåß êÜðïéï áôý÷çìá. ÐñÝðåé íá ìç ìéëÜåé ãéáôß èá áðïëõèåß. ÐñÝðåé íá
õðïìÝíåé ôçí áëáæïíåßá ôïõ áöåíôéêïý ãéáôß íïéþèåé ìüíïò/ç ôïõ. ÐñÝðåé íá äïõëåýåé
õðåñùñßåò ãéá íá âãåé ç ðáñáãùãÞ. Ðïéá ðùëÞôñéá íéþèåé üôé ôá åìðïñåýìáôá ðïõ ðïõëÜåé
ãåìßæïõí ôçí ðñïóùðéêüôçôÜ ôçò; ÐñÝðåé íá ÷áìïãåëÜåé, íá öÝñåôáé åõ÷Üñéóôá êáé íá
õðïìÝíåé üëåò ôéò åñùôÞóåéò êáé ôá âßôóéá ôùí ðåëáôþí-êáôáíáëùôþí. Ôá ðüäéá ãåìßæïõí
öëåâßôç áðü ôçí ïñèïóôáóßá, ôï âñÜäõ âëÝðåé óôïí ýðíï ôçò üôé ÷ôõðÜåé áðïäåßîåéò óôçí
ôáìåéáêÞ... Ðïéïò åñãáæüìåíïò óôéò õðçñåóßåò íéþèåé üôé äçìéïõñãåß ìÝóá áðü ôçí åñãáóßá;
Áõôüò ðïõ ãõñíÜåé üëç ôçí ðüëç ìåôáöÝñïíôáò åíôïëÝò, ÷áñôéÜ, öáêÝëïõò Þ áõôÞ ðïõ ôá
ìÜôéá ôçò ãßíïíôáé Ýíá ìå ôçí ïèüíç êáé ôá áöôéÜ ôçò Ýíá ìå ôï áêïõóôéêü ãéá íá äéåêðåñáéþóåé
ôéò äåêÜäåò åíôïëÝò ãéá ôçí åôáéñåßá;
¼ëïé êáé üëåò âéþíïõìå ôçí áðïêôÞíùóç ìÝóù ôçò ìéóèùôÞò ó÷Ýóçò. Ðüóåò öïñÝò ãõñíÜìå
óðßôé åîïõèåíùìÝíïé ìå óêïðü íá ÷áëáñþóïõìå êáé íá áðïâëáêùèïýìå ìðñïò óôï
÷áæïêïýôé; Ðüóåò öïñÝò ôï ðñùß ðïõ ðÜìå Þ ôï áðüãåõìá ðïõ ó÷ïëÜìå äåí åßìáóôå ëßãï ðñéí
ìáò ðÜñåé ï ýðíïò ìÝóá óôï ëåùöïñåßï; Ðüóïé îõðíÜìå åõ÷Üñéóôá óôéò 6.30 Þ óôéò 7 ôï ðñùß;
Ðüóåò öïñÝò ðáñáìåëÞóáìå ôéò ðñïóùðéêÝò ìáò ó÷Ýóåéò ëüãù õðåñâïëéêÞò êïýñáóçò óôç
äïõëåéÜ;
Ç äéÜñèñùóç ôçò ðáñáãùãÞò åßíáé Ýôóé ðïõ ìáò áðïîåíþíåé, ìáò êáôáêåñìáôßæåé êáé äåí Ý÷åé
êáììßá ó÷Ýóç ìå áõôü ðïõ ïíïìÜæåôáé äçìéïõñãéêÝò äñáóôçñéüôçôåò. Ç ìéóèùôÞ åñãáóßá
åßíáé åêâéáóìüò, ãéáôß óå ìéá êïéíùíßá ðïõ ôá ðÜíôá ìåôñéïýíôáé ìå ÷ñÞìá, ðïõ ç
ðëåéïøçößá ôùí ó÷Ýóåùí ìåóïëáâåßôáé áð’ áõôü, åßíáé, ãéá ôçí óõíôñéðôéêÞ ðëåéïøçößá, ï
ìüíïò ôñüðïò ãéá íá æÞóåé êáíåßò ÷ùñßò íá ãßíåé áöåíôéêü. Ç ÷áñÜ ôçò áíèñþðéíçò
äçìéïõñãßáò äåí ìðïñåß íá åðéæÞóåé ÷ùñßò íá äéáóôñåâëùèåß üôáí äéáìåóïëáâåßôáé áðü ôï
÷ñÞìá. Óôïí êüóìï ðïõ æïýìå óÞìåñá, äåí ðáñÜãïíôáé ðñÜãìáôá ãéá íá ìïéñáóôïýí
áíÜëïãá ìå ôéò áíÜãêåò ôïõ êáèåíüò, áëëÜ ãéá íá áãïñáóôïýí áð’ üóïõò Ý÷ïõí ôï ÷ñÞìá.
ÄçëáäÞ áí åãþ öôéÜ÷íù ð÷ ðáðïýôóéá, äåí èá ôá ðÜñåé êÜðïéïò ðïõ ôïõ Ýëéùóáí Þ åßíáé
îõðüëõôïò êáé áíôßóôïé÷á èá ìïõ öôéÜîåé ìéá êáñÝêëá ðïõ äåí Ý÷ù Þ ìïõ Ýóðáóå, áëëÜ èá
ôá ðÜñåé üðïéïò Ý÷åé ÷ñÞìá ãéá íá ôá áãïñÜóåé.
Ðáñ’ üëá áõôÜ, ôï ìåãáëýôåñï êïììÜôé ôçò êïéíùíßáò ðéóôåýåé üôé ç ðñüïäïò, ç ðñïêïðÞ, ïé
ðñïóùðéêÝò ìáò åðéôõ÷ßåò ìðïñïýí íá åðéôåõ÷èïýí êõñßùò ìÝóù ôçò åñãáóßáò. ¼óïé äåí
áíôéëáìâÜíïíôáé ôçí ìéóèùôÞ åñãáóßá ùò êåíôñéêü íüçìá ôçò æùÞò ôïõò, áëëÜ ùò áíáãêáßï
êáêü êáé åêâéáóìü, èåùñïýíôáé áðïôõ÷çìÝíïé, ÷ùñßò ïñÜìáôá êëð. ÔåëéêÜ, áõôü ðïõ
êáôáëáâáßíïõìå åßíáé üôé Üîéïò Üíèñùðïò êáé åíÜñåôïò åßíáé áõôüò ðïõ Ý÷åé ëåöôÜ,
éäéïêôçóßåò, áõôïêßíçôï êáé ôá õðüëïéðá áãáèÜ ôïõ êáôáíáëùôéêïý ðáñáäåßóïõ. Ôþñá, áí
9

10. áõôÜ ôá «ðÝôõ÷å» åêìåôáëëåõüìåíïò ôïõò åñãáæïìÝíïõò Þ äïõëåýïíôáò äõï äïõëåéÝò
êïéôÜæïíôáò ôçí ðÜñôç ôïõ Þ üíôáò ôóéñÜêé ôïõ áöåíôéêïý, äåí Ý÷åé êáé ðïëëÞ óçìáóßá.
Óçìáóßá Ý÷åé ôï êáôáíáëùôéêü êïéíùíéêü status. Ôï öáßíåóèáé.
Ç äïõëåéÜ äåí äéá÷ùñßæåé ôïõò áíèñþðïõò ìüíï ìå âÜóç ôï öýëï, ôçí çëéêßá, ôçí åèíéêüôçôá
Þ ôç èÝóç ðáñáãùãÞò, áëëÜ áíáðáñÜãåé óõíå÷þò êáé êïéíùíéêïýò ñüëïõò. Óêåöôåßôå ðüóï
ðéï êïéíùíéêÜ êáôáîéùìÝíïò åßíáé Ýíáò ãéáôñüò, Ýíáò äéêçãüñïò, Ýíá áöåíôéêü áðü Ýíáí
åñãÜôç ðïõ áñêåôÝò öïñÝò íôñÝðåôáé ü÷é ìüíï íá ôï äåß÷íåé áëëÜ êáé íá ôï äçëþíåé. Ãéá
óêåöôåßôå üìùò, áí óôáìáôÞóïõìå íá ôïõò êáèáñßæïõìå ôá ãñáöåßá, íá ðçãáéíïöÝñíïõìå ôç
÷áñôïýñá ôïõò, íá ðáñÜãïõìå êáé íá ðïõëÜìå ôá áãáèÜ ôïõò, ðþò èá åðéâßùíáí üëïé áõôïß
ïé áðü ðÜíù ìáò; ¼ëïé áõôïß ïé ñüëïé óõíôçñïýí óå ìåãÜëï âáèìü ôç äïìÞ ôçò êïéíùíßáò
êáé ôç óõíåêôéêüôçôá ôïõ óõóôÞìáôïò.
“Äéêáéþìáôá” - ÊáôáêôÞóåéò - ÄéåêäéêÞóåéò
Ìéëþíôáò ãéá ôá åñãáôéêÜ “äéêáéþìáôá”, ðñÝðåé íá ôïíßóïõìå áêñéâþò üôé äåí ðñüêåéôáé ãéá
“äéêáéþìáôá” áëëÜ ãéá êáôáêôÞóåéò, êáé üôé áõôÜ äåí õðÞñîáí ðáñá÷ùñÞóåéò ëüãù ôçò
êáëÞò èÝëçóçò ôùí áöåíôéêþí, áëëÜ áðïôåëÝóìáôá óêëçñþí áãþíùí. Áêüìá êáé áí êÜôé
ìïéÜæåé óáí ðáñá÷þñçóç êáé ü÷é áðÜíôçóç-õðï÷þñçóç óå åñãáôéêÝò äéåêäéêÞóåéò, áðü ðßóù
ðéèáíüôáôá êñýâåôáé êÜðïéï êüëðï ãéá áýîçóç ôçò ðáñáãùãéêüôçôáò êáé ôçò áðüäïóçò ôçò
åñãáóßáò (ð÷. bonus, ðñéì ðáñáãùãéêüôçôáò). ÐñÝðåé íá ôïíéóôåß åðßóçò ç ó÷Ýóç áóôáèïýò
éóïññïðßáò ìåôáîý åñãáôþí êáé áöåíôéêþí ðïõ êáèïñßæåé ôçí åöáñìïãÞ Þ ü÷é ôùí äéÜöïñùí
áíôåñãáôéêþí Þ “öéëåñãáôéêþí” íüìùí. Ïé êáôáêôÞóåéò ôùí åñãáôéêþí áãþíùí äåí åßíáé
ðáñÜ ÷áñáêþìáôá óôïí ôáîéêü ðüëåìï óôá ïðïßá ðñï÷ùñÜìå Þ õðï÷ùñïýìå áíÜëïãá ìå ôçí
éóïññïðßá ãéá ôçí ïðïßá åìåßò ïé ßäéïé åßìáóôå õðåýèõíïé (óõëëïãéêÜ áëëÜ êáé áôïìéêÜ) êáé
ü÷é êÜðïéï õðïõñãåßï, óõíäéêÜôï Þ êüììá.
Ó÷åôéêÜ ìå ôïõò óõëëïãéêïýò ôñüðïõò äéåêäßêçóçò, ïé ðåñéóóüôåñïé áíôéëáìâáíüìáóôå ôïí
êáôåõíáóôéêü ñüëï ðïõ êáëåßôáé íá ðáßîåé ï åðßóçìïò Þ “áíåðßóçìá åðßóçìïò”
óõíäéêáëéóìüò (ÃÓÅÅ – ÐÁÌÅ), ðñïóðáèþíôáò íá åëÝãîåé ïðïéáäÞðïôå äéåêäßêçóç êáé íá ôçí
êñáôÞóåé åíôüò ôùí ïñßùí ôçò íïìéìüôçôáò. Êáô’ áõôüí ôïí ôñüðï ïé äéÜöïñïé åñãáôïðáôÝñåò
ãßíïíôáé ïé êáëýôåñïé óýììá÷ïé ôùí áöåíôéêþí, åìöáíßæïíôáò åêðñïóþðïõò–óõíïìéëçôÝò
êáé “èÜâïíôáò” áäéÜëëáêôá åñãáôéêÜ êéíÞìáôá. Ïé áãþíåò ìáò ðñÝðåé íá åßíáé áö’ åíüò
10

11. áäéÜëëáêôïé, ãéáôß ìüíï áí åßìáóôå áíõðï÷þñçôïé óôéò èÝóåéò ìáò ìðïñïýìå íá åëðßæïõìå óå
êÜðïéá íßêç. Áö’ åôÝñïõ üóï ôï äõíáôüí ðåñéóóüôåñï óõëëïãéêïß -÷ùñßò äéá÷ùñéóìïýò
(åßäïò åñãáóßáò, åèíéêüôçôá êëð)- êáé áõôïïñãáíùìÝíïé, ÷ùñßò äçëáäÞ çãÝôåò êáé
áíôéðñïóþðïõò. Ôéò äéåêäéêÞóåéò ìáò íá ôéò ÷áñáêôçñßæåé ç áëëçëåããýç êáé ç óõëëïãéêüôçôá,
áëëÜ ôáõôü÷ñïíá êáé ç áôïìéêÞ åõèýíç ôïõ êáèåíüò áðÝíáíôé óôïõò Üëëïõò êáé ôïí åáõôü
ôïõ. Åßíáé ëÜèïò íá áíáèÝôïõìå óôïõò “ðéï äñáóôÞñéïõò” Þ ôïõò “ðéï êáëïýò ïìéëçôÝò” ôçí
åêðñïóþðçóÞ ìáò. Ç óõíäéêáëéóôéêÞ ãñáöåéïêñáôßá ìðïñåß íá ãåííçèåß êáé áðü ôéò
êáëýôåñåò ðñïèÝóåéò... ÎÝñïõìå ðïëý êáëÜ üôé óå êÜèå êñßóç óôï åóùôåñéêü ìéáò
åðé÷åßñçóçò ôï áöåíôéêü øÜ÷íåé ãéá åêðñïóþðïõò–óõíïìéëçôÝò áðü ôçí ðëåõñÜ ôùí
åñãáæüìåíùí, êáé áí óößîïõí ôá ðñÜãìáôá óõæçôÜåé ãéá “áìïéâáßåò õðï÷ùñÞóåéò”. Åýêïëá
üìùò öáíôÜæåôáé êáíåßò ôïí öüâï ôïõ üôáí áðÝíáíôß ôïõ âñßóêåé ôï óýíïëï ôùí
åñãáæïìÝíùí, ÷ùñßò äéÜèåóç ãéá õðï÷ùñÞóåéò.
Ç áðåñãßá ùò ìÝóï ðÜëçò Ý÷åé áðáîéùèåß ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá. ¼÷é áäßêùò, èá ìðïñïýóå íá
ðåé êáíåßò, üôáí ìéëÜìå ãéá áðåñãßåò åî áñ÷Þò êáðåëùìÝíåò áðü ãñáöåéïêñÜôåò
óõíäéêáëéóôÝò, êüììáôá êáé ìéêñïðïëéôéêÞ, ìå áéôÞìáôá ðïõ áöïñïýí åßôå ôçí áìõíôéêÞ êáé
áóèåíéêÞ õðåñÜóðéóç “êåêôçìÝíùí”, åßôå ôç äéåêäßêçóç øß÷ïõëùí. Ïé áðåñãßåò ðïõ Ý÷ïõìå
óõíçèßóåé íá âëÝðïõìå äåí ïñãáíþíïíôáé áðü ôá êÜôù (áðü ôïõò ßäéïõò ôïõò åñãáæüìåíïõò
êáé óôéò ðåñéóóüôåñåò ðåñéðôþóåéò ïýôå êáí áðü ôá ðñùôïâÜèìéá óùìáôåßá), áëëÜ áðü ôéò
êåöáëÝò ôùí åñãáôïðáôÝñùí ìå âÜóç ôéò åêÜóôïôå ðïëéôéêÝò óõãêõñßåò êáé óôï ðëáßóéï ôïõ
êïéíïâïõëåõôéêïý áíôáãùíéóìïý. ÕðÜñ÷ïõí âÝâáéá êáé öùôåéíÝò åîáéñÝóåéò ðéï “Üãñéùí”
áðåñãéþí, åíÜíôéá óôéò ðõñïóâåóôéêÝò èÝóåéò ôùí óõíäéêáëéóôéêþí çãåóéþí, üðùò èá äïýìå
êáé óå Üëëï êåöÜëáéï áõôïý ôïõ åíôýðïõ. Ðáñ’ üëá áõôÜ, êÜèå áðåñãßá åßíáé ìéá åõêáéñßá
ãéá êüíôñá ìå ôçí åñãïäïóßá, ãéá æýìùóç óôïõò ÷þñïõò äïõëåéÜò êáé ãéá õðåíèýìéóç ôùí
èÝóåþí ìáò áðÝíáíôé óôçí åñãáóßá. Óôéò áðåñãßåò ðñÝðåé íá áíôéëçöèïýìå üôé
óõììåôÝ÷ïõìå êáé ãéá ìáò, áëëÜ êáé ãéá üëïõò ôïõò Üëëïõò åñãáæüìåíïõò.
Åßíáé ìéá åõêáéñßá íá õðåíèõìßóïõìå óôï áöåíôéêü üôé ç
åñãáôéêÞ ìáò äýíáìç ðïõ ãåìßæåé ôï ðïñôïöüëé ôïõ äåí
åßíáé äåäïìÝíç, üôé “äåí êïëþíïõìå” íá ôñáâÞîïõìå
êüíôñåò óôç äïõëåéÜ, üôé äåí åßìáóôå ìéá ïéêïãÝíåéá.
Áêüìá êáé ðñáêôéêÜ áí ôï äåé êáíåßò, áõôÞ ç êüíôñá,
üóï “åðéêßíäõíç” êé áí öáßíåôáé, Ý÷åé óõ÷íÜ êáëü
áíôßêôõðï óôéò óõíèÞêåò åñãáóßáò ìáò: Áí ôï
áöåíôéêü îÝñåé üôé åßìáóôå “æüñéêïé”, èá ôï
óêåöôåß äéðëÜ ôçí åðüìåíç öïñÜ ðïõ èá ìáò
æçôÞóåé õðåñùñßåò Þ ÷áìáëßêéá. Áêüìá êáé óôéò
ðåñéðôþóåéò ðïõ åßìáóôå ãéá ïðïéïäÞðïôå ëüãï
ó÷åôéêÜ “åõ÷áñéóôçìÝíïé” áðü ôéò óõíèÞêåò
åñãáóßáò ìáò, ðñÝðåé íá óôåêüìáóôå
áëëçëÝããõïé óôïõò õðüëïéðïõò åñãáæüìåíïõò,
êáé ü÷é ìüíï åðåéäÞ êÜðïôå åßìáóôáí êáé
ó÷åäüí óßãïõñá èá îáíáâñåèïýìå óå
÷åéñüôåñç èÝóç, áëëÜ êáé ãéáôß ïðïéáäÞðïôå
êáôÜêôçóç, êüíôñá êáé áãþíáò åíüò Ýóôù
ìéêñïý áñéèìïý åñãáæïìÝíùí, åßíáé êáé íßêç
óõíïëéêÜ ãéá ôïõò åñãÜôåò.
11

12. Áëëçëåããýç - Äéá÷ùñéóìïß
Ç áëëçëåããýç åßíáé ôï âáóéêüôåñï ÷áñáêôçñéóôéêü êÜèå ðñïóðÜèåéáò ðïõ ãßíåôáé êáé èÝëåé
íá åßíáé åðéôõ÷çìÝíç. Ó’ áõôü ôï ðëáßóéï ôçò áëëçëåããýçò, ðñÝðåé íá ãßíåé óáöÝò üôé
äéåêäéêïýìå Þ õðåñáóðéæüìáóôå êÜôé, ü÷é ìüíï ãéá ôçí ðÜñôç ìáò, áëëÜ êáé ãéá ôï óýíïëï
ôùí óõíáäÝëöùí óå ìéá äïõëåéÜ, áêüìá êé áí áõôïß Ýñèïõí áöïõ åìåßò Ý÷ïõìå öýãåé. Áí ð÷
âñïýìå ìéá äïõëåéÜ “óôñùìÝíç” Þ áíôßèåôá áíõðüöïñç, áõôü ïöåßëåôáé êáôÜ ðÜóá
ðéèáíüôçôá êáé óôéò íßêåò Þ Þôôåò (Þ óôç ëïýöá Þ óôï ôñÝîéìï) ôùí ðñïçãïýìåíùí
óõíáäÝëöùí. Áðü ôçí Üëëç ç åñãáôéêÞ íïìïèåóßá ðñïóðáèåß íá äéáóðÜóåé ôçí åíüôçôÜ ìáò,
áíôéìåôùðßæïíôáò ôéò óõãêñïýóåéò ìåôáîý åñãáôþí êáé áöåíôéêþí ùò ìåìïíùìÝíåò
ðåñéðôþóåéò. Ìå ôçí Ýííïéá áõôÞ, äåí ðñïÜãåé ôçí óõëëïãéêüôçôá, åíþ ðïëëÝò óõãêñïýóåéò
èá ìðïñïýóáí êáé íá åßíáé íéêçöüñåò ìå ôçí åêäÞëùóç áëëçëåããýçò ðñéí öôÜóïõí óôá
äéêáóôÞñéá. Áêüìá üìùò êé áí êÜðïéïò öôÜóåé íá äéåêäéêÞóåé ôá “íüìéìá äéêáéþìáôÜ” ôïõ
óôçí åðéèåþñçóç åñãáóßáò Þ êáé äéêáóôéêÜ, ç óõìðáñÜóôáóç ôùí õðïëïßðùí åñãáæïìÝíùí
åßíáé ðïõ åîáóöáëßæåé ôçí åðéôõ÷ßá. Ç áëëçëåããýç ìåôáîý ôùí åñãáôþí åßíáé êÜôé ðïõ
ôñïìÜæåé ôá áöåíôéêÜ. ÂëÝðïíôÜò ìáò åíùìÝíïõò êáé ìå ôï öüâï ðïëëÝò öïñÝò ôáîéêþí
äéåêäéêÞóåùí ìå ü,ôé óõíåðÜãåôáé áõôü (áõîÞóåéò, êáëýôåñåò óõíèÞêåò äïõëåéÜò êëð),
ðñïóðáèïýí íá äéáóðÜóïõí (ðñéì, bonus) êáé íá éåñáñ÷Þóïõí ôçí åðé÷åßñçóç, íá ìáò
÷ùñßóïõí óå áðïäïôéêïýò êáé ìç áðïäïôéêïýò, óå ãñÞãïñïõò êáé Ýîõðíïõò, óå êáëïýò êáé
êáêïýò, ðáñÝ÷ïíôáò ðñüíïéåò ìüíï óå
áõôïýò ðïõ “ôñÝ÷ïõí”.
Ì’ áõôü ôïí ôñüðï êáôáöÝñíïõí íá
äéáéùíÞóïõí ôçí “åéñÞíç” ìåôáîý
åñãáæïìÝíùí-åñãïäïóßáò êáé íá
ìåôáöÝñïõí ôçí äéáìÜ÷ç óôïõò êüëðïõò
ôùí åñãáæïìÝíùí óðÝñíùíôáò
áíôáãùíéóìïýò ãéá íá ðåôý÷ïõí ôç
äéÜóðáóÞ ôïõò. Êé áõôü äåí ôï
êáôáöÝñíïõí ìüíï ìå “ýðïõëåò” êáé
“õðüãåéåò” êéíÞóåéò, áëëÜ êáé èåóìéêÜ,
ìÝóù ôùí íüìùí. ¸ôóé, ç “äïõëåéÜ ìå ôï
êïììÜôé”, ìå üðïéá ìïñöÞ êé áí
ðáñïõóéÜæåôáé áõôÞ (õðåñùñßåò,
åëáóôéêü ùñÜñéï, óõìâÜóåéò Ýñãïõ,
óõìâÜóåéò ïñéóìÝíïõ ÷ñüíïõ, Üäåéåò
üðïôå âïëåýåé ô’ áöåíôéêü, bonus êáé
ðñéì êëð), ïõóéáóôéêÜ ðñüêåéôáé ãéá
óýíäåóç ôçò áìïéâÞò ìå ôçí
ðáñáãùãéêüôçôá êáé ü÷é ìå ôï ÷ñüíï
åñãáóßáò.
12

13. Ï åñãáæüìåíïò ãßíåôáé ëÜóôé÷ï, åßôå
äïõëåýåé õðåñùñßåò ãéá íá âãåé ç
äïõëåéÜ, åßôå ãéáôß ï êáíïíéêüò
ìéóèüò äåí ôïõ öôÜíåé ãéá íá æÞóåé,
êáé ðáñÜãåé åñãáóßá ðïõ êáíïíéêÜ
èá ÷ñåéáæüôáí äýï Üôïìá, ìå
ëéãüôåñï êüóôïò ãéá ôï áöåíôéêü. Óå
êÜèå ðåñßðôùóç “åëáóôéêÞò”
áðáó÷üëçóçò, ï ÷ñüíïò åñãáóßáò
åßíáé åî ïëïêëÞñïõ ÷ñüíïò
ðáñáãùãÞò. Åíþ üðùò ãíùñßæïõìå,
óå äéÜöïñåò äïõëåéÝò ï åñãáæüìåíïò ãíùñßæïíôáò ôïí ñõèìü ðáñáãùãÞò ìðïñåß íá ôïí
ñõèìßæåé ìå ôÝôïéï ôñüðï þóôå óôï ïêôÜùñï íá õðÜñ÷åé ç äõíáôüôçôá åßôå ãéá ëïýöá åßôå ãéá
÷áëÜñùóç ðÝñá áðü ôï “íüìéìï” áëëÜ ðÜíôá áíåðáñêÝò êáèçìåñéíü äéÜëëåéìá. Öáíôáóôåßôå
íá ðëçñþíåôáé ìéá ðùëÞôñéá ìüíï áíÜëïãá ìå áõôÜ ðïõ ðïõëÜåé, Ýíáò courier áíÜëïãá ìå
ôéò áðïóôïëÝò ðïõ êÜíåé, ìéá ãñáììáôÝáò áíÜëïãá ìå ôá ôçëÝöùíá ðïõ óçêþíåé Þ ìå ôá
êåßìåíá ðïõ ðëçêôñïëïãåß. Ô’ áöåíôéêÜ âãáßíïõí óßãïõñá êåñäéóìÝíá áðü ôÝôïéåò ëïãéêÝò êáé
ðïëéôéêÝò.
Ó’ áõôü ôï óçìåßï ðñÝðåé íá ôïíßóïõìå üôé óáí “óõíáäÝëöïõò” ðñÝðåé íá öôÜóïõí íá
åííïïýíôáé üëïé ïé åñãáæüìåíïé, áíåîÜñôçôá áðü ôï åßäïò ôçò äïõëåéÜò ôïõò. ÌÝóá óå ìéá
åðé÷åßñçóç ïé ãñáììáôåßò, ïé åîùôåñéêïß õðÜëëçëïé, ïé åñãÜôåò, ïé áðïèçêÜñéïé, ïé
êáèáñßóôñéåò, óå ìéá ïéêïäïìÞ ð÷ ïé åéäéêåõìÝíïé ìå ôïõò áíåéäßêåõôïõò åñãÜôåò, ãåíéêüôåñá
ïé “õðÜëëçëïé” ìå ôïõò “åñãÜôåò”. ÁëëÜ êáé Ýîù áðü ôï óôåíü ÷þñï äïõëåéÜò ìáò, üôáí ð÷
ðÜìå ãéá øþíéá, ùò ðåëÜôåò êÜðïéùí õðçñåóéþí, äåí ðñÝðåé íá îå÷íÜìå üôé áðÝíáíôß ìáò
Ý÷ïõìå ðÜëé åñãÜôåò, äçëáäÞ óõíÜäåëöïõò (ü,ôé äïõëåéÜ êáé áí êÜíïõí). Áêüìá ðáñáðÝñá,
äåí ðñÝðåé íá äéá÷ùñßæïõìå ôïõò åñãÜôåò (ïýôå âÝâáéá êáé ôá áöåíôéêÜ) óå “åëëçíåò” êáé
“îÝíïõò”.
Ó÷åôéêÜ ìå ôçí éó÷ýïõóá äéÜêñéóç õðÜëëçëïõ/åñãÜôç, ç ïðïßá âáóßæåôáé óôçí “ðíåõìáôéêÞ”
åñãáóßá ôïõ ðñþôïõ êáé ôçí “÷åéñùíáêôéêÞ” ôïõ äåýôåñïõ: Ïé õðÜëëçëïé ìå ôçí ôÜ÷á
ðíåõìáôéêÞ åñãáóßá, ìÞðùò äåí õðïöÝñïõí áðü ôçí ïñèïóôáóßá (ðùëçôÝò), áðü ôåíïíôßôéäåò,
êïýñáóç óôá ìÜôéá êáé ôç ìÝóç, áõ÷åíéêÜ óýíäñïìá (÷åéñéóôÝò Ç/Õ), êëð; ¹ ìÞðùò ïé åñãÜôåò
ìå ôçí “áðïêëåéóôéêÜ” ÷åéñùíáêôéêÞ åñãáóßá äåí ÷ñçóéìïðïéïýí ôç óêÝøç êáé ôéò ãíþóåéò
ôïõò (âÜëôå êÜðïéïí õðïóôçñéêôÞ ôçò äéÜêñéóçò ÷åéñùíáêôéêÞò-ðíåõìáôéêÞò åñãáóßáò íá
áëëÜîåé Ýíá ìðïõæß, íá ÷ôßóåé Ýíáí ôïß÷ï, íá âéäþóåé ìéá äýóêïëç âßäá Þ íá êáèáñßóåé Ýíá
óðßôé).
ÐáñÝíèåóç: Ãéá êÜðïéïõò ðïõ èåùñïýí õðïôéìçôéêü íá ôïõò áðïêáëïýí åñãÜôåò êáé
äçëþíïõí õðÜëëçëïé, íá õðåíèõìßóïõìå üôé åôõìïëïãéêÜ “õðÜëëçëïò” óçìáßíåé êÜðïéïí
ðïõ åßíáé “õðü” êÜðïéïí “Üëëï” (ôï áöåíôéêü äçëáäÞ). Êëåßíåé ç ðáñÝíèåóç.
13

14. Ìáò äïõëåýïõí üôáí äïõëåýïõìå Þ ôß åßíáé ç õðåñáîßá
¼ôáí êáíåßò äïõëåýåé ãéá ï÷ôþ þñåò, ôüôå óôï ìéóü (ãéá ðáñÜäåéãìá) ÷ñüíï Ý÷åé ðáñÜîåé
Ýñãï, åìðïñåýìáôá Þ õðçñåóßåò ôá ïðïßá üôáí ðùëçèïýí öÝñíïõí óôïí åñãïäüôç
(áöáéñþíôáò ôï êüóôïò ôùí ðñþôùí õëþí ôçò äéáöÞìçóçò êëð) êÝñäïò ßóï ìå ôï
ìåñïêÜìáôï ãéá ï÷ôþ þñåò. ÄçëáäÞ óôï ï÷ôÜùñï äïõëåýïõìå ôÝóóåñéò þñåò ãéá íá
êáëýøïõìå ãéá ôï áöåíôéêü ôï ìéóèü ìáò, êáé ôéò Üëëåò ôåóóåñéò ðáñÜãïõìå Üëëï ôüóï
êÝñäïò ðïõ ðÜåé êáôåõèåßáí óôçí ôóÝðç ôïõ. ÅðïìÝíùò Ýíáò åñãïäüôçò êåñäßæåé óå ìéá ìÝñá
üóá üëïé ïé åñãÜôåò/õðÜëëçëïß ôïõ ìáæß, ÷ùñßò íá êïõíÞóåé ôï äá÷ôõëÜêé ôïõ. Áõôü åßíáé
ðïõ ïíïìÜæåôáé õðåñáîßá (ãéá íá ìçí ôñïìÜæïõìå ìå ôéò “îýëéíåò” ëÝîåéò). Êáé áí ìáò ðåé
êáíåßò “íáé, áëëÜ ôï áöåíôéêü âÜæåé ôá ÷ñÞìáôá, ôá ìç÷áíÞìáôá (ôï ðåñßöçìï êåöÜëáéï)”,
ñùôÜìå êáé ìåéò ôÜ÷áì’ áöåëþò: êáé ðïý ôá âñÞêå áõôÜ; ÁöÞíïíôáò ôçí ðåñßðôùóç íá ôá
Ýêëåøå Þ íá ôá âïýôçîå (äåí Ýéíáé êáé ëßãá ôá ëáìüãéá), Ý÷ïõìå äýï Üëëåò ðéèáíÝò
áðáíôÞóåéò: á) Ôá êëçñïíüìçóå áðü ôïí ìðáìðÜêá ôïõ, â) Äïýëåøå óêëçñÜ ùò
åñãÜôçò/õðÜëëçëïò, üðùò åìåßò ôþñá, êáé êÜíïíôáò ôï óêáôü ôïõ ðáîéìÜäé ìÜæåøå ëåöôÜ êáé
êÜðïôå Ýãéíå áöåíôéêü. (ÄçëáäÞ Üí ìáò åêìåôáëëåýèçêáí êÜðïôå ùò åñãáæüìåíïõò,
äéêáéïýìáóôå êé åìåßò íá ðéïýìå ôï áßìá êÜðïéùí Üëëùí áñãüôåñá).
ÐñÝðåé íá óðÜóïõìå ôç ëïãéêÞ “ôï áöåíôéêü Ý÷åé äõóêïëßåò, äåí ðåéñÜæåé ðïõ áñãåß íá ìå
ðëçñþóåé”, ôçò èõóßáò ãéá ôï êáëü ôçò åðé÷åßñçóçò. Äåí åßìáóôå ìÝôï÷ïé Þ óõíåôáßñïé, ïýôå
“óõíåñãÜôåò”. Áí ôï áöåíôéêü Ý÷åé ðñïóëÜâåé õðÜëëçëï, óçìáßíåé (üðùò åßäáìå ðáñáðÜíù
ìå ôçí õðåñáîßá) üôé ôïí ÷ñåéÜæåôáé ãéá íá áõîÞóåé ôá êÝñäç ôïõ. Äåí ðñïóëáìâÜíåé êüóìï
áðü öéëáíèñùðßá (“áðü ìÝíá ôñùò Ýíá êïììÜôé øùìß”). Áí Ý÷åé äõóêïëßåò, áò âñåé óõíåôáßñï
(êáé ü÷é õðÜëëçëï) íá äïõëåýïõíå ìáæß, ìå óõììåôï÷Þ óôá Ýóïäá êáé óôá Ýîïäá, Þ ôÝëïò
ðÜíôùí áò ìðåé óôï ÷ñçìáôéóôÞñéï, âñå áäåñöÝ. Åìåßò äçëáäÞ äåí Ý÷ïõìå äõóêïëßåò, ùóôå
íá ìðïñïýìå íá äïõëåýïõìå ÷ùñßò íá ðëçñùíüìáóôå; Äåí ôï êÜíïõìå ãéá ÷üìðõ...
14

17. ÐÑÏÓËÇØÇ
kai
ÓÕÌÂÁÓÅÉÓ
Ðñéí ôçí ðñüóëçøç. Áããåëßåò êáé óõíÝíôåõîç.
Ç ðñüóëçøç ãßíåôáé èåùñçôéêÜ áäéáêñßôùò öýëïõ êáé ïéêïãåíåéáêÞò êáôÜóôáóçò. Óôéò
áããåëßåò ãéá ðñüóëçøç ðñïóùðéêïý áðáãïñåýåôáé êÜèå áíáöïñÜ óôï öýëï Þ ôçí
ïéêïãåíåéáêÞ êáôÜóôáóç êáé óå êñéôÞñéá ðïõ Ýóôù êáé Ýììåóá êáôáëÞãïõí óå äéÜêñéóç ôùí
öýëùí (ìéá ìáôéÜ óå ìéêñÝò áããåëßåò áðïäåéêíýåé âÝâáéá ðüóï áõôü åöáñìüæåôáé…).
Áðáãïñåýåôáé ç äéÜêñéóç ìå âÜóç ôç öõëÞ, ôï ÷ñþìá, ôï öýëï, ôï èñÞóêåõìá, ôá ðïëéôéêÜ
öñïíÞìáôá êëð. Ï åñãïäüôçò äåí ìðïñåß íá áñíçèåß ôçí ðñüóëçøç ãõíáßêáò ëüãù
åãêõìïóýíçò Þ ëüãù áõîçìÝíùí õðï÷ñåþóåùí öñïíôßäáò ðáéäéþí. ÁëëÜ åðåéäÞ äåí èá
áñíçèåß ôçí ðñüóëçøç áëëÜ áðëÜ èá ðñïôéìÞóåé êÜðïéïí Üëëï, íá îÝñïõìå üôé äåí Ý÷åé
äéêáßùìá íá æçôÜ áðü ôïí õðïøÞöéï ãéá ðñüóëçøç ðñïóùðéêÝò ðëçñïöïñßåò (áóèÝíåéåò,
åãêõìïóýíç, óùìáôéêÞ áíáðçñßá, ó÷Ýóç ìå óõíäéêáëéóìü, ðñüèåóç ãÜìïõ Þ áðüêôçóçò
ðáéäéïý, èñÞóêåõìá, ðïëéôéêÜ öñïíÞìáôá êëð).
Óå êÜèå ôÝôïéá åñþôçóç Ý÷ïõìå äéêáßùìá íá áðáíôÞóïõìå üðùò ìáò âïëåýåé êáé áí èÝëïõìå ôç èÝóç,
íá ðïýìå üóá øÝìáôá èåùñÞóïõìå áðáñáßôçôá, ÷ùñßò áõôü íá èåùñçèåß áðÜôç Þ íá äéêáéïëïãçèåß
áðüëõóç óôçí ðåñßðôùóç ðïõ ìåëëïíôéêÜ áðïêáëõöèïýìå. Ãéáôß ï íüìïò áíáãíùñßæåé üôé åßíáé ï
åñãïäüôçò ðïõ ðáñáíïìåß üôáí êÜíåé ôÝôïéåò åñùôÞóåéò êáé ï õðïøÞöéïò åñãáæüìåíïò ìðïñåß íá
áìýíåôáé ìå øÝìáôá óôçí áõèáéñåóßá.
Ï õðïøÞöéïò åñãïäüôçò Ý÷åé äéêáßùìá íá ñùôÜ ìüíï ü,ôé Ý÷åé Üìåóç ó÷Ýóç ìå ôç èÝóç
åñãáóßáò. Ìðïñåß ãéá ðáñÜäåéãìá íá ñùôÞóåé áí Ý÷ïõìå êáôáäéêáóôåß ãéá êëïðÞ, óôçí
ðåñßðôùóç ðïõ ìáò ðñïïñßæåé ãéá åéóðñÜîåéò ÷ñçìÜôùí Þ ëåéôïõñãßá ôáìåßïõ.
Ç ðñþôç äéÜêñéóç, âÜóåé ôçò «öýóçò ôçò åñãáóßáò».
ÕðÜëëçëïò èåùñåßôáé áõôüò ðïõ êÜíåé êáôÜ êýñéï ëüãï «ðíåõìáôéêÞ» åñãáóßá, ÷ùñßò íá
áðïêëåßåôáé êáé ç óùìáôéêÞ. ÅñãÜôçò èåùñåßôáé áõôüò ðïõ êÜíåé êáôÜ êýñéï ëüãï
«óùìáôéêÞ» åñãáóßá.
Ç äéÜêñéóç áõôÞ âïçèÜ äéðëÜ ôá áöåíôéêÜ. Ïé åñãÜôåò äéêáéïýíôáé óçìáíôéêÜ ÷áìçëüôåñç
áðïæçìßùóç áðüëõóçò óå ó÷Ýóç ìå ôïõò õðáëëÞëïõò, åíþ ðáßñíïõí êáé ÷áìçëüôåñï
åðßäïìá áíåñãßáò. Ðëçñþíïíôáé ìå çìåñïìßóèéï, ðïõ óçìáßíåé üôé áìåßâïíôáé ìüíï ãéá ôïí
áñéèìü ôùí åñãÜóéìùí çìåñþí êÜèå ìÞíá, áíôßèåôá áðü ôïõò õðáëëÞëïõò ðïõ ðáßñíïõí
ðÜíôá ôïí ßäéï ìéóèü, áíåîÜñôçôá áðü ôéò åñãÜóéìåò çìÝñåò ôïõ ìÞíá. Ôï åðßäïìá ãéá ôñéåôÞ
ðñïûðçñåóßá åßíáé ãýñù óôï 5% ôïõ çìåñïìéóèßïõ, Ýíáíôé 10% ôùí õðáëëÞëùí.
17

18. Êõñßùò üìùò, åßíáé Ýíáò èåóìïèåôçìÝíïò äéá÷ùñéóìüò ãéá ôçí õðïôßìçóç ôùí
åñãáôþí, ðïõ èåùñåßôáé üôé ðñïóöÝñïõí êáôþôåñåò êáé áíåéäßêåõôåò õðçñåóßåò, óå áíôßèåóç
ìå ôïõò õðáëëÞëïõò ðïõ èåùñåßôáé üôé óõíäÝïíôáé «óôåíüôåñá» ìå ôçí åðé÷åßñçóç.
Ðñïóï÷Þ! Ç éäéüôçôá ôïõ õðáëëÞëïõ Þ ôïõ åñãÜôç ðñïêýðôåé áðü ôï åßäïò ôçò äïõëåéÜò êáé ü÷é áðü ôï
÷áñáêôçñéóìü ìå ôïí ïðïßï èá ðñïóëçöèåß. Áí êÜðïéïò Ý÷åé ðñïóëçöèåß óáí åñãÜôçò, áëëÜ
áðáó÷ïëåßôáé óáí õðÜëëçëïò, ï íüìïò ôïí áíáãíùñßæåé óáí õðÜëëçëï.
Ç ðñüóëçøç
ÌåôÜ ôç óõìöùíßá ãéá ðñüóëçøç ðïõ ìðïñåß íá åßíáé ðñïöïñéêÞ Þ ãñáðôÞ (êáëü åßíáé íá
åðéäéþêïõìå ôç ãñáðôÞ, ìå óáöÞ áíáöïñÜ óôç èÝóç åñãáóßáò), ï åñãïäüôçò ðñÝðåé íá
áíáããåßëåé ìÝóá óå 8 çìÝñåò ôçí ðñüóëçøç óôïí ÏÁÅÄ êáé íá ðëçñïöïñÞóåé ãñáðôÜ (ôï
áñãüôåñï ìÝóá óå äýï ìÞíåò) ôïí åñãáæüìåíï ãéá ôïõò üñïõò ôçò óýìâáóçò åñãáóßáò
(õðÜëëçëïò Þ åñãÜôçò, åßäïò åñãáóßáò, óýìâáóç ïñéóìÝíïõ Þ áïñßóôïõ ÷ñüíïõ, ìçíéáßåò
áðïäï÷Ýò Þ çìåñïìßóèéï, ôüðïò åñãáóßáò). Óôçí ðñÜîç âÝâáéá áõôü ãßíåôáé óðÜíéá, áëëÜ
ìðïñïýìå íá âñïýìå ôá óôïé÷åßá ôçò ðñüóëçøçò áðü ôçí êáôÜóôáóç ôçò åðéèåþñçóçò
åñãáóßáò ðïõ åßíáé õðï÷ñåùôéêü íá âñßóêåôáé êñåìáóìÝíç óå ôïß÷ï ìÝóá óôçí åðé÷åßñçóç, Þ
áðü åðßóêåøç óôçí ôïðéêÞ åðéèåþñçóç åñãáóßáò áí äå èÝëïõìå íá ñùôÞóïõìå áðåõèåßáò ôï
ëïãéóôÞ. Ç áóöÜëéóç óôï ÉÊÁ ðñÝðåé íá îåêéíÞóåé áðü ôçí ðñþôç çìÝñá ôçò ðñüóëçøçò.
Óôçí ðåñßðôùóç ðïõ äéáðéóôþóïõìå üôé ç ðñüóëçøç Ý÷åé ãßíåé ìå ôï ÷áñáêôçñéóìü ôïõ åñãÜôç êáé ìå
Üëëï áíôéêåßìåíï äïõëåéÜò áðü áõôÞ ðïõ ðñáãìáôéêÜ êÜíïõìå, íá îÝñïõìå üôé óôï ðßóù ìÝñïò ôïõ
ìõáëïý ôïõ áöåíôéêïý åßíáé ç ðëçñùìÞ ìå ÷áìçëüôåñï ìéóèü áðü áõôüí ðïõ ïñßæåé ç óýìâáóç ãéá ôç
äïõëåéÜ ðïõ êÜíïõìå êáé ç ìéêñüôåñç áðïæçìßùóç óå ðåñßðôùóç áðüëõóçò. Áí èÝëïõìå íá
áíôéäñÜóïõìå, ðñÝðåé íá ðåñéìÝíïõìå íá êëåßóïõìå äýï ìÞíåò óôç äïõëåéÜ, ãéáôß ìÝ÷ñé ôüôå ç
íïìïèåóßá äåí áíáãíùñßæåé êáíÝíá äéêáßùìá óôï íåïðñïóëçöèÝíôá. Áí üìùò áðïëõèïýìå ðñéí
êëåßóåé ôï äßìçíï êáé óôï ìåôáîý ï åñãïäüôçò äåí ìáò Ý÷åé áóöáëßóåé óôï ÉÊÁ, ìðïñïýìå íá
äéåêäéêÞóïõìå ôá Ýíóçìá áêüìá êáé ãéá äïõëåéÜ ìéáò çìÝñáò ìå êáôáããåëßá.
Áöïý ðñïóëçöèÞêáìå ãéá ìéá ïñéóìÝíç åñãáóßá äåí õðï÷ñåïýìáóôå íá êÜíïõìå Üëëç
åêôüò áðü áõôÞ ðïõ óõìöùíÞóáìå. Áí ãéá ðáñÜäåéãìá ðñïóëçöèÞêáìå óáí åóùôåñéêïß
ðùëçôÝò óå êáôÜóôçìá, äåí åßìáóôå õðï÷ñåùìÝíïé íá âãáßíïõìå ãéá åéóðñÜîåéò áðü ðåëÜôåò
êáé ðëçñùìÝò ëïãáñéáóìþí Þ íá øéëïêáèáñßæïõìå êáé ôï ìáãáæß êÜèå ðñùß. ¼÷é ãéáôß áõôÝò
ïé äïõëåéÝò åßíáé õðïôéìçôéêÝò ãéá ôçí áöåíôéÜ ìáò, áëëÜ ãéáôß óçìáßíåé ðùò ôï áöåíôéêü
÷ñåéÜæåôáé êáé Üíèñùðï ãéá åîùôåñéêÝò äïõëåéÝò êáé Üíèñùðï ãéá íá êáèáñßæåé. Áò øÜîåé
ëïéðüí íá ôïõò âñåé, áíôß íá ãßíïõìå åìåßò ç óõóêåõáóßá ôñßá óå Ýíá.
ÁíáëõôéêÝò ðëçñïöïñßåò ãéá ôá êáèÞêïíôá ðïõ óõíåðÜãåôáé êÜèå ôßôëïò åñãáóßáò (ðñÝðåé íá)
äßíïõí ïé åðéèåùñÞóåéò åñãáóßáò.
H óýìâáóç åîáñôçìÝíçò åñãáóßáò
Óýìâáóç åîáñôçìÝíçò åñãáóßáò õðÜñ÷åé üôáí ï åñãáæüìåíïò ðáñÝ÷åé ôçí åñãáóßá ôïõ óå
óõãêåêñéìÝíï åñãïäüôç ìå áìïéâÞ (ìéóèü, çìåñïìßóèéï, ðïóïóôÜ êëð) êáé åßíáé
õðï÷ñåùìÝíïò íá äÝ÷åôáé åíôïëÝò êáé åðïðôåßá áðü ôïí åñãïäüôç, ï ïðïßïò êáèïñßæåé ôïí
ôüðï, ôïí ôñüðï êáé ôï ÷ñüíï ôçò åñãáóßáò.
18

19. Áíôßèåôá, óôçí ðåñßðôùóç ôçò óýìâáóçò áíåîÜñôçôùí õðçñåóéþí, ï åñãáæüìåíïò êáèïñßæåé
ìüíïò ôïõ ôïí ÷ñüíï êáé ôïí ôñüðï åêôÝëåóçò ôçò åñãáóßáò ÷ùñßò Ýëåã÷ï ôïõ åñãïäüôç. Ç
áìïéâÞ óôçí ðåñßðôùóç ôùí áíåîÜñôçôùí õðçñåóéþí ãßíåôáé êáôÜ êáíüíá ìå Ýêäïóç äåëôßïõ
ðáñï÷Þò õðçñåóéþí áðü ôïí «åëåýèåñï åðáããåëìáôßá» êáé áóöÜëéóç óôï ÔÅÂÅ. Áõôü
óçìáßíåé üôé ï åñãáæüìåíïò ðïõ ÷áñáêôçñßæåôáé (ìå óõíáßíåóÞ ôïõ âÝâáéá) åëåýèåñïò
åðáããåëìáôßáò äåí äéêáéïýôáé êáìéÜ ðáñï÷Þ üðùò äþñá ÐÜó÷á êáé ×ñéóôïõãÝííùí, Üäåéá
êáé åðéäüìáôá áäåßáò, áìïéâÞ ãéá õðåñùñéáêÞ áðáó÷üëçóç êáé áðïæçìßùóç óå ðåñßðôùóç
áðüëõóçò, åíþ äåí äéêáéïýôáé ïýôå åðßäïìá áíåñãßáò, áöïý äåí áóöáëßæåôáé óôï ÉÊÁ. Ôï
êüóôïò ôçò áóöÜëéóÞò ôïõ ôï áíáëáìâÜíåé ï ßäéïò, áðáëëÜóóïíôáò ôï áöåíôéêü ôïõ áðü ôéò
åñãïäïôéêÝò åéóöïñÝò. Ôá ðïëëÜ ðëåïíåêôÞìáôá ãéá ôá áöåíôéêÜ áðü ôéò óõìâÜóåéò
áíåîÜñôçôùí õðçñåóéþí êáé ç ìåßùóç ôùí áíôéóôÜóåùí ðáñÜëëçëá ìå ôçí Üãíïéá ôçò
åñãáôéêÞò íïìïèåóßáò áðü ôç ìåñéÜ ôùí åñãáæïìÝíùí Ý÷ïõí äéåõñýíåé ôï öáéíüìåíï ôçò
áðáó÷üëçóçò «åëåýèåñùí åðáããåëìáôéþí» ôüóï óôïí éäéùôéêü, üóï êáé óôç äçìüóéï ôïìÝá,
åíþ óôçí ðñáãìáôéêüôçôá ðñüêåéôáé ãéá óõìâÜóåéò åîáñôçìÝíçò åñãáóßáò.
Ï ÷áñáêôçñéóìüò ôçò åñãáóßáò óáí åîáñôçìÝíçò Þ ü÷é åîáñôÜôáé áðü ôéò ðñáãìáôéêÝò
óõíèÞêåò åêôÝëåóÞò ôçò, äçëáäÞ áí õðÜñ÷åé Ýëåã÷ïò ôïõ åñãïäüôç, åêôÝëåóç ôçò åñãáóßáò
ìå ìÝóá ðïõ ðáñÝ÷åé ï åñãïäüôçò, ïñéóìÝíïò ôüðïò êáé ÷ñüíïò ðáñï÷Þò ôçò åñãáóßáò.
Áí ãéá ëüãïõò áíÜãêçò Þ Üãíïéáò õðï÷ñåùèïýìå íá äïõëÝøïõìå óáí åëåýèåñïé åðáããåëìáôßåò,
ìðïñïýìå ìüíï óôá äéêáóôÞñéá íá äéåêäéêÞóïõìå ü,ôé ìáò óôÝñçóå ï ÷áñáêôçñéóìüò áõôüò, äçëáäÞ
äþñá, åðéäüìáôá, Üäåéåò, õðåñùñßåò êáé Ýíóçìá. Ãéá íá ôï áðïäåßîïõìå üìùò áõôü äéêáóôéêÜ ðñÝðåé íá
åßìáóôå êáëÜ ðñïåôïéìáóìÝíïé, åîáóöáëßæïíôáò ãéá ðáñÜäåéãìá ìÜñôõñåò ìÝóá áðü ôç äïõëåéÜ,
áíôßãñáöá ðáñïõóéïëïãßïõ, áðïäåéêôéêÜ ìÝñïõò ôçò äïõëåéÜò ìáò êëð.
Ç óýìâáóç åîáñôçìÝíçò åñãáóßáò áïñßóôïõ ÷ñüíïõ
ÔÝôïéïõ åßäïõò óýìâáóç åñãáóßáò õðÜñ÷åé üôáí äåí ðñïêáèïñßæåôáé ç ÷ñïíéêÞ ôçò äéÜñêåéá
êáé ëÞãåé ìüíï ìå áðüëõóç áðü ôïí åñãïäüôç Þ ðáñáßôçóç áðü ôïí åñãáæüìåíï. Ôï óýíïëï
ôùí èåôéêþí óçìåßùí ôçò åñãáôéêÞò íïìïèåóßáò áöïñÜ áõôü ôï åßäïò óýìâáóçò, åíþ êÜèå
Üëëç óýìâáóç Ý÷åé åîáéñÝóåéò, ðïõ ôçí êÜíïõí ðéï åëêõóôéêÞ ãéá ôá áöåíôéêÜ.
Ç óýìâáóç åîáñôçìÝíçò åñãáóßáò ïñéóìÝíïõ ÷ñüíïõ
ÔÝôïéïõ åßäïõò óýìâáóç õðÜñ÷åé üôáí óõìöùíÞèçêå ãñáðôÜ Þ ðñïöïñéêÜ ïñéóìÝíç
äéÜñêåéá ÷ñüíïõ åñãáóßáò (ìÞíåò, ÷ñüíéá, åðï÷éáêÝò åñãáóßåò, áíôéêáôÜóôáóç åñãáæüìåíïõ
ðïõ ëåßðåé ãéá ëüãïõò áóèÝíåéáò, åãêõìïóýíçò êëð). Ç óýìâáóç áõôÞ ëÞãåé üôáí ðåñÜóåé ôï
óõìöùíçìÝíï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá êáé ï åñãáæüìåíïò äåí äéêáéïýôáé áðïæçìßùóç áðüëõóçò.
Áí ï åñãáæüìåíïò óõíå÷ßóåé íá åñãÜæåôáé ãéá ìåãÜëï äéÜóôçìá ìåôÜ ôç ëÞîç ôçò óýìâáóçò
ïñéóìÝíïõ ÷ñüíïõ, ï íüìïò èåùñåß üôé áõôÞ ìåôáôñÝðåôáé óå áïñßóôïõ ÷ñüíïõ. Óýìâáóç
áïñßóôïõ ÷ñüíïõ õðïêñýðôåôáé êáé üôáí áíáíåþíïíôáé äéáñêþò ïé óõìâÜóåéò ïñéóìÝíïõ
÷ñüíïõ. Óôéò ðåñéðôþóåéò áõôÝò ðñÝðåé íá äïèåß ç êáíïíéêÞ áðïæçìßùóç óå ðåñßðôùóç
áðüëõóçò.
Áí ï åñãáæüìåíïò ìå óýìâáóç ïñéóìÝíïõ ÷ñüíïõ áðïëõèåß ðñéí áõôÞ ëÞîåé, ï åñãïäüôçò
ðñÝðåé íá åðéêáëåóôåß ðïëý óïâáñïýò ëüãïõò. “Óðïõäáßïò ëüãïò” åßíáé ç ýðáñîç
ãåãïíüôùí óôç äéÜñêåéá ôçò óýìâáóçò, åîáéôßáò ôùí ïðïßùí åßíáé áäýíáôç ç åîáêïëïýèçóÞ
19

20. ôçò (ð.÷. ðáñÜâáóç ôùí óõìâáôéêþí õðï÷ñåþóåùí êáé ðñïîÝíçóç âëÜâçò áðü ôïí
åñãáæüìåíï). ÅÜí õðÜñ÷åé óðïõäáßïò ëüãïò äåí õðï÷ñåïýôáé ï åñãïäüôçò íá äþóåé
áðïæçìßùóç.
Ôçí áðüäåéîç Þ ìç áõôþí ôùí óïâáñþí ëüãùí ôçí áíáëáìâÜíåé ðÜëé ï åñãáæüìåíïò ìå
Üóêçóç áãùãÞò óôá äéêáóôÞñéá. Áí ïé ëüãïé áðüëõóçò äåí êñéèïýí óïâáñïß áðü ôï
äéêáóôÞñéï, ï åñãáæüìåíïò äéêáéïýôáé íá ðëçñùèåß ôï ðïóü ôçò áìïéâÞò ãéá ôï äéÜóôçìá ôçò
óýìâáóçò ðïõ äåí åñãÜóôçêå êáé íá äéåêäéêÞóåé åéäéêÞ áðïæçìßùóç ãéá çèéêÞ âëÜâç. Óôçí
ðåñßðôùóç ðïõ áðïäåé÷ôåß üôé ç óýìâáóç ïñéóìÝíïõ ÷ñüíïõ Ýãéíå ãéá ìç áíôéêåéìåíéêïýò
ëüãïõò ôçò åðé÷åßñçóçò, áëëÜ ãéá áðïöõãÞ ôçò êáôáâïëÞò áðïæçìßùóçò, ôüôå ï åñãáæüìåíïò
äéêáéïýôáé êáé ôçí áðïæçìßùóç áðüëõóçò ðïõ èá Ýðáéñíå áí åñãáæüôáí ìå óýìâáóç
áïñßóôïõ ÷ñüíïõ.
Ç óýìâáóç Ýñãïõ
Óýìâáóç Ýñãïõ õðÜñ÷åé üôáí Ýíá ðñüóùðï áíáëáìâÜíåé íá öÝñåé óå ðÝñáò êáé íá
ðáñáäþóåé Ýíá ïñéóìÝíï Ýñãï, åñãáæüìåíïò ìå äéêÞ ôïõ ðñùôïâïõëßá êáé áäéÜöïñá áðü ôï
÷ñüíï ðïõ èá ÷ñåéáóôåß ãéá áõôü (êÜôé óáí åñãïëÜâïò). Ç óýìâáóç Ýñãïõ ðáýåé üôáí ëÞîåé
ï ÷ñüíïò Þ ôåëåéþóåé ç åêôÝëåóç ôïõ Ýñãïõ ðïõ óõìöùíÞèçêå, ÷ùñßò íá áðáéôåßôáé
êáôáããåëßá êáé êáôáâïëÞ áðïæçìßùóçò. Óå áíôéóôïé÷ßá ìå ôçí ðáñï÷Þ áíåîÜñôçôùí
õðçñåóéþí, áí óôçí ðñÜîç ï åñãáæüìåíïò ôçñåß ôï êáíïíéêü ùñÜñéï åñãáóßáò, ÷ôõðÜ êÜñôá,
ðëçñþíåôáé ìå ìéóèü, åëÝã÷åôáé áðü ôïí åñãïäüôç ãéá ôç äïõëåéÜ ôïõ êáé ðáßñíåé ïäçãßåò êáé
åíôïëÝò, ôüôå ðñüêåéôáé ãéá óýìâáóç åîáñôçìÝíçò åñãáóßáò, êÜôé ðïõ ðñÝðåé íá áðïäåé÷ôåß
äéêáóôéêÜ ãéá íá äéåêäéêçèïýí ôá äþñá, ïé Üäåéåò, ïé õðåñùñßåò êáé ç áóöÜëéóç óôï ÉÊÁ. Ç
äéåêäßêçóç áõôÞ ìðïñåß íá ãßíåé áíåîÜñôçôá áðü áõôÜ ðïõ Ý÷ïõí óõìöùíçèåß ãñáðôÜ ìåôáîý
ôïõ åñãáæüìåíïõ êáé ôïõ åñãïäüôç. Áí äçëáäÞ ï åñãáæüìåíïò õðïãñÜøåé óýìâáóç ðïõ
áíáöÝñåé üôé äåí äéêáéïýôáé áóöÜëéóç, áõôü áíáôñÝðåôáé ìå ôçí áðüäåéîç ôçò ýðáñîçò
åîáñôçìÝíçò åñãáóßáò.
20

21. Ðþò êáèïñßæåôáé ôï ýøïò ôçò áìïéâÞò
ÈåùñçôéêÜ ï åñãïäüôçò êáé ï åñãáæüìåíïò ìðïñïýí íá êáèïñßóïõí üðùò èÝëïõí ôï ýøïò
ôçò áìïéâÞò, áñêåß áõôÞ íá ìçí åßíáé ÷áìçëüôåñç áðü ôá êáôþôáôá üñéá ðïõ ïñßæåé ç
óõëëïãéêÞ óýìâáóç åñãáóßáò ðïõ õðïãñÜöåôáé êÜèå äõï ðåñßðïõ ÷ñüíéá áðü ôç ÃÓÅÅ êáé
ôïõò óõíäÝóìïõò ôùí áöåíôéêþí (ÓÅÂ, ÃÓÅÂÅ êëð). ÁöÞíïõìå ãéá ìéá Üëëç öïñÜ ôï èÝìá ôïõ
êáôÜ ðüóï ðñÝðåé íá ïé «åêðñüóùðïß» ìáò íá äéáðñáãìáôåýïíôáé êÜèå ôüóï áõîÞóåéò
øß÷ïõëá ðÜíù óôá 500 åõñþ ôïõ âáóéêïý ìéóèïý. Êáëü åßíáé íá öñïíôßæïõìå íá ãíùñßæïõìå
áõôÝò ôéò óõëëïãéêÝò óõìâÜóåéò, ðïõ ïñßæïõí åêôüò áðü ôéò áìïéâÝò êáé èÝìáôá áäåéþí,
ðñïûðçñåóßáò, õðåñùñéþí, åðéäïìÜôùí êëð.
Åêôüò áðü ôç óõëëïãéêÞ óýìâáóç, õðÜñ÷ïõí êáé ïé êëáäéêÝò (åñãáæüìåíïé óå Ýíá êëÜäï,
üðùò ð.÷. ï êëÜäïò ðáñï÷Þò õðçñåóéþí), ïé åðé÷åéñçóéáêÝò (åñãáæüìåíïé óå ìéá ìåãÜëç
óõíÞèùò åðé÷åßñçóç) êáé ïé ïìïéïåðáããåëìáôéêÝò (åñãáæüìåíïé óå ìéá óõãêåêñéìÝíç
åéäéêüôçôá, ãéá ðáñÜäåéãìá ôõðïãñÜöïé). Ïé óõìâÜóåéò áõôÝò ðåñéëáìâÜíïõí óõíÞèùò
êáëýôåñïõò üñïõò áìïéâþí áðü ôç óýìâáóç ôçò ÃÓÅÅ, áëëÜ ãéá íá ìáò êáëýðôïõí, ðñÝðåé
íá åßìáóôå ìÝëç ôùí óùìáôåßùí ðïõ ôéò äéáðñáãìáôåýïíôáé ìå ôïõò åñãïäüôåò. Óôçí ðñÜîç,
óðÜíéá ôá áöåíôéêÜ æçôïýí âåâáéþóåéò ãéá íá åöáñìüóïõí ôéò êëáäéêÝò Þ ôéò
ïìïéïåðáããåëìáôéêÝò óõìâÜóåéò áöïý äåí ôïõò áñÝóåé íá êüâïõìå âüëôåò áêüìá êáé óôá
ðëÝïí åñãïäïôéêÜ óõíäéêÜôá. Áí üìùò ôéò æçôÞóïõí, ìáò óôÝëíïõí áêñéâþò åêåß. Åßíáé
Üëëùóôå «êïéíùíéêïß åôáßñïé». ÐñÝðåé ôüôå íá áðåõèõíèïýìå óôï Åñãáôéêü ÊÝíôñï (ÅÊÁ) ãéá
íá ìÜèïõìå ôá óôïé÷åßá ôïõ óõëëüãïõ ðïõ ðñÝðåé íá ãñáöôïýìå. Ç åããñáöÞ ãßíåôáé ìå ôçí
êáôáâïëÞ åíüò ìéêñïý ðïóïý.
ÁíáëõôéêÜ óôïé÷åßá ãéá üëåò ôéò óõìâÜóåéò åñãáóßáò äßíïíôáé óôï ÅÊÁ, ôéò åðéèåùñÞóåéò
åñãáóßáò, ôï õðïõñãåßï áðáó÷üëçóçò (óôï éóüãåéï õðÜñ÷åé åéäéêü ôìÞìá) êáé óôï êÝíôñï
ðëçñïöüñçóçò ôçò ÃÓÅÅ (Âïýëãáñç êáé Ðåéñáéþò).
Ìðïñïýìå íá äéåêäéêÞóïõìå áìïéâÞ õøçëüôåñç áðü áõôÞ ðïõ ïñßæïõí ïé óõìâÜóåéò, äåí
åðéôñÝðåôáé üìùò íá ðáßñíïõìå ëéãüôåñá ÷ñÞìáôá áðü ôá óõìöùíçìÝíá ìÝóá áðü ôéò
óõìâÜóåéò. Äåí åðéôñÝðåôáé áêüìá áí ðëçñùíüìáóôå ìå õøçëüôåñç áìïéâÞ áðü áõôÞ ôçò
óýìâáóçò, ôï áöåíôéêü íá ìáò êÜíåé ìåßùóç ìéóèïý óôï ýøïò ôçò óýìâáóçò. Óå ôÝôïéá
ðåñßðôùóç, áí èÝëïõìå, ìðïñïýìå èåùñÞóïõìå üôé ìáò Ýãéíå áðüëõóç êáé íá
äéåêäéêÞóïõìå áñ÷éêÜ ìÝóù ôçò åðéèåþñçóçò åñãáóßáò êáé óôç óõíÝ÷åéá äéêáóôéêÜ ôçí
áðïæçìßùóÞ ìáò ãéá ëüãïõò «âëáðôéêÞò ìåôáâïëÞò ôùí üñùí åñãáóßáò». Áí äå èÝëïõìå íá
áðïëõèïýìå, ðñÝðåé íá áðáéôÞóïõìå íá ðëçñùíüìáóôå ìå ôï áñ÷éêü ðïóü êáé áõôü ìðïñåß
íá ãßíåé ìå ôç ìåóïëÜâçóç ôçò åðéèåþñçóçò åñãáóßáò áí ïé ó÷åôéêÝò äéáðñáãìáôåýóåéò ìå ôï
áöåíôéêü äåí áðïäþóïõí.
Ôï ýøïò ôïõ âáóéêïý ìéóèïý ðïõ êÜèå ôüóï äéáðñáãìáôåýïíôáé ïé óõíäéêáëéóôÝò «åêðñüóùðïß» ìáò
åßíáé áðü ìüíï ôïõ êáèáñüò åêâéáóìüò. Åêâéáóìüò ãéá íá æçôÜìå ìüíïé ìáò õðåñùñßåò, áöïý äå
âãáßíïõìå ìå 500 € ôï ìÞíá, åêâéáóìüò ãéá íá äïõëåýïõìå ðåñéóóüôåñï ìÞðùò ðÜñïõìå áýîçóç Þ
êÜðïéï ìðüíïõò, åêâéáóìüò ãéá íá áíôáãùíéæüìáóôå ìåôáîý ìÞðùò êáé îå÷ùñßóïõìå óáí êáëýôåñïé
åñãáæüìåíïé êáé ðÜñïõìå ëßãá øß÷ïõëá ðáñáðÜíù. Êáé åßíáé ãåãïíüò üôé ïé äïõëåéÝò ðïõ
åîáóöáëßæïõí ôá ìåãáëýôåñá êÝñäç ãéá ôá áöåíôéêÜ åßíáé áöåíüò ïé ðéï äýóêïëåò êáé áöåôÝñïõ ïé
«áíåéäßêåõôåò» êáé ðéï êáêïðëçñùìÝíåò.
21

23. ÙÑÁÑÉÁ
ÊÁÉ
ÁÌÏÉÂÅÓ
ÐåíèÞìåñç åñãáóßá
Ôï óýóôçìá ôçò ðåíèÞìåñçò åâäïìÜäáò åñãáóßáò åßíáé õðï÷ñåùôéêü ìüíï ãéá ôéò âéïìç÷áíßåò
ðïõ áðáó÷ïëïýí ðÜíù áðü 50 Üôïìá, ôá åìðïñéêÜ ìáãáæéÜ êáé ôá ìåãÜëá îåíïäï÷åßá. ÊÜèå
Üëëïò åñãïäüôçò ìðïñåß íá ìáò áðáó÷ïëåß óå åîáÞìåñç âÜóç, áëëÜ áí Ý÷åé êáèéåñþóåé ôï
ðåíèÞìåñï, äåí ìðïñåß óôç óõíÝ÷åéá åöáñìüóåé åîáÞìåñï.
Ìå ôï ðåíèÞìåñï äéêáéïýìáóôå 2 ìÝñåò îåêïýñáóçò, ôçí ÊõñéáêÞ êáé ìßá Üëëç ìÝñá ðïõ äåí
åßíáé áðáñáßôçôï íá åßíáé ôï ÓÜââáôï. Ãéá ôçí Ýêôáêôç áðáó÷üëçóç ôçí 6ç çìÝñá ôçò
åâäïìÜäáò, éó÷ýåé ìüíï ç õðåñùñéáêÞ áìïéâÞ óáí ðñïóáýîçóç. Áí ç áðáó÷üëçóç óå
äïõëåéÝò ìå ðåíèÞìåñï åðåêôåßíåôáé óõóôçìáôéêÜ ôçí 6ç çìÝñá, óôçí ðñÜîç êáôáñãåßôáé ôï
ðåíèÞìåñï êáé ðñÝðåé íá ìåéþíïíôáé ïé çìåñÞóéåò þñåò åñãáóßáò, þóôå íá ìçí õðåñâáßíïõí
óå åâäïìáäéáßá âÜóç ôï óõìâáôéêü ùñÜñéï.
ÅéäéêÝò ñõèìßóåéò ðïõ ïñßæïõí ðïéá ðñÝðåé íá åßíáé ç äåýôåñç ìÝñá áíÜðáõóçò ôçí åâäïìÜäá
éó÷ýïõí ãéá ôéò âéïìç÷áíßåò, ôïõò õðáëëÞëïõò ãñáöåßïõ, ôá åìðïñéêÜ êáôáóôÞìáôá êáé áðü
äéÜöïñåò êëáäéêÝò óõìâÜóåéò. ¼ôáí îåêéíÜìå äïõëåéÜ, êáëü åßíáé íá åíçìåñùíüìáóôå ãéá
ôõ÷üí åéäéêÝò ñõèìßóåéò ôçò åéäéêüôçôáò ó÷åôéêÜ ìå ôï ðåíèÞìåñï.
Íüìéìï êáé óõìâáôéêü ùñÜñéï, õðåñùñßåò
Ïé þñåò ôçò åâäïìáäéáßáò áðáó÷üëçóçò üëùí ôùí êáôçãïñéþí åñãáæïìÝíùí åßíáé óáñÜíôá
(40) óýìöùíá ìå ôï óõìâáôéêü ùñÜñéï (ôï êáèïñéóìÝíï áðü ôéò óõìâÜóåéò åñãáóßáò). Ãéá
ôïõò åñãáæüìåíïõò óå åîáÞìåñç âÜóç, ç çìåñÞóéá õðï÷ñåùôéêÞ åñãáóßá åßíáé 6 þñåò êáé 40
ëåðôÜ, åíþ ãéá ôïõò åñãáæüìåíïõò ìå ðåíèÞìåñï ïé 8 þñåò êáèçìåñéíÜ.
Ç áðáó÷üëçóç ðÜíù áðü 40 þñåò ôçí åâäïìÜäá êáé ìÝ÷ñé ôéò óáñÜíôá ðÝíôå (45) þñåò
(íüìéìï ùñÜñéï), ëÝãåôáé õðåñåñãáóßá êáé åßíáé õðï÷ñÝùóç ôùí ìéóèùôþí íá ôçí
ðñáãìáôïðïéïýí üðïôå ôïõò æçôçèåß, ÷ùñßò ôçí Ýãêñéóç ôçò åðéèåþñçóçò åñãáóßáò. Óôçí
ðåñßðôùóç áõôÞ ï åñãïäüôçò õðï÷ñåþíåôáé íá êáôáâÜëåé óõìðëçñùìáôéêÞ áìïéâÞ, äçëáäÞ
ôï ùñïìßóèéï ðñïóáõîçìÝíï êáôÜ 25% ãéá ôéò ðÝíôå åðéðëÝïí þñåò. Ãéá ôïõò åñãáæüìåíïõò
ìå ðåíèÞìåñï, ç õðåñåñãáóßá ðñÝðåé íá ðñáãìáôïðïéåßôáé ìüíï êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôùí 5
åñãÜóéìùí çìåñþí ôçò åâäïìÜäáò. Óôçí ðåñßðôùóç üìùò ôçò åñãáóßáò óå 6 çìÝñåò ôçí
åâäïìÜäá, ç õðåñåñãáóßá ìðïñåß íá öôÜóåé ôéò 8 þñåò åâäïìáäéáßá.
Õðåñùñßá ëÝãåôáé ç åñãáóßá ðïõ ðáñÝ÷åôáé ðÝñá áðü ôéò 45 þñåò ôçí åâäïìÜäá ãéá
åñãáæüìåíïõò óå ðåíèÞìåñç âÜóç êáé ðÝñá áðü ôéò 48 þñåò ãéá åñãáæüìåíïõò óå åîáÞìåñç
âÜóç. Õðåñùñßá èåùñåßôáé êáé ç õðÝñâáóç ôïõ íüìéìïõ çìåñÞóéïõ 8ùñïõ ãéá åñãáæüìåíïõò
23

24. ìå 6Þìåñï, êáèþò êáé ç õðÝñâáóç ôïõ íüìéìïõ çìåñÞóéïõ 9ùñïõ ãéá åñãáæüìåíïõò ìå
ðåíèÞìåñï óôéò ðåñéðôþóåéò ðïõ ìå ôéò õðåñâÜóåéò áõôÝò åñãáæüìáóôå ðáñáðÜíù áðü 40
þñåò óõíïëéêÜ ôçí åâäïìÜäá.
Ç õðåñùñßá áìåßâåôáé ùò åîÞò:
Áðü 1 – 120 þñåò ôïí ÷ñüíï, ìå ðñïóáýîçóç ôïõ ùñïìéóèßïõ êáôÜ 50%.
ÐÜíù áðü 120 þñåò ôïí ÷ñüíï, ìå ðñïóáýîçóç ôïõ ùñïìéóèßïõ êáôÜ 75%
Ïé ðñïóáõîÞóåéò áõôÝò éó÷ýïõí ãéá ôéò íüìéìåò õðåñùñßåò ðïõ ðñáãìáôïðïéïýíôáé êáôÜ ôéò
åñãÜóéìåò çìÝñåò ôçò åâäïìÜäáò. Ïé õðåñùñßåò ðïõ ðñáãìáôïðïéïýíôáé Ýêôáêôá, äåí ðñÝðåé
íá õðåñâáßíïõí ôéò 3 þñåò çìåñçóßùò.
ÐáñÜíïìåò (Þ «êáô’ åîáßñåóç õðåñùñßåò», óýìöùíá ìå ôï íÝï íüìï ðïõ äå èÝëåé íá ìáò
õðåíèõìßæåé ðüóï ðáñÜíïìá åßíáé ôá áöåíôéêÜ) èåùñïýíôáé ïé õðåñùñßåò, üôáí ïé ìéóèùôïß
áðáó÷ïëïýíôáé åðß ÷ñüíï ðåñéóóüôåñï áðü ôá åðéôñåðüìåíá üñéá ôçò õðåñùñéáêÞò åñãáóßáò
ãéá êÜèå êáôçãïñßá ìéóèùôþí, ôá ïðïßá êáèïñßæïíôáé êÜèå 6ìçíï ìå ÕðïõñãéêÞ áðüöáóç
(åðéôñÝðïíôáé ðåñßðïõ 30 þñåò õðåñùñßáò ôï åîÜìçíï) Þ åêåßíåò ðïõ ðñáãìáôïðïéïýíôáé
÷ùñßò ôçí áíáããåëßá ôïõò óôçí åðéèåþñçóç åñãáóßáò êáé ÷ùñßò ôçí ôÞñçóç âéâëßïõ
õðåñùñéþí. ¼ôáí ðñüêåéôáé ãéá ðáñÜíïìåò õðåñùñßåò (åðéìÝíïõìå íá ôéò ëÝìå Ýôóé óå áõôü
ôï êåßìåíï) ç ðñïóáýîçóç ôïõ ùñïìßóèéïõ áíÝñ÷åôáé óå 100% áðü ôçí ðñþôç þñá ôçò
õðåñùñßáò.
¼ëá ôá ðáñáðÜíù éó÷ýïõí ìå ôï íüìï ôïõ Áõãïýóôïõ 2005 êáé óôçí ðñÜîç äåí Ý÷ïõìå
öáßíåôáé êáôáëÜâåé áêüìá ôç óçìáóßá óôç ìåßùóç ôùí áðïäï÷þí ìáò. Áðü ôï 2001 Ýùò ôï
öèéíüðùñï ôïõ 2005, ç åñãáóßá ìåôáîý ôçò 41çò êáé ôçò 43çò þñáò åâäïìáäéáßá ëåãüôáí
éäéüññõèìç õðåñùñßá êáé ðëçñùíüôáí ðñïóáõîçìÝíç êáôÜ 50%, åíþ ïé õðåñùñßåò ßó÷õáí
ãéá åñãáóßá ðÜíù ôùí 43 ùñþí ôçí åâäïìÜäá êáé äéíüôáí ðñïóáýîçóç åðßóçò 50% ãéá ôéò
íüìéìåò êáé 150% ãéá ôéò ðáñÜíïìåò.
Óôçí ðñÜîç, ïé ðåñéóóüôåñåò õðåñùñßåò åßíáé ðáñÜíïìåò, áöïý ôá åðéôñåðüìåíá üñéá åßíáé ÷áìçëÜ, äåí
áíáããÝëëïíôáé ó÷åäüí ðïôÝ óôçí åðéèåþñçóç åñãáóßáò êáé äåí ôçñåßôáé áðü ôéò åðé÷åéñÞóåéò ôï âéâëßï
õðåñùñéþí. Óôçí êáëýôåñç ðåñßðôùóç ïé ðáñÜíïìåò õðåñùñßåò ðëçñþíïíôáé óáí íüìéìåò, åíþ üëï
êáé óõ÷íüôåñá ðëçñþíïíôáé ÷ùñßò êáèüëïõ ðñïóáýîçóç óôï ùñïìßóèéï. Óå ðïëëÝò ðåñéðôþóåéò
âÝâáéá äåí ðëçñþíïíôáé êáèüëïõ. Ãé´ áõôü åßíáé óçìáíôéêü íá óçìåéþíïõìå êáèçìåñéíÜ ôéò õðåñùñßåò
ðïõ êÜíïõìå êáé íá öñïíôßæïõìå íá êñáôÜìå óôïé÷åßá ðïõ íá ôéò áðïäåéêíýïõí. Óçìáíôéêüôåñï åßíáé íá
ìçí êÜíïõìå êáèüëïõ ðáñÜíïìåò õðåñùñßåò, áöïý ç ßäéá ç íïìïèåóßá ôùí áöåíôéêþí áíáãíùñßæåé üôé
óôçí ðåñßðôùóç áõôÞ áðáëëÜóóïõìå ôï áöåíôéêü áðü ôïí êüðï íá ðñïóëÜâåé êé Üëëïõò åñãáæüìåíïõò
ðïõ ðñïöáíþò ÷ñåéÜæåôáé.
Íá´ ÷ïõìå óôï ìõáëü ìáò üôé áí ðñáãìáôïðïéÞóïõìå õðåñùñßåò ìå äéêÞ ìáò ðñùôïâïõëßá «ãéá íá âãåé
ç äïõëåéÜ», ôï áöåíôéêü äåí åßíáé õðï÷ñåùìÝíï íá ìáò ðëçñþóåé ôéò ðáñáðÜíù þñåò. Ï õðåñùñßåò ãéá
íá ãßíïõí, ðñÝðåé ðÜíôá íá æçôïýíôáé áðü ôï áöåíôéêü, íá åßíáé íüìéìåò êáé íá äéêáéïëïãïýíôáé áðü
«åðåßãïõóåò êáé åîáéñåôéêÝò áíÜãêåò».
Åßíáé Üêõñç ïðïéáäÞðïôå óõìöùíßá ìåôáîý åñãáæüìåíïõ êáé åñãïäüôç ãéá ôç ìç ðëçñùìÞ
ôùí õðåñùñéþí, íüìéìùí êáé ðáñÜíïìùí. Áí èÝëïõìå íá äéåêäéêÞóïõìå ôçí êáíïíéêÞ
ðëçñùìÞ ôùí õðåñùñéþí ìáò, ìðïñïýìå íá áóêÞóïõìå áãùãÞ ìÝóá óå äéÜóôçìá 5 ÷ñüíùí
áðü ôç ëÞîç ôïõ Ýôïõò ðïõ Ýãéíáí ïé õðåñùñßåò. ÃåíéêÜ ï íüìïò åðéôñÝðåé óôá áöåíôéêÜ íá
ìáò æçôïýí õðåñùñßåò, áëëÜ ãéá Ýêôáêôåò áíÜãêåò ôçò åðé÷åßñçóçò, áñêåß íá ðëçñùíüìáóôå
êáíïíéêÜ ôéò þñåò áõôÝò. ÐñÝðåé åðéðëÝïí, íá ðëçñþíïíôáé êáé ãéá ôá ðïóÜ ôùí õðåñùñéþí
áóöáëéóôéêÝò åéóöïñÝò óôï ÉÊÁ, ôüóï áðü ôïõò åñãáæüìåíïõò, üóï êáé áðü ôïõò åñãïäüôåò.
24

25. Áí êÜðïéïò åñãáæüìåíïò åñãÜæåôáé ëéãüôåñåò áðü 40 þñåò ôçí åâäïìÜäá, ãéá ðáñÜäåéãìá 35
êáé õðï÷ñåùèåß íá åñãáóôåß ðåñéóóüôåñï, ôüôå áìåßâåôáé ìå êáíïíéêü ùñïìßóèéï ãéá ôçí
åðéðëÝïí áðáó÷üëçóç, ÷ùñßò ðñïóáõîÞóåéò, ùò ôéò 40 þñåò. Áí äçëáäÞ áðáó÷ïëçèåß
êÜðïéá åâäïìÜäá ãéá 46 þñåò, ãéá ôéò þñåò 35-40 èá ðÜñåé ôï êáíïíéêü ùñïìßóèéï, ãéá ôéò
þñåò 41-45 ôï ùñïìßóèéï ðñïóáõîçìÝíï êáôÜ 50% êáé ãéá ôçí 46ç þñá ôï ùñïìßóèéï
ðñïóáõîçìÝíï áíÜëïãá ìå ôïí áñéèìü ôùí óõíïëéêþí åôÞóéùí õðåñùñéþí ãéá íüìéìç
õðåñùñßá, Þ ðñïóáõîçìÝíï êáôÜ 100% áí ðñüêåéôáé ãéá ðáñÜíïìç õðåñùñßá.
Åííïåßôáé üôé ï åñãïäüôçò äåí åðéôñÝðåôáé íá ìåôáöÝñåé þñåò åñãáóßáò ìéáò çìÝñáò óå Üëëç,
þóôå áíÜ åâäïìÜäá íá åñãáæüìáóôå ìåí 45 þñåò (Þ 48 ãéá åîáÞìåñï), áëëÜ Üëëåò ìÝñåò íá
äïõëåýïõìå ðáñáðÜíù áðü ôï íüìéìï ùñÜñéï êáé Üëëåò ìÝñåò ëéãüôåñï. Ç õðÝñâáóç ôùí 8
(Þ 9 ãéá ðåíèÞìåñï) ùñþí åñãáóßáò ôçí çìÝñá, åßíáé áõôüìáôá õðåñùñéáêÞ áðáó÷üëçóç êáé
ðñÝðåé íá ðëçñþíåôáé óáí ôÝôïéá.
¼ëï êáé ðéï óõ÷íÜ ôá áöåíôéêÜ áíôß íá ðëçñþíïõí ôéò õðåñùñßåò äßíïõí Üäåéá óå ìÝñåò ðïõ
äåí õðÜñ÷åé ðßåóç äïõëåéÜò. Áõôü åßíáé ðáñÜíïìï, áí äåí õðÜñ÷åé åðßóçìç äéåõèÝôçóç ðåñß
«åëáóôéêïý ùñáñßïõ» óôçí åðé÷åßñçóç, üðùò åðßóçìá ðáñÜíïìåò åßíáé êáé ïé õðåñùñßåò ðïõ
äåí áíáããÝëëïíôáé óôçí åðéèåþñçóç åñãáóßáò. Áí üìùò ìáò åíäéáöÝñåé ç åðéðëÝïí Üäåéá,
ðñÝðåé íá äéåêäéêïýìå ïé þñåò ôçò Üäåéáò íá áíôéóôïé÷ïýí óôçí ðñïóáýîçóç ôçò õðåñùñßáò.
Áí äçëáäÞ êÜíáìå 10 þñåò õðåñùñßá, íá ìç óõìâéâáóôïýìå ìå 10 þñåò Üäåéá, áëëÜ ìå
ôïõëÜ÷éóôïí 15 (ðñïóáýîçóç 50%), êáé ãéá íá åßìáóôå áêñéâåßò ðñÝðåé íá ðÜñïõìå 20 þñåò
Üäåéá (ðñïóáýîçóç 100% ôçò ðáñÜíïìçò õðåñùñßáò).
Ìå ôéò íÝåò ñõèìßóåéò ðïõ ðÝñáóáí ôá áöåíôéêÜ õðü ôïí ôßôëï «ÄéåõèÝôçóç ôïõ ÷ñüíïõ
åñãáóßáò» ôïí Áýãïõóôï ôïõ 2005, åðéäéþêïõí áêñéâþò íá äïõëåýïõìå ðáñáðÜíù áðü ôéò
íüìéìåò þñåò êáôÜ ôéò çìÝñåò ðïõ õðÜñ÷åé «ðïëëÞ äïõëåéÜ» ÷ùñßò íá áìåéâüìáóôå
õðåñùñéáêÜ ãéá áõôÝò ôéò åðéðëÝïí þñåò. ÈåùñçôéêÜ, ôéò ðáñáðÜíù þñåò èá ôéò ðáßñíïõìå
óáí Üäåéá óå ðåñéüäïõò «÷áëáñüôçôáò», áëëÜ äå èá åßíáé ðñïóáõîçìÝíåò óýìöùíá ìå ôï
ðïóïóôü áýîçóçò ôçò õðåñùñßáò. ÅðåéäÞ áõôü åöáñìïæüôáí óõ÷íÜ óôçí ðñÜîç, ôá áöåíôéêÜ
áðëÜ ôï êÜëõøáí íïìïèåôéêÜ ãéá íá Ý÷åé ðëÝïí éó÷ý êáé óå áõôïýò ðïõ áñíïýíôáé íá ôï
êÜíïõí. Åßíáé óôï ÷Ýñé ìáò íá áíáôñÝøïõìå áõôÞ ôç ñýèìéóç, êáèþò ï ó÷åôéêüò íüìïò ëÝåé
åðß ëÝîç üôé «Ï åñãáæüìåíïò Ý÷åé äéêáßùìá íá áñíçèåß ôçí ðáñï÷Þ ôçò åðéðëÝïí áõôÞò åñãáóßáò, áí äåí
åßíáé óå èÝóç íá ôçí åêôåëÝóåé êáé ç Üñíçóç ôïõ äåí åßíáé áíôßèåôç ìå ôçí êáëÞ ðßóôç. Ç Üñíçóç ôïõ
åñãáæïìÝíïõ íá ðáñÜó÷åé ôçí åðéðëÝïí åñãáóßá äåí óõíéóôÜ ëüãï êáôáããåëßáò ôçò óýìâáóçò åñãáóßáò
ôïõ».
Åëáóôéêü ùñÜñéï (åðßóçìá: ÄéåõèÝôçóç ôïõ ÷ñüíïõ åñãáóßáò)
Ìå óôü÷ï ôçí áêüìá ìåãáëýôåñç ìåßùóç ôïõ êüóôïõò ôçò åñãáóßáò ãéá ôá áöåíôéêÜ êáé ôçí
ðáñï÷Þ åê ìÝñïõò ìáò ôóÜìðá äïõëåéÜò ãéá üóï ÷ñüíï ìáò ÷ñåéÜæïíôáé, éó÷ýïõí áðü ôïí
Ïêôþâñéï ôïõ 2005 ïé äéáôÜîåéò ôïõ Íüìïõ 3385/2005 ðïõ Ý÷åé ôï èáõìáóôü ôßôëï
«Ñõèìßóåéò ãéá ôçí ðñïþèçóç ôçò áðáó÷üëçóçò». Åßíáé ï íüìïò ðïõ áöåíüò Üëëáîå ôï
êáèåóôþò êáé ôçí áìïéâÞ ôùí õðåñùñéþí (âë. ðñïçãïýìåíç ðáñÜãñáöï) êáé áöåôÝñïõ
èåóìïèÝôçóå ôï åëáóôéêü ùñÜñéï.
Óýìöùíá ëïéðüí ìå áõôüí, ìðïñïýí ïé åðé÷åéñÞóåéò ðïõ åöáñìüæïõí ôï óõìâáôéêü 40ùñï
ôçí åâäïìÜäá, êáôÜ ôéò ðåñéüäïõò «áõîçìÝíçò áðáó÷üëçóçò» íá áðáó÷ïëïýí ôïõò
åñãáæüìåíïõò äýï þñåò áêüìá ðÝñá ôïõ 8ùñïõ, ÷ùñßò áõôÝò ïé 2 åðéðëÝïí þñåò åñãáóßáò
íá ðëçñþíïíôáé õðåñùñéáêÜ. Ãéá ôçí áêñßâåéá, äåí ðëçñþíïíôáé êáèüëïõ, áëëÜ óôéò
25

26. ðåñéüäïõò ìåéùìÝíçò áðáó÷üëçóçò èá ìðïñïýìå åßôå íá åñãáæüìáóôå ãéá 6 þñåò áíôß 8, åßôå
íá ðáßñíïõìå ôéò ðáñáðÜíù þñåò óáí Üäåéá Þ ñåðü (åßôå êáé óõíäõáóìüò áõôþí ôùí äýï
ðåñéðôþóåùí).
Ç óõíïëéêÞ ðåñßïäïò áõîçìÝíçò êáé ìåéùìÝíçò áðáó÷üëçóçò ìðïñåß íá öôÜóåé ìÝ÷ñé ôïõò 4
ìÞíåò ôï ÷ñüíï (ãéá ðáñÜäåéãìá, åñãáæüìáóôå åðß äýï ìÞíåò 10 þñåò êáèçìåñéíÜ êáé ãéá
Üëëïõò äýï ìÞíåò 6 þñåò êáèçìåñéíÜ). ÊáôÜ ôï ôåôñÜìçíï áõôü, ï ìÝóïò üñïò ôïõ ÷ñüíïõ
ôçò åâäïìáäéáßáò áðáó÷üëçóçò, äåí ìðïñåß íá õðåñâáßíåé ôéò 40 þñåò.
ÅíáëëáêôéêÜ, ï íÝïò íüìïò ðñïâëÝðåé üôé ãéá ðåñßïäï áõîçìÝíçò áðáó÷üëçóçò ìÝ÷ñé 32
åâäïìÜäåò ôï ÷ñüíï, ìðïñïýí 256 þñåò åðéðëÝïí åñãáóßáò íá êáôáíåìçèïýí óå áõôÞí ôçí
ðåñßïäï, ïé ïðïßåò óôç óõíÝ÷åéá èá áöáéñïýíôáé áðü ôéò þñåò áðáó÷üëçóçò ôïõ õðüëïéðïõ
Ýôïõò (Þ/êáé èá äßíïíôáé óáí Üäåéåò êáé ñåðü).
Óå êÜèå ðåñßðôùóç, ç çìåñÞóéá åñãáóßá êáôÜ ôçí ðåñßïäï ôçò áõîçìÝíçò áðáó÷üëçóçò äåí
ìðïñåß íá õðåñâáßíåé ôéò 10 þñåò.
Ôé ãßíåôáé üìùò üôáí êáôÜ ôéò ðåñéüäïõò ôçò óõìöùíçìÝíçò ìåéùìÝíçò áðáó÷üëçóçò ôá
áöåíôéêÜ áíáêáëýðôïõí êáé Üëëåò åðåßãïõóåò áíÜãêåò ôçò åôáéñßáò êáé èÝëïõí íá
äïõëÝøïõìå ðáñáðÜíù þñåò;
Ïé ðñþôåò 5 þñåò õðåñâÜóåùò ôçí åâäïìÜäá ãéá ôïõò áðáó÷ïëïõìÝíïõò ìå ôï óýóôçìá ôçò
ðåíèÞìåñçò åñãáóßáò êáé ïé ðñþôåò 8 þñåò õðåñâÜóåùò ãéá ôïõò áðáó÷ïëïõìÝíïõò ìå ôï
óýóôçìá ôçò åîáÞìåñçò åñãáóßáò èåùñïýíôáé õðåñåñãáóßá êáé áìåßâïíôáé ìå ôï
êáôáâáëëüìåíï ùñïìßóèéï ðñïóáõîçìÝíï êáôÜ 30%.
Ïé þñåò õðåñâÜóåùò ðÝñáí ôùí ðÝíôå (5) ðñþôùí Þ ôùí ïêôþ (8) ðñþôùí, áíÜëïãá ìå ôéò
ìÝñåò åâäïìáäéáßáò åñãáóßáò (ðåíèÞìåñï Þ åîáÞìåñï áíôßóôïé÷á), èåùñïýíôáé þñåò
õðåñùñßáò. Åöüóïí ôçñçèïýí ïé ðñïûðïèÝóåéò íïìéìüôçôáò (áíáããåëßá óôçí Åðéèåþñçóç
Åñãáóßáò êëð), åßíáé íüìéìåò õðåñùñßåò êáé áìåßâïíôáé ìå ðñïóáýîçóç êáôÜ 75%,
äéáöïñåôéêÜ åßíáé ðáñÜíïìåò õðåñùñßåò êáé ðñïóáõîÜíïíôáé êáôÜ 100%.
Áí ãéá ïðïéïíäÞðïôå ëüãï, éäßùò åîáéôßáò ðáñáßôçóçò Þ áðüëõóçò ôïõ åñãáæïìÝíïõ, äåí
åöáñìüæåôáé Þ äåí ïëïêëçñþíåôáé ç äéåõèÝôçóç ôïõ ÷ñüíïõ åñãáóßáò, ôüôå ïé þñåò ðïõ
äïõëÝøáìå åðéðëÝïí ôïõ 8ùñïõ êáé äåí óõìøçößóôçêáí ìå Üäåéåò, ñåðü Þ ìåéùìÝíï ùñÜñéï,
èåùñïýíôáé þñåò õðåñåñãáóßáò êáé õðåñùñßáò êáé ðñÝðåé íá ðëçñùèïýí ùò ôÝôïéåò
áíáäñïìéêÜ.
Ðþò ôþñá íïìéìïðïéåßôáé ç ñýèìéóç ãéá åëáóôéêü ùñÜñéï óå ìéá åðé÷åßñçóç: Ìå óõìöùíßá
ôïõ åñãïäüôç ìå ôçí åðé÷åéñçóéáêÞ óõíäéêáëéóôéêÞ ïñãÜíùóç Þ ôïõ óõìâïõëßïõ
åñãáæïìÝíùí Þ ôçò Ýíùóçò ðñïóþðùí óôçí åðé÷åßñçóç. Áí äåí õðÜñ÷ïõí ôÝôïéåò
óõíäéêáëéóôéêÝò ìïñöÝò, ç äéåõèÝôçóç ðñÝðåé íá óõìöùíçèåß áðü üëïõò ôïõò
åñãáæüìåíïõò. Áí õðÜñ÷åé äéáöùíßá ìåôáîý ôïõ åñãïäüôç êáé ôùí åñãáæïìÝíùí, áðïöáóßæåé
ôåëéêÜ ìéá ÅðéôñïðÞ (õðü óýóôáóç).
Ï íüìïò ëÝåé üôé ç äéåõèÝôçóç ôïõ ÷ñüíïõ åñãáóßáò, áí åãêñéèåß áðü ôçí ÅðéôñïðÞ, äåóìåýåé
ôï óýíïëï ôùí åñãáæïìÝíùí. Ôáõôü÷ñïíá üìùò ëÝåé, üôé Ý÷ïõìå äéêáßùìá íá áñíçèïýìå ôç
äéåõèÝôçóç, ÷ùñßò áõôüò íá åßíáé ëüãïò áðüëõóÞò ìáò. Ôï ôé éó÷ýåé óôçí ðñáãìáôéêüôçôá
ìÝíåé íá áðïäåé÷èåß óôï ìÝëëïí. ÐÜíôùò ðñïò ôï ðáñüí, ïé åðéôñïðÝò äåí Ý÷ïõí óõóôáèåß êáé
ï íüìïò äåí åöáñìüæåôáé áêüìá óôçí ðñÜîç. ¢ñá ïðïéáäÞðïôå áîßùóç áöåíôéêïý ãéá
åëáóôéêü ùñÜñéï, Þ ðñÝðåé íá áðïêñïõóôåß Þ íá áíôéìåôùðéóôåß ìå ôá äåäïìÝíá ôçò
ðñáãìáôïðïßçóçò õðåñùñéþí.
26