1. ÇOCUK,
OYUN
ve
OYUNCAKLAR
ANKARA İL MİLLİ EĞİTİM
MÜDÜRLÜĞÜ

2. Oyun;
Çocuğun kendi kendini ifade ettiği,
yeteneklerini fark ettiği, yaratıcı
potansiyelini kullanabildiği,
dil, zihin, sosyal,
duygusal ve motor becerilerini
geliştirebileceği önemli bir fırsattır.

3. “Çocukların oyunu oyun değil, onların
en ciddi uğraşıdır.”
Montaigne

4. OYUN OYNAMANIN ÇOCUĞUN
GELİŞİMİNDEKİ ETKİLERİ
Oyun, çocuğun bedensel, duygusal,
sosyal, zihinsel ve dil gelişiminde önemli
bir rol oynar.

5. Oyun yoluyla çocuk;
• Düşünmeyi ve kendi başına karar vermeyi öğrenir,
• Sorumluluk almayı, işbirliği içinde paylaşmayı öğrenir,
• Hayal gücünü, becerilerini ve yaratıcılığını geliştirir,
• Dikkatini bir noktaya toplamayı ve becerilerini organize
etmeyi öğrenir,
• Kendini tanımayı öğrenir,
• En güçlü ve doğal dürtülerinden biri olan, saldırganlık
dürtüsünü boşaltma olanağı bulur,

6. • Değişik sosyal rolleri denemeyi, duygularını
dışa vurmayı ve başka nesneleri ya da
insanlarla ilişkilerini inceler,
• Kas gelişimini hızlandırır ve güçlendirir,
• Çevresini araştırma, objeleri tanıma ve
problem çözme imkanı sağlar,
• Kendisini ifade etmeyi, sözlü olarak ifade
edilenleri anlamayı, yeni sözcükleri öğrenir,
Toplu yaşam kurallarını öğrenir.

7. ANNE-BABA VE ÇOCUK
İLİŞKİSİNDE OYUNUN YERİ
Anne-babalar,
• Çocuklarıyla ilişkilerinin önemli bir kısmını oyun
aracılığı ile gerçekleştirir.
• Oyun oynayarak çocuklarına yaklaşabilirler ve
onları keşfetme fırsatı yakalarlar
• Oyun aracılığıyla çocuklarıyla iyi vakit geçirirler ve
onlara bir şeyler öğretirler.
• Çocuklarıyla iyi bir ilişki kurmak için
onlara iyi birer oyun arkadaşı

8. OYUN SINIFLAMALARI
• Tek başına oyun
• Başka bir oyunu izleme
• Paralel oyun
• İşbirliğine dayalı kurallı
oyun

9. ÇOCUKLARIN YAŞLARINA GÖRE
OYNADIKLARI OYUN TÜRLERİ
0-3 YAŞ
• Tek başına oyun oynadığı dönemdir
• 0-2 yaş arasında ses, şekil ve renklere
duyarlıdırlar
• Oturmaya başladığında nesneleri ağzına götürür,
yürümeye başladığında nesneleri atar
• 2-3 yaşla birlikte başka çocuklarla oynamaya
başlarlar
Hayali oyunlar başlar
İnsanların ve olayların taklit edildiği
oyunlar başlar
Nesneleri oyuncak gibi kullanır (sopa=at)

10. • Bedensel hareketlerin gelişmesiyle
hareketli oyunlar başlar
• Taklit içerikli oyunlar daha karmaşık
hale gelerek devam eder.
• El kaslarının gelişmesiyle el becerilerini
kullandığı etkinlikler başlar (kesme,
çizme, resim boyama vb.).
• Oyunlar cinsiyete göre farklılaşmaya
başlar.
4-6 YAŞ

11. • Okulla birlikte kurallı
oyunlar başlar.
• Erkekler daha çok
takım oyunlarından ve
yarışmalardan hoşlanır.
• Kızlar yakın
arkadaşlıklar kurarak
birlikte seksek, ip
atlama v.b. oyunlar
oynarlar.
7-9 YAŞ

12. OYUN OYNARKEN ÇOCUĞU
DESTEKLEME I
Anne-babalar,
• Çocuğun oynayabileceği güvenli bir
ortam hazırlayın.
• Çocuğa oynarken rahat edebileceği kıyafetler
giydirin.
• Her gün düzenli olarak (15-20 dakika ) sadece
çocukla oyun oynayın. Oyunun kurallarını onun
koymasına izin verin!
• Çocuğun oyunlarına katılın ama fazla müdahale
etmeyin.
• Yumuşak bir ses tonuyla konuşun.
• Gülümseyerek ve göz teması kurarak
oyun oynayın.

13. OYUN OYNARKEN ÇOCUĞU
DESTEKLEME II
Anne-babalar,
• Olumlu mesaj veren oyunlar oynayın.
• Çocuğunuzu hayal gücünü ve yaratıcılığını
zenginleştiren oyunlar oynaması için teşvik
edin.
• Çocuğunuzun oyunlarını olumlu pekiştirin.
• Çocuğunuzun yaptıklarını gördüğünüzü ve
bunlarla ilgilendiğinizi ona belirtin.
• Çocuğunuza sevgi dolu ve sıcak yaklaşıp,
oyun oynayarak ilgilendiğinizde
çocuğunuz daha iyi gelişir ve beceriler
kazanır.

14. Oyuncakların Özellikleri I
• Oyuncağın tüyleri çocuğun ağzına,
burnuna kaçmamalıdır,
• Zehirli maddeler içermemelidir,
• Yıkanabilir, dayanıklı, sağlam olmalıdır,
• Küçük parçaları olmamalıdır,
• Sivri uçları, kesici kenarları, parmaklarının
sıkışabileceği ek yerleri ve gözlerine
zarar verebilecek çıkıntıları olmamalıdır

15. Oyuncakların Özellikleri II
• Çocuğun bedenine uygun büyüklükte ve ağırlıkta
olmalıdır,
• Oyuncaklar düzenli olarak gözden geçirilmeli, hasarlı
ve kırık olanlar tehlikeli olabilecekse atılmalıdır,
• Bozuk para, çakmak, sigara gibi malzemeler çocuğa
zarar verebileceğinden oynaması için verilmemelidir,
• Oyuncaklar, zengin uyarıcıları içermeli,
çok fonksiyonlu olmalıdır.

16. Oyuncakların Özellikleri III
• Farklı tür oyuncaklar almaya özen gösterin,
• Pahalı ve elektronik oyuncaklardan ziyade
çocuğun yaratıcılığı ve hayal gücünü geliştirici
oyuncaklar alınmalıdır,
• Oyuncağı alırken, çocuğun seçmesine izin verin,
• Çocuklarla birlikte oyuncaklar üretebilirsiniz,
• Oyuncak alırken cinsiyet ayrımı gözetmeyin,
• Evinizde çocuğunuzun oyuncaklarını
açık raflarda saklayın,

17. ÇOCUK ve TELEVİZYON I
• Televizyonda ses ve görüntü birlikte
verildiği için ilk aylardan itibaren
çocukların ilgisini çeker.
• Çocuğun, gelişiminin ilk 3 yılında olması
gerektiğinden fazla televizyon izlemesi
konuşmada gecikme ve dış dünyayla
iletişimde sorunlar yaşamasına neden
olabilir.
• Özellikle daha rahat yemek yedirebilmek
amacıyla televizyon karşısına oturmak
için teşvik edilen çocukların ilerde de
aynı şekilde televizyon izleme
alışkanlığı gelişir.

18. * Kontrolsüz şekilde televizyon izleyen* Kontrolsüz şekilde televizyon izleyen
çocukların yorum yapma, muhakeme etmeçocukların yorum yapma, muhakeme etme
yetenekleri olumsuzyetenekleri olumsuz etkilenmektediretkilenmektedir
* Fazla televizyon izleyen çocuk* Fazla televizyon izleyen çocuk
sadece bilgi almaya alışır ve etkileşimesadece bilgi almaya alışır ve etkileşime
girmezgirmez

19. • Özellikle daha rahat yemek
yedirebilmek amacıyla televizyon
karşısına oturmak için teşvik edilen
çocuklarda okul yıllarında da
sürdürecekleri şekilde televizyon izleme
alışkanlığı gelişir
• Kontrolsüz şekilde televizyon izleyen
çocukların yorum yapma, muhakeme etme
yetenekleri olumsuz etkilenmektedir
• Fazla televizyon izleyen çocuk
sadece bilgi almaya alışır ve
etkileşime girmez

20. • Eğitimsel içerikli programlar özellikle
çevresel koşulları yetersiz olan
çocuklar için faydalı olabilir.
• Çocukların gerçek hayatta karşılaşma
fırsatı bulamadıkları doğa ve çevre ile
ilgili programları izlemesi ( doğa
belgeselleri) okul bilgisini görsel
olarak destekler.
Teşvik edici ve merak
uyandırıcı olur.
ÇOCUK ve TELEVİZYON II

21. ÇOCUK ve TELEVİZYON III
• 2 yaşlarında çocuklar televizyon
karşısında en fazla 1 saat kadar, kısa
çizgi filmler ve eğitimsel içerikli
programlar izleyebilir.
• Çocuklar, okul öncesi dönemde 1 saat
kadar çizgi filmler, çocuk filmleri ve
eğitimsel programları
izleyebilirler.

22. * Okul çağındaki çocuklar okul ve günlük* Okul çağındaki çocuklar okul ve günlük
ihtiyaçlarının karşılanması dışında kalan zamanlarınınihtiyaçlarının karşılanması dışında kalan zamanlarının
en fazla dörtte biri kadar televizyon izlemelidirler.en fazla dörtte biri kadar televizyon izlemelidirler.
* Çocukla sohbet etmek, oyun oynamak ve hobiler* Çocukla sohbet etmek, oyun oynamak ve hobiler
için zaman ayrıldığında çocuklar televizyoniçin zaman ayrıldığında çocuklar televizyon
izlemekten ziyade,izlemekten ziyade,
anne-babayla zaman geçirmek isterler.anne-babayla zaman geçirmek isterler.

23. ÇOCUK ve TELEVİZYON IV
Anne –Babalara Öneriler
• Televizyon izlemeleri konusunda
tavrınız net olsun. TV saati belirleyin.
• Şiddet ve saldırganlık içermeyen çizgi
film ve programları izletin.
• Okula giden çocuklara dinlenme,
yemek, oyun, uyku ve ders
dışında zamanları kalıyorsa
TV izlemelerine izin verin.

24. * Çocuğun yaşına uygun programları* Çocuğun yaşına uygun programları
izlemesine izin verin.izlemesine izin verin.
* Çocuklarınızla daha fazla birlikte olur* Çocuklarınızla daha fazla birlikte olur
ve faaliyetler yaparsanız, onlarıve faaliyetler yaparsanız, onları
çeşitli sportif ve sosyalçeşitli sportif ve sosyal
etkinliklereetkinliklere yönlendirirseniz TV izlemekyönlendirirseniz TV izlemek
istemeyeceklerdiristemeyeceklerdir..

25. BİLGİSAYAR ve ÇOCUK I
• Çocukların bilgisayarla fazlaca
zaman geçirmesi;
– çocukların göz sağlığının
bozulmasına neden olur
– hareketi kısıtlar,
– kas gelişimini engeller,
– abur cubur yeme alışkanlığı
gelişirse kilo artışı görülebilir.

26. * Benlik algısının ve benlik
değerinin bozulmasına neden olur.
* Sosyalleşmeyi engeller.
* İletişim becerileri gelişmez.
* Dil becerileri ve sözel becerileri
geri kalır.
* Duygusal gelişim engellenir.
* Yaratıcılıkları sınırlanır.
* Dikkati yoğunlaştırma ve
sürdürmede sorun yaşar
* Davranış bozukluklarına neden
olur (saldırganlık, öfke vb.)

27. BİLGİSAYAR ve ÇOCUK II
• Okul çağında çocukların oyunun yanı
sıra ödevlerini internetten araştırması
onların araştırmacı ruhunu geliştirir.
• Çocukların yaşlarına uygun, şiddet ve
saldırganlık içermeyen, daha çok zeka
gelişimini destekleyen bilgisayar
oyunlarını oynamaları zihinsel
gelişimlerine olumlu destek verir.
• Aşırıya kaçmadan çocukların
bilgisayarla vakit geçirmeleri
görsel becerilerini geliştirir.

28. BİLGİSAYAR ve ÇOCUK III
Anne-Babalara öneriler
• Bilgisayar ve internette geçirecekleri
süreyi belirleyin ve bu süreyi aşmasına izin
vermeyin.
• Yaşlarına ve eğitim hedeflerine uygun
eğitim programları ve bilgisayar oyunları
alın.
• Belli bir bilince ulaşana kadar yaptığı
çalışmaları ve bilgisayar başında
geçirdiği süreyi denetim altında tutun.
• Çocuğun bilgisayarda yaptığı çalışmaları
onunla paylaşın.

29. BİLGİSAYAR ve ÇOCUK IV
Anne-Babalara Öneriler
• Bilgisayar kullanıcısıysanız evde gereğinden
fazla bilgisayar başında zaman
geçirmeyerek çocuğunuza olumlu örnek
olun.
• Çocuğunuz internet kullanıyorsa onun için
uygun olan sitelerin listesini belirleyerek
girdiği siteleri kontrol altına alın.
• İnterneti uygun kullanıp kullanmadıklarını
girdikleri siteleri kontrol ederek
denetleyin

31. SORULAR