1. ความสัมพันธระหวางสิ่งมีชวิต
ระหว ี
การศึกษาความสัมพันธระหวางสิ่งมีชีวิต
อาจแบงเปน 2 ระดับ คือ
1) Autecolgy : ระหวางสิ่งมีชีวิตชนิดเดียว
(individual organism / individual
species) เชน ตนไมชนิดหนึ่ง
2) Synecology : สังคมของกลุมสิ่งมีชีวิต
เชน ปาไม

2. ความสัมพันธระหวางสิ่งมีชวิต
ี
ความสัมพันธระหวางสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศแบง
ไดเปน 3 ประเภทใหญ คือ
1. การไดรับประโยชนรวมกัน (mutualism)
เปนการอยูรวมกันของสิ่งมีชีวิต 2 ชนิดที่ได

ประโยชนดวยกันทั้งสองชนิด

3. ความสัมพันธระหวางสิ่งมีชวิต
ี
• แมลงกับดอกไม แมลงดูดน้ําหวานจาก
ดอกไมเปนอาหาร และดอกไมก็มีแมลง
ชวยผสมเกสร
• นกเอี้ยงกับควาย นกเอี้ยงไดกินแมลงตางๆ
จากหลังควาย และควายก็ไดนกเอี้ยงชวย
กําจัดแมลงที่มา กอความรําคาญ

4. ความสัมพันธระหวางสิ่งมีชวิต
ี
• มดดํากับเพลี้ย เพลี้ยไดรับประโยชนในการที่
มดดําพาไปดูดน้ําเลี้ยงที่ตนไม และมดดําก็จะ
ไดรับน้ําหวาน
• ปูเสฉวนกับดอกไมทะเล ปูเสฉวนอาศัย
ดอกไมทะเลพรางตัวจากศัตรู และยังอาศัยเข็ม
พิษจากดอกไมทะเลปองกันศัตรู สวนดอกไม
ทะเลก็ไดรับอาหารจากปูเสฉวนที่กําลังกิน
อาหารดวย

5. ความสัมพันธระหวางสิ่งมีชวิต
ี
• โปรโตซัวในลําไสปลวก ปลวกไมมีน้ํายอย
สําหรับยอยเซลลูโลสในเนื้อไม โปรโตซัว ชวยใน
การยอย จนทําใหปลวกสามารถกินไมได และ
โปรโตรซัวก็ไดรับสารอาหารจากการยอยสลาย
เซลลูโลส

6. ความสัมพันธระหวางสิ่งมีชวิต
ี
ความสัมพันธระหวางสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศแบง
ไดเปน 3 ประเภทใหญ คือ
2. ภาวะอิงอาศัยหรือภาวะเกื้อกูล (commensalism)
เปนการอยูรวมกันของสิ่งมีชีวิต โดยที่ฝายหนึ่งได

ประโยชน สวนอีกฝายหนึ่งไมไดประโยชนแตก็ไม
เสียประโยชน

7. ความสัมพันธระหวางสิ่งมีชวิต
ี
• ปลาฉลามกับเหาฉลาม เหาฉลามอาศัย
อยูใกลตัวปลาฉลามและกินเศษอาหาร
จากปลาฉลาม ซึ่งปลาฉลามจะไมได
ประโยชน แตก็ไมเสียประโยชน
• พลูดางกับตนไมใหญ พลูดางอาศัยรมเงา
และความชืนจากตนไม โดยตนไมไมได
้
ประโยชนแตขณะเดียวกันก็ไมเสียประโยชน

8. ความสัมพันธระหวางสิ่งมีชวิต
ี
• กลวยไมกับตนไมใหญ กลวยไมยึดเกาะที่
ลําตนหรือกิ่งของตนไม ซึ่งไดรับความชื้น
และแรธาตุจากตนไม โดยที่ตนไมไมไดรับ
ประโยชน แตก็ไมเสียประโยชน
• เพรียงที่อาศัยเกาะบนผิวหนังของวาฬ
เพื่อหาอาหาร วาฬไมไดประโยชน
แตก็ไมเสียประโยชน

9. ความสัมพันธระหวางสิ่งมีชวิต
ี
ความสัมพันธระหวางสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศแบงได
เปน 3 ประเภทใหญ คือ
3. ฝายหนึ่งไดประโยชนและอีกฝายหนึ่งเสียประโยชน
ซึ่งแบงเปน 2 แบบ คือ
1) การลาเหยื่อ (predation) เปนความสัมพันธ โดย
มีฝายหนึ่งเปนผูลา (predator) และอีกฝายหนึ่งเปน
เหยื่อ (prey) หรือเปนอาหารของอีกฝาย เชน งูกับกบ

10. ความสัมพันธระหวางสิ่งมีชวิต
ี
ความสัมพันธระหวางสิ่งมีชีวิตใน สัตวพหุบาท
ระบบนิเวศแบงไดเปน 3 ประเภท
ใหญ คือ
2) ภาวะปรสิต (parasitism) เปน
ความสัมพันธของสิ่งมีชีวิต ที่มฝาย
ี
หนึ่งเปนผูเบียดเบียน เรียกวา
ปรสิต (parasite) และอีกฝายหนึ่ง
เปนเจาของบาน (host)

11. ความสัมพันธระหวางสิ่งมีชวิต
ี
• ตนกาฝากเชน ฝอยทองที่ขึ้นอยูบน
ตนไมใหญจะดูดน้ําและอาหารจาก
ตนไมใหญ
• หมัด เห็บ ไร พยาธิตางๆ ที่อาศัยอยู
กับรางกายคนและสัตว
• เชื้อโรคตางๆ ที่ทําใหเกิดโรคกับคน
และสัตว

12. ปจจัยกําหนดลักษณะของระบบนิเวศ
• 1. อุณหภูมิ บริเวณที่อากาศรอนแถบทะเลทราย จะมี
อูฐที่เปนสัตวมีความทนตออากาศรอนแหงแลง และ
มีพืชพวกกระบองเพชรทีสามารถดํารงชีวิตอยูได
่
• 2. ความชืน ในระบบนิเวศใดที่มีความชืนมาก มักจะ
้ ้
มีพืชและสัตวอาศัยอยูอยางหนาแนน
• 3. แสง พืชที่ขึ้นอยูใตเงาไมในปายอมแตกตางกันกับ
พืชที่ขึ้นในที่โลงแจง

13. ปจจัยกําหนดลักษณะของระบบนิเวศ
• 4. ดิน เปนที่รวมของธาตุอาหารตางๆ ดินที่มีความ
อุดมสมบูรณหรือมีธาตุอาหารที่แตกตางกันยอมทํา
ใหพืชและสัตวที่อาศัยดินนั้น ดํารงชีวิตอยูแตกตาง
กัน
• 5. ไฟปา การเกิดไฟปาแตละครั้ง ทําใหชีวิตของพืช
และสัตวเปลี่ยนไป
• 6. มลภาวะ เปนปจจัยที่เขามามีบทบาทในการ
เปลี่ยนแปลงหรือกําหนดลักษณะของสิ่งมีชีวิตใน
ระบบนิเวศ

14. ปจจัยกําหนดลักษณะของระบบนิเวศ
• 7. การแยงชิงกัน ทําใหสิ่งมีชีวิตที่ไมสามารถแสวงหา
ทรัพยากรไดตองลมตายไป
• 8. การกินซึ่งกันและกัน เชน ในทุงที่ปลูกขาวโพด จะมี
ตั๊กแตนมากินและทําลายขาวโพดเสียหาย เพราะไมมี
สัตวอื่นมาจับตั๊กแตนกินเปนอาหาร
• 9. ปรสิต ถือเปนพวกที่กินซึ่งกันและกันก็ได แตมีขอ
แตกตางที่วาพวกปรสิตจะดูดกินพืชและสัตวอื่นๆ
เปนอาหารโดยที่พืชและสัตวนั้นจะไมตายโดยทันที

15. ประเภทของระบบนิเวศ
1. ระบบนิเวศทางธรรมชาติและ
ใกลธรรมชาติ (Natural and
seminatural ecosystem)
เปนระบบที่ตองพึ่งพลังงาน
จากดวงอาทิตย เพื่อที่จะ
ทํางานได

16. ประเภทของระบบนิเวศ
1.1 ระบบนิเวศบนบก (Terresttrial ecosystems)
1) ระบบนิเวศกึ่งบก เชน ปาพรุ
2) ระบบนิเวศบนบกแท เชน ปาดิบ ทุงหญา
ทะเลทราย
1.2 ระบบนิเวศแหลงน้ํา (Aguative cosystems)
1) ระบบนิเวศน้ําจืด
2) ระบบนิเวศน้ําทะเล เชน
มหาสมุทรแนวปะการัง
ทะเลภายในที่เปนน้ําเค็ม น้ํากรอย

17. ประเภทของระบบนิเวศ
2. ระบบนิเวศเมือง-อุตสาหกรรม
(Urban-industral ecosystem)
เปนระบบที่ตองพึ่งแหลง
พลังงานเพิ่มเติม เชน น้ํามัน
เชื้อเพลิง พลังนิวเคลียร
เปนระบบนิเวศที่มนุษยสราง
ขึ้นมาใหม

18. ประเภทของระบบนิเวศ
3. ระบบนิเวศเกษตร (Agricultural ecosystems)
เปนระบบที่มนุษยปรับปรุงเปลี่ยนแปลงระบบ
นิเวศทางธรรมชาติขึ้นมาใหม

19. การจําแนกระบบนิเวศ
(Ecosystem Classification)
ในทางนิเวศวิทยา แบงระบบนิเวศในโลกนี้
ออกเปน 2 ระบบใหญๆ คือ
1. ระบบนิเวศบนบก (Terrestrial Ecosystem)
ระบบนิเวศที่ชุมชื้น
ระบบนิเวศที่ชุมชื้นนอย และ
คอนขางไปทางแหงแลง
ระบบนิเวศที่แหงแลงมาก

20. การจําแนกระบบนิเวศ
(Ecosystem Classification)
2. ระบบนิเวศในน้ํา (Aquatic Ecosystem)
- ระบบนิเวศน้ําจืด
ระบบน้ํานิ่ง และ
ระบบน้ําไหล
- ระบบนิเวศน้ําทะเล
ระบบน้ํากรอย และ
ระบบน้ําเค็ม

21. ปาชายเลน

22. ปาพรุ

23. ปาชายหาด

24. ปาดงดิบชื้น

25. ปาดงดิบแลง

26. ปาดิบเขา

27. ปาสนเขา

28. ปาเบญจพรรณ

29. ปาเต็งรัง

30. ปาทุง

31. ทุงหญาเขตรอน

32. ระบบนิเวศในแหลงน้ําจืด (น้ํานิ่ง)

33. ระบบนิเวศในแหลงน้ําจืด (น้ําไหล)

34. ปจจัยที่มีผลตอสิ่งมีชีวิตในแหลงน้ําจืด
อุณหภูมิ
ปริมาณออกซิเจนละลายในน้ํา
ปริมาณแรธาตุ
ความขุน-ใสของน้ํา
กระแสน้ํา

35. ระบบนิเวศในแหลงน้ําทะเล (น้ําเค็ม)

36. ระบบนิเวศในแหลงน้ําทะเล (น้ํากรอย)

37. ปจจัยที่มีผลตอสิ่งมีชีวิตในแหลงน้ําทะเล
อุณหภูมิ
ความลึก
ความเค็ม
กระแสน้ํา
คลื่น และการขึ้น-ลงของน้ํา

38. นิเวศพัฒนา (Eco-development)
หมายถึง การพัฒนาใดๆ ที่เปน
การกระทําของมนุษย เพื่อการ
ดํารงอยูในสังคม โดยไมทําใหเกิด
การกระทบกระเทือนตอคุณภาพ
สิ่งแวดลอม และการเปลี่ยนแปลง
สมดุลของระบบนิเวศ

39. นิเวศพัฒนา (Eco-development)
แนวคิดของนิเวศพัฒนา
ใหมีการทําลาย-สูญเสีย
ทรัพยากรธรรมชาตินอยที่สุด
มีการควบคุมผลกระทบสิงแวดลอมจาก
่
ของเสียหรือมลพิษที่เกิดจากการดําเนิน
กิจกรรม
พิจารณาขีดความทนทานของระบบนิเวศ
การใชทรัพยากรธรรมชาติตองใหมีการ
สูญเปลานอยที่สุด

40. นิเวศพัฒนา (Eco-development)
แนวคิดของนิเวศพัฒนา
ตองมีการฟนฟู ติดตาม ตรวจสอบ
และเฝาระวังคุณภาพสิ่งแวดลอม
ไมควรปรับเปลี่ยนโครงสรางและการ
ทํางานของระบบนิเวศไปจากเดิมโดย
สิ้นเชิง
มีการแบงเขตการใช
ทรัพยากรธรรมชาติที่ชัดเจน

41. ระบบนิเวศ
การศึกษาเกี่ยวกับนิเวศวิทยาและ
ระบบนิเวศ จะทําใหมนุษยสามารถนํา
ความรูมาเปนเครื่องมือในการจัดการ
ทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดลอม
ปญหามลพิษ และบทบาทที่มตอ ี
สิ่งแวดลอม เพื่อการอยูรวมกันของ
สรรพสิ่งในระบบนิเวศ ใหเปนไปใน
ลักษณะของการพึ่งพาอาศัยซึ่งกัน
และกันในแนวทางการพัฒนาอยาง
ยั่งยืน

42. Thank You for Your Attention