1. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 1
ΡΥΠΑΝΣΗ
ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
ΟΝΟΜΑΤΕΠ ΝΥΜΟ : ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ
ΤΜΗΜΑ : Α΄1
ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ : 2010-2011
ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

2. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 2
Περιεχόµενα
Εισαγωγή…………………………………… σελ.1-2
Ιστορικά Στοιχεία…………………………... σελ.2-3
Ρύπανση του νερού………………………… σελ.4 -6
Ρύπανση της ατµόσφαιρας…………………. σελ.6-14
Ρύπανση των υδάτων………………………. σελ.15-17
Αντιµετώπιση ρύπανσης…………………… σελ.17-18
Αιτίες ρύπανσης……………………………. σελ.18-19
Συνέπειες ρύπανσης………………………... σελ.19-20
Επιπτώσεις ρύπανσης…………………..σελ.20-22
Παραδείγµατα ρύπανσης……………………σελ.23-27
∆είγµατα ρύπανσης…………………………σελ.27-39
Μηνύµατα κατά της ρύπανσης…………….. σελ.40
Κόµιξ………………………………………. σελ.41
Βιβλιογραφία……………………………….. σελ.42

3. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 3
Εισαγωγή
Τι είναι ρύπανση:
Ρύπανση µπορεί να θεωρηθεί η δυσµενής µεταβολή των φυσικοχηµικών ή
βιολογικών συνθηκών ενός συγκεκριµένου περιβάλλοντος ή/και η
βραχυπρόθεσµη ή µακροπρόθεσµη βλάβη στην ευζωία, την ποιότητα ζωής και
την υγεία των ανθρώπων και των άλλων ειδών του πλανήτη. Η ρύπανση
µπορεί να επηρεάζει, επίσης, την υλική και πολιτιστική βάση της ζωής, τους
φυσικούς πόρους, τις ανθρώπινες δραστηριότητες, συµπεριλαµβανοµένης και
της αναψυχής. Η ρύπανση µπορεί να είναι χηµική, µε την εισαγωγή
επικίνδυνων, βλαβερών ή και τοξικών ουσιών, ενεργειακή (θερµική,
ραδιενεργή κα), βιολογική, αισθητική, ηχητική, γενετική (µε την εισαγωγή π.χ.
γενετικά µεταλλαγµένων ειδών).
Τι είναι µόλυνση:
Μόλυνση είναι µια ειδική κατηγορία ρύπανσης, που οφείλεται σε
µικροοργανισµούς. Όταν καταλήγουν σε ποτάµια, λίµνες ή στη θάλασσα
βρώµικα νερά από κατοικίες, νοσοκοµεία, χώρους απόρριψης σκουπιδιών κλπ
µπορεί να προκαλέσουν διάφορες µορφές ρύπανσης: για παράδειγµα, ρύπανση
εξαιτίας της παρουσίας χηµικών, βλαβερών ουσιών, αλλά και µόλυνση
εξαιτίας της παρουσίας µικροβίων και γενικότερα παθογόνων οργανισµών στα
απόβλητα.
Τι είναι άµεση ρύπανση:
Άµεση ρύπανση είναι αυτή που µπορεί να αντιληφθούµε άµεσα. Ένα
παράδειγµα άµεσης ρύπανσης είναι η περίπτωση ενός ποταµού ή µιας λίµνης,
όπου καταλήγουν τοξικά απόβλητα και προκαλείται άµεσος κι αιφνίδιος
θάνατος ψαριών.

4. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 4
Τι είναι έµµεση ρύπανση:
Έµµεση ρύπανση είναι η µορφή ρύπανσης, που δεν αντιλαµβανόµαστε εύκολα,
επειδή δεν είναι ορατή. Για παράδειγµα, όταν καταλήγουν σε ένα ποτάµι, σε
µια λίµνη ή στη θάλασσα λύµατα ή απόβλητα, σε ποσότητες που δεν µπορούν
τα υδατικά οικοσυστήµατα να καθαρίσουν, είναι πολύ πιθανό να προκληθούν
σταδιακά αλλαγές στα είδη που υπάρχουν σε αυτό. Ορισµένα είδη
αναπτύσσονται υπερβολικά, ενώ άλλα περιορίζονται ή εξαφανίζονται
(ευτροφισµός).Σε πιο προχωρηµένο επίπεδο ρύπανσης, µπορεί το διαλυµένο
στο νερό οξυγόνο να µειωθεί και να αρχίσει η παραγωγή άλλων αερίων,
επικίνδυνων για τις µορφές ζωής (υδρόθειο, αµµωνία κά).
Ιστορικά Στοιχεία
Η περιβαλλοντική ρύπανση δεν είναι νέο φαινόµενο. Ένας από τους λόγους
που ανάγκαζαν τις πρώτες φυλές σε νοµαδική ζωή ήταν η ανάγκη να
αποµακρύνονται περιοδικά από την δυσοσµία την οποία δηµιουργούσαν τα
απόβλητα των ζώων και των ανθρώπων. Η ανακάλυψη της φωτιάς
δηµιούργησε πρόσθετα προβλήµατα γεµίζοντας τον αέρα στις περιοχές
κατοικίας µε προϊόντα ατελούς καύσης. Η ανακάλυψη της καµινάδας
µετατόπισε το πρόβληµα προς την ευρύτερη περιοχή και είχε σαν αποτέλεσµα
η ατµόσφαιρα σε πυκνοκατοικηµένες περιοχές να είναι καπνώδης.
Χαρακτηριστική είναι η αναφορά του Ρωµαίου φιλόσοφου Σενέκα το 61 µετά
Χριστόν στην κακή ποιότητα του αέρα στην Ρώµη. Αναφορές από τον
Μεσαίωνα περιγράφουν τα προβλήµατα καπνού που δηµιουργούσε η καύση
του κάρβουνου µε αποτέλεσµα ο Βασιλιάς Εδουάρδος ο 1ος
να απαγορεύσει το
1307 την χρήση του κάρβουνου στις ασβεστοκάµινους του Λονδίνου. Η
βιοµηχανική επανάσταση τον 19ο
αιώνα οδήγησε στην εντατική χρήση του
κάρβουνου κυρίως και σε µικρότερο βαθµό του πετρελαίου για την παραγωγή

5. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 5
ενέργειας µε αποτέλεσµα να υπάρχουν πολύ µεγάλα περιβαλλοντικά
προβλήµατα από τον καπνό και την στάχτη.
Σχήµα 1. Χαρακτική η οποία εµφανίζει ένα χυτήριο στην βιοµηχανική περιοχή
Saar της Γερµανίας (1876).
Παρόλο που η ατµοσφαιρική ρύπανση δεν µπορεί να θεωρηθεί
αποκλειστικό προνόµιο της σύγχρονης εποχής, µια σειρά από µεγάλα
επεισόδια τις τελευταίες
δεκαετίες µας υπενθύµισαν το µέγεθος του προβλήµατος και την ανάγκη
ελέγχου της ποιότητας του αέρα που αναπνέουµε. Χαρακτηριστικά αναφέρεται
η πόλη Donora των Ηνωµένων Πολιτειών όπου κατά την διάρκεια ενός
τετραήµερου επεισοδίου
ρύπανσης σηµειώθηκαν 20 θάνατοι και 6,000 ασθένειες οι οποίες συνδέθηκαν
µε την αέρια ρύπανση. Για να εκτιµηθεί σωστά το µέγεθος του προβλήµατος
θα πρέπει να λάβουµε υπόψη ότι ο πληθυσµός της πόλης ήταν µόλις 14,000
κάτοικοι. Το µεγαλύτερο, όµως, επεισόδιο συνέβη στο Λονδίνο το 1952 όταν
µια εβδοµάδα υψηλών επιπέδων ρύπανσης είχε σαν αποτέλεσµα να συµβούν
4,000 «πλεονάζοντες» θάνατοι (σύγκριση των ρυθµών θανάτου πριν και µετά
το επεισόδιο) οι οποίοι αποδόθηκαν στην ρύπανση.

6. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 6
Ρύπανση του νερού
Ρύπανση υπόγειων νερών
Τα υπόγεια νερά είναι, επίσης, πολύ ευαίσθητα στη ρύπανση και έχουν
περιορισµένη ικανότητα αυτοκαθαρισµού. Η κατάληξη αστικών λυµάτων,
ξεπλυµάτων εδάφους από εντατική χρήση χηµικών λιπασµάτων, αλλά και
κτηνοτροφικών αποβλήτων στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα έχει ως κύριο
αποτέλεσµα την αύξηση της συγκέντρωσης των νιτρικών αλάτων. Εξαιτίας
αυτής της ρύπανσης, τα υπόγεια νερά γίνονται επικίνδυνα για τον άνθρωπο και
τους ζωικούς οργανισµούς. Η ρύπανση του εδάφους µε τοξικές ουσίες ή
βιοµηχανικά απόβλητα µπορεί να οδηγήσει σε αυξηµένες συγκεντρώσεις
βαρέων µετάλλων ή άλλων τοξικών ουσιών στα υπόγεια νερά, όπως για
παράδειγµα διαπιστώνεται σε περιοχές της Σταυρούπολης (Θεσσαλονίκη),
εξαιτίας τοξικών υπολειµµάτων φυτοφαρµάκων από τη βιοµηχανία ∆ιάνα.
Είναι εξαιρετικά δύσκολο και δαπανηρό να καθαρίσουµε τα υπόγεια νερά από
επικίνδυνες και τοξικές ουσίες.
Μόλυνση νερών
Μια άλλη µορφή επιβάρυνσης των επιφανειακών και των υπόγειων νερών
είναι η µόλυνσή τους, δηλαδή η παρουσία παθογόνων µικροοργανισµών στα
νερά. Αυτή οφείλεται κατά κανόνα σε αστικά ή κτηνοτροφικά λύµατα. Η
ανίχνευση των παθογόνων µικροοργανισµών στο νερό µπορεί να γίνει και
έµµεσα, µέσω της µέτρησης, για παράδειγµα, των κολοβακτηριδίων, τα οποία
όταν βρίσκονται σε µεγαλύτερες ποσότητες αποτελούν ένδειξη της πιθανής
µόλυνσης των νερών.

7. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 7
Υφαλµύρυνση υπόγειων νερών
Η εντατική άντληση των υπόγειων νερών µε ρυθµό, που δεν επιτρέπει την
ανανέωση τους, προκαλεί την εισβολή αλµυρού νερού από τη θάλασσα στους
υδροφορείς. ΄Οταν η στάθµη του υπόγειου νερού υποχωρήσει κάτω από την
στάθµη του θαλάσσιου νερού µε το οποίο συνδέεται, τότε αντί να έχουµε ροή
από τον υπόγειο υδροφορέα στη θάλασσα, έχουµε αντιστροφή του φαινοµένου
και νερό από την θάλασσα εισέρχεται στο υπόγειο νερό. Αλµυρό νερό
αναµένεται να εισβάλλει
σε µεγαλύτερη έκταση σε παράκτιες περιοχής, εξαιτίας της ανόδου της
στάθµης της θάλασσας (έως και εβδοµήντα εκατοστά µέσα στις επόµενες
δεκαετίες) λόγω της κλιµατικής αλλαγής ή της µείωσης των βροχοπτώσεων.
Ρύπανση πόσιµου νερού
Το πόσιµο νερό είναι και θα έπρεπε να είναι το καλύτερα ελεγχόµενο µέσο
διατροφής. Η νοµοθεσία προσδιορίζει τις συγκεντρώσεις διαφόρων ουσιών,
που επιτρέπεται να υπάρχουν µέσα στο πόσιµο νερό, ώστε να ανταποκρίνεται
στις υψηλές ποιοτικές προδιαγραφές, που απαιτούνται σε σχέση µε το
σηµαντικό για τη ζωή µας αγαθό. Η τεχνολογία που διατίθεται σε αρκετές
χώρες είναι σε θέση να ανιχνεύει στο νερό ιχνοστοιχεία, που βρίσκονται σε
συγκεντρώσεις του δισεκατοµµυριοστού του γραµµαρίου ανά λίτρο. Αν και τα
τελευταία χρόνια έχουν γίνει σηµαντικές προσπάθειες, περίπου 1200 χηµικά
είδη, που περιέχουν 230 δραστικές ουσίες κυκλοφορούν στο εµπόριο και
χρησιµοποιούνται στις καλλιέργειες ως φυτοφάρµακα, λιπάσµατα ή
ζιζανιοκτόνα. Πολλά από τα
φυτοφάρµακα είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά στο χρόνο και γι’ αυτό εξαιρετικά
επικίνδυνα,όταν καταλήγουν στο νερό. Το όριο που έχει υιοθετηθεί για ην
περιεκτικότητα σε φυτοφάρµακα είναι 0,5 µικρογραµµάρια (εκατοµµυριοστό
του γραµµαρίου) ανά λίτρο συνολικά,

8. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 8
και ειδικά για ορισµένα οργανοχηµικά (τα ίδια ή τα προϊόντα αποικοδόµησής
τους είναι ιδιαίτερα τοξικά) το όριο είναι το
0,1 µικρογραµµάριο ανά λίτρο. Η νοµοθεσία ορίζει, επίσης ότι το πόσιµο νερό
δεν πρέπει να περιέχει περισσότερα από 50 milligram (χιλιοστά του
γραµµαρίου) ανά λίτρο νιτρικών. Οι νιτρικές ενώσεις στα νερά προ-
έρχονται, συνήθως, από τη χρήση λιπασµάτων και την απόρριψη λυµάτων και
ιλύος. Οι νιτρικές ενώσεις είναι ουσίες, που υπάρχουν στη φύση, αλλά αυτό,
που προκαλεί ανησυχία είναι οι ουσίες, στις οποίες µετασχηµατίζονται: τα
νιτρώδη και οι νιτροζαµίνες. Η µακροχρόνια κατανάλωση αυτών των ουσιών
µέσω της τροφικής αλυσίδας µπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήµατα στην
ανθρώπινη υγεία.
Ρύπανση της ατµόσφαιρας
Ατµοσφαιρική ρύπανση ονοµάζεται η
παρουσία στην ατµόσφαιρα ρύπων
δηλαδή κάθε είδους ουσιών, θορύβου,
ακτινοβολίας ή άλλων µορφών
ενέργειας σε ποσότητα, συγκέντρωση
ή διάρκεια που µπορούν να
προκαλέσουν αρνητικές επιπτώσεις
στην υγεία, στους ζωντανούς οργανισµούς και στα οικοσυστήµατα και γενικά
να καταστήσουν το περιβάλλον ακατάλληλο για τις επιθυµητές χρήσεις του.
Όταν επικρατούν υψηλά επίπεδα ρύπανσης έχει επικρατήσει στην
καθοµιλουµένη να λέγεται ότι έχουµε «Νέφος». Αντίστοιχα στην Αγγλική
γλώσσα µιλάµε για SMOG (αιθαλοµίχλη). Η λέξη είναι σύνθετη και
προέρχεται από τις λέξεις SMOke (αιθάλη) και foG (οµίχλη). Η βιοµηχανική
αιθαλοµίχλη προκαλείται σχεδόν αποκλειστικά από την κατανάλωση
καυσίµων υλών, ειδικά κάρβουνου, σε στάσιµες πηγές όπως είναι οι σταθµοί
παραγωγής ενέργειας και τα χυτήρια. Τα βασικά συστατικά της βιοµηχανικής

9. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 9
αιθαλοµίχλης είναι τα οξείδια του
θείου και τα αιωρούµενα
σωµατίδια. Συνδυάζεται συνήθως
µε υψηλή σχετική υγρασία και
συχνά ονοµάζεται και Νέφος
Αιθαλοµίχλης. Αντίθετα, η
ατµοσφαιρική ρύπανση σε πολλές
πόλεις προκαλείται από εκποµπές µονοξειδίου του άνθρακα, οξειδίων του
αζώτου και υδρογονανθράκων τα οποία µε την παρουσία του ηλιακού φωτός
αντιδρούν µεταξύ τους σχηµατίζοντας την φωτοχηµική αιθαλοµίχλη. Αν και
υπάρχει συµβολή από στάσιµες πηγές, η φωτοχηµική αιθαλοµίχλη συνδέεται
κυρίως µε εκποµπές από τροχοφόρα.
Εκποµπές ατµοσφαιρικών ρύπων
Αντίθετα µε την κοινή αντίληψη, το µεγαλύτερο ποσοστό των παραγόµενων
αέριων ρύπων προέρχεται από καθαρά φυσικές πηγές. Με τον όρο φυσικές
πηγές αναφερόµαστε στις πηγές εκποµπών αερίων ρύπων που δεν
οφείλονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Παρ’ όλα αυτά οι
ανθρωπογενείς εκποµπές είναι κυρίως υπεύθυνες για τα µεγάλα
περιβαλλοντικά προβλήµατα που εµφανίσθηκαν. Αυτό οφείλεται βεβαίως
στην ανατροπή της φυσικής ισορροπίας αλλά επίσης και στην µεγάλη
πυκνότητα των εκποµπών από ανθρωπογενείς εκποµπές οι οποίες
συγκεντρώνονται σε µικρές γεωγραφικές περιοχές (κυρίως αστικές περιοχές
και βιοµηχανικές ζώνες). Αντίθετα, η καλή διασπορά των φυσικών πηγών
ανά την υφήλιο προσφέρει τη δυνατότητα καλύτερης ανάµιξης των ρύπων
µε τον καθαρό αέρα. Κατά συνέπεια, µε κάποιες µικρές εξαιρέσεις, οι
εκποµπές αερίων ρύπων από φυσικές πηγές από µόνες τους δεν οδηγούν σε
υψηλές συγκεντρώσεις
Οι σηµαντικότερες φυσικές πηγές είναι:

10. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 10
1. Τα ηφαίστεια (κυρίως αιωρούµενα σωµατίδια, διοξείδιο του θείου,
υδρόθειο και µεθάνιο).
2. Οι πυρκαγιές δασών (κυρίως αιωρούµενα σωµατίδια, µονοξείδιο και
διοξείδιο του άνθρακα).
3. Οι ωκεανοί και γενικότερα οι θαλάσσιες εκτάσεις (κυρίως χλωριούχο
νάτριο και θειικά άλατα).
4. Βιολογική αποσύνθεση των φυτών και των ζώων (κυρίως
υδρογονάνθρακες, αµµωνία και υδρόθειο).
5. Η αποσάθρωση του εδάφους (αιωρούµενα σωµατίδια).
6. Τα φυτά και τα δέντρα (κυρίως υδρογονάνθρακες).
Η ανθρωπογενής ρύπανση διακρίνεται σε τρεις κατηγορίες:
1. Κοινωνική ονοµάζεται η περιβάλλουσα ή εξωτερική ατµοσφαιρική
ρύπανση την οποία υφίσταται το σύνολο του πληθυσµού.
2. Επαγγελµατική ονοµάζεται η ρύπανση του εργασιακού περιβάλλοντος την
οποία υφίστανται συγκεκριµένες οµάδες η κατηγορίες εργαζοµένων.
3. Προσωπική ρύπανση (κάπνισµα, διάφορα σπρέι κτλ)
Σχήµα 3. Η αποσάθρωση του εδάφους από τον άνεµο και οι εκρήξεις
ηφαιστείων αποτελούν σηµαντικές φυσικές πηγές ρύπανσης.
ιάθεση απορριµµάτων
ιάφορα
Μεταφορές
Βιοµηχανική επεξεργασία
Χρήση καυσίµων σε στάσιµες πηγές
Βιοµηχανική
επεξεργασία
16%
Μεταφορές
46%
ιάθεση
απορριµµάτων
2%
Χρήση καυσίµων
σε στάσιµες
πηγές
29%
ιάφορα
7%

11. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 11
Πτητικές οργανικές ενώσεις 15
Οξείδια του αζώτου 16
Μονοξείδιο του άνθρακα 48
Οξείδια του θείου 16
Οξείδια του αζώτου
16%
Μονοξείδιο του
άνθρακα
48%
Οξείδια του θείου
16%
Πτητικές οργανικές
ενώσεις
15%
Αιωρούµενα
σωµατίδια
5%
Σχήµα 4. Κατανοµή των ανθρωπογενών πηγών και των αέριων ρύπων που
εκπέµπονται από αυτές στην ατµόσφαιρα.
Οι κυριότερες ανθρωπογενείς πηγές είναι:
• Βιοµηχανικές πηγές (καύσεις, επεξεργασία).
• Παραγωγή και µεταφορά ενέργειας.
• Μεταφορές.
• Κεντρική θέρµανση.
Στο σχήµα 4 εµφανίζεται η κατανοµή των ανθρωπογενών εκποµπών των
πρωτογενών ρύπων ανά κατηγορία πηγής. Όπως είναι φανερό από το σχήµα
αυτό, οι µεταφορές και οι βιοµηχανικές δραστηριότητες
(συµπεριλαµβανοµένης και της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας) είναι µαζί
υπεύθυνες για ποσοστό µεγαλύτερο του 90% των εκποµπών πρωτογενών
ρύπων.
Η ατµοσφαιρική ρύπανση είναι ένα παγκόσµιο πρόβληµα και για την
µείωση των εκποµπών έχουν υπογραφεί διάφορες διεθνείς συνθήκες (π.χ.
Γενεύη, 1979, Βιέννη 1985, Νέα Υόρκη 1992 κτλ.). Αυτό είχε σαν αποτέλεσµα
να επιτευχθεί κάποια πρόοδος και να βελτιωθούν ορισµένες παράµετροι του
προβλήµατος. Ενδεικτικά παρουσιάζονται στο σχήµα 5 οι τάσεις στις εκποµπές

12. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 12
του διοξειδίου του θείου και των οξειδίων του αζώτου στην Ευρωπαϊκή
Ένωση. Όπως φαίνεται στο σχήµα αυτό οι τάσεις είναι πτωτικές, ιδιαίτερα για
τις εκποµπές του διοξειδίου του θείου.
Σχήµα 5. Η τάση των εκποµπών του διοξειδίου του θείου (SO2) και των
οξειδίων του αζώτου (NOx)στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ατµοσφαιρικός κύκλος της ρύπανσης
Μια ποικιλία ατµοσφαιρικών µηχανισµών είναι υπεύθυνη για την µεταφορά
και τον µετασχηµατισµό των αέριων ρύπων που εκλύονται στην ατµόσφαιρα.
Το σχήµα 6 δείχνει σχηµατικά τις διαδικασίες οι οποίες συντελούν στην
διασπορά των αέριων ρύπων που εκπέµπονται από µία καµινάδα.
α. Οι αέριοι ρύποι όταν αφήνουν την καµινάδα είναι κατά κανόνα θερµότεροι
από τον περιβάλλοντα αέρα. Το γεγονός αυτό σε συνδυασµό µε την αρχική
ορµή που έχουν τα καυσαέρια όταν φθάνουν στην κορυφή της καµινάδας έχει
σαν αποτέλεσµα ο θύσανος να ανυψώνεται µέχρι ενός ορισµένου ύψους. Το
ύψος αυτό είναι βέβαια υψηλότερο του φυσικού (κατασκευαστικού) ύψους της
καµινάδας και ονοµάζεται ενεργό ύψος της καµινάδας. Η διαφορά ανάµεσα

13. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 13
στο φυσικό και στο ενεργό ύψος της καµινάδας ονοµάζεται αρχική ανύψωση
του θυσάνου.
Στις περισσότερες περιπτώσεις η αρχική ανύψωση του θυσάνου έχει πολύ
µεγάλη σηµασία στην ποιότητα του αέρα της περιοχής γιατί µπορεί να αυξήσει
το ενεργό ύψος της καµινάδας µε ένα παράγοντα 2 έως 10 φορές το
κατασκευαστικό ύψος της καµινάδας. Λαµβάνοντας υπόψη ότι η µέγιστη
συγκέντρωση εδάφους είναι χονδρικά αντιστρόφως ανάλογη του τετραγώνου
του ενεργού ύψους εκποµπής, είναι φανερό ότι η ανύψωση του θυσάνου
µπορεί, στη ακραία περίπτωση, να µειώσει τις συγκεντρώσεις εδάφους µε ένα
παράγοντα της τάξης του 100.
β. Ο καπνός µεταφέρεται µακριά από την πηγή από τον µέσο οριζόντιο άνεµο.
Η οριζόντια µεταφορά αποτελεί τον πλέον σηµαντικό µηχανισµό
αποµάκρυνσης και αραίωσης των ρύπων. Σε περιπτώσεις κατά τις οποίες η
ταχύτητα του ανέµου είναι πολύ χαµηλή (άπνοια) οι συνθήκες διασποράς είναι
άσχηµες και υπάρχει αυξηµένη πιθανότητα εµφάνισης επεισοδίου ρύπανσης σε
περιοχές µε µεγάλη πυκνότητα εκποµπών. Τέτοιες συνθήκες εµφανίζονται
συνήθως κοντά στο κέντρο αντικυκλονικών συστηµάτων.
Υδρόσφαιρα
Ύψος Αναµείξεως
∆ιαφυγή ρύπων στην
ελεύθερη ατµόσφαιρα
Εκποµπή
∆ιάχυση
Μεταφορά από τον
οριζόντιο άνεµο
Υγρή απόθεση
Ξηρή απόθεση
Χηµικοί µετασχηµατισµοί
Ραδιενεργή εξασθένιση
Απόπλυση
Αποµάκρυνση
µέσω των νεφών

14. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 14
Σχήµα 6. Σχηµατική περιγραφή των ατµοσφαιρικών διεργασιών που
επηρεάζουν τη διασπορά των ρύπων.
γ. Οι αναταρακτικές κινήσεις του αέρα (τυρβώδεις στρόβιλοι) είναι υπεύθυνες
για την κατακόρυφη µεταφορά και την διαπλάτυνση του θυσάνου, µε τελικό
αποτέλεσµα την αραίωση. Η διαδικασία αυτή ονοµάζεται διάχυση. Η κλίµακα
και η ένταση της αραίωσης εξαρτώνται από τον βαθµό ανατάραξης της
ατµόσφαιρας. Σε συνθήκες ευστάθειας οι τυρβώδεις στρόβιλοι είναι
µικρότερης κλίµακας και η κατακόρυφη διάχυση γίνεται αργά ενώ σε
συνθήκες µεγάλης αστάθειας οι τυρβώδεις στρόβιλοι είναι µεγαλύτεροι και η
διάχυση πολύ έντονη. Η διάχυση των ρύπων γίνεται µέχρι ένα συγκεκριµένο
ύψος από την επιφάνεια της γης το οποίο ονοµάζεται ύψος ανάµειξης. Το
στρώµα το οποίο περιέχεται ανάµεσα στην επιφάνεια της γης και το ύψος
ανάµειξης ονοµάζεται στρώµα ανάµειξης.
δ. Η µεταφορά των ρύπων από την ατµόσφαιρα στο έδαφος ονοµάζεται
απόθεση.
Γενικά ξεχωρίζουµε τρεις διαφορετικούς τύπους απόθεσης:
I. Καθίζηση ονοµάζεται η πτώση λόγω βαρύτητας των σχετικά µεγάλων και
βαρέων σωµατιδίων.
II. Ξηρή απόθεση υφίστανται τα µικρά σωµατίδια και οι αέριες ενώσεις τα
οποία ακολουθούν αδρανώς τις κινήσεις του αέρα και τα οποία
κατακρατούνται, όταν έρθουν σε επαφή, από την υποκείµενη επιφάνεια

15. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 15
Ευστάθεια
Αναστροφή
Αναστροφή
Ευστάθεια
Αστάθεια
Θερµοκρασία
Θερµοκρασία
Θερµοκρασία
ΎψοςΎψοςΎψος
Βεντάλια
Καπνισµός
Βρόχος
(Λούπινγκ)
Σχήµα 7. Η κατακόρυφη ανάπτυξη του θύσανου για διαφορετικές συνθήκες
ευστάθειας στην ατµόσφαιρα. Η ευστάθεια ορίζεται από την θερµοβαθµίδα
(την µεταβολή της θερµοκρασίας µε το ύψος) η οποία φαίνεται στα αριστερά
του σχήµατος.
ΙII. Υγρή απόθεση λαµβάνει χώρα σε περίπτωση υετού οπότε µπορούν να
συµβεί κάποιο από τα παρακάτω ενδεχόµενα: Είτε σάρωση των ρύπων οι
οποίοι βρίσκονται στην ατµόσφαιρα από την βροχή ή το χιόνι (απόπλυση) είτε
πρόσληψη των ρύπων σε ένα προηγούµενο στάδιο από τα µικρά σταγονίδια
του νέφους, τα οποία αργότερα ενώνονται µεταξύ τους φτιάχνοντας σταγόνες
βροχής.
Σε κάθε περίπτωση είναι πολύ σηµαντικό όταν µελετάµε τους αέριους ρύπους
και τις επιπτώσεις τους να ξεχωρίσουµε από την µία την αέρια ρύπανση και τις
επιπτώσεις της και από την άλλη την αποτιθέµενη ρύπανση µε τις αντίστοιχες

16. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 16
επιπτώσεις. Ο λόγος για τον οποίο είναι τόσο σηµαντικός αυτός ο διαχωρισµός
είναι ότι η κλίµακα των δύο φαινοµένων είναι πολύ διαφορετική. Οι απευθείας
επιπτώσεις της αέριας ρύπανσης είναι περισσότερο τοπικό πρόβληµα και οι
επιδράσεις είναι συνήθως µεγαλύτερες στις περιοχές κοντά στην πηγή της
ρύπανσης. Από την άλλη πλευρά, η επίδραση της απόθεσης εξαπλώνεται σε
πολλές εκατοντάδες ή χιλιάδες χιλιόµετρα.
ε. Κατά τον χρόνο της παραµονής τους στην ατµόσφαιρα οι ρύποι υφίστανται
διάφορους χηµικούς µετασχηµατισµούς λόγω αντιδράσεων είτε µεταξύ τους
είτε µε τα συστατικά της καθαρής ατµόσφαιρας. Η ατµόσφαιρα είναι ένα
αποτελεσµατικό εργαστήριο αντιδράσεων µέσα στο οποίο διοχετεύονται
χηµικά ενεργά συστατικά µε αποτέλεσµα την παραγωγή ενός αριθµού
καινούργιων ουσιών. Οι καινούργιες ουσίες παράγονται από αέρια και υγρά τα
οποία αντιδρούν µεταξύ τους και µε τα σωµατίδια που υπάρχουν στην
ατµόσφαιρα. Οι χηµικές αντιδράσεις των ρύπων µπορεί να δώσουν και ουσίες
οι οποίες δεν είναι ρύποι. Σε πολλές περιπτώσεις όµως στα προϊόντα των
χηµικών αντιδράσεων περιλαµβάνονται και νέοι ρύποι οι οποίοι ονοµάζονται
δευτερογενείς ρύποι σε αντιδιαστολή µε αυτούς που εκπέµπονται από τις πηγές
οι οποίοι ονοµάζονται πρωτογενείς ρύποι.
στ. Ένα µέρος της ρύπανσης διαφεύγει από το στρώµα ανάµειξης στην
ελεύθερη ατµόσφαιρα. Η απουσία αναταρακτικών κινήσεων στην ελεύθερη
ατµόσφαιρα έχει σαν αποτέλεσµα η διάχυση και η κατακόρυφη µεταφορά των
ρύπων να γίνεται µε πολύ βραδύτερους ρυθµούς. Από την άλλη µεριά, οι
αντίστoιχoι ατµοσφαιρικοί µηχανισµοί είναι µεγαλύτερης χωρικής και
χρονικής κλίµακας µε αποτέλεσµα τα φαινόµενα να επηρεάζουν ευρύτερες
περιοχές της γης.

17. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 17
Ρύπανση των υδάτων
Πρόκειται για την επιβάρυνση µε ρύπους
των υδάτων του πλανήτη, δηλαδή των
ποταµών, λιµνών, θαλασσών και των
υπόγειων υδάτων. Μεγάλο µέρος των
ρύπων αυτών περιέχεται στα αστικά και
βιοµηχανικά απόβλητα . Τα αστικά
απόβλητα, επιβαρηµένα µε µεγάλη
ποσότητα απορρυπαντικών, καθώς και τα
απόβλητα από γεωργικές και
κτηνοτροφικές δραστηριότητες περιέχουν
κυρίως αζωτούχες ενώσεις (νιτρικά και
νιτρώδη άλατα, αµµωνία), φωσφορικά άλατα και πολλές οργανικές ενώσεις.
Τα γεωργικά λύµατα µπορεί επιπλέον να περιέχουν εντοµοκτόνα και
ζιζανιοκτόνα, στα συστατικά των οποίων κάποιες φορές περιλαµβάνονται
χλωριωµένοι υδρογονάνθρακες και βαρέα µέταλλα.
Τα βιοµηχανικά απόβλητα περιέχουν συνήθως σηµαντικές ποσότητες από τις
πρώτες ύλες που χρησιµοποιούν, καθώς και από τα προϊόντα που προκύπτουν
κατά την παραγωγική διαδικασία. Έτσι, εκτός από νιτρικά και φωσφορικά
άλατα, τα λύµατα βιοµηχανιών µπορούν να περιέχουν οξέα, διαλυµένα
µέταλλα, άλατα, οργανικούς διαλύτες.Ποτάµια και λίµνες γίνονται συχνά
αποδέκτες αστικών και βιοµηχανικών λυµάτων από περιοχές που βρίσκονται
κοντά στις όχθες τους, ενώ µπορεί να επιβαρυνθούν και από την όξινη βροχή .
Η ρύπανση που υφίστανται έχει καταστρεπτικές συνέπειες για τη χλωρίδα και
την πανίδα τους, ενώ υποβαθµίζει την ποιότητα του νερού τους όταν αυτό
χρησιµοποιείται για ύδρευση ή άρδευση.
Οι θάλασσες, εκτός του ότι αποτελούν αποδέκτες των νερών των ποταµών που
έχουν ρυπανθεί, δέχονται απευθείας αστικά, αγροτικά και βιοµηχανικά και από
άλλους παράγοντες, όπως είναι και από άλλους παράγοντες, όπως είναι

18. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 18
πετρελαιοκηλίδες από ατυχήµατα πετρελαιοφόρων ή υποθαλάσσιων
γεωτρήσεων πετρελαίου, η ρίψη στερεών και υγρών -συχνά τοξικών-
αποβλήτων (οξέα, άλατα βαρέων µετάλλων κ.λπ.) από πλοία στην ανοιχτή
θάλασσα κ.λπ. Ρύποι καταλήγουν στη θάλασσα και από την ατµόσφαιρα, τόσο
από την ξηρά όσο και από πηγές ρύπανσης στον θαλάσσιο χώρο, π.χ. εξέδρες
καύσης τοξικών αποβλήτων στην ανοιχτή θάλασσα. Οι συνέπειες της
ρύπανσης των θαλασσών είναι ιδιαίτερα εµφανείς στις περιοχές που
βρίσκονται κοντά στα σηµεία απόρριψης λυµάτων (µείωση ή και εξαφάνιση
ειδών ζώων και φυτών, αλλοίωση των υδάτων). Επιπλέον, στις κλειστές
θάλασσες, όπως η Μεσόγειος, αλλά και σε λίµνες, η απόρριψη αποβλήτων από
γεωργοκτηνοτροφικές δραστηριότητες και αστικών λυµάτων προκαλεί συχνά
το φαινόµενο του ευτροφισµού, που έχει ως αποτέλεσµα την υπέρµετρη
ανάπτυξη υδρόβιων φυτών και φυτοπλαγκτού και µαζικούς θανάτους ψαριών
από ασφυξία. Ο υδροφόρος ορίζοντας, τα υπόγεια δηλαδή ύδατα, απειλούνται
συχνά από ρύπους που δέχονται µέσω της ατµόσφαιρας, των υδάτων και του
εδάφους. Σηµαντικότερες πηγές ρύπανσης των υπόγειων υδάτων είναι: µη
ελεγχόµενοι χώροι απόθεσης απορριµµάτων, από τους οποίους λόγω έλλειψης
στεγανότητας διαρρέουν τα διασταλάζοντα υγρά που προκύπτουν κατά την
εφαρµογή πίεσης στα απορρίµµατα και την κατείσδυση βρόχινου ή υπόγειου
νερού. Τα υγρά αυτά µπορούν όχι µόνο να ρυπάνουν, αλλά και να µολύνουν
τον υδροφόρο ορίζοντα. ∆ιαρροές µπορεί να συµβούν και από χώρους
απόθεσης βιοµηχανικών αποβλήτων·απόβλητα από γεωργικές και
κτηνοτροφικές δραστηριότητες που µπορεί να καταλήξουν στον υδροφόρο
ορίζοντα λόγω κακού σχεδιασµού του δικτύου αποχέτευσης και να ρυπάνουν
το νερό µε νιτρικά και φωσφορικά άλατα, βαρέα µέταλλα, τοξικές οργανικές
ενώσεις που περιέχονται σε εντοµοκτόνα και ζιζανιοκτόνα κ.λπ.·
ατµοσφαιρικοί ρύποι, που µέσω της βροχής καταλήγουν στο έδαφος και
εισχωρούν στον υδροφόρο ορίζοντα· διάφορες ουσίες που ρίπτονται από
αµέλεια στο έδαφος, όπως χρησιµοποιηµένα λιπαντικά αυτοκινήτων κ.λπ. Η
ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα έχει ως άµεση συνέπεια την υποβάθµιση,
ακόµη και τη ρύπανση του πόσιµου νερού. Σηµαντικό πρόβληµα αποτελεί η

19. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 19
πιθανότητα υψηλής συγκέντρωσης νιτρικών αλάτων στο νερό. Παρ' όλο που τα
νιτρικά άλατα δεν είναι τοξικά, µέσα στο στοµάχι µετατρέπονται σε νιτρώδη,
τα οποία µπορεί να προκαλέσουν µεθαιµοσφαιριναιµία σε βρέφη. Επιπλέον,
στον οργανισµό τα νιτρικά άλατα µετατρέπονται µετά από σειρά αντιδράσεων
σε Ν-νιτροζο-αµίνες, που έχουν αποδειχτεί καρκινογόνες. Για το λόγο αυτόν
έχουν οριστεί από τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας ανώτατα όρια για την
περιεκτικότητα των νιτρικών ιόντων στο νερό. Γενικά, η ρύπανση των υδάτων
απειλεί πολλά είδη ζώων και φυτών και τον άνθρωπο, στον οποίο φτάνουν
πολλές τοξικές ουσίες µέσω της τροφικής αλυσίδας, επηρεάζοντας δυσµενώς
την υγεία του.
Αντιµετώπιση ρύπανσης
Τρόποι αντιµετώπισης του οικολογικού προβλήµατος:
1. Μετάδοση του σεβασµού προς το περιβάλλον από την οικογένεια
µε ενηµέρωση των παιδιών για το πρόβληµα και επαφή µε τη
φύση
2. Παροχή ανθρωπιστικής παιδείας από το σχολείο
3. Εισαγωγή ειδικού µαθήµατος για το περιβάλλον και τη µόλυνσή
του στην εκπαιδευτική διδασκαλία
4. Πρωτοβουλίες από τις σχολικές και µαθητικές κοινότητες για
δενδροφυτεύσεις, ανακύκλωση και εκδηλώσεις για το οικολογικό
πρόβληµα
5. Γενικότερη καλλιέργεια της οικολογικής συνείδησης από τους
κοινωνικούς φορείς και από το ίδιο το άτοµο
6. Στήριξη και συµµετοχή στις οικολογικές οργανώσεις
7. Περιορισµός της ασύδοτης του µανίας για το κέρδος από το ίδιο
το άτοµο
8. ευαισθητοποίηση του ατόµου

20. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 20
9. Έγκαιρη και έγκυρη πληροφόρηση από για της διαστάσεις του
προβλήµατος και προβολή από τα Μ.Μ.Ε
10.Προβολή διαφηµίσεων απο τα Μ.Μ.Ε για την ευαισθητοποίηση
του πολίτη
11.∆ηµιουργία κινήτρων για αποκέντρωση από το κράτος
12.Ανάπτυξη νέων, λιγότερο βλαπτικών µεθόδων καλλιέργειας και
αξιοποίησης της φύσης
13.Οικοδόµηση που να σέβεται το περιβάλλον
14.Αντιρρυπαντική τεχνολογία
15.Αλλαγή του τρόπου ανάπτυξης της τεχνολογίας
16.ανακύκλωση υλικών
17.Βιολογικός καθαρισµός και τεχνολογία απορρύπανσης
18.Χρήση γεωθερµικής, ηλιακής και αιολικής ενέργειας
19.Ευαισθητοποίηση των επιστηµόνων και των πνευµατικών
ανθρώπων
20.Θέσπιση αυστηρών νόµων για την προστασία της φύσης
21.Προστασία των βιότοπων και των εθνικών δρυµών
Αιτίες ρύπανσης
Αίτια οικολογικού προβλήµατος:
1. Η αλόγιστη ανάπτυξη της βιοµηχανίας και της τεχνολογίας
2. Η καλλιέργεια της καταναλωτικής νοοτροπίας στον άνθρωπο
3. Ο τεχνοκρατικός χαρακτήρας των θετικών, κυρίως, επιστηµών
4. Η απουσία οικολογικής συνείδησης, ως αποτέλεσµα του µονοµερούς
προσανατολισµού του εκπαιδευτικού συστήµατος
5. το πνεύµα του υλικού ευδαιµονισµού
6. η λανθασµένη εντύπωση ότι η φύση µπορεί, πάντα και εύκολα, να
επουλώνει τις πληγές κάθε ανθρώπινης ενέργειας

21. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 21
7. η έλλειψη προγραµµατισµού κάθε ανθρώπινης ενέργειας
8. η αστυφιλία- αστικοποίηση που δηµιούργησε υδροκέφαλα,
απάνθρωπων συνθηκών διαβίωσης αστικά κέντρα
9. οι εµπρησµοί
10. τα µέσα µεταφοράς και οι αδυναµίες
11. η αδιαφορία των κυβερνήσεων που προωθούν µια αντιοικολογική
εκβιοµηχάνιση
12. Η εξυπηρέτηση διάφορων οικονοµικών συµφερόντων από τις
κυβερνήσεις και τους πολιτικούς
13. Η άγνοια, η αδιαφορία και η ανευθυνότητα των ανθρώπων
14. Η κρίση των φορέων αγωγής που δεν προσφέρουν την απαραίτητη
ανθρωπιστική παιδεία
15. Η προβολή των υλιστικών – καταναλωτικών προτύπων από τα Μ.Μ.Ε
16. Η στείρα τεχνολογική αντίληψη που ταυτίζει την τεχνολογική
ανάπτυξη µε την ευτυχία, µε αποτέλεσµα την πνευµατική µονοµέρεια, την
ηθικοπνευµατική απογύµνωση και την έλλειψη του σεβασµού προς τη
φύση από τον άνθρωπο
Το υλιστικό πνεύµα και η θεοποίηση του χρήµατος
Συνέπειες ρύπανσης
Συνέπειες του οικολογικού προβλήµατος:
1. Εµφάνιση επικίνδυνων ασθενειών
2. Μόλυνση της ατµόσφαιρας µε µονοξείδιο του άνθρακα, διοξείδιο
του θείου και άλλα αέρια.
3. Ασθένειες από την ραδιενέργεια
4. καταστροφή του όζοντος

22. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 22
5. Επίταση του άγχους
6. Κλονισµός του νευρικού συστήµατος του ανθρώπου από την
ηχορύπανση
7. Αύξηση της επιθετικότητας
8. Εξάντληση του ορυκτού πλούτου
9. Υποθήκευση της ζωής των επόµενων γενεών
10.Ρύπανση του νερού και του εδάφους από τα χηµικά
11.Αλλαγή των κλιµατολογικών συνθηκών
12.Το φαινόµενο του θερµοκηπίου
13.Η όξινη βροχή
14.Η εξάλειψη διάφορων ειδών της χλωρίδας και της πανίδας
15.Αποψίλωση των δασών
16.Μόλυνση της θάλασσας από τις πετρελαιοκηλίδες
17.Μόλυνση από τα πυρηνικά απόβλητα
Επιπτώσεις ρύπανσης
Οι επιπτώσεις της ρύπανσης µπορεί να έχουν πολλές µορφές
και να λαµβάνουν διαφορετική έκταση:
• Μείωση του οξυγόνου που είναι διαλυµένο στο νερό
Σε αντίθεση µε την ατµόσφαιρα, όπου η συγκέντρωση του οξυγόνου είναι
σχεδόν πάντα σταθερή και ανεξάρτητη από τη ρύπανση, τα νερά απειλούνται
συχνά µε πλήρη ή µερική αποξυγόνωση (αναερόβιες συνθήκες). Όσο
αυξάνεται η ρύπανση των νερών, κυρίως, µε ορ-
γανικές ύλες, και ανεβαίνει η θερµοκρασία τους, τόσο µειώνεται το διαλυµένο
οξυγόνο, γιατί καταναλώνεται λόγω της αερόβιας αναπνοής των

23. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 23
µικροοργανισµών που κάνουν αποσύνθεση. Παράλληλα η µείωση του
οξυγόνου οφείλεται και στην αύξηση θερµοκρασίας, λόγω της
οποίας µειώνεται η διαλυτότητα των αερίων στο νερό. Όταν, λοιπόν,
ρυπαίνονται τα επιφανειακά νερά µε απόβλητα που περιέχουν ουσίες, που
αποσυντίθενται από µικροοργανισµούς (οργανικές ύλες), εκτός των άλλων
“αφαιρείται” από τα νερά και το οξυγόνο, που είναι
απαραίτητο για την επιβίωση των φυτικών και ζωικών υδρόβιων οργανισµών.
Οι συνέπειες µπορεί να είναι καταστροφικές για τους περισσότερους
υδρόβιους οργανισµούς, αφού κινδυνεύουν από ασφυξία. Έτσι, η ρύπανση µε
αστικά λύµατα ή άλλα απόβλητα, που περιέχουν
οργανικό φορτίο, µπορεί να απειλήσει µε καταστροφή ένα ολόκληρο υδατικό
οικοσύστηµα.
• Ευτροφισµός των νερών
Ανάλογα αποτελέσµατα για τα επιφανειακά νερά έχει και η ρύπανση µε
ανόργανα άλατα που περιέχουν άζωτο και φώσφορο, που περιέχονται συνήθως
σε λιπάσµατα, απόβλητα κτηνοτροφικών και πτηνοτροφικών µονάδων,
απορρυπαντικά και σε ορισµένα βιοµηχανικά απόβλητα.
Το σηµαντικότερο πρόβληµα, που δηµιουργεί το άζωτο και ο φώσφορος είναι
ο ευτροφισµός, δηλαδή η υπερβολική ανάπτυξη αλγών (φυτοπλαγκτόν) στα
επιφανειακά νερά από την υπερβολική τροφοδοσία των νερών µε θρεπτικά
συστατικά. Το φαινόµενο αυτό αποτελεί σοβαρή
διαταραχή του υδατικού οικοσυστήµατος µε διάφορες δυσµενείς συνέπειες,
µεταξύ των οποίων είναι η υπερβολική ανάπτυξη ορισµένων ειδών σε βάρος
όλων των άλλων, η µείωση ή και εξαφάνιση της ποικιλίας ειδών µε θανάτωση
ή µετανάστευσή τους.
Η υπέρµετρη ανάπτυξη ορισµένων ειδών και η θανάτωση τους
προκαλούν µείωση του οξυγόνου στο νερό. Όταν µειώνεται
δραµατικά το διαλυµένο οξυγόνο στα νερά ευνοείται η ανά-
πτυξη αναερόβιων βακτηριών τα οποία παράγουν υδρόθειο
και συνήθως, µυρίζουµε µια οσµή κλούβιων αυγών.

24. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 24
Η ατµοσφαιρική ρύπανση έχει µεγάλες επιπτώσεις τόσο στο περιβάλλον όσο
και στον άνθρωπο:
1. Υλικά. Η ατµοσφαιρική ρύπανση µπορεί να διαβρώσει τα υλικά και να
καταστρέψει ιστορικά αλλά και σύγχρονα κτίρια και µνηµεία. Κύρια
υπεύθυνη για αυτές τις καταστροφές είναι η όξινη βροχή, η οποία οφείλεται
στην οξίνιση του νερού της βροχής λόγω διάλυσης στις σταγόνες ενώσεων
του θείου και το αζώτου. Και η φυσική βροχή είναι ελαφρά όξινη λόγω του
διοξειδίου του άνθρακα που υπάρχει στην ατµόσφαιρα αλλά η παρουσία
των προαναφερθέντων ρύπων επιδεινώνει την κατάσταση.
2. Φυτά. Η ατµοσφαιρική ρύπανση µπορεί να ξεράνει τα φυτά ή να περιορίσει
την ανάπτυξή τους. Ο µεγαλύτερος κίνδυνος προέρχεται και πάλι από την
όξινη βροχή αλλά σ’ αυτή την περίπτωση σηµαντική είναι και η
συνεισφορά από τους ρύπους που υπάρχουν στον αέρα. Παραδείγµατος
χάριν, όταν τα επίπεδα του διοξειδίου του θείου ή του όζοντος είναι υψηλά,
έχει παρατηρηθεί υποανάπτυξη ή και νέκρωση ορισµένων φυτών.
3. Ορατότητα. Όπως είναι γνωστό η αιθαλοµίχλη µειώνει την ορατότητα.
4. Ανθρώπινη υγεία. Οι σηµαντικότερες επιπτώσεις της ατµοσφαιρικής
ρύπανσης εµφανίζονται στην υγεία των ανθρώπων και ιδιαίτερα σε
συγκεκριµένες ευπαθείς οµάδες. Χαρακτηριστικά µπορούµε να
αναφέρουµε τα παρακάτω παραδείγµατα:
α) Το µονοξείδιο του άνθρακα αντιδρά µε την αιµογλοµπίνη του
αίµατος και σε υψηλές συγκεντρώσεις µπορεί να οδηγήσει σε
ανωµαλίες της όρασης, κακή εκτίµηση του χώρου και του χρόνου και
πιθανόν σε αναισθησία.
β) Το διοξείδιο του θείου επιδρά στο αναπνευστικό σύστηµα, ιδιαίτερα
όταν συνδυάζεται µε υψηλές συγκεντρώσεις αιωρουµένων σωµατιδίων
γ) Κάποιες ενώσεις υδρογονανθράκων έχουν καρκινογόνο δράση.
δ) Το όζον είναι εξαιρετικά τοξικό και έκθεση του ατόµου σε υψηλές
συγκεντρώσεις µπορεί να προκαλέσει ζάλη εµετούς κ.ά.

25. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 25
Παραδείγµατα ρύπανσης
Παραδείγµατα ρύπανσης των νερών:
• Η καταστροφή µιας λίµνης
Η ρύπανση των νερών έχει κάποιες φορές ορατές επιπτώσεις. Σε άλλες, όµως,
περιπτώσεις η ρύπανση δεν είναι ορατή, αλλά µπορεί να προκαλέσει µεγάλη
βλάβη στην υγεία και στο περιβάλλον. Στα τέλη Αυγούστου και στις αρχές
Σεπτεµβρίου 2004 βρήκαν φρικτό
θάνατο πάνω από 30.000 υδρόβια και παρυδάτια πουλιά στη λίµνη Κορώνεια
της επαρχίας Λαγκαδά, στο νοµό Θεσσαλονίκης. Τα πουλιά βρίσκονταν στην
µεταναστευτική τους περίοδο. Από τα µέσα Σεπτεµβρίου ακολούθησαν
µαζικοί θάνατοι τριών τουλάχιστον ειδών ψαριών που ζουν στη λίµνη. Στις 15
Σεπτεµβρίου 2004, η Νοµαρχία Θεσσαλονίκης απαγόρευσε την αλιεία στη
λίµνη, τη βόσκηση στη γύρω περιοχή και την προσέγγιση των πολιτών. Η
κύρια αιτία της οικολογικής καταστροφής ήταν η µακροχρόνια ρύπανση της
λίµνης.
• Η καταστροφή µιας από τις µεγαλύτερες λίµνες του κόσµου
Η λίµνη Αράλη στο Καζακστάν ήταν µέχρι τη δεκαετία του 1960, η τέταρτη σε
µέγεθος µεγαλύτερη λίµνη παγκοσµίως. Μεταξύ του 1966 και του 1994 η
στάθµη της κατέβηκε κατά 16 µέτρα, ενώ ο όγκος των νερών της µειώθηκε
κατά 75%. Η έκτασή της µειώθηκε στο µισό και οι ανατολικές και δυτικές
ακτές της υποχώρησαν κατά 80 χιλιόµετρα. Η πόλη Αράλσκ, παραλιακή µέχρι
πριν 35 χρόνια, σηµαντικό λιµάνι και φηµισµένη λουτρόπολη της λίµνης
Αράλης, σήµερα απέχει 40 περίπου χιλιόµετρα από τις όχθες της. Ενώ στη
λίµνη ψάρευαν χιλιάδες ψαράδες, δίνοντας εργασία σε 60.000 ανθρώπους και
απέδιδε κάπου 40.000 τόνους ψαριών τη δεκαετία του 1950 (πάνω από 160
τόνους ψαριών καθηµερινά), σήµερα επιβιώνουν µόνο δύο από τα 24 είδη

26. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 26
ψαριών της λίµνης, ενώ πολυάριθµα ψαροχώρια έχουν εγκαταλειφθεί. Τα
περισσότερα είδη εξαφανίστηκαν µέχρι τα µέσα της δεκαετίας του 1980,
εξαιτίας της ρύπανσης από τα φυτοφάρµακα και λιπάσµατα (κυρίως για την
εντατική καλλιέργεια βαµβακιού), αλλά και της αύξησης της περιεκτικότητας
των νερών της λίµνης σε αλάτι. Τα υπολείµµατα φυτοφαρµάκων, το αλάτι και
η σκόνη από τις αποξηραµένες, άγονες
περιοχές µεταφέρονται από τον άνεµο δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιόµετρα
µακριά. Οι γύρω περιοχές πλήττονται κάθε χρόνο από δεκάδες
ανεµοστρόβιλους που µεταφέρουν βλαβερά για την υγεία υλικά. Ακόµα και
σήµερα, οι καλλιέργειες, που γίνονται σε αποξηραµένες πια εκτάσεις
περιέχουν υπολείµµατα φυτοφαρµάκων που χρησιµοποιήθηκαν πριν από
δεκαετίες. Χιλιάδες άνθρωποι αναγκάστηκαν να µεταναστεύσουν σε άλλες
περιοχές. Πολλοί άνθρωποι υποφέρουν από ασθένειες, αναπνευστικές
λοιµώξεις, καρκίνους (κυρίως του λάρυγγα και του οισοφάγου), τύφο,
ηπατίτιδα, διάρροια. Το ρυπασµένο και µολυσµένο νερό συνέβαλε στην
επέκταση των ασθενειών. Πολλά παιδιά γεννιούνται µε σοβαρές ασθένειες ή
βλάβες. Η αλλαγή της λίµνης συνοδεύτηκε από αλλαγή του κλίµατος της
περιοχής: ο αέρας είναι πιο ξηρός, ο χειµώνας πιο βαρύς και το καλοκαίρι πολύ
πιο ζεστό. Οι µέρες χωρίς βροχή έχουν φτάσει τις 120-150, όταν κάποτε ήταν
µόνο 30-35.
Όξινη βροχή
Το νερό της βροχής είναι φυσικά όξινο λόγω της διάλυσης σε αυτό του
διοξειδίου του άνθρακα που υπάρχει στην ατµόσφαιρα. Έτσι, απουσία αερίων
ρύπων, η βροχή θα έπρεπε να έχει µια τιµή pH γύρω στο 5,6. στόσο, από την
αρχή της βιοµηχανικής επανάστασης, τα επίπεδα του pH της βροχής έχουν
σηµειώσει σηµαντική πτώση (µείωση της τιµής του pH αντιστοιχεί σε αύξηση

27. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 27
της οξύτητας του νερού - για µεταβολή του pH κατά µία µονάδα σηµειώνεται
δεκαπλάσια µεταβολή στην οξύτητα).
Υπεύθυνες για την αύξηση της οξύτητας είναι κυρίως οι εκποµπές
διοξειδίου του θείου και οξειδίων του αζώτου που προέρχονται από τη χρήση
των ορυκτών καυσίµων στη βιοµηχανία και τις µεταφορές. Τα εκπεµπόµενα
αέρια διαλύονται στην υγρασία της ατµόσφαιρας ή στα ατµοσφαιρικά
κατακρηµνίσµατα, σχηµατίζοντας τα αντίστοιχα οξέα (θειϊκό και νιτρικό οξύ),
µε αποτέλεσµα να αυξάνουν την οξύτητά τους. Υψηλές συγκεντρώσεις όξινης
απόθεσης µπορούν να καταστρέψουν τα χερσαία και τα υδάτινα
οικοσυστήµατα αλλά και να προκαλέσουν σηµαντικές φθορές στα υλικά.
Ένα από τα µεγαλύτερα προβλήµατα που συνοδεύουν την όξινη βροχή είναι η
υπέρβαση των εθνικών συνόρων. Συχνά, οι χώρες που υφίστανται τις
επιπτώσεις της όξινης βροχής δεν είναι εκείνες που παρήγαγαν την αρχική
ρύπανση. Χαρακτηριστικά, αναφέρουµε ότι, το 95% των ποσοτήτων του θείου
και του αζώτου που ρυπαίνει τα Νορβηγικά οικοσυστήµατα προέρχεται από
άλλες χώρες, κυρίως από τη Μεγάλη Βρετανία και τη Γερµανία.

28. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 28
Ρύπανση από Βιοµηχανικά - Τοξικά Απόβλητα
Ρύπανση και ευτροφισµός σε
κλειστούς κόλπους και λίµνες
είναι κύρια περιβαλλοντικά
προβλήµατα στην Ελλάδα
σήµερα. Όµως ρύπανση και
ευτροφισµός δεν είναι πάντα το
ίδιο πράγµα. Μια περιοχή µπορεί
να είναι ρυπασµένη χωρίς να γίνει
ευτροφική. Για παράδειγµα,
ρύπανση µπορεί να προξενηθεί από βιοµηχανικά τοξικά απόβλητα που
αναστέλλουν τις διαδικασίες της φωτοσύνθεσης και δε συµµετέχουν στον
ευτροφισµό. Οπωσδήποτε όµως ο ευτροφισµός µπορεί να οδηγήσει και σε
ρύπανση, προξενώντας έλλειψη οξυγόνου στο νερό και µαζική ανάπτυξη
φυκιών.
Ο ευτροφισµός είναι ιδιαίτερα δυσµενής για τις παράκτιες περιοχές, στις
οποίες συνήθως συγκεντρώνονται οι τουριστικές και ψυχαγωγικές
δραστηριότητες. Φαινόµενα ευτροφισµού σχεδόν κάθε χρόνο παρατηρούνται
στο Θερµαϊκό, στον Παγασητικό, στο Μαλιακό και στο Σαρωνικό κόλπο. Η
θάλασσα γεµίζει από µια πράσινη γλοιώδη µάζα, ψόφια ψάρια εκβράζονται
στις παραλίες, οι ψαράδες δεν µπορούν να χρησιµοποιήσουν τα δίχτυα τους,
ενώ το νερό γίνεται αποκρουστικό και για τους κολυµβητές. Τα φαινόµενα
αυτά συµβαίνουν όταν οι ραγδαίες βροχές παρασύρουν µεγάλες ποσότητες
θρεπτικών συστατικών (λιπάσµατα, υπολείµµατα των καλλιεργειών, φερτά
υλικά κ.ά) στη θάλασσα, οπότε πολλαπλασιάζονται -εκρηκτικά- ορισµένοι
φυτοπλαγκτικοί οργανισµοί. Ανάλογα φαινόµενα έχουµε και στις περισσότερες
λίµνες της χώρας, αλλά εκεί η έντασή τους διαρκεί περισσότερο χρόνο. Επειδή
οι λίµνες είναι συνήθως οικοσυστήµατα στα οποία η ανανέωση των νερών
τους είναι περιορισµένη, για µεγάλα χρονικά διαστήµατα το νερό έχει την όψη

29. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 29
«σούπας µπιζελιών». Αυτό είναι ένα από τα ορατά αποτελέσµατα του
ευτροφισµού που προέρχεται από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες και τη
φυσική ενηλικίωση των λιµναίων οικοσυστηµάτων.
Εκτός όµως από τις κατά καιρούς εκρηκτικές αναπτύξεις του πλαγκτού,
σύνηθες είναι και το πρόβληµα της υπεραφθονίας των µεδουσών σε όλες
σχεδόν τις ελληνικές θάλασσες, το οποίο έχει περιοδικότητα 6-8 χρόνια.
Επειδή οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυµάτων και αποβλήτων στη χώρα µας
απουσιάζουν ή βρίσκονται σε νηπιακή εξέλιξη, εξακολουθούν οι αστικές και
βιοµηχανικές δραστηριότητες να ρυπαίνουν τις θάλασσες της
∆είγµατα ρύπανσης
Νορβηγία: διαρροή
πετρελαίου σε
θαλάσσιο πάρκο
Πετρελαιοκηλίδα που
σχηµατίστηκε µετά τη
διαρροή µαζούτ από τις
δεξαµενές πλοίου µεταφοράς εµπορευµατοκιβωτίων απειλεί τις ακτές της
Νορβηγίας και της Σουηδίας.
Σύµφωνα µε δηµοσίευµα της εφηµερίδας «Ελευθεροτυπία», το ισλανδικό
φορτηγό Godafoss προσάραξε σε περιοχή εντός θαλασσίου πάρκου, στη
νοτιοανατολική Νορβηγία.
Αποτέλεσµα ήταν να δηµιουργηθεί ρήγµα στις δύο δεξαµενές καυσίµων,
χωρητικότητας 250 τόνων η κάθε µία.
Το πετρέλαιο έφθασε στις ακτές της νότιας Νορβηγίας και πλησιάζει και στις
σουηδικές ακτές.

30. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 30
Στην περιοχή έχουν σπεύσει εµπειρογνώµονες, ρυµουλκά και ειδικά πλοία για
τον περιορισµό της πετρελαιοκηλίδας.
ΧΥΤΑ Κερατέας: δεν έχουµε καµία σχέση λέει η Ηλέκτωρ
Το τελευταίο
διάστηµα
παρακολουθούµε µε
έκπληξη να
διοχετεύονται σε
Μέσα Μαζικής
Ενηµέρωσης
ανυπόστατες φήµες
περί εµπλοκής της
εταιρείας µας, ΗΛΕΚΤ Ρ ΑΕ, στην κατασκευή του ΧΥΤΑ της Κερατέας.
Όπως µπορεί να σας διαβεβαιώσει η αρµόδια Αναθέτουσα Αρχή (Περιφέρεια
Αττικής) του συγκεκριµένου έργου η σύµβαση κατασκευής αυτού ανατέθηκε
κατόπιν δηµόσιου διαγωνισµού και εκτελείται από εταιρείες µε τις οποίες δεν
έχουµε καµία µετοχική σχέση.
Η ΗΛΕΚΤ Ρ ΑΕ ανήκει στο µεγαλύτερο κατασκευαστικό όµιλο της χώρας
(ΕΛΛΑΚΤ Ρ) και αποτελεί έναν ισχυρό φορέα τεχνογνωσίας παγκοσµίου
επιπέδου στη διαχείριση των απορριµµάτων µε σηµαντικές και πρωτοποριακές
αναφορές που ξεπερνούν κατά πολύ τα σύνορα της χώρας.
στόσο το γεγονός αυτό προσπαθούν αρνητικά να αξιοποιήσουν τόσο τοπικοί
παράγοντες, που επιθυµούν να µεγιστοποιήσουν τις αντιδράσεις στην
υλοποίηση του έργου, όσο και άλλα πολιτικά και οικονοµικά συµφέροντα.
Αυτό επιχειρείται µε την επίκληση φανταστικών σεναρίων περί ύπαρξης τάχα
ευρύτερου σχεδίου υποκινούµενο από την εταιρεία µας στο οποίο
σηµαντικότατη θέση κλειδί κατέχει η φηµολογούµενη εµπλοκή µας στη
κατασκευή του ΧΥΤΑ της Κερατέας.
Η πραγµατικότητα όµως διαψεύδει πλήρως τις συκοφαντίες αυτές καθώς:

31. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 31
• Η εταιρεία µας όχι απλώς δεν έχει καµία ανάµειξη ή συµµετοχή στην
κατασκευή του έργου, αλλά ούτε καν συµµετείχε στο διαγωνισµό που
προκήρυξε η Περιφέρεια Αττικής.
• Στερείται κοινής λογικής πως µια ιδιωτική εταιρεία µπορεί να έχει προτίµηση
στην κατασκευή ενός ΧΥΤΑ ή ΟΕ∆Α σε µια συγκεκριµένη τοποθεσία (π.χ.
Κερατέα) και όχι οπουδήποτε αλλού.
• Είναι επίσης καθαρός παραλογισµός ο ισχυρισµός πως τα έργα και οι
υποδοµές διαχείρισης απορριµµάτων δεν κατασκευάζονται επειδή όλοι µας ως
πολίτες παράγουµε απορρίµµατα, ούτε διότι µε τις υποδοµές αυτές
προστατεύεται το περιβάλλον και η δηµόσια υγεία αλλά αντιθέτως
κατασκευάζονται επειδή υπάρχουν συµφέροντα που τα υπαγορεύουν.
Επειδή η ανεύθυνη αυτή φηµολογία στοχοποιεί την εταιρεία µας θίγοντας τα
συµφέροντά της, µε την παρούσα ζητάµε από εσάς και τους φορείς που
εκπροσωπείτε, να αποκαταστήσετε πλήρως την αλήθεια ενηµερώνοντας
υπεύθυνα τους δηµότες της Κερατέας αλλά και κάθε άλλο ενδιαφερόµενο περί
της µη εµπλοκής της εταιρείας µας στη κατασκευή του ΧΥΤΑ της Κερατέας.
Τα πλαστικά απορρίµµατα «πνίγουν» τους ωκεανούς
Έκθεση του 2011 του
Προγράµµατος του
ΟΗΕ για το
Περιβάλλον (PNUE),
προειδοποιεί για τους
ωκεανούς που
απειλούνται µε
«ασφυξία», λόγω των
εκατοµµυρίων
πλαστικών απορριµµάτων και φωσφορούχων αποβλήτων από γεωργικά
λιπάσµατα.

32. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 32
Σύµφωνα µε δηµοσίευµα της εφηµερίδας «Καθηµερινή», ο διευθυντής του
PNUE , Άχιµ Στάινερ δήλωσε ότι «Το θέµα των πλαστικών απορριµµάτων και
των φωσφορούχων αποβλήτων στις θάλασσες καθιστούν φανερή την άµεση
ανάγκη για παγκόσµια µετάβαση σε µια πράσινη οικονοµία, πιο
αποτελεσµατική σε ότι αφορά τους πόρους για µια διαρκή ανάπτυξη και για
την αντιµετώπιση της φτώχειας».
«Μόνο για τις ΗΠΑ, το κόστος υπολογίζεται σε πάνω από δυο δισεκατοµµύρια
δολάρια το χρόνο, ενώ σε παγκόσµιο επίπεδο οι ζηµίες µπορεί να φθάνουν τα
δεκάδες δισεκατοµµύρια δολάρια ετησίως», επισηµαίνεται στην έκθεση.
«Οι ακριβείς ποσότητες των χερσαίων απορριµµάτων, αλλά και των
απορριµµάτων φορτηγών πλοίων και αλιευτικών, τα οποία περιέχουν
µικροµόρια πλαστικού, παραµένουν άγνωστες», τονίζεται στην έκθεση του
PNUE.
Στη Βόρεια Αµερική και τη δυτική Ευρώπη, κάθε χρησιµοποιεί
περίπου 100 κιλά πλαστικών ετησίως, ενώ υπολογίζεται ότι από το 2015 θα
χρησιµοποιεί 140 κιλά πλαστικής ύλης ετησίως.
Οι ποσότητες αυτές στους πληθυσµούς της Ασίας είναι µικρότερες κατά δυο
φορές.
Επίσης, το PNUE επισηµαίνει ότι το ποσοστό ανακύκλωσης των υλικών αυτών
για παραγωγή ενεργείας, δεν ξεπερνά το 25%σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ενώ
στη Νορβηγία και την Ελβετία το ποσοστό αυτό ξεπερνά το 80%.
Όσον αφορά την υγεία, υπάρχουν υποψίες ότι οι χηµικοί αυτοί ρυπαντές
καταλήγουν στη διατροφική αλυσίδα «παρά το γεγονός ότι εξακολουθεί να
υπάρχει µεγάλη αβεβαιότητα σχετικά µε τους κινδύνους που συνιστούν για την
ανθρώπινη υγεία και το οικοσύστηµα».
Παρά τις συµφωνίες που έχουν υπογράψει και τις πρωτοβουλίες που έχουν
αναλάβει πολλοί διεθνή οργανισµοί και ΜΚΟ για την προστασία των ωκεανών
και των θαλασσίων οικοσυστηµάτων, η µη εφαρµογή των αρχών που
υπαγορεύουν, ευθύνεται για τη µη αλλαγή της κατάστασης.

33. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 33
∆ιαχείριση Απορριµµάτων: προτάσεις της ΠΟΕ-ΟΤΑ
Εκπρόσωποι της
Πανελλήνιας
Οµοσπονδίας
Εργαζοµένων στην
Αυτοδιοίκηση ΠΟΕ-
ΟΤΑ, κατέθεσαν την
άποψη τους για τον
τρόπο µε τον οποίο η
πολιτεία αποφασίζει
να διαχειριστεί τα απορρίµµατα.
Σύµφωνα µε δηµοσίευµα της εφηµερίδας «Ελεύθερος Τύπος», σε συνέντευξη
Τύπου, υποστήριξαν ότι η Εκτελεστική Επιτροπή του ΕΣΚ∆ΝΑ και η
περιφέρεια Αττικής επιδιώκουν να παραδώσουν τη διαχείριση των σκουπιδιών
σε ιδιώτες και για τον λόγο αυτό αποφάσισαν να εγκρίνουν τους
περιβαλλοντικούς όρους για τη λειτουργία εργοστασίου βιολογικής
ξήρανσης 700τόνων.
Η ΠΟΕ-ΟΤΑ καταγγέλλει ότι το εργοστάσιο θα έχει επικίνδυνες επιπτώσεις
για τη δηµόσια υγεία και το περιβάλλον.
Επίσης, υποστηρίζει ότι το όλο εγχείρηµα θα είναι πανάκριβο, θα ευνοεί έναν
και µόνο εργολάβο και το κόστος θα µετακυλήσει στους πολίτες.
Η ΠΟΕ-ΟΤΑ προτείνει, ειδικά για την Αττική, τη σωστή και ολοκληρωµένη
λειτουργία του υπάρχοντος εργοστασίου µηχανικής ανακύκλωσης –
κοµποστοποίησης, που υπάρχει στα Άνω Λιόσια.
Ακόµα, προτείνει τη δηµιουργία 2 εργοστασίων µηχανικής ανακύκλωσης
για 1200 τόνους τον χρόνο, την επέκταση και αναβάθµιση του κάδου χαρτιών,
την καθιέρωση των ρευµάτων των οργανικών αποβλήτων και τέλος τη
δηµιουργία 3εργοστασίων κοµποστοποίησης και την επιτάχυνση της
κατασκευής των έξι Σταθµών Μεταφόρτωσης Απορριµµάτων (ΣΜΑ).

34. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 34
Xωµατερή ∆ουρούτης: τον Απρίλιο ξεκινούν οι εργασίες
αποκατάστασης
Αρχές Απριλίου θα
εγκατασταθεί ο
εργολάβος
στη χωµατερή της ∆ο
υρούτης και θα
αρχίσουν οι εργασίες
για την
αποκατάσταση του
µεγαλύτερου ΧΑ∆Α
στον νοµό
Ιωαννίνων, σύµφωνα µε δηµοσίευµα στα «Νέα».
Έτσι θα λυθεί οριστικά το πρόβληµα της χωµατερής που λειτουργούσε
συγκεντρώνοντας τα απορρίµµατα ολόκληρου του λεκανοπεδίου, δίπλα από
την Πανεπιστηµιούπολη και το Πανεπιστηµιακό Νοσοκοµείο.
Το έργο αναµένεται να ολοκληρωθεί σε ένα χρόνο και θα ακολουθήσει
εξάµηνη λειτουργία του από την ανάδοχο εταιρεία.
Η σύµβαση υπογράφηκε χθες στο ∆ηµαρχείο των Ιωαννίνων, ενώ
ανακοινώθηκε ότι το έργο έχει συνολικό προϋπολογισµό 7,78 εκατ. ευρώ, είναι
ενταγµένο στο Επιχειρησιακό Πρόγραµµα Ηπείρου-Θεσσαλίας-Στερεάς
Ελλάδας και αποτελεί µια από τις µεγαλύτερες παρεµβάσεις στην κατεύθυνση
προστασίας του περιβάλλοντος και της δηµόσιας υγείας.
Ο ∆ήµαρχος Ιωαννίνων Φίλιππας Φίλιος χαρακτήρισε την υπογραφή της
σύµβασης για την αποκατάσταση της ∆ουρούτης, εξίσου σηµαντική µε εκείνη
της κατασκευής του βιολογικού καθαρισµού και ευχαρίστησε το σηµερινό
αλλά και το προηγούµενο συµβούλιο της ∆ΕΥΑΙ για την συµβολή τους στο
αποτέλεσµα.

35. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 35
Σηµαντική προτεραιότητα τώρα για το ∆ήµο Ιωαννίνων είναι να προωθήσει
ευρύ πρόγραµµα ανακύκλωσης, ώστε να κάνει ακόµη ένα βήµα προς την
ορθολογική διαχείριση των απορριµµάτων.
Η Κοµισιόν προειδοποιεί µε παραποµπή για τα αστικά
λύµατα
Με παραποµπή στο Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο απειλεί, εκ νέου, η Ευρωπαϊκή
Επιτροπή την Ελλάδα για τα µη επεξεργασµένα αστικά λύµατα που ρίπτονται
στην ανατολική Αττική (Μαρκόπουλο, Αρτέµιδα, Ραφήνα και Κορωπί), στη
Νέα Μάκρη, στο Λιτόχωρο, στη Λευκίµµη, στην Έδεσσα και στα Μέγαρα.
Σύµφωνα µε δηµοσίευµα της Καθηµερινής, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή
ανακοίνωσε σήµερα ότι απέστειλε στις ελληνικές Αρχές προειδοποιητική
επιστολή, διότι εννέα ελληνικά αστικά κέντρα (άνω των 15.000 κατοίκων)
εξακολουθούν να µην διαθέτουν συστήµατα επεξεργασίας για τη συλλογή και
επεξεργασία των αποβλήτων τους, µε αποτέλεσµα να τίθεται σε κίνδυνο η
υγεία των κατοίκων στις εν λόγω περιοχές.
Σύµφωνα µε την
ευρωπαϊκή οδηγία
για την επεξεργασία
των αστικών
λυµάτων, τα
συστήµατα
επεξεργασίας θα
έπρεπε να έχουν ήδη
δηµιουργηθεί από
το 2000.
Όπως αναφέρει το δηµοσίευµα, η Επιτροπή ζητάει τη συµµόρφωση της
Ελλάδας µε προηγούµενη απόφαση του Ευρωπαϊκού ∆ικαστηρίου, σύµφωνα

36. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 36
µε την οποία 23 αστικά κέντρα ανά την ελληνική επικράτειά δεν διέθεταν τα
αναγκαία συστήµατα συλλογής και επεξεργασίας των αστικών λυµάτων.
Σύµφωνα µε την Επιτροπή, µετά από την απόφαση του ∆ικαστηρίου, 14 από
τις εν λόγω περιοχές συµµορφώθηκαν µε τη νοµοθεσία. στόσο, οι υπόλοιπες
εννέα εξακολουθούν να µην τηρούν τους κείµενους κανόνες. Σε τέσσερις
περιοχές της ανατολικής Αττικής (Μαρκόπουλο, Αρτέµιδα, Ραφήνα και
Κορωπί), τα κατασκευαστικά έργα, τα οποία συγχρηµατοδοτούνται από τον
προϋπολογισµό της ΕΕ, δεν προβλέπεται να ολοκληρωθούν µέχρι το 2013, ενώ
στη Νέα Μάκρη, η αρχικά επιλεχθείσα τοποθεσία για το έργο τελικά
απορρίφθηκε.
Επίσης, η Επιτροπή τονίζει ότι στο Λιτόχωρο και τη Λευκίµη, έχουν ήδη
αναληφθεί αντίστοιχες κατασκευαστικές εργασίες, ενώ σε δύο άλλα αστικά
κέντρα, την Έδεσσα και τα Μέγαρα, µολονότι έχει ολοκληρωθεί η σχετική
υποδοµή, δεν διατίθενται δειγµατοληπτικά αποτελέσµατα που να
επιβεβαιώνουν την ορθή λειτουργία της.
Σηµειώνεται ότι η Επιτροπή δίνει προθεσµία δύο µηνών στην Ελλάδα για να
συµµορφωθεί µε την απόφαση. Σε αντίθετη περίπτωση η υπόθεση ενδέχεται να
παραπεµφθεί εκ νέου στο Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο.
Πρόστιµο 9,5 δις δολαρίων στη Chevron για περιβαλλοντική
ρύπανση
Η αµερικανική
εταιρεία Chevron
καταδικάστηκε από δικαστή
του Ισηµερινού να
καταβάλλει
αποζηµίωση 8 δις δολαρίων
για περιβαλλοντική ρύπανση
που προκάλεσε µεταξύ
του 1964 και του 1990 η

37. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 37
Texaco, την οποία εξαγόρασε η πετρελαϊκή εταιρεία το 2001.
Σύµφωνα µε δηµοσίευµα της εφηµερίδας «Ελευθεροτυπία» µαζί µε τις
επιδιορθώσεις που θα γίνουν το κόστος της αποζηµίωσης ανέρχεται στα 9,5 δις
δολάρια.
H Texaco καταδικάστηκε επειδή «ξεφορτώθηκε» δισεκατοµµύρια γαλόνια
τοξικών υλικών σε λάκκους και ποτάµια του Αµαζονίου.
Οι κατηγορίες ήταν για καταστροφή σοδειών, θανάτωση ζώων σε πολλές
φάρµες και αύξηση του ποσοστού εµφάνισης καρκίνου στους κατοίκους της
περιοχής.
Ο δικηγόρος των εναγόντων Πάµπλο Φαγιάρντο δήλωσε στο Γαλλικό
Πρακτορείο ότι «Ο δικαστής καταδίκασε την Chevron να καταβάλει
περισσότερα από οκτώ δισεκατοµµύρια δολάρια για περιβαλλοντικές ζηµίες».
Επίσης, επισήµανε πως πρόκειται για θρίαµβο της δικαιοσύνης κατά τη
οικονοµικής ισχύος και των εγκληµάτων της Chevron.
Στη συνέχεια, ο κ. Φαγιάρντο τόνισε πως θα εφεσιβάλουν την απόφαση γιατί
θεωρούν πως οι ποινές δεν επαρκούν για τις ζηµιές που προκάλεσε η
πετρελαϊκή εταιρεία.
Ο εκπρόσωπος της εταιρείας για τη Λατινική Αµερική Τζέιµς
Κρεγκ επιβεβαίωσε την καταδικαστική απόφαση και δήλωσε ότι «θα
ασκήσουµε έφεση».
Η εταιρεία σε ανακοίνωση της χαρακτήρισε την εν λόγω απόφαση «παράνοµη
και µη εφαρµόσιµη», επισηµαίνοντας ότι είναι αποτέλεσµα «απάτης».
Θαλάσσια ρύπανση: 93 περιστατικά µέσα στο 2010
«Πρωταθλητές» στη θαλάσσια ρύπανση για το 2010, αποδεικνύονται οι
εγκαταστάσεις στεριάς, σε σχέση µε τα πλοία, σύµφωνα µε στοιχεία που έδωσε
σήµερα στη δηµοσιότητα η ∆ιεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου
Περιβάλλοντος του Λιµενικού Σώµατος.

38. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 38
Οι λιµενικές αρχές κλήθηκαν να αντιµετωπίσουν συνολικά 93 περιστατικά
θαλάσσιας ρύπανσης, εκ των οποίων 65 αφορούσαν εγκαταστάσεις στεριάς
και 33 από πλοία.
Η µόλυνση του περιβάλλοντος από τα πλοία µπορεί να οφείλονται σε
ηθεληµένη απόρριψη σεντινονέρων, πετρελαιοειδών καταλοίπων, υπερχείλιση
καυσίµων, λυµάτων και απορριµµάτων.
Την ίδια στιγµή τα αίτια της ρύπανσης απ τις εγκαταστάσεις στεριάς
οφείλονται από διυλιστήρια πετρελαίου, εταιρείες αποθήκευσης, διακίνησης
και εµπορίας
πετρελαίου, ναυπηγεία, επισκευαστικές βάσεις πλοίων, χερσαίες ευκολίες
υποδοχής καταλοίπων, διαλυτήρια πλοίων, λιµενικές εγκαταστάσεις,
εγκαταστάσεις ιχθυοκαλλιεργειών, ξενοδοχείων, εστιατορίων, οικίες,
εγκαταστάσεις αφαλάτωσης, βιοµηχανίες και βιοτεχνίες και κάθε είδους
επιχειρήσεις που είναι εγκατεστηµένες στη θάλασσα ή σε παράκτιους χώρους.
Σαράντα περιστατικά αφορούσαν ρύπανση από λύµατα, 23 από απόβλητα, 29
από πετρελαιοειδή και 1 από απορρίµµατα.
Επίσης, επιβλήθηκαν πρόστιµα σε 110 υποθέσεις από τα Κεντρικά
Λιµεναρχεία, 43 από τα Λιµεναρχεία και 20 από τα υπολιµεναρχεία.
Εξάλλου, οι διοικητικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν και σε πλοία και σε
εγκαταστάσεις, βάσει του προεδρικού διατάγµατος 55/98 που αφορά τη
θαλάσσια ρύπανση, ήταν 119 περιστατικά, ενώ είχαµε 43 υποθέσεις
παραβάσεων της ∆ιεθνούς Συνθήκης Marpol 73/78 που αφορά τις διοικητικές

39. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 39
κυρώσεις σε πλοία για τον εξοπλισµό τους όσον αφορά την πρόληψη της
ρύπανσης.
Τέλος, σύµφωνα µε τα στοιχεία, τα επιβληθέντα πρόστιµα σε πλοία και
εγκαταστάσεις στεριάς το 2010 ανέρχονται στο ποσό των 645.555 χιλιάδων
ευρώ, πολύ χαµηλότερα από το 2009 που ήταν 1.762.459.
Το 2008 και το 2007 τα διοικητικά πρόστιµα ήταν, επίσης, πολύ
αυξηµένα 5.056.150 ευρώ και 3.314.632 ευρώ αντίστοιχα, καθώς σε αυτά
προστίθονται και τα ποσά που είχαν επιβληθεί στους υπευθύνους του ναυαγίου
του κρουαζεροπλοίου Sea Diamond.
Ουγγαρία: το «τοξικό» εργοστάσιο συνεχίζει να ρυπαίνει
Στο επίκεντρο βρίσκεται πάλι η υπόθεση του εργοστασίου αλουµινίου στην
Ουγγαρία, από το οποίο διέρρευσε τοξική κόκκινη λάσπη τον περασµένο
Οκτώβριο, µε αποτέλεσµα να χάσουν τη ζωή τους δέκα άνθρωποι, να
µολυνθούν τεράστιες εκτάσεις και να διαχυθούν στο ∆ούναβη βαρέα µέταλλα.
Πιο συγκεκριµένα, η περιβαλλοντική οργάνωση Greenpeace καταγγέλλει ότι,
παρά τη µεγάλη επιχείρηση καθαρισµού, µετά από τέσσερις µήνες τα λύµατα
του εργοστασίου εξακολουθούν να περιέχουν τοξικά χηµικά, που απειλούν
παρακείµενο ποταµό.

40. Ρύπανση του περιβάλλοντος ΠΑΝΑΗΛΙ∆ΟΥ ΠΑΝΑΓΙ ΤΑ 40
Σε αυτό το πλαίσιο απηύθυνε έκκληση στην Ευρωπαϊκή Ένωση να ασκήσει
πίεση στην κυβέρνηση της Ουγγαρίας έτσι ώστε να σταµατήσει η «συνεχής
ρύπανση».
Τον Ιανουάριο η Greenpeace πήρε δείγµατα από έξι σηµεία κατά µήκος του
αγωγού του εργοστασίου, που µεταφέρει τα λύµατα στον ποταµό Τόρνα, ο
οποίος καταλήγει στον ∆ούναβη.
Τα δείγµατα εστάλησαν για έλεγχο σε δυο ανεξάρτητα εργαστήρια στη
Βουδαπέστη και τη Βιέννη. Όπως προέκυψε από τους ελέγχους, η
συγκέντρωση αρσενικού ανά λίτρο φτάνει τα 1.300 µικρογραµµάρια, την ώρα
που για παράδειγµα η Αυστρία έχει θέσει ως ασφαλές όριο τα 100
µικρογραµµάρια.
Σύµφωνα µε το BBC, αν και η κυβέρνηση γνωρίζει ότι το συγκεκριµένο
εργοστάσιο δεν τηρεί τα περιβαλλοντικά πρότυπα, επιτρέπει τη λειτουργία του
έτσι ώστε να διατηρηθούν οι 1.300 θέσεις εργασίας.
Στο «κόκκινο» η ατµοσφαιρική ρύπανση σε Μαδρίτη και
Βαρκελώνη
.
Η Μαδρίτη και
η Βαρκελώνη παίρν
ουν µέτρα για να
µειώσουν τα
επικίνδυνα επίπεδα
της ατµοσφαιρικής
ρύπανσης, που έχει
προκαλέσει ένα
σύστηµα υψηλών
πιέσεων πάνω από την Ιβηρική χερσόνησο.