kurs dla instalatorow

1. Termiczne instalacje solarne
- Kurs dla instalatorów -
Europejski Instytut Miedzi,
Solarpraxis AG, Berlin
2010

2. 1. Wprowadzenie i motywacja
2. Sprzedaż i marketing dla instalatorów
systemów solarnych
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje
4. Podzespoły
5. Systemy
6. Projektowanie
7. Montaż i instalacja
8. Rozruch
9. Ogólne zasady konserwacji
10. Uwagi końcowe
Wprowadzenie
Plan kursu:

3. Wprowadzenie i motywacja 1-1
1. Wprowadzenie i motywacja
2. Sprzedaż i marketing dla instalatorów
systemów solarnych
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje
4. Podzespoły
5. Systemy
6. Projektowanie
7. Montaż i instalacja
8. Rozruch
9. Ogólne zasady konserwacji
10. Uwagi końcowe

4. - Gospodarka oparta na paliwach kopalnych a globalne ocieplenie
- Potencjał odnawialnych źródeł energii
- Potrzeba energii słonecznej
- Zagadnienia rynkowe
- Korzyści i szanse dla instalatorów
- Bariery do pokonania
- Potrzebne kwalifikacje
1. Wprowadzenie i motywacja 1-2
1. Wprowadzenie i motywacja

5. © Tom Bayer - Fotolia.com© trancedrumer - Fotolia.com
Gospodarka oparta na paliwach kopalnych
1. Wprowadzenie i motywacja 1-3

6. Globalne ocieplenie
1. Wprowadzenie i motywacja 1-4
© Martina Topf - Fotolia.com
© puck - Fotolia.com

7. Potencjał odnawialnych źródeł energii
Energia słoneczna
Źródła geotermalne Biomasa
Roczne globalne
zapotrzebowanie na energię
Energia z elektrowni wodnych
i pływowych
Energia wiatrowa
Energia słoneczna
1. Wprowadzenie i motywacja 1-5

8. Źródło: ZensolarŹródło: Solarhart
Zapotrzebowanie na energię słoneczną
1. Wprowadzenie i motywacja 1-6

9. Zagadnienia rynkowe
1. Wprowadzenie i motywacja 1-7
Podział europejskiego rynku energii termicznej
pochodzenia słonecznego
DE
ES
IT
FR
AT
GR
PL
BE
PT
CH
UK
CY
Pozostałe
Rynek energii termicznej pochodzenia
słonecznego w krajach UE i Szwajcarii
(kolektory z osłonami szklanymi)
kWth
m2
© 2010 ESTIF © 2010 ESTIF
DE 44%
ES 9%
IT 9%
FR 8%
AT 7%
GR 6%
PL 2%
BE 2%
PT 2%
CH 2%
UK 2%
CY 2%
Pozostałe 5%

10. Korzyści i szanse dla instalatorów
1. Wprowadzenie i motywacja 1-8

11. Rozwój rynku zależy od tego, jak szybko uda się:
● Obniżyć koszty i zwiększyć stopę zwrotu
● Przekonać media i opinię publiczną do technologii słonecznej i jej
wydajności
● Zwiększyć zaufanie do technologii
● Wyeliminować agresywne praktyki sprzedaży stosowane przez
firmy
● Opracować efektywny program szkoleń
● Napiętnować niską jakość pracy
Kwalifikacje mają zasadnicze znaczenie dla zrównoważonego
rozwoju rynku energii.
Bariery do pokonania
1. Wprowadzenie i motywacja 1-9

12. 2. Sprzedaż i marketing dla instalatorów systemów solarnych 2-1
1. Wprowadzenie i motywacja
2. Sprzedaż i marketing dla instalatorów
systemów solarnych
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje
4. Podzespoły
5. Systemy
6. Projektowanie
7. Montaż i instalacja
8. Rozruch
9. Ogólne zasady konserwacji
10. Uwagi końcowe

13. - Typologia nastawienia klienta do energii
słonecznej / analiza popytu
- Doradztwo klienta = objaśnienie korzyści
- Zaspokojenie potrzeb klienta
- Wyjątkowe potrzeby klienta / jak reagować na obiekcje.
- Podpisanie umowy
2. Sprzedaż i marketing dla instalatorów
systemów solarnych
2. Sprzedaż i marketing dla instalatorów systemów solarnych 2-2

14. Jak spełniać życzenia klienta
Aby sprostać oczekiwaniom klienta, należy najpierw zrozumieć jego
system wartości oraz oczekiwania co do energii słonecznej.
Instalator powinien być jednocześnie detektywem i sprzedawcą. Musi
odkryć co ma pierwszorzędne znaczenie dla klienta:
• oszczędność
• poszanowanie dla środowiska
• niezależne źródło energii
• innowacje technologiczne
• pomoc ze strony rządu
• itd.
Należy to ustalić.
2. Sprzedaż i marketing dla instalatorów systemów solarnych 2-3

15. Nastawienie klienta do energii słonecznej.
Różni klienci wymagają odmiennych technik sprzedaży i innych rodzajów
instalacji:
• Ekonomista: zwraca uwagę na koszty i opłacalność.
• Oszczędny: stara się ograniczyć wydatki lub uzyskać pomoc ze strony rządu.
• Maniak nowinek technicznych: uwielbia skomplikowane urządzenia
i możliwość samodzielnego sterowania nimi przez Internet.
• Ekomaniak: koniecznie poinformuj go o redukcji rocznej emisji CO2.
• Bogacz: bez trudu sprzedasz mu najdroższe urządzenia.
• Snob: kupi instalację tylko dlatego, że sąsiad już taką ma.
• ?
Wskazówka: Ponieważ niektórzy klienci nie znają swoich prawdziwych potrzeb, musisz
znaleźć sposób na zaprojektowanie systemu zgodnego
z oczekiwaniami!
2. Sprzedaż i marketing dla instalatorów systemów solarnych 2-4

16. Przedstawianie zalet
Każdy klient wymaga innej strategii przedstawiania danych technicznych
możliwości systemu:
Przykłady:
Cecha Klient Zaleta
Aluminiowy szkielet Maniak nowinek stosowany
technicznych w samolotach i statkach...
Ekomaniak ogranicza emisję CO2,
wolno się starzeje;
w 100% nadaje się
do recyklingu
Snob nie wspominać
Wskazówka: Nie istnieje uniwersalna strategia sprzedaży, ponieważ każdy klient jest inny.
Musisz naświetlić te zalety produktu, które zajmują wysokie miejsce w systemie wartości
klienta.
2. Sprzedaż i marketing dla instalatorów systemów solarnych 2-5

17. Jak radzić sobie z obiekcjami klienta
Klient, który zgłasza obiekcje jest wart uwagi, ponieważ oznaczają one
zainteresowanie. Musisz szybko odkryć powód i dać zręczną
odpowiedź.
• „Czy nie sądzi pan, że... jest dość drogi?”
• „Nigdy nie kupiłbym...”
• „Czy to nie strata...”
Istnieją przynajmniej dwa sposoby radzenia sobie z obiekcjami klienta:
- znaleźć powód i udzielić wyczerpującej odpowiedzi
- brać je dosłownie i podawać kontrargumenty
2. Sprzedaż i marketing dla instalatorów systemów solarnych 2-6

18. Nietypowe wymagania klienta.
Niektórzy klienci mogą mieć nietypowe wymagania i życzenia co do:
• miejsca instalacji kolektora
• sposobu montażu (np. równolegle do powierzchni dachu)
• widoczności rur itp.
• estetyki
• symetrii
• ?
Należy to ustalić.
2. Sprzedaż i marketing dla instalatorów systemów solarnych 2-7

19. Estetyka a wydajność
2. Sprzedaż i marketing dla instalatorów systemów solarnych 2-8

20. Podpisanie umowy
2. Sprzedaż i marketing dla instalatorów systemów solarnych 2-9

21. 3-1
1. Wprowadzenie i motywacja
2. Sprzedaż i marketing dla instalatorów
systemów solarnych
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje
4. Podzespoły
5. Systemy
6. Projektowanie
7. Montaż i instalacja
8. Rozruch
9. Ogólne zasady konserwacji
10. Uwagi końcowe
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje

22. - Geometria układu Słońce-Ziemia
- Promieniowanie słoneczne
- Moc a energia słoneczna
- Zastosowania systemów solarnych
- Zasady ogrzewania solarnego
- Terminy i definicje
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-2

23. Słońce jako źródło energii
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-3
Temperatura 5777 K
Stała słoneczna
(maksymalne napromieniowanie poza atmosferą)
1367 W/m2

24. Roczne promieniowanie na świecie
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-4

25. Geometria układu Słońce–Ziemia
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-5
21 grudnia
21 września 21 czerwca
21 marca

26. Ruch Słońca po sferze niebieskiej
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-6
W
S
N
E
04:00
08:33
06:20
21 grudnia
21 września
21 czerwca
Zenit
21 marca

27. Wyznaczanie kątów nachylenia
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-7
Azymut kolektora
Wysokość
Kąt w Zenicie
Azymut Słońca
Kąt nachylenia kolektora
Północ 180°
Wschód –90°Południe 0°
Zachód 90°
Kolektor

28. Promieniowanie słoneczne w atmosferze
ziemskiej
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-8
Bezpośrednie
promieniowanie
Promieniowanie rozproszone
Rozpraszanie przez cząsteczki powietrza
Rozpraszanie przez aerozole
Promieniowanie
odbite

29. Promieniowanie całkowite
• Zakres i intensywność tych składowych promieniowania zależy od pory
roku i miejscowych warunków atmosferycznych.
• Przy bezchmurnym niebie oraz niewielkiej ilości wilgoci,
zanieczyszczeń i pyłu bezpośrednie promieniowanie wynosi niemal
100%, np. w niektórych rejonach pustynnych.
• Promieniowanie całkowite może być mierzone zarówno jako moc
(np. kW/m²), jak i energia (np. kWh/m²).
• Pomiar w formie energii wymaga określenia jednostki czasu
(dzień, miesiąc, rok).
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-9

30. Roczne promieniowanie słoneczne na m² odpowiada energii
otrzymywanej ze 100 do 230 litrów oleju opałowego
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-10

31. Promieniowanie słoneczne przy powierzchni Ziemi
3-113. Podstawowe informacje, terminy i definicje
Długość fali (w mikronach)
W/m2
(10-6
)
Powierzchnia pozioma
Poza atmosferą ziemską
5777 K
In
Idh
IT

32. Obliczanie promieniowania słonecznego
3-12
©www.solarpraxis.com
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje

33. Moc i energia słoneczna
Moc:
• Mierzona w watach lub kilowatach (kW) na jednostkę powierzchni (np. m2
)
moc nasłonecznienia określa ilość energii słonecznej, docierającej do danego
miejsca na ziemi.
• Moc przy powierzchni Ziemi może wynosić 1000 W/m².
Energia:
• Moc w jednostce czasu, zwykle wyrażana w kilowatogodzinach na metr kw.
(1 kWh/m²).
• 1 kWh równa jest pracy wykonanej w czasie 1 godziny przy mocy 1 kW.
• Energia słoneczna przy powierzchni Ziemi może wynosić od 1000 do 2200
kWh/m²a.
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-13

34. Wpływ pogody na promieniowanie słoneczne
Z uwagi na pochłanianie i rozpraszanie energii w atmosferze, wartość
nasłonecznienia spada przy silnym zachmurzeniu. Ponadto zależy ona
od deklinacji Słońca oraz pory dnia.
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-14
Przewaga promieniowania rozproszonego Przewaga promieniowania bezpośredniego
Napromieniowanie W/m2
Zachmurzone niebo Bezchmurne niebo

35. Sposoby montażu
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-15
wpuszczany płaski dach na elewacji
na dachu: pionowo poziomo

36. Promieniowanie słoneczne na nachylonych powierzchniach
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-16
Nasłonecznienie na pochylonym dachu
Południe
Azymut
WschódZachód
Nachyleniedachu

37. Informacje o natężeniu przepływu
Dopóki płyn w instalacji krąży z minimalnym natężeniem przepływu, system
powinien działać prawidłowo.
• Minimalne zalecane natężenie przepływu wynosi 0,25 l/min na m²
powierzchni kolektora. Tę wartość określa się mianem wolnego przepływu.
• Przynajmniej dwukrotnie większe natężenie określa się mianem szybkiego
przepływu.
• Wartości pośrednie można traktować jako przepływ optymalny (łatwy do
uzyskania w pompach z regulacją prędkości).
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-17

38. Rodzaje połączeń
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-18
Połączenie szeregowe
Połączenie równoległe
Połączenie mieszane szeregowo-równoległe

39. Udział energii słonecznej
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-19
QC
Zapasowe źr. energii
QCOL = Poziom promieniowania przy kolektorze
QSOL = Energia słoneczna przekazana
do zbiornika akumulacyjnego
QA = Energia ze źr. zapasowego
QC = Zużycie (ciepła woda
użytkowa i recyrkulacja)
QSOL
QA
Qcol
QSOL
________
QSOL + QA
Udział energii słonecznej = * 100%

40. Zasada działania kolektora
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-20

41. Zasada działania kolektora
Podstawowa zasada działania jest bardzo prosta. Zwyczajną chłodnicę
wystarczy pomalować na czarno i ustawić w słońcu. Wydajne kolektory są
nieco bardziej skomplikowane:
• selektywna przepuszczalność osłony pozwala uzyskać efekt szklarniowy
• selektywna powłoka absorbera pochłania większość fal i odbija niewielką
ich część
• wysoko przepuszczalne szkło o niskiej zawartości tlenków żelaza
• powłoka antyrefleksyjna
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-21

42. Na czym polega selektywna przepuszczalność (efekt szklarniowy)
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-22
Przezroczysta
osłona
Fale krótkie
Fale długie

43. Selektywne pochłanianie i emisja
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-23
Przezroczysta
osłona
Zwiększone
pochłanianie
Zmniejszona emisja

44. Stagnacja a kwestie bezpieczeństwa
• Stagnacja i powstawanie pary w kolektorze są zjawiskiem normalnym.
Każdy system należy zaprojektować w taki sposób, aby działał
bezpiecznie.
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-24
1. Brak zapotrzebowania na ciepło – system przechodzi
w stan stagnacji.
2. Powstają pierwsze pęcherzyki.
3. Powstawanie pary.
4. Para wypiera ciecz.

45. Zastosowania termicznych instalacji solarnych
• Ciepła woda użytkowa
• Podgrzewanie basenów
• Ogrzewanie pomieszczeń
• Inne zastosowania, np. ciepło technologiczne
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-25

46. Ciepła woda użytkowa
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-26

47. Podgrzewanie basenów
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-27
Filtr

48. Podgrzewanie basenów
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-28

49. CWU i podgrzewanie basenów
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-29
Filtr

50. Ogrzewanie pomieszczeń
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-30

51. Ogrzewanie pomieszczeń za pomocą dwóch zbiorników
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-31
zimna
woda
CWU
czujnik
M
kocioł
czujnik
czujnik

52. Zapotrzebowanie i zaopatrzenie w energię słoneczną
oraz możliwość wykorzystania jej do klimatyzacji
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-32
S L M K M C L S W P L G S L M K M C L S W P L G
Obwód CWU Obwód CWU z zapasowym źr. energii
Pobór ciepłej wody użytkowej
Zapotrzebowanie na ciepło
Udział energii słonecznej
Promieniowanie słoneczne w obrębie kolektora
Nadmiar do wykorzystania w klimatyzacji

53. Ciepło technologiczne
©www.solarmillennium.de
• Zwierciadła skupiają wyłącznie promieniowanie
bezpośrednie. Aby uzyskać temperaturę wystarczającą do
produkcji pary, w elektrowniach słonecznych stosuje się
zwierciadła skupiające bezpośrednie promieniowanie
słoneczne na odbiorniku.
• Para napędza turbiny produkujące prąd.
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje 3-33

54. 4-1
1. Wprowadzenie i motywacja
2. Sprzedaż i marketing dla instalatorów
systemów solarnych
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje
4. Podzespoły
5. Systemy
6. Projektowanie
7. Montaż i instalacja
8. Rozruch
9. Ogólne zasady konserwacji
10. Uwagi końcowe
4. Podzespoły

55. Podzespoły
• Kolektor płaski
• Kolektor próżniowo-rurowy
• Basenowy kolektor słoneczny
• Zespół pompowy
• Zbiorniki akumulacyjne
• Wymienniki ciepła
• Sterowanie, czujniki i zabezpieczenia temperaturowe
• Naczynia wzbiorcze i zabezpieczające
• Zawory
4. Podzespoły 4-2

56. Podzespoły systemu z wymuszoną cyrkulacją
4. Podzespoły 4-3
Przepływomierz
Zawór odcinający (liniowy)
Zawór bezpieczeństwa
Naczynie wzbiorcze
Zbiornik
Zawór
zwrotny
Zawór odpowietrzający
Manometr
Kolektor
Termometr
Pompa
Wymagane
Zalecane

57. Kolektor płaski
4. Podzespoły 4-4
Źródło: Conergy AG

58. Standardowy kolektor płaski
4. Podzespoły 4-5

59. Określanie pola powierzchni kolektora płaskiego
1. Powierzchnia absorbera (powierzchnia czynna)
2. Apertura
3. Powierzchnia całkowita (brutto)
• Pole powierzchni absorbera i apertury jest często jednakowe.
4. Podzespoły 4-6
Powierzchnia całkowita
Powierzchnia absorbera
Powierzchnia apertury

60. Kolektory próżniowo-rurowe
4. Podzespoły 4-7
Szklane dno
Absorber
selektywny
Pochłaniacz
Szczelna obudowa ze stali nierdzewnej
Rura z wysoko przezroczystego szkła
Element rozstawczy
Wlot / wylot
nośnika
ciepła

61. Kolektory próżniowo-rurowe
4. Podzespoły 4-8

62. Kolektory próżniowo-rurowe
• Kolektory próżniowo-rurowe wykorzystywane są zazwyczaj do ogrzewania
pomieszczeń lub w procesach technologicznych wymagających
temperatur w zakresie 80–100°C.
• Tak wysokie temperatury są niezbędne w procesach przemysłowych
wykorzystujących bardzo gorącą wodę lub parę wodną, jak np.: pranie,
suszenie, chłodzenie słoneczne.
• Można je również stosować do podgrzewania wody użytkowej lub wody
w basenie, lecz jest to rozwiązanie mało oszczędne. Jak widać na
wykresie sprawności, w ciepłym klimacie nie sprawdzają się dużo lepiej
od kolektorów płaskich, które są 1,5 do 2 razy tańsze.
4. Podzespoły 4-9

63. Przekrój przez kolektor płaski
4. Podzespoły 4-10
1. Obudowa
2. Uszczelka
3. Przezroczysta osłona
4. Izolacja termiczna
5. Absorber
6. Rurka

64. Basenowy kolektor słoneczny bez przezroczystej osłony
4. Podzespoły 4-11

65. Wydajność kolektora słonecznego
4. Podzespoły 4-12
100 W/m2
300 W/m2
600 W/m2
1000 W/m2
Wydajność
Różnica temperatur Tabsorbera – Tpowietrza [K]

66. Zespół pompowy: pompa, zawory, przyrządy pomiarowe itp.
4. Podzespoły 4-13

67. Miejsce instalacji naczynia wzbiorczego
4. Podzespoły 4-14
Obwód powrotny (woda zimna)
1. Zawór odcinający
2. Zawór napełniania
3. Pompa
4. Zawór zwrotny
5. Termometr
6. Manometr
7. Zawór bezpieczeństwa
8. Przepływomierz
9. Naczynie wzbiorcze
Obwód ciepłej wody
10. Zawór odcinający
11. Termometr
Do zbiornika akumulacyjnego
lub wymiennika
Ze zbiornika
akumulacyjnego lub wymiennika
Z kolektora Do kolektora

68. Naczynia wzbiorcze
4. Podzespoły 4-15

69. Działanie naczynia wzbiorczego
4. Podzespoły 4-16
Nośnik ciepła Nośnik ciepłaNośnik ciepła
Napełnianie Instalacja napełniona,
brak ogrzewania
Maksymalne ciśnienie
i temperatura
nośnika ciepła

70. Naczynia zabezpieczające
4. Podzespoły 4-17

71. Zbiorniki akumulacyjne – napełnianie
4. Podzespoły 4-18

72. Rodzaje zbiorników akumulacyjnych
1. Zbiorniki akumulacyjne CWU
Emaliowane zbiorniki akumulacyjne CWU z różnymi wymiennikami ciepła:
Brak (zewn.) pojedyncza podwójna płaszcz grzejny
wężownica wężownica
4. Podzespoły 4-19
Wbudowana
wężownicaProsty zbiornik Płaszcz grzejny
Dodatkowa wężownica

73. Rodzaje zbiorników akumulacyjnych
2. Zbiorniki akumulacyjne do centralnego ogrzewania:
buforowe.
– „Zbiornik w zbiorniku”
Typowy zbiornik buforowy do instalacji solarnych, przeznaczony do łączenia
z zewnętrznym wymiennikiem ciepła.
4. Podzespoły 4-20

74. Rodzaje zbiorników akumulacyjnych:
2a. Kombinowane zbiorniki buforowe.
– „Zbiornik w zbiorniku”
Zbiornik w zbiorniku: Ogrzewanie przepływowe.
z wymiennikiem spiralnym.
4. Podzespoły 4-21

75. Wewnętrzne spiralne wymienniki ciepła
Poziome Pionowe
4. Podzespoły 4-22

76. Zewnętrzne wymienniki ciepła
Płaszczowo-rurowy Płytowy
4. Podzespoły 4-23

77. Obwód pierwotny i wtórny połączony zewnętrznym
wymiennikiem ciepła
4. Podzespoły 4-24
Obwód pierwotny Wtórny
obwód
Obwód użytkowy

78. Zawory
4. Podzespoły 4-25
Źródło 1-3: www.paw.eu
Źródło 4-6: www.taconova.com

79. Zawór odpowietrzający
4. Podzespoły 4-26
Automatyczny
zawór odpowietrzający
Ręczny
zawór odpowietrzający
Przewód zbiorczy
(komora odpowietrzająca)

80. Przepływomierz
Regulator przepływu
Przepływomierz
4. Podzespoły 4-27

81. Sterowanie – wymuszona cyrkulacja
4. Podzespoły 4-28
Zbiornik akumulacyjny
Układ sterowania
Kolektory

82. Zasada działania układu sterowania
4-294. Podzespoły
Pora dnia
Różnica
przy włączaniu
Temperatura
Pompa włączona
Różnica
przy wyłączaniu
Pompa wyłączona
Temperatura przy wylocie kolektora
Temperatura na dnie zbiornika akumulacyjnego

83. Czujniki
4-304. Podzespoły
Czujnik temperatury
Tuleja zanurzeniowa
Montaż powierzchniowy

84. Zabezpieczenia temperaturowe
W niektórych krajach,
np. w Wielkiej Brytanii,
wymagane jest dodatkowe
urządzenie zabezpieczające,
które odcina zasilanie pompy
w (mało prawdopodobnym)
przypadku przegrzania
zbiornika akumulacyjnego.
4. Podzespoły 4-31

85. Płyn solarny
4. Podzespoły 4-32
Źródło: www.tyfo.de

86. 5. Systemy 5-1
1. Wprowadzenie i motywacja
2. Sprzedaż i marketing dla instalatorów
systemów solarnych
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje
4. Podzespoły
5. Systemy
6. Projektowanie
7. Montaż i instalacja
8. Rozruch
9. Ogólne zasady konserwacji
10. Uwagi końcowe

87. 5. Zasady działania systemów
• Klasyfikacja
• Systemy bezpośrednie i pośrednie
• Systemy bierne i czynne
• Zasady działania systemów
• Typowe układy
5. Systemy 5-2

88. Klasyfikacja systemów
Systemy bierne:
Systemy te nie wymagają stosowania pomp elektrycznych, elementów
mechanicznych ani układu sterowania, ponieważ woda lub inny nośnik
ciepła krążą dzięki konwekcji.
Systemy czynne:
Systemy, w których krążenie wody lub nośnika ciepła zależy
od działania pomp elektrycznych, zaworów i układu sterowania.
Systemy otwarte (z obiegiem bezpośrednim):
Stosowane do podgrzewania i dostarczania wody użytkowej.
Systemy zamknięte (z obiegiem pośrednim):
Podgrzewają i wprawiają w ruch płyn roboczy, woda użytkowa
podgrzewana jest w zbiorniku za pośrednictwem wymiennika ciepła.
5. Systemy 5-3

89. Systemy bezpośrednie i pośrednie
5-45. Systemy
Obieg pośredni (zamknięty)
Obieg bezpośredni (otwarty)

90. Systemy czynne: wymuszona cyrkulacja
5. Systemy 5-5
CWU
Zimna woda
Zapasowe
źr. energii
Kolektor
/ kolektory
Układ
sterowania
Zbiornik
akumulacyjny
T
T

91. Systemy bierne – termosyfon
5. Systemy 5-6
CWU
Zbiornik akumulacyjny
Zimna woda
Zapasowe
źr. energii
Kolektor(y)

92. Elementy systemu z termosyfonem
5. Systemy 5-7
Zawór
odpowietrzający
Zbiornik
akumulacyjny
CWU
Zimna woda
Kolektor
Naczynie wzbiorcze
Zawór napełniania
Zawór
bezpieczeństwa

93. Działanie termosyfonu
5. Systemy 5-8
Zawór
odpowietrzający
Zbiornik
akumulacyjny
CWU
Zimna woda
Naczynie wzbiorcze Zawór
napełniania
Kolektor
Temperatura
Niska
Gęstość
Wysoka Mała
Duża
Zawór
bezpieczeństwa

94. Termosyfonowe podgrzewacze wody
5. Systemy 5-9

95. Systemy czynne: systemy typu drain-back cz. 1
5-105. Systemy

96. Systemy czynne: systemy typu drain-back cz. 2
5-115. Systemy

97. Układ nr 1:
Pośredni z termosyfonem i zbiornikiem
z płaszczowym wymiennikiem ciepła
5-125. Systemy

98. Układ nr 2:
Pośredni z wymuszoną cyrkulacją wewnętrznym
wymiennikiem ciepła
5-135. Systemy

99. Układ nr 3:
Pośredni z wymuszoną cyrkulacją
i zewnętrznym wymiennikiem ciepła
5-145. Systemy

100. Zapasowe źródło energii – przepływowy podgrzewacz
gazowy podłączany szeregowo
5. Systemy 5-15

101. Zapasowy zbiornik połączony szeregowo
5. Systemy 5-16

102. Zapasowe podgrzewanie elektryczne
5. Systemy 5-17

103. 6. Projektowanie 6-1
1. Wprowadzenie i motywacja
2. Sprzedaż i marketing dla instalatorów
systemów solarnych
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje
4. Podzespoły
5. Systemy
6. Projektowanie
7. Montaż i instalacja
8. Rozruch
9. Ogólne zasady konserwacji
10. Uwagi końcowe

104. - Wizyta na miejscu realizacji projektu
- Planowanie i wymiarowanie podzespołów
- Sposoby radzenia sobie ze stagnacją
- Projektowanie montażu i instalacji
- Ocena ryzyka i znaki ostrzegawcze
6. Projektowanie
6. Projektowanie 6-2

105. Zawsze sprawdź:
• oczekiwania klienta co do zastosowania i układu
• istniejące instalacje (CWU, CO, basen) oraz profil poboru
• miejsce na kolektor, jego ustawienie i ewentualne zacienienie
• miejsce na zbiornik akumulacyjny CWU (zbiornik solarny oraz zbiornik
zapasowy), grupę pompową i naczynie wzbiorcze
• zasadę działania wtórnej nagrzewnicy CWU
• jak poprowadzić rury, jaki jest dojazd i dostęp na dach
• czy będzie trzeba skorzystać z porad inżyniera budownictwa
W niektórych przypadkach sprawdź również:
• ciśnienie zimnej wody i możliwość jego regulacji (może zaistnieć
konieczność odwołania się do zakładu wodno-kanalizacyjnego)
• korozyjność wody
• zagrożenie bakteriami Legionella i czy niezbędne będą odpowiednie
zabezpieczenia
Co należy ustalić w trakcie wizyty na miejscu realizacji
projektu
6. Projektowanie 6-3

106. Szkic z wizyty na miejscu realizacji
6. Projektowanie 6-4

107. Cień
6-56. Projektowanie

108. Cień a miejsce instalacji czujników
Instalacja czujnika na prawym kolektorze skutkować będzie opóźnionym
startem systemu.
6. Projektowanie 6-6

109. Wykres wysokości słońca z zaznaczeniem obrysu przeszkód
6. Projektowanie 6-7
S SW W NWSEENE
21 czerwca
21 grudnia
21 lutego
21 kwietnia
21 marca/września
Wysokość(°)
Azymut  (°)

110. Zalecany odstęp między kolektorami
6. Projektowanie 6-8
Kąt nachylenia β
Wysokość Słońca γs

111. • Kamera cyfrowa
• Formularz pomiarowy (często
dostarczany przez producenta)
• Kompas
• Pochyłomierz
• Taśma miernicza
• Latarka
• Linijka
W niektórych przypadkach:
• Zestaw do próbkowania wody
• Stoper i wiadro
• Manometr
Narzędzia pomiarowe
6. Projektowanie 6-9

112. Dostosowanie systemu do ilości wolnego miejsca
6. Projektowanie 6-10

113. Planowanie i wymiarowanie podzespołów
• Wybór kolektora
• Wymiarowanie kolektora
• Wymiarowanie zbiornika akumulacyjnego
• Wymiarowanie wymiennika ciepła, pompy
oraz rur
• Próba wytrzymałości dachu
6. Projektowanie 6-11

114. Wybór kolektora w zależności od obszaru zastosowań
6. Projektowanie 6-12
1000 W/m21000 W
/m 2
400 W
/m 2
400W
/m
2
Wydajność
Różnica między temperaturą kolektora i otoczenia [K, °C]
Kolektor płaski
Kolektor próżniowy
Kolektor basenowy 0 – 20 K podgrzewanie basenu
20 – 100 K ogrzewanie wody i pomieszczeń
> 100 K ciepło technologiczne

115. Powszechny sposób wymiarowania systemu: CWU
6. Projektowanie 6-13
Pobór CWU
Promieniowanie słoneczne (w obrębie kolektora)
Energia dostarczana przez system
S L M K M C L S W P L G

116. Powszechny sposób wymiarowania systemu:
ogrzewanie pomieszczeń
6. Projektowanie 6-14
Energia uzyskana z kolektora
Promieniowanie słoneczne w obrębie kolektora
Zapotrzebowanie na CWU
Zapotrzebowanie na ciepło
S L M K M C L S W P L G

117. Pobór ciepłej wody użytkowej
6. Projektowanie 6-15
Szkoła
Szpital – lato
pozostała część roku
Dom spokojnej starości – lato
pozostała część roku
Akademik – lato
pozostała część roku
Centrum rekreacyjne - lato
pozostała część roku
Apartamentowiec – lato
pozostała część roku
Dom jednorodzinny – lato
pozostała część roku
Pobór ciepłej wody (60°C) na osobodzień [l/od]
W okresie wakacyjnym bliski 0
W okresie wakacyjnym bliski 0
Duże wahania sezonowe
Średnia ZakresMałe obciążenie w okresie letnim

118. Wymiarowanie kolektora: ściąga
Pow. kolektora
udział energii sł. Pow. kolektora
(apertura) na osobę
niskie (<40%) <0,6 m²
średnie (40-60%) 0,6–1 m²
wysokie (60-80%) 1–1,5 m²
Wskazówka: Kolektor o powierzchni 1 m² na osobę powinien zapewniać 100%
energii latem. Powinieneś doradzić przynajmniej tę wielkość, aby system
zapewniał znaczny udział energii solarnej w pokryciu zapotrzebowania i spodobał
się klientowi.
6. Projektowanie 6-16

119. Obliczenia projektowe: podejście ekonomiczne
Takie podejście zakłada wybór systemu zdolnego całkowicie pokryć
zapotrzebowanie na energię w pogodny letni dzień, czyli w okresie
maksymalnego nasłonecznienia.
Z uwagi na całkowite wykorzystanie dostępnej energii słonecznej
inwestycja szybko się zwraca.
6. Projektowanie 6-17
S L M K M C L S W P L G S L M K M C L S W P L G
Zapotrzebowanie na ciepłą wodę użytkową
Energia uzyskana z kolektora
Zapotrzebowanie na ciepło
Zapotrzebowanie na ciepłą wodę użytkową
Energia uzyskana z kolektora
Zapotrzebowanie na ciepło
Wymiarowanie typowe:
nadmiar energii w lecie
Wymiarowanie ekonomiczne:
100% wykorzystanej energii

120. Roczne wahania udziału energii słonecznej
System CWU w Warszawa: 5 m², zbiornik o poj. 300 l, dzienne
zapotrzebowanie na CWU (50°C) 160 l
przybliżona wydajność: udział energii słonecznej - 53%,
wydajność systemu - 29%
obwód kolektorowy - 331 kWh/m²
6. Projektowanie 6-18

121. Wymiarowanie zbiornika akumulacyjnego
Pojemność zbiornika z podwójną
wężownicą (z uwzględnieniem pojemności
rezerwowej):
1,25–2x dzienny pobór CWU
Co najmniej 50 l/m² powierzchni kolektora.
Przy takiej pojemności zbiornik nie będzie
się nadmiernie przegrzewał.
Wskazówka: Przy większym nasłonecznieniu (również zimą) i stabilnym
profilu poboru można doradzić zbiornik o mniejszej pojemności.
6. Projektowanie 6-19

122. Wymiarowanie za pomocą oprogramowania
6. Projektowanie 6-20

123. Spadek ciśnienia w kolektorach
6. Projektowanie 6-21
A B C D E
Natężenie przepływu [l/h]
Spadekciśnienia[mbar]

124. Spadek ciśnienia w rurach
6. Projektowanie 6-22
Natężenie przepływu [l/h]
Spadek ciśnienia w rurze miedzianej: 50% wody, 50% glikolu; 50°C
Spadekciśnienia[mbar/m]
Prędkość [m/s] 0,2

125. Spadek ciśnienia w spiralnych wymiennikach ciepła
6. Projektowanie 6-23
Spadekciśnienia[mbar]
Natężenie przepływu [l/h]
750 l/2,4 m2
500 l/1,9 m2
350 + 400 l/1,6 m2
300 l/1,4 m2
200 l/0,9 m2

126. Wymiarowanie pomp
Aby uzyskać dokładniejsze obliczenia, w instalacjach na płyn solarny
uwzględnij 10-procentowy spadek ciśnienia i natężenia przepływu przy
pompie.
6. Projektowanie 6-24
v [m3/h]
Ciśnienie w instalacji
metrówsłupawody

127. Wymiarowanie naczynia wzbiorczego
6. Projektowanie 6-25
Ve
Vvap
Vr
Vu = pojemność skuteczna naczynia wzbiorczego
Vu = (Ve +·Vvap + Vr) * Cp
wiedząc, że:
Ve = pojemność ekspansywna = Vt * Ce
Vvap = objętość pary
Vr = pojemność rezerwowa
Ce = współczynnik ekspansji
Vt = łączna objętość płynu
Cp = = współczynnik ciśnienia
PM = maksymalne ciśnienie
Pm = minimalne ciśnienie
PM = Pvs * 0,9
(Pvs = nastawa zaworu bezpieczeństwa)
PM + 1
______
PM - Pm

128. Kolektory: skuteczność opróżniania wysoka / niska
6. Projektowanie 6-26

129. Przyłącza kolektorów:
niska/wysoka skuteczność opróżniania
6. Projektowanie 6-27

130. Instalowanie kolektora:
wpływ ułożenia rur na tworzenie się pary
6. Projektowanie 6-28

131. • Zaplanuj tak duże pole powierzchni kolektorów, jak to konieczne.
• Zastosuj kolektory o wysokiej skuteczności opróżniania.
• Solarną instalację CO zaplanuj w taki sposób, aby nadmiary ciepła
powstające latem wykorzystać w innym miejscu (basen, ziemny kolektor
pompy ciepła).
• Używaj wyłącznie podzespołów i materiałów dopuszczonych przez
producenta do stosowania w instalacjach solarnych.
• Do łączenia rur miedzianych używaj złączek zaciskowych lub stosuj
lutowanie twarde.
• Stosuj naczynia zabezpieczające.
Jak uniknąć przegrzania
podzespołów
6. Projektowanie 6-29

132. Plan montażu i instalacji
6. Projektowanie 6-30

133. Przygotowanie oceny ryzyka
Przed przystąpieniem do pracy instalator musi przygotować ocenę ryzyka.
Procedura obejmuje pięć kroków:
• Identyfikacja potencjalnych zagrożeń
• Określenie kto może ucierpieć i w jaki sposób
• Ewaluacja ryzyka i określenie środków ostrożności
• Zapis spostrzeżeń
• Konfrontacja planu z warunkami na każdym stanowisku
6. Projektowanie 6-31

134. Przygotowanie znaków ostrzegawczych
6. Projektowanie 6-32
BEZPIECZEŃSTWO NA
PLACU BUDOWY
NIEBEZPIECZEŃSTWO
Trwają prace budowlane
Odwiedzający muszą
zgłosić się
do biura budowy
Zawsze noś kask
Zawsze noś obuwie
ochronne
Nieupoważnionym wstęp
wzbroniony

135. 7. Montaż i instalacja 7-1
1. Wprowadzenie i motywacja
2. Sprzedaż i marketing dla instalatorów
systemów solarnych
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje
4. Podzespoły
5. Systemy
6. Projektowanie
7. Montaż i instalacja
8. Rozruch
9. Ogólne zasady konserwacji
10. Uwagi końcowe

136. - Montaż kolektorów
- Sprawdzone materiały instalacyjne i techniki łączenia
- Profesjonalna izolacja i osłony
- Prawidłowe umieszczenie czujników
- Zawór bezpieczeństwa
- Centralny odpowietrznik i zawór spustowy
- Obwód dezynfekcji (Legionella)
- Integracja systemu
- Uszkodzenia spowodowane przez system
7. Montaż i instalacja
7. Montaż i instalacja 7-2

137. Bezpieczeństwo przede wszystkim!
7-37. Montaż i instalacja

138. Montaż kolektorów
7. Montaż i instalacja 7-4

139. Montaż kolektorów na dachu
7. Montaż i instalacja 7-5

140. Montaż kolektorów wpuszczanych
©ViIESSMANNAG
7. Montaż i instalacja 7-6

141. Montaż kolektorów na dachach płaskich
7. Montaż i instalacja 7-7

142. Sprawdzone materiały dla rur
7-8
Miedź:
• miękka / twarda
Stal nierdzewna:
• twarda / elastyczna
• pojedyncze lub podwójne ścianki; rury preizolowane,
często z wbudowanym przewodem do podłączenia
czujnika
Stal czarna:
• niski koszt, zwłaszcza przy dużych systemach
7. Montaż i instalacja
Źródło: Deutsches Kupferinstitut

143. Rury
7-97. Montaż i instalacja
Rura atestowana
Norma
Znak atestu
Oznaczenie
wymiarów
Data
produkcji
Oznaczenie
producenta
Rura znormalizowana
BS- EN 1057
BS- EN 1057
15 X 1 RRR 00 IV
00 IV15 X 1 RRR
Numer nadany producentowi
przez jednostkę certyfikującą
004 / XXX
R250
R250
Stopień
twardości

144. Sprawdzone rodzaje połączeń tymczasowych
7-10
Złączki zaciskowe
• łączenie nielutowane za pomocą pierścienia zaciskowego
Połączenia samozaciskowe
• niektóre rodzaje kolektorów można łączyć za pomocą podwójnych
połączeń samozaciskowych
• spytaj producenta o dostępność połączeń dedykowanych dla
instalacji solarnych
Połączenia kapilarne
Uwaga: Konopie lub taśmę teflonową można stosować wyłącznie
do uszczelniania gwintów na odcinkach o niskich temperaturach
(np. przy zbiorniku akumulacyjnym).
Nie wolno w ten sposób uszczelniać połączeń w pobliżu
kolektora.
7. Montaż i instalacja

145. Metody łączenia rur miedzianych
7-11
©NiemieckiInstytutMiedzi
Zalecane metody: lutowanie twarde i łączenie zaciskowe
7. Montaż i instalacja

146. Szereg elektrochemiczny
7-127. Montaż i instalacja
Ołów – 0,13 V
Aluminium – 1,67 VWodór 0 V
Cynk – 0,73 VMiedź + 0,34 V
Żelazo – 0,43 VSrebro + 0,8 V
Nikiel – 0,23 VPlatyna + 0,87 V
Cyna – 0,14 VZłoto + 1,5 V
Szereg elektrochemiczny

147. Rozszerzalność cieplna
7. Montaż i instalacja 7-13
RóżnicatemperaturK
L – długość rury w metrach
Lzmianadługościwmm

148. Prawidłowa izolacja rur
7-14
Wewnątrz
- wełna mineralna, wełna skalna, wata szklana i inne materiały
odporne na wysokie temperatury
- izolacja z elastycznej pianki elastomerowej, np. Armaflex HT,
Aeroflex i inne, zatwierdzone przez producenta do stosowania w
systemach solarnych
Zewnętrzna
- przy braku profesjonalnie wykonanych osłon tylko izolacja z
mikroporowej pianki EPDM może wytrzymać kilka lat
7. Montaż i instalacja

149. Korozja osłon cynkowanych
Źródło:ZfS-RationelleEnergietechnikGmbH,Hilden
7. Montaż i instalacja 7-15

150. Nieprawidłowa izolacja zewnętrzna
7. Montaż i instalacja 7-16

151. Izolacja niezabezpieczona przed ptakami
Źródło:ZfS-RationelleEnergietechnikGmbH,Hilden
7. Montaż i instalacja 7-17

152. Znaczenie izolacji zbiornika akumulacyjnego
7-18
Roczne straty ciepła
w źle izolowanym
zbiorniku akumulacyjnym:
= 4162 MJ/ a Montaż i
instalacja
l
Straty roczne: 1156 kWh
0,6 W/K (x2) 36 W
0,3 W/K (x6) 54 W
1,4 W/K 42 W
_______________
Łącznie: 132 W
Przykład
7. Montaż i instalacja

153. Lokalizacja czujników w obrębie baterii kolektorów
7-197. Montaż i instalacja
Czujniki
Tuleja zanurzeniowa
(zalecana)
Czujnik powierzchniowy
(mniej dogodny)
Gorąca
Zimna

154. Zalecany sposób montażu czujników
7. Montaż i instalacja 7-20

155. Lokalizacja zaworów odpowietrzających
7. Montaż i instalacja 7-21
TypowaDobra Niezalecana
10 cm

156. Centralny odpowietrznik
7. Montaż i instalacja 7-22
Schemat odpowietrznika
automatycznego

157. Prawidłowa instalacja naczynia zlewowego
:
- Zawór bezpieczeństwa
należy zawsze podłączać
przez rurę z naczyniem
zlewowym wstępnie
wypełnionym niewielką
ilością wody
7. Montaż i instalacja 7-23

158. Zawór mieszający i obwód wtórny
7. Montaż i instalacja 7-24

159. Bakterie w CWU: ochrona przed legionellozą
• W większości źródeł wody znajdują się niewielkie ilości
bakterii Legionella, które rozmnażają się w temp. 25–46°C
• Przeniknięcie bakterii do płuc może wywołać poważne
choroby u osób z obniżoną odpornością
• Jednym ze środków zapobiegawczych jest codzienna
pasteryzacja w temp. 60°C
• Nie należy przechowywać więcej wody niż to konieczne
• W Europie obowiązują dodatkowe zabezpieczenia zbiorników
o pojemności przekraczającej 400 litrów
7. Montaż i instalacja 7-25

160. Membrana uszkodzona przez obejmę
Uszkodzenia spowodowane przez system
7. Montaż i instalacja 7-26

161. 8. Rozruch 8-1
1. Wprowadzenie i motywacja
2. Sprzedaż i marketing dla instalatorów
systemów solarnych
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje
4. Podzespoły
5. Systemy
6. Projektowanie
7. Montaż i instalacja
8. Rozruch
9. Ogólne zasady konserwacji
10. Uwagi końcowe

162. 1. Próba ciśnieniowa
2. Płukanie
3. Napełnianie
4. (Pierwsze) opróżnianie
5. Zwiększanie ciśnienia
6. Nastawy ciśnienia, przepływu i temperatury
7. Podstawy obsługi dla klienta
8. Opróżnianie w trakcie użytkowania
Rozruch: kolejność działań
8. Rozruch 8-2

163. Płukanie i napełnianie
8-38. Rozruch
Płukanie Napełnianie
Woda (kolor czerwony)

164. Płukanie i napełnianie za pomocą specjalnej pompy
8-48. Rozruch

165. Płukanie, napełnianie, próba ciśnieniowa i zwiększanie ciśnienia
8-58. Rozruch

166. Przykładowy* protokół odbioru końcowego
1 z 4
* Szczegóły systemu: Zbiornik akumulacyjny z wymiennikiem o podwójnej wężownicy, bojler naścienny do
dogrzewania, centralny układ sterowania.
8. Rozruch 8-6
1. Instalacja OK Uwagi
Mocowanie zgodne z instrukcjami
Umasowienie instalacji i odgromniki zgodne z przepisami
Wymiana dachówek po zamocowaniu obejm zgodna z przepisami,
poszycie dachowe nieuszkodzone
Prawidłowe mocowanie kolektorów w obejmach
Zawór bezpieczeństwa przy pompie wyposażony w rurę odprowadzającą
Naczynie zlewowe pod zaworem
Rura odprowadzająca przy zaworze bezpieczeństwa po stronie instalacji
domowej podłączona do naczynia zlewowego
Prawidłowe podłączenie zbiornika akumulacyjnego
Termostatyczny zawór mieszający jest zainstalowany i prawidłowo
ustawiony

167. Przykładowy protokół odbioru końcowego
2 z 4
8. Rozruch 8-7
2. Rozruch OK Uwagi
System przepłukany płynem solarnym
Odsysanie powietrza przez co najmniej 30 minut
System napełniony płynem solarnym
Próba szczelności systemu i wszystkich połączeń
Sprawdzenie proporcji płynu. Ochrona przed zamarzaniem: °C
Próba ciśnieniowa naczynia wzbiorczego przed napełnieniem. Docelowo =
ciśnienie statyczne (bar)
Ciśnienie w instalacji (zimna woda). Docelowo = ciśnienie statyczne + 0,8 (bar)
Natężenie przepływu ustawione zgodnie z instrukcją obsługi
Opróżnianie pompy, zbiornika, wymiennika i kolektora (przed opróżnieniem
należy zamknąć zawór przeciwzwrotny)
Zawór przeciwzwrotny otwarty
Zdjęte zaślepki na zaworach napełniania i odpowietrznikach
Odpowietrzanie zbiornika ciepłej wody
Odpowietrzanie obwodu grzewczego i zbiornika

168. Przykładowy protokół odbioru końcowego
3 z 4
8. Rozruch 8-8
3. Układ sterowania OK Uwagi
Czujniki temperatury pokazują rzeczywiste wartości
Pompa działa i tłoczy płyn (spr. przepływomierz)
Nagrzewanie obwodu i zbiornika
Przy pełnym nasłonecznieniu maksymalna różnica między temperaturą
rury prowadzącej do kolektora a temperaturą odcinka powrotnego waha
się w zakresie od 10 do 14°C
Prawidłowe nastawy urządzeń hydraulicznych w układzie sterowania
Dogrzewanie włącza się przy: °C
(Maksymalna temperatura zasobnika zob. w podręczniku instalacji)
Klient wymaga funkcji dodatkowego podgrzewania zbiornika
Opcja: funkcja tłoczenia CWU

169. Przykładowy protokół odbioru końcowego
4 z 4
8. Rozruch 8-9
4. Szkolenie OK Uwagi
Właściciel budynku został poinformowany w zakresie:
- podstawowych funkcji i obsługi systemu, w tym pompy obiegowej
- funkcji i obsługi systemu dogrzewania
- ochrona systemu przed zamarznięciem
- częstości przeglądów technicznych
Ponadto otrzymał:
- dokumentację wraz ze schematami nietypowych połączeń, jeżeli takie
zostały wykonane
- dodatkowe instrukcje obsługi

170. 9. Ogólne zasady konserwacji 9-1
1. Wprowadzenie i motywacja
2. Sprzedaż i marketing dla instalatorów
systemów solarnych
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje
4. Podzespoły
5. Systemy
6. Projektowanie
7. Montaż i instalacja
8. Rozruch
9. Ogólne zasady konserwacji
10. Uwagi końcowe

171. - Korzyści płynące z konserwacji
- Lista kontrolna przeglądu technicznego
- Lokalizacja uszkodzeń i optymalizacja systemu
9. Ogólne zasady konserwacji
9. Ogólne zasady konserwacji 9-2

172. Korzyści płynące z konserwacji
9-39. Ogólne zasady konserwacji

173. Przykładowa lista kontrolna przeglądu
9-49. Ogólne zasady konserwacji
Dziennik konserwacji
Kontrola wzrokowa
Kolektory czyste i szczelne
Wszystkie podzespoły właściwie zamocowane
Izolacja termiczna w odpowiednim stanie
Wylot kolektorów
Układ sterowania
Układ sterowania działa prawidłowo
Wyświetlane dane są dopuszczalne
Wyświetlane temperatury są dopuszczalne
(okresowo należy zmierzyć opór czujników temperatury)
Parametry fizyczne
W systemie nie ma powietrza
(zawór odpowietrzający działa prawidłowo)
Manometr wskazuje prawidłowe ciśnienie
Termometry wskazują prawidłową temperaturę
Natężenie przepływu jest prawidłowe (jeżeli zainstalowano
przepływomierz)
Licznik energii działa prawidłowo (jeżeli zainstalowano)
Mieszanka niezamarzająca
Pobór próbki: stężenie = ______, pH = ______
Anoda i pozostałe elementy
Ciśnienie pierwotne w naczyniu wzbiorczym: ______
Anoda w odpowiednim stanie
Profil wykorzystania zapasowego źródła energii

174. Właściwości mieszanki niezamarzającej
9. Ogólne zasady konserwacji 9-5
Glikol %
CieczM
ieszanka
Temperatura°C
Ciało stałe

175. Problemy i ich możliwe przyczyny
9-69. Ogólne zasady konserwacji
Niedostosowanie
rozmiaru do wielkości
poboru
Awaria zapasowego
źródła energii lub układu
sterowania
Woda nie osiąga
pożądanej temperatury
Pobór wody przekracza
założenia projektowe
Otwarty lub zabrudzony
zawór zwrotny
Uszkodzona lub
nieodpowiednia izolacja
termiczna
Zbiornik akumulacyjny
szybko się wychładza
Awaria układu
sterowania
Otwarty lub zabrudzony
zawór zwrotny
Normalne zjawisko w
bardzo ciepłe noce
Pompa działa w nocy
Niewłaściwe nastawy
układu sterowania lub
awaria czujnika
Niewłaściwe ustawienie
lub awaria czujnika
Zanieczyszczona lub
zapowietrzona instalacja
Awaria lub
niedostateczna moc
pompy
Zbyt wysoka różnica
między temperaturą
zbiornika i kolektora
Niewłaściwe nastawy
układu sterowania lub
awaria czujnika
Za mały zbiornikZa małe naczynie
wzbiorcze (wyciek
płynu)
Nieszczelność instalacjiZbyt niskie ciśnienie w
instalacji
Zbyt wysokie ciśnienie
początkowe
Zbyt wysokie ciśnienie
napełniania
Za małe naczynie
wzbiorcze
Zbyt wysokie ciśnienie
w instalacji
Nieprawidłowe
ustawienie czujnika przy
kolektorze
Wartości progowe
temperatury (start -
stop) ustawione zbyt
blisko
Obwód wyjściowy
zamieniony z
powrotnym
(Normalne przy
zmianach pogody)
Pompa działa w sposób
przerywany
Niedobór mocy w silniku
pompy
Nieprawidłowe
położenie czujnika
Niewłaściwe nastawy
układu sterowania lub
awaria czujnika
Awaria pompyPompa nie działa
(nawet przy dobrym
nasłonecznieniu i
zimnym zbiorniku)
Przyczyna 4Przyczyna 3Przyczyna 2Przyczyna 1Problem

176. Sprawdzanie różnicy temperatur
9. Ogólne zasady konserwacji 9-7

177. 10. Uwagi końcowe 10-1
1. Wprowadzenie i motywacja
2. Sprzedaż i marketing dla instalatorów
systemów solarnych
3. Podstawowe informacje, terminy i definicje
4. Podzespoły
5. Systemy
6. Projektowanie
7. Montaż i instalacja
8. Rozruch
9. Ogólne zasady konserwacji
10. Uwagi końcowe

178. - Jak uruchomić pierwszy system
- Szkolenia i wsparcie ze strony branży
- Przydatne adresy internetowe
10. Uwagi końcowe
10. Uwagi końcowe 10-2

179. Wskazówki dotyczące pierwszej instalacji
Aby ustrzec się większości błędów, postępuj według kilku prostych zasad:
• Używaj wyłącznie podzespołów i materiałów dopuszczonych przez
producenta do stosowania w instalacjach solarnych.
• Spytaj producenta systemu o przykłady profesjonalnie wykonanych
instalacji w najbliższej okolicy, porozmawiaj
z właścicielami o rzeczywistej wydajności systemu i trwałości
podzespołów.
• Spytaj dostawcę systemu o szkolenia w zakresie montażu
i instalacji.
• Spytaj o możliwość pomocy przy instalacji.
• Spytaj o możliwość skorzystania z programu symulacyjnego
w celu szacunkowej oceny wydajności systemu.
• Poszukaj współpracowników, którzy pomogą w projektowaniu,
wymiarowaniu i instalacji pierwszego systemu -> zbuduj zespół.
10. Uwagi końcowe 10-3

180. Centra szkoleniowe
10. Uwagi końcowe 10-4

181. Przydatne adresy internetowe
• Europejski Instytut Miedzi; www.eurocopper.org
• Copper Develpment Association www.cda.org.uk
• Polskie Centrum Promocji Miedzi; www.pcpm.pl
10. Uwagi końcowe 10-5

182. Dziękujemy!
www.eurocopper.org
www.cda.org.uk
www.solarpraxis.de

183. Niskotemperaturowe termiczne instalacje solarne - Kurs dla instalatorów -
Wydawca: Europejski Instytut Miedzi
www.eurocopper.org
Współpraca: Solarpraxis AG
Redakcja: Copper Development Association
www.cda.org.uk
Projekt: Solarpraxis AG
Copyright © 2010 Solarpraxis AG
Zdjęcia bez podanego źródła stanowią własność Solarpraxis AG.
Dodatkowe informacje można uzyskać pod adresem: e-engineering@solarpraxis.de