2. ERROMA:HIRITIK INPERIORA
• Erroma zibilizazioa Mediterraneo itsasoaren inguruan
garatu zen.
• Erromatarrek MARE NOSTRUM (gure itsasoa) esaten
zioten Mediterraneoari.
Bere sorlekua Erroma hiria
izan zen (gune
•
estrategikoa)
• Erromatar Inperoaren eraketa oso luzea izan zen
• Italiar penintsulako lurralde guztiak hartuz joan zen ,
gero, Mediterraneoan zehar hedatzen hasi zen. I eta
II mendeetan izan zuen inperioak hedadurarik
handiena (Britaniar uharteetatik - Saharako
basamorturaino, eta Mesopotamiatik – Hispaniaraino)
3.
4. • Inperioa probintziatan banatu zuten,
errazago gobernatzeko eta ustiatzeko.
Probintzia bakoitza bere gobernadorea
zeukan eta probintzia guztiak zergak
ordaindu behar zizkion Erromari.
• Hizkuntza latina zen.
7. Monarkia K.a. 753 - 509
• Hiriko familia garrantzitsuenek (patrizioek)
hautaturiko errege batek gobernatzen zuen
Erroman.
• Erregeak
Senatuaren
laguntza
zuen
gobernatzeko.
• Etruskoek Erroma menderatu zuten K.a. 509.
urte arte (azken erregea).
• Erromako biztanleek ez zuten inoiz etruskoen
agintea onartu, eta aurre egin zieten irabazi
arte.
8. Errepublika K.a. 509 - 27
• Etruskoak gobernatu eta gero, beste forma berri bat
agertu zen gobernatzeko: ERREPUBLIKA
• Erregerik ez dagoen gobernu sistema bat da.
• Hiru erakunde nagusi zituen:
1.- Senatua: erakunde nagusia zen. Hemen legeak
erabakitzen zituen, kanpo-politika zuzentzen zuen eta
jarraibideak ematen zizkien magistratuei.
2.- Magistraturak: gobernuko karguak ziren, eta
urtebeterako
hautatzen
zituzten.
Magistratu
nagusiak bi kontsulak ziren, gobernuaren eta
armadaren buruak.
3.- Komizioak batzarrak ziren (legeak bozkatzeko eta
magistratuak aukeratzeko)
9. PATRIZIOAK ETA PLEBEIOAK
• Garai honetan, Erromako biztanle guztiek ez
zituzten eskubide berak. Alde batetik,
PATRIZIOAK zeuden (familia aberatsenak
ziren eta boteretsuak). Beste alde batetik
PLEBEIOAK (gainerako biztanleak)
• Lehenengoan, patrizioek zuten potere guztia,
baina plebeioak borrokatu ziren bere egoera
hobetzeko, horrela lortu zuten
senatuan
ordezkari
bat
edukitzeko
“plebearen
tribunoa”
10. GERRA PUNIKOAK
• Gerra Punikoak, Erroma eta Kartagoren
artean
izan
ziren,
Mediterraneo
lurraldeak konkistatzeko.
• Hiru gerra izan ziren eta ehun urtetik
gorako aldian gertatu ziren.
• Garrantzitsuena Bigarren Gerra izan
zen.
• Azkenean, Erromak irabazi zuen eta
Mediterraneoko
bi
itsasertzetan
hedatuz joan zen.
11. ERREPUBLIKAREN KRISIA
• K.a. I mendean barne-borrokak eta herrimatxinadak gertatu ziren Espartakok zuzendua.
• Desordenari aurre egiteko TRIUNBIRATOAK
sortu ziren (hiru pertsonen arteko botere
banaketa)
• -Lehen triunbiratoa:(Julio Zesar, Krasok eta
Ponpeiok) Ez ziren ondo konpondu eta gerra zibil
bat egon zen (Julio Zesar irabazi zuen) Zesar
betiko diktadore izendatu zuten
Marko
Antoniok,
• - Bigarren triunbiratoa:
Lepidok eta Oktabiok osatu zuten. Azkenean
Oktabiok kontrola eskuratu zuen.
12. Inperioa K.a. 27 – K.o. 476
• Garai honetan Oktavio Augusto enperadorea
zen, eta forma berri bat gobernatzeko jarri
zuen: INPERIOA
• Inperioan: Enperadoreak botere guztiak
zituen, hau da,
senatuaren, armadaren,
erlijioaren eta kanpo politikaren burua zen eta
gainera, legeak eta zergak kontrolatzen
zituen. Kargua bizitza osorako zen.
• K.o. I eta II mendeetan lortu zuen erronatar
zibilizazioak goren unea:Pax Romana.
13. III. MENDEKO KRISIA
• III. Mendean krisia IZAN ZEN Erromatar
Inperioan. Gizarte-matxinadak gertatu ziren
eta anarkia hedatu zen.Jendea joan zen
hirietatik landara babesa aurkitzeko. Horren
ondorioz, enperadoreak boterea galduz joan
ziren eta ez ziren gai izan arazo horiek
konpontzeko.
etorrita
germaniarrak
• Iparraldetik
inperioaren ahultasunaz baliatu ziren mugak
zeharkatzeko.
• Ekialdean persiarrek egiten zuten presioa.
14. • Erromarentzat, zer da barbaroa?
• Horrela esaten zieten Inperioaren
mugetatik harago bizi ziren herriei.
15. IV. MENDEKO SUSPERRALDIA
• Dioklezianok hartu zuen boterea eta erreforma batzuk egin
zituen krisialdia gainditzeko. Aldaketa hauei esker, ekonomia
onbideratu eta mugak indartu ziren.
• Konstantino enperadoreak jarraitu zuen aldaketa egiten eta
esaterako kristautasuna onartu zuen eta hiriburua
Konstantinoplara aldatu zuen.
• 395ean Teodosio enperadorea hil zen eta inperioa bitan banatu
zuten, errazago babesteko.
- Alde batetik: Mendebaldeko Erromatar Inperioa (Erroma zen
hiriburua)
- Beste alde batetik: Ekialdeko Erromatar Inperio:
(Konstantinopla zen hiriburua)
16. Erromatar Inperioaren amaiera
• Mendebaldeko Inperioan, enperadoreak oso
ahulak ziren, horregatik ez ziren gai
germaniarrak geldiarazteko. Ondorioz,
germaniarrak haien erresumak sortuz joan
ziren. Azkenean, boteretik kendu zuten azken
enperadorea.
• Ekialdeko Inperioak beste mila urte iraun
zuen. Garai horretatik aurrerako Ekialdeko
Inperioari Bizantziar Inperioa esaten zaio.
