1. bibliotheek 4.0
the web doesn’t matter
5 februari 2013
ontmoetingsdag voor bibliotheekmedewerkers
van de partners van de Associatie UGent
Rosemie Callewaert
iStoire Services
1

2. Hallo,
Ik werk als onafhankelijk informatie architect voor een aantal grote web- en
IT projecten
Ik ben geboeid door nieuwe vormen van lezen, schrijven en onderzoeken
En breng daarvan, samen met anderen, verslag op istoire.be
2

3. Er werd mij gevraagd om
te vertellen over nieuwe informatietechnologieën en sociale
media in de wetenschappelijke bibliotheeksector
3

4. Mijn antwoord is
Het publiek is niet (meer) geïnteresseerd in het “an sich” van
(nieuwe) informatietechnologieën en sociale media.
Het publiek verwacht diensten die hen helpen bij het verwerven
en creëren van kennis.
4

5. The web is a commodity
“The internet has become so pervasive that people
don’t think they are on it anymore, even when they are
Gerry McGovern
5

6. Wees innovatief met diensten,
niet met tools
@
Denk eerst na over nieuwe vormen van dienstverlening
Denk daarna over welke tools je kan gebruiken om die
@
diensten te realiseren
6

7. Bibliotheek 4.0
is een UX bibliotheek
@
waar op zich zijn
doel
informatietechnologieën en sociale media geen
met innovatieve diensten die dankzij het web mogelijk
@
zijn
@
met de bibliotheek al diensten die geendoet zijn van
wat
echt innovatieve
vele jaren offline
kopie
7

8. The atlas of new librarianship
R. David Lankes
8

9. Digital libraries are simply libraries
9

10. Wat moet er dan veranderen?
@
Fundamentele verandering in het ontwerpproces van online
diensten en producten
Software en interfaces moeten zich aanpassen aan mensen in
@
plaats van omgekeerd
Dienstverlening moet herdacht worden als een totaalpakket
@
van de online en fysieke kanalen
10

11. Wat is het doel?
De bibliotheek, die eens een commodity was, terug
onderdeel maken van de leefwereld van alle studenten,
onderzoekers en lezers.
11

12. Hoe gaan we dit bereiken?
:
een aanzet in de vorm van
5 gewenste online diensten
12

13. :
Gewenst #1
Online zoeken is gelijk aan online inkijken of online
verkrijgen
13

14. 14

15. :
Gewenst #2
Toon de bibliotheekcollectie en –diensten op plaatsen
waar ik aan het zoeken ben
15

16. z
16

17. z
17

18. z
18

19. :
Gewenst #3
Geef me binnen de bibliotheekcontext ook relevante
informatie uit externe bronnen
19

20. 20

21. :
Gewenst #4
Zorg dat ik ten allen tijde snel kan uitmaken wat
relevant is voor mij
21

22. “Information overload is
filter failure
Clay Shirky
22

23. De klassieke bibliotheekfilters
voldoen niet meer
Titel
Auteur
Uitgever
Onderwerp
23

24. Gebruik kennis uit de organisatie
24

25. Data die relevance ranking ondersteunen
• Aantal uitleningen en reservaties
• Aantal vertalingen van een publicatie
• Aantal heruitgaven van een publicatie
• Aantal keer een publicatie of auteur geciteerd is in andere
bronnen
• Nominatie of prijzen voor publicaties of auteurs
• Auteurs die ook docent zijn in de eigen organisatie
• Markeer bronnen die als lesmateriaal gebruikt worden
• …
25

26. :
Gewenst #5
Zorg dat ik weet wat de bibliotheek voor mij kan doen
26

27. Oefening
Wat
doen
we
voor
jou?
Waarom
de
bibliotheek
gebruiken?
Waar
kan
je
ons
vinden?
Ÿ
Ÿ
Ÿ
Ÿ
Ÿ
Ÿ
Ÿ
Ÿ
Ÿ
Ÿ
Ÿ
Ÿ
Ÿ
Ÿ
Ÿ
27

28. Hoe kan je de gewenste
veranderingen bereiken?
Door het inzetten van technologieën, tools en online
mediakanalen.
V
28

29. Het kiezen van de juiste tools
@
Koppel diensten aan specifieke oplossingen.
@
Plaats de oplossingen in binnen een web en
bibliotheekstrategisch kader
@
De waarde van het resultaat wordt gemaakt door het
geheel van de fysieke en online bibliotheekruimte
29

30. Een bibliotheek ecosysteem
30

31. Hoe ga je het ecosysteem
opbouwen?
een overzicht van
6 inzetbare tools
V
31

32. V
Tool #1
Search Engine Optimization en microformats
32

33. SEO en microformats
@
Zorg dat wat je publiceert op het web “leesbaar” en “interpreteerbaar” is
voor zoekmachines.
@
Geef data betekenis met semantische opmaak (microformats)
@
Zet Google+ en Google Places in
33

34. Google knowledge graph
34

35. Google.be/places
35

36. Plus.google.com/authorship
36

37. V
Tool #2
Open en linked data
37

38. Open en linked data
@
Maak gegevens over de collectie open en bruikbaar voor andere organisaties
Onderzoek hoe je de inhoud van de bibliotheek kunt verbinden met andere
@
inhoud op het web.
38

39. V
Tool #3
API’s, Application Programming Interfaces
39

40. Open ontwikkelomgeving
@
Kies voor bibliotheeksystemen met een open en gedocumenteerde ontwikkelomgeving
@
Zorg dat je niet vastgeraakt in het ecosysteem van een softwareleveranicer
@
Onderzoek hoe kan geconnecteerd worden met andere systemen of datasets
40

41. V
Tool #4
Widgets
41

42. Widgets
Maak bibliotheekdata ook voor eindgebruikers inbedbaar in
andere webomgevingen
42

43. V
Tool #5
Sociale media
43

44. Sociale media
@
Onderzoek via welke kanalen je bibliotheekgebruikers online kan helpen
• Facebook
• Twitter
• Online chat
• Blog
• …
@
Onderzoek via welke kanalen je collectie-onderdelen meer zichtbaar kunt maken
• Flickr
• YouTube
• Slideshare
• Goodreads
• Pinterest
• …
44

45. V
Tool #6
Library Analytics
45

46. Data is useless unless you an act on it
First data collected.
Then it’s presented.
Last it is made actionable.
@ttungus
46

47. En om af te sluiten
… een paar dingen om niet te vergeten
47

48. Ken de context
De context wordt alsmaar meer divers: offline, online, mobiel,
@
verschillende apparaten, besturingssystemen, browsers,
verwachtingen, …
Niet alles is meetbaar. Bevraag eindgebruikers, organiseer testen.
@
1x om de 5 jaar is niet genoeg.
Ken de behoeften. Want bibliotheek 4.0 is een UX-bibliotheek waar
gebruikerservaring en –tevredenheid centraal staan.
48

49. And last but not least
@
diensten.
Durf huidige beperkingen te vergeten bij het nadenken over nieuwe
@
Kijk naar voorbeelden buiten de bibliotheeksector.
Beoordeel je eigen diensten even streng zoals je die van anderen
@
beoordeelt als eindgebruiker.
49

50. be serious,
be passionate,
wake up!
Susan Sontag
50