Presentatie Rinus Kroon: Wat zijn de gevolgen voor Com.wonen van de kredietcrisis en hoe pakken we het aan.

1. “Gevolgen en aanpak kredietcrisis woningcorporaties” En in het bijzonder…bij Com∙wonen. Rinus Kroon, directeur Bedrijfsvoering Dinsdag 9 maart 2010

2. Agenda Historie Situatie eind 2008 Maatregelen 2009 Situatie begin 2010 Financiering 2009 dPi 2010 en jaarrekening 2009 Tijd over?

3. Historie Com∙wonen en het bouwen Sinds 1 januari 2004 ‘04 t/m ‘06 we bouwen wel, maar weinig Vanaf 2007 komt productie op gang

4. 1e Palen 2004 t/m 2008

5. Situatie eind 2008 Projecten in ontwikkeling: Aantal onverkochte woningen: ruim 400 Waarvan al opgeleverd: 60 Effect kasstroom: 400 x €250.000 = ca. € 100 mln!! In 2008 verkochten we nog 109 woningen (doel was 400)

6. Paar projecten 100 koop+25 huur Rotterdam Zuid 76 koop Rotterdam Zd 223 koop+33 huur Capelle ad Yssel

7. Directe maatregelen Uitstel nieuwe projecten (koop en huur 400 woningen na 2011) 70% voorverkoop Maatwerkverzoek bij WSW

8. Maar er is meer aan de hand… Door overheidsmaatregelen Integrale vpb Extra investeren in WWI-wijken Maximaliseren huurverhoging negatieve operationele kasstroom (WSW) Zichtbaar in dPi 2009 (begin ‘09)  WSW wil nu ook met Com∙wonen aan tafel.

9. Afspraken met WSW Facilitering per kwartaal obvliquiditeits-prognoses. Elke maand analyses van opeenvolgende prognoses. Elk kwartaal overleg WSW-Com∙wonen. Koopwoningen die we niet verkopen behandelen we als huurwoningen. Algemeen: tot € 240.000 is borgbaar.  ca. € 90 mln van de € 100 mln borgbaar.

10. Nieuwe strategie en begroting 2010 We willen in 2010 weer een positieve operationele kasstroom (WSW) te hebben.  Korte termijn: bezuinigen. Totaal t.o.v. 2009 14 mln kosten. Maatregelen begin juli gepresenteerd aan personeel.  Lange termijn: streefhuren  huurinkomsten. onderhoudskosten door ketensamenwerking.

11. Roadshow personeel Com∙wonen juli ’09 (1)

12. Roadshow personeel Com∙wonen juli ’09 (2)

13. Najaar 2009 Begroting 2010: bezuiniging 2010 nu concreet. Woningen nog steeds lastig/niet te verkopen. De bouw gaat gestaag verder. We financieren de woningen met WSW geld. Nieuwe scenario’s worden gemaakt voor aantal projecten met 402 onverkochte koopwoningen.

14. De scenario’s (1) Per project verdeling in: Traditionele verkoop (we blijven proberen) Koopgarant (korting naar keuze) Middeldure verhuur ORT + korting Koopgarant  Verlies van € 10 mln.

15. De scenario’s (2) Februari 2010: stand van zaken verkoop: Verkoop 6 van de 189 (3%) Koopgarant 128 van de 166 (77%) Koopgarant gaat dus erg goed. Gemiddelde korting 28%. Financiering korting is probleem (ca € 10 mln). Oplossing?

16. Koopgarant een succes

17. Start projecten in 2009 en 2010 Doel563

18. Financiering Scenario’s Verkoop traditioneel – geen probleem Verkoop met Koopgarant – korting! Als verkoop niet lukt  verhuur met WSW borging. In 2009 veel geld nodig: € 170 mln. Rente laag (3,09%) Gemiddelde rente van 4,78% naar 4,58 %

19. dPi 2010 Nu de scenario’s opgevoerd. Voor WSW was 1e helft ‘09 “alles” huur. Nu correctie op fac.volume: € 43 mln. Positieve operationele kasstroom WSW.

21. Uitsmijter voor WSW 43 mln financiering in 2009. Van borgbare huur niet-borgbare koop.  Terechte correctie op fac.volume. Ontvangsten koop begroot in 2010 (32 mln). Ontvangst 32 mln in 2010 in mindering op fac.volume. Totaal dus 74 mln in mindering gebracht…???

22. Vragen? Welk afwegingskader gebruiken jullie voor investeringsbeslissingen (koop+huur)? Grenzen voor onrendabel investeren? Hoe financieren jullie onr.toppen huurwoningen? Met WSW geld? Opbrengst verkoop bestaand? Evt. Koopgarant? Winst nieuwe koopwoningen? Kasstroom exploitatie? Start bouw na verkoop? Gemengde projecten? Verandert dat door “Europa”? Vragen?