tema 1, 2º ESO, ciencias sociales

1. O INICIO DA
IDADE MEDIA
2º ESO
Roberto López

2. Os pobos bárbaros asentábanse
máis alá das fronteiras do Imperio
romano
Entre os bárbaros destacaban os
xermanos e os hunos
Os hunos procedían das estepas
asiáticas. Os xermanos habitaban
ao norte e ao leste de Europa e
mantiñan relacións cos romanos.
1. A FRAGMENTACIÓN DO IMPERIO ROMANO
A ameaza dos pobos bárbaros

3. A crise do século III
Causas: -Os prezos dos produtos subiron.
-O comercio diminuíu e a economía estancouse
-Aumentaron os impostos.
- Revoltas sociais de campesiños e militares.
- As cidades foron saqueadas polos bárbaros.
- Perda de poder dos emperadores.
Consecuencias:
- Créase un clima de inseguridade.
- As cidades empezaron a ser abandonadas.
- Os xermanos invaden o imperio romano.
A principios do século III o imperio romano entrou en crise

4. A división do imperio e as invasións
Teodosio no ano 395 d.C. dividiu o Imperio en dúas partes:
- O Imperio Romano
de occidente con
capital en Roma.
- O Imperio Romano
de oriente con
capital en
Constantinopla.

5. As dúas partes do imperio evolucionaron de forma moi diferente.
-En Occidente, os
emperadores foron
incapaces de frear aos
xermanos, que crearon
os seus propios reinos.
No 476 d.C. Odoacro
puxo fin ao Imperio
Romano de occidente.
-En Oriente o imperio
mantívose mil anos
máis, co nome de
Imperio Bizantino

6. 2. OS REINOS XERMANOS
 O territorio de Occidente dividiuse en varios reinos, en cada un
deles instalouse unha tribo xermana: os francos, os visigodos, os
suevos, os ostrogodos, os anglos, os saxóns…
 Cada reino estaba
gobernado por un
rei, asesorado por
un consello de
nobres e
guerreiros.
 Rexíanse por leis
non escritas,
transmitidas de
forma oral

7. A relación coa poboación romana
 Os xermanos eran unha minoría, polo que non impuxeron o seu
xeito de vida.
 Xermanos e romanos fóronse mesturando, polo que:
 Xurdiron novos idiomas
 Creáronse novos sistemas de leis, aínda que prevalece o
dereito romano
 O catolicismo impúxose como relixión.
 A cultura tamén sufriu un declive. Quedan
escasos restos de arte xermana: as igrexas
visigodas e a ourivaría.
O mausoleo de
Teodorico
En Rávena
A ourivaría

8. 3. OS VISIGODOS
O reino visigodo no século VI
O reino visigodo entrou na península co encargo de someter a outros
pobos xermánicos a cambio de terras. Acantoaron aos suevos na
Galleacia, acabaron cos alanos e obrigaron aos vándalos a trasladarse a
África.
Fundaron un reino que tiña como capital a cidade de Toledo
Alcanzaron a plenitude na segunda
metade do século VI e primeira do VII.
Son invadidos polos musulmáns no ano
711, o que provocou a fin do seu reino.

9. A organización social e economía
Igrexa de San Xoán de
Baños, Palencia
Tesouro de
Guarrazar
Os visigodos aceptaron a lingua, a cultura e a relixión da sociedade
hispanorromana.
A sociedade divídese en nobres, clérigos, campesiños libres e escravos.
A principal actividade económica era a agricultura.
A cultura e a arte
Constrúen pequenas igrexas de pedra. Usan arco de ferradura e
bóvedas.

10. Os suevos empezaron a asentarse na provincia romana da Gallaecia
arredor do ano 409 e estableceron un reino independente con capital en
Braga.
O seu asentamento fíxose de maneira pacífica procurando a fusión coa
sociedade galaico-romana. A maior parte da poboación vivía no campo e
dedicábase á agricultura
A monarquía sueva era de carácter
hereditario
No ano 583, comezou un conflicto
sucesorio entre os suevos. Esta
situación foi aproveitada polo rei
visigodo Leovixildo que incorporou no
ano 585 o reino suevo ao reino visigodo.
OS SUEVOS
Tumbas antropomorfas suevas

11. 4. A EVOLUCIÓN DO IMPERIO BIZANTINO
 No ano 476 desapareceu o imperio romano de Occidente. O
imperio romano de Oriente resistiu os ataques xermanos e seguiu
desenvolvéndose durante mil anos, co nome de imperio bizantino.
 A capital do imperio era a cidade de Constantinopla
 O imperio bizantino alcanzou o seu máximo explendor en época de
Xustiniano que gobernou xunto á súa esposa Teodora (século VI).

12. Mapa do imperio bizantino
 Na súa época de máximo esplendor, o imperio bizantino
estendíase por Oriente Medio, o leste e o sur de Europa e o
norte de África.

13.  O imperio bizantino tiña unha sólida organización:
• Gobernado por un emperador ou basileus
• Axudado por funcionarios e diplomáticos
• Poderoso exercito
• Unhas mesmas leis: Código de Xustiniano.
 Primeiro os lombardos, despois os visigodos e máis tarde
os musulmáns conquistaron gran parte do territorio
bizantino.
 Con posterioridade os turcos foron conquistando o resto
do territorio, ata que no ano 1453 conquistaron
Constantinopla.
Unha sólida organización
A longa decadencia

14. Alzado da cidade
Construída polo emperador
Constantino no ano 330 a imaxe
de Roma
Situada no estreito do Bósforo,
controla as rutas comerciais
entre Europa e Asía.
Mapa de situación de Constantinopla
Constantinopla

15. 5. A SOCIEDADE E CULTURA BIZANTINAS
A sociedade bizantina
 Estructura piramidal:

16. A importancia das cidades
As cidades bizantinas (Constantinopla, Éfeso e Tesalónica) estaban entre as
máis importantes da época. Son a sede da igrexa, do goberno e
exercito. Tamén son centro de produción e comercio
 As cidades eran o
centro das
actividades
económicas. O
comercio e a
artesanía tiveron
un gran
desenvolvemento.
As moedas
bizantinas eran
aceptadas en todo
o Mediterráneo As rutas comerciais bizantinas

17. Un imperio ortodoxo
 A relixión foi a cristiá ortodoxa.
 No ano 1054 produciuse o Cisma de Oriente, polo que a a
Igrexa bizantina ou ortodoxa, separase da Igrexa católica
 A relixión impregnaba a vida e a cultura do imperio
bizantino.
A bóveda: a imaxe do
Pantocrátor no mosteiro de
Daphni
A hospitalidade
de Abraham e o
Sacrificio de
Isaac en San Vital
de Rávena

18. A cultura e a arte
 O imperio
bizantino
desenvolveu unha
arte moi rica.
Destacan as
igrexas, coma a
basílica de Santa
Sofía (en
Constantinopla),
e os mosaicos. Elementos
arquitectónicos: a
planta de cruz
grega e a cúpula
Exterior de Santa Sofía
Detalle dun mosaico
 O grego era o
idioma oficial

19. 6. A ORIXE DO ISLAM
 O islam naceu en Arabia. Arabia a comezos do século VII
atopábase poboada por tribos nómades. A súa relixión era politeísta
e a Meca era a súa cidade sagrada.
 Mahoma era un comerciante árabe (coñecedor das relixións xudía e cristiá,
ambas monoteístas), que se sentiu chamado por Deus para predicar
unha nova relixión, o islam.
O berce do islam
 Mahoma foi perseguido polos
habitantes da Meca polo que
fuxe a Medina onde trunfa a
súa relixión. É o que se
coñece como Héxira (ano
622) que marca o inicio da
era musulmana.
Miniatura árabe que representa a Mahoma nos
brazos da súa nai. Museo Topkapi de Estambul.

20.  Os musulmáns cren na existencia dun só deus, Alá, e consideran
que Mahoma é o principal profeta.
 O libro sagrado é o Corán e A Meca é a cidade máis sagrada.
 Os musulmáns teñen cinco obrigas fundamentais:
 A profesión de fe.
 A oración cinco veces ao día.
 A peregrinación á Meca.
 O xaxún no mes de Ramadán.
 A esmola.
Os fundamentos da relixión islámica
 O Corán tamén establece normas
de comportamento:
 Permite a poligamia, prohibe comer
carne de porco, beber alcol e os
xogos de azar.
Páxinas dun exemplar do Corán

21.  A mesquita é o edificio en
que oran os fieis.
A mesquita

22. Minarete. Torre desde
a que se chama á oración
cinco veces ao día
Patio, onde se situa a
fonte de ablucións
Sala de columnas onde os fieis oran
A mesquita de Córdoba
Mihrab,
Muro da quibla, onde está o mihrab nicho
baleiro situado en dirección á Meca

23.  O Islam expandiuse na Idade Media pola conquista militar. Por iso,
creouse un imperio islámico, cuxa máxima autoridade era o califa.
 O islam na Idade Media tivo varias etapas
 Califato ortodoxo primeiros catro califas parentes directos de
Mahoma.
 Etapa Omeia. Trasládase a capital a Damasco.
 Etapa Abasida. Trasládase a capital a Bagdad.
 Etapa de desintegración. Os turcos convértense no pobo máis
poderoso e o imperio vaise desintegrando.
7. A EXPANSIÓN DO ISLAM

24. Mapa da evolución do Islam

25. Mesquita
Zoco
Baños
Arrabaldes
Alcázar
Reconstrucción dunha cidade islámica medieval
 A civilización islámica foi fundamentalmente urbana. As cidades
máis importantes foron Damasco, Bagdad, Córdoba e O Cairo.

26.  A economía sustentábase en tres actividades:
 A agricultura coñeceu un gran desenvolvemento (técnicas de
regadío, novos cultivos: arroz, laranxa, azafrán…)
Nos desertos vivían pastores nómades
 A artesanía islámica era de gran calidade: cerámica, armas, tecidos…
 O comercio foi moi intenso, tanto por terra como por mar.
Nora de época andalusí en CórdobaMedios de transporte

27. 8. A SOCIEDADE E CULTURA ISLÁMICAS
Unha sociedade heteroxénea
Sociedade moi heteroxénea e desigual.
Conviven distintas relixións: musulmáns, xudeus e cristiáns
distintas etnias: bérberes, árabes, eslavos, …
División social baseada en criterios económicos:
Aristocracia. Teñen o poder político e económico.
(Árabes)
Notables: Formado por comerciantes, artesáns
con obradoiro propio e pequenos propietarios
rurais. Nivel económico medio. Non interveñen en
política.
Maioría da poboación. Constituído por pequenos
vendedores ambulantes, artesáns e campesiños
sen propiedades
As mulleres estaban sometidas á autoridade do seu pai, ou do
seu home. Coidaban os fillos e a casa.

28. O desenvolvemento cultural
 Os musulmáns desempeñaron un papel moi importante no
desenvolvemento cultural da humanidade
 Trouxeron innovacións doutros pobos: fabricación do papel,
o compas, a pólvora …
 Realizaron innovacións propias en astronomía, matemáticas
e medicina
 Crearon bibliotecas nas que
recolleron obras dos autores
clásicos gregos e latinos
Operación de apendicite Astrónomos nun observatorio
Tamén escriben obras
de gran beleza

29. A arte islámica
 Construíase con materiais pobres e pouco duradeiros, que se
recubrían cunha decoración abundante e moi fermosa.

30.  Elementos: diferentes tipos de arcos entre os que destacan os
de ferradura e polilobulados; cubertas planas de madeira e
tamén pechadas con cúpulas.
Ferradura
Polilobulados
Medio punto
Ferradura
apuntado
Plana
Cúpula
de mocárabes
Cúpula de nervios

31.  Preocupación por crear ambientes agradables e frescos: xogos
de luz e sombra, gusto pola auga.