1º ESO Civilización romana

1. A HISTORIA DOS
ROMANOS
1º ESO
•Roberto López

2. A CIDADE
DE ROMA
A FORMACIÓN DO
IMPERIO
A CIVILIZACIÓN
ROMANA
O LEGADO
DE ROMA
 Roma atópase na península Itálica
 O río Tíber baña a cidade de Roma
 Roma atópase nun lugar estratéxico porque está no centro do Mediterráneo
 Entre os anos 500 e 250 a.C. Roma conquistou a península Itálica
 A continuación, Roma anexionou territorios por todo o Mediterráneo
 A máxima expansión do imperio tivo lugar nos séculos I e II
 A civilización romana desenvolveuse arredor do mar Mediterráneo
 O imperio romano estendeuse polos continentes de Europa, África e Asía
 O imperio romano estendeu a súa lingua, as súas leis a súa forma de vida entre os
pobos conquistados.
 Os territorios conquistados organizáronse en provincias mandadas
por un gobernador
1.OS ANTIGOS ROMANOS
ROMA: DA
CIDADE AO
IMPERIO

3. Expansión territorial de Roma

4. O exército romano
•O Exército romano
estaba formado por
lexións e os soldados eran
lexionarios.
•No século I a.C. o
exercito romano fíxose
profesional.
•Os soldados que
cumpriran os anos de
servizo recibían un lote de
terras e podían adquirir a
cidadanía romana.
Lexionario romano

5. Bocexo dun campamento romano
1. Tenda do xeneral.
2. Porta decumana.
3. Tendas das tropas auxiliares.
4. Vía principalis.
5. Tendas de lexionarios.
6. Vía praetoria.
7. Tenda de centurión.
8. Cerco de estacas afiadas.
•O campamento ten planta cadrada ou
rectangular, con catro portas.
•A partir das entradas trazábanse as dúas vías
principais, cardo e decumanus. Ao longo destas
vías plantábanse as tendas dos lexionarios. Onde
se cruzan estas vías principais é a praza ou foro,
no que se sitúan os edificios principais.

6. As etapas da historia dos romanos
Os latinos, un pobo que vive no centro de
Italia, levantan varios poboados nunha zona
coñecida como os Sete Outeiros . Da súa
unión xorde Roma.
Durante a súa historia sucedéronse tres
formas de goberno:
• a monarquía
• a república
• o imperio
Fundada segundo conta a lenda por Rómulo no ano 753 a.C.
Distribución dos outeiros de Roma

7. •Segundo unha lenda, a cidade
de Roma foi fundada por dous
irmáns xemelgos chamados
Rómulo e Remo, que foron
criados por unha loba.
•Estes eran descendentes de
Eneas, un heroe de Troia.
•Rómulo foi o primeiro rei de
Roma, segundo esa lenda
•Loba capitolina
Lenda da fundación de Roma

8. Roma era gobernada por un rei elixido polos representantes
dos patricios (familias máis importantes, descendentes dos
fundadores de Roma)
O monarca gobernaba de forma absoluta, aconsellado polo
Senado (asemblea formada polos representantes das familias
principais)
No século VI a.C. os etruscos (un pobo situado ao norte de Roma)
conquistaron Roma. Os poboadores de Roma nunca aceptaron a
autoridade etrusca.
No ano 509 a.C. el Senado romano, tras unha revolta, expulsou
ao último rei etrusco e instaurou a República.
A monarquía (753-509 a.C.)

9. As principais institucións eran tres:
- Asembleas populares ou comicios: formadas polo conxunto dos
cidadáns; aprobaban as leis e elixían aos maxistrados.
- Os maxistrados: exercían as funcións políticas, de xustiza,
facenda,... . Eran elixidos por un ano.
2. A REPÚBLICA (509-27 a.C.)
- O senado (300 membros):
Era a institución mais
importante. Establecía as
leis, dirixía a política
exterior, aconsellaba e
supervisaba aos
maxistrados e decidía
sobre a paz ou a guerra

10.  Elixidos polos COMICIOS ou ASEMBLEAS POPULARES
 Aconsellados e supervisados polo SENADO
As maxistraturas romanas

11. Constituída por grupos moi desiguais en dereitos:
- Patricios (clase privilexiada): minoría que posúe terras e gando.
Considéranse descendentes dos fundadores. Acaparan os cargos
políticos máis importantes.
- Plebeos (clase non privilexiada): pequenos propietarios agrícolas,
artesáns e comerciantes. Dereitos políticos moi reducidos.
Pagaban impostos e formaban parte do exército.
- Escravos: sen ningún dereito. Man de obra abundante e barata.
Economía de base escravista.
- Mulleres: Sempre tuteladas por un home. Poden ter propiedades
e rexentar negocios.
Enfrontamento social plebeos-patricios:
- Tribunos da plebe e edís
- Código das 12 táboas.
A sociedade durante a república

12. UNHA SOCIEDADE DESIGUAL
•Dereitos
•Actividades
•Rexentar negocios
•Participar en festas
•A SOCIEDADE
ROMANA
DIVIDÍASE EN
TRES GRANDES
GRUPOS
•-Non
cidadáns
•-Escravos
•-Libertos •Eran escravos que recuperaran a liberdade
•-Cidadáns
•-Libres
•Políticas, relixiosas,
mercantís, ...
•Teñen todos os
dereitos: políticos,
relixiosos e civís
•Entre eles había diferenzas en
función das súas riquezas
•-Mulleres
•Estaban sometidas a un home: pai, irmán, marido ...
•Dereitos
•Ter propiedades
•Dedicábanse a crianza dos fillos. Moitas traballan no campo, nas tendas, ...
•O dereito de cidadanía foise
estendendo ata que no s. III d.C.
Caracalla concedeulla a todos os
homes libres do imperio
•Pertencían a outra persoa. Eran considerados como
obxectos. Os seus fillos tamén eran escravos
•Non teñen dereitos
políticos

13. Loitas entre patricios e plebeos
CONFLITOS
Os plebeos querían
ter os mesmos
dereitos ca os patricios
SÉCULO V a.C.
Creación do
TRIBUNO DA PLEBE
Representante da plebe
que defendía os seus intereses
no Senado
SÉCULO IV a.C.
Os plebeos adquiriron
o dereito a ser
MAXISTRADOS
Patricios.
Podían ser
maxistrados
Plebeos.
Non podían
ser
maxistrados

14. - O dominio da península itálica. Os romanos impuxéronse
militarmente sobre toda a península itálica, vencendo aos outros
pobos que habitaban a zona
Século IV a.C. Século III a.C.
3. Expansión e conquistas da república

15. - O control do Mediterráneo: durante os séculos III e II a.C. Roma
enfrontouse a Cartago polo control comercial do mediterráneo.
Sucedéronse tres guerras púnicas nas que destacou Aníbal.
Tras esta victoria e a das guerras macedónicas o Mediterráneo
converteuse no “Mare Nostrum”.
2º guerra púnica

16. Desenvolvemento das tres guerras púnicas
ROMA CONVÉRTESE NA POTENCIA HEXEMÓNICA DO MEDITERRÁNEO
Roma.
Entre o 500 a.C. e o
250 a.C. Tiña
anexionado o sur
de Italia.
Cartago.
Nos últimos séculos
convertérase nunha
importante potencia e
dominado Sicilia.
GUERRAS PÚNICAS
 Disputa polo control de Sicilia e o mar
Adriático.
 Roma obtén a vitoria e Cartago
abandona as súas posesións neses
territorios.
 Tras a derrota, Cartago inicia a
colonización de Hispania.
I GUERRA PÚNICA
(264 a.C. - 241 a.C.)
 O xeneral cartaxinés Aníbal ataca
Roma desde Italia atravesando os
Alpes.
 Escipión o Africano derrota a Aníbal na
batalla de Zama.
 Roma inicia a conquista de Hispania.
II GUERRA PÚNICA
(218 a.C. - 201 a.C.)
 Roma ataca Cartago para impedir o seu
rexurdimento.
 Destrución de Cartago.
III GUERRA PÚNICA
(149 a.C. - 146 a.C.)

17. A crise da república
Octavio vence e é nomeado
EMPERADOR (27 a.C.)
EMPOBRECEMENTO
DOS PLEBEOS
CORRUPCIÓN
POLÍTICA
COMPLOTS POLÍTICOS
 Formado por Xulio César, Pompeio e
Craso.
 Desacordos entre César e Pompeio
desataron a guerra civil.
 César, vitorioso, é nomeado ditador
perpetuo.
PRIMEIRO TRIUNVIRATO
 Formado por Marco Antonio, Lépido e
Octavio, sucesores de César.
 Desacordos entre Marco Antonio e
Octavio desataron a guerra civil.
SEGUNDO TRIUNVIRATO
GUERRAS CIVÍS REVOLTAS DE ESCRAVOS
FORMACIÓN
DE TRIUNVIRATOS
Asasinato de Xulio
César (44 a.C.)

18. 4. O IMPERIO (27 a.C.– 476 d.C.)
• No ano 27 a.C. Octavio recibiu o título de
Augusto, eliminou os seus inimigos, pacificou a
situación e iniciou unha nova forma de goberno:
o Imperio.
• Os emperadores dispoñen dun cargo vitalicio e
hereditario, e acumulan todos os poderes:
militares, relixiosos e políticos.
• Os maxistrados, os comicios e o senado
perderán os seus poderes.
• A “pax romana”: longa etapa de estabilidade
(séculos I y II d.C.) favoreceu a prosperidade
económica, o desenvolvemento cultural e a vida
urbana.
• O Imperio dividiuse en provincias que pagaban
impostos.
Estatua do emperador
Octavio Augusto

19. Máxima extensión do Imperio no 117 d.C.
co emperador Traxano

20. Principais
emperadores

21. A crise do século III
Causas: - Revoltas sociais de campesiños e militares
- As cidades foron saqueadas polos bárbaros
- Perda de poder dos emperadores
- Os prezos dos productos subiron
- Aumentaron los impostos
Consecuencias:
- Créase un clima de inseguridade
- As cidades empezaron a ser abandonadas
- O Imperio ruralizouse.
- Os xermanos invaden o imperio romano
A principios do século III o imperio romano entrou en crise

22. A división do imperio
Teodosio no ano 395 d.C. dividiu o Imperio en dúas partes:
- O Imperio Romano
de occidente con
capital en Roma.
- O Imperio Romano
de oriente con
capital en
Constantinopla.

23. A fin do imperio
As dúas partes do imperio evolucionaron de forma moi diferente.
-En Occidente, os
emperadores foron
incapaces de frear aos
xermanos, que crearon
os seus propios reinos.
No 476 d.C. Odoacro
puxo fin ao Imperio
Romano de occidente.
-En Oriente o imperio
mantívose mil anos
máis, co nome de
Imperio Bizantino

24. • AGRICULTURA E GANDERÍA
• Principal fonte de riqueza da
civilización romana.
• Principais cultivos: trigo, vide e
oliveira
5. A ECONOMÍA
•Melloras técnicas e innovacións: o arado romano, os
muíños de auga, técnicas de regadío, canles, embalses,
acueductos...
•Pisado da uva
•Arado con
bois

25. 1. Mansión.
2. Almacéns.
3. Currais.
4. Cabalarizas.
5. Muíños.
6. Prensas.
•As villae
•As villae ou casas
rurais eran
grandes
explotacións
agrícolas que
pertencían a un só
propietario. Nelas
traballaban os
escravos e os
colonos libres.

26. • A ARTESANÍA E A MINARÍA
• A artesanía foi moi variada e de alta
perfección técnica. Desenvolveuse nas
cidades onde se encontraban os
obradoiros.
• Cerámica, vidro, forxa e fabricación
de armas, téxtil, construcción e obras
públicas.
• A minaría foi unha fonte de riqueza do
Imperio. Con man de obra escrava.
•As principais minas son de cobre, prata,
ouro, estaño, chumbo, ferro e mercurio.
Tamén foi importante a explotación do
sal.

27. • O COMERCIO
•A actividade comercial viuse favorecida por:
- Unha extensa rede de estradas, as
calzadas, e de portos
- O uso dunha mesma moeda.
•Os romanos estableceron un intenso
comercio tanto dentro coma fora do imperio.
•Aceite e trigo procedente da península
Ibérica
•Ámbar e peles da zona do mar Báltico
•Especias, seda e algodón de China
•Escravos de África.

28. •Principais rutas comerciais e mercadorías

29. 6. GRANDES CONSTUCTORES
INNOVACIÓNS TÉCNICAS
NOVOS
MATERIAIS
CEMENTO
Mestura de auga, cal e area coa que os romanos
ensamblaban os ladrillos.
FORMIGÓN
Mestura de pedras con cemento de gran
resistencia.
OS ELEMENTOS
DE
CONSTRUCIÓN
ARCO
Elemento curvo que permite abrir grandes
espazos entre as paredes
BÓVEDA
Sucesión de arcos que se empregan para cubrir
grandes espazos.
CÚPULA
Cuberta hemisférica (en media laranxa).

30. •Integraron elementos de moitos pobos (etruscos, gregos e
mesopotámicos) adaptándoos a súa propia personalidade.
• Dos etruscos tomaron o uso do arco e da bóveda.
• Dos gregos tomaron as columnas como adorno dos seus edificios.
•Destacaron na construción de:
• edificios relixiosos: templos
• edificios políticos e económicos: curia e basílica
• edificios para o lecer e coidado do corpo: anfiteatros, teatros,
circos, termas
• monumentos conmemorativos: arcos de triunfo, columnas.
•obras públicas de enxeñería: calzadas, murallas, cloacas, acueductos,
pontes …
• ARQUITECTURA
•Principais construccións

31. •TEMPLOS de planta
rectangular
•Templo de Diana, Mérida
•Templo romano, Vic.

32. •TEMPLOS de
planta circular
•Panteón de
Agripa. Roma
•Templo de
Vesta. Roma

33. •BASÍLICA
•Basílica do antiguo
foro romano. Roma

34. •Anfiteatro romano de Mérida
•ANFITEATROS
•Reconstrucción dun
anfiteatro
•Coliseo, Roma

35. •Teatro
romano de
Mérida
•TEATROS
•Teatro
romano de
Cartagena

36. •CIRCO
•Circo romano de Mérida
•Circo máximo. Roma

37. •TERMAS
•Termas, Lugo
•Termas de Caracalla
•Reconstrucción Termas de
Caracalla

38. •Miliario
•Vía Apia
•Calzada
romana, Mérida
•CALZADAS
•Construcción
calzada romana
•Miliari
o

39. •Muralla Aureliana, Roma
•Muralla Lugo
•MURALLAS
•Muralla
Zaragoza

40. •CLOACAS
•Cloaca máxima. Roma
•Interior cloaca
máxima.•Exterior cloaca. Lugo

41. •Acueducto de
Segovia
•Acueducto de les Ferreres,
Tarragona
•ACUEDUCTOS

42. •Ponte de Alcántara, Cáceres
•PONTES

43. AS CIDADES
CARACTERÍSTICAS DA
CIDADE ROMANA
EDIFICIOS MÁIS
DESTACADOS
PLANTA
ESPAZO
CENTRAL
O PLANO DAS
CIDADES
RÚAS
PRINCIPAIS
RELIXIOSOS
POLÍTICOS
SERVIZOS
•Rectangular
•Cardo
•Decumanus
•Foro
•Capitolio: templo
•Curia (goberno cidade)
•Basílica (intercambios
comerciais, xustiza)
•Termas, teatros,
fontes …
•Reconstrucción
dun foro

44. •A domus e a ínsula
Nas cidades as familias máis ricas
residían en domus.
Son casas unifamiliares que se
organizan ao redor dun patio
central.
Os cuartos podían estar decorados
con pinturas e mosaicos
A maioría da poboación vivía en
ínsulas (edificios de varios pisos)
A súa construcción era de baixa
calidade: madeira e ladrillo.
Podían pertencer a un propietario
que as alugaba.

45. • Escultura inspirada en obras gregas aínda que máis realistas.
• Os materiais utilizados son o mármore e o bronce
• Retrato: reproduce fielmente os trazos do retratado.
• Relevo histórico: utilizado en templos, arcos de triunfo e
monumentos conmemorativos, para relatar feitos importantes.
• As pinturas murais decoraban os pazos e as mansións.
• O mosaico é unha manifestación artística que se elaboraba con
pequenas pezas de cores chamadas teselas. Utilizábanse na
decoración de paredes e solos nas domus e vilas romanas.
7. ESCULTURA, PINTURA E MOSAICO

46. •RETRATOS
•Augusto
•Escultura ecuestre: Marco Aurelio
•Busto de
Caracalla

47. •Columna de Trajano
•Ara pacis
•O arco de
Tito
•RELEVOS HISTÓRICOS

48. •Fresco na parede dunha vila en Pompeia •A deusa flora
•Venu
s
•PINTURA

49. •MOSAICOS
•Detalle mosaico. Lugo
•Detalle mosaico.
Tarragona
•Mosaico domus Mérida

50. • Relixión politeísta:
- culto privado: deuses
domésticos, protectores
do fogar e da familia
(lares, manes e penates).
- culto público: deuses do
estado tomados dos
pobos sometidos, gregos
e de oriente. Culto ao
emperador divinizado.
8. A RELIXIÓN ROMANA
•Correspondencia entre os
deuses gregos e os romanos

51. Cristianismo: relixión monoteísta fundada por Xesús de Nazaret.
As primeiras comunidades cristiás foron perseguidas xa que non
aceptaban o culto ao emperador e mesturaban nas súas igrexas a
pobres e ricos, romanos e bárbaros.
Enterraban os seus mortos nas catacumbas
9. O CRISTIANISMO
No 313 d.C. Constantino
concedeu a liberdade
relixiosa polo que o
cristianismo deixa de
ser perseguido.
No 380 d.C. Teodosio
declara o cristianismo
como a única relixión
oficial do Imperio.
•Mapa de expansión do cristianismo

52. LEGADO CULTURAL
Asimilou moitos valores culturais dos pobos conquistados, e
considerouse herdeira da cultura grega.
• A súa lingua (o latín) é o gran legado cultural de Roma. Permaneceu
como lingua viva ata a idade media e del derivaron as linguas
romances: italiano, francés, castelán, catalán, galego, etc.
• O dereito romano puxo as bases da lexislación de occidente e aínda
se estuda nas nosas universidades.
• A civilización romana deixou un legado imborrable nos lugares que
pertenceron ao seu Imperio: influencia en outros campos como a
arte, a enxeñería, a literatura, a historia, etc.