Explanation sa aking PowerPoint na (Kabanata 13-PAGBISITA NI RIZAL SA ESTADOS UNIDOS (1888) hanggang kabanata 14-SI RIZAL SA LONDON(1888-1889))

1. Kabanata 13
Unang nakita ni Rizal ang AMERIKA noong
ABRIL 28, 1888 ngunit nabahiran ng di magandang
impresyon ang pagpunta niya sa lugar na ito
dahil nakita niya ang di makatwirang pagtrato
ng mga puting amerikano sa mga TSINO AT
NEGRO.
Sumakay siya ng barko sa NEW YORK patungong
INGLATERA
Ang BARKONG BELGIC ang kaniyang sinakyan.
Na dumaong sa SAN FRANCISCO noong
ABRIL 28, 1888
Hindi sila pinayagang bumaba ng barko dahil sa
kumakalat ng balitang may EPIDEMYA NG KOLERA
sa DULONG SILANGAN kung saan galling ang mga
apsaherop ng barko.
kaya KUWARENTENAS sila ng mga amerikanong
awtoridad.
KUWARENTENAS: Pagiisolate ng mga may sakit sa
mga walang sakit.
Ang AMERIKANONG KONSUL(JAPAN) at
GOBERNADOR(HONGKONG) ang nagpatunay na
walang Epidemyang Kolera.
At natuklasan ni Rizal ang tunay na dahilanng
pagkukuwarentenas sa barko ay POLITIKA
645 TSINONG COOLIE ang lulan ng barko.
Ang mga TSINONG COOLIE ay nagbubuhat ng
MABIBIGAT NA BAGAY.
Gusto silang ipalit sa mga PUTING
MANGGAGAWA para makuha nila ang BOTO ng
mga PUTI SA CALIFORNIA
Ngunit ipinagpaliban ng administrasyon ang
pagpasok ng mga TSINONG COOLIE.
Pagkaraan ng ISANG LINGGOng
pagkukuwarentenas. ang mga pasaherong nasa
PRIMERA KLASE kasama si rizal ay pinayagan ng
bumaba ng barko.
Samantalang ang mga pasaherong nasa SEGUNDA
AT TERSERA KLASE kasama ang mga HAPON AT
TSINO ay ikinuwarentenas ng MAS MATAGL NA
PANAHON.
MAYO 4, 1888 (biyernes ng hapon) ang araw na
pinayagan si Rizal na bumaba ng BArko.
Sa OTEL PALACE siya nagparehistro na tinaguriang
(PRIMERA KLASENG OTEL) noong panahon.
Sinulat niya sa kaniyang TALAARAWAN
Na ang isang araw sa OTEL PALACE ay
nagkakahalaga ng $4
Ang address ng Otel Palace ay KALYENG
STOCKTON, 312
Nakita niya ang GOLDEN GATE
at ayon sa kaniya ang pinakamagandang kalye
sa SAN FRANCISCO ay ang KALYE MARKET
Nabanggit rin ni Rizal si LELAND STANFORD
- Ang milyonaryong SENADOR na kinatwan
ng CALIFORNIA SA ESTADOS UNIDOS
- Siya ay TAGAPAGTATAG AT
TAGAPAGTUSTOS NG UNIBERSIDAD NG
STANFORD
Naisaulat niya rin ang KALYE DUPONT sa
Chinatown na ngayoy tinatawag ng
(ABENIDA GRANT )
MAYO 4 hanggang MAYO 6, 1888. Tumigil si Rizal
ng 2 araw sa SAN FRANCISCO.
At ang( PANGULO NG ESTADOS UNIDOS)
Noon ay si GROVER CLEVELAND
MAYO 6, 1888 (LINNGO) umalis na si Rizal
sa SAN FRANCISCO patungong OAKLAND
Sa OAKLAND sumakay siya ng TREN para
maglibot sa lugar.
Sa SACRAMENTO siya naghapunan sa halagang
(75¢) at natulog sa kniyang KAMAROTE
MAYO 7(LUNES) nagagahan siya sa RENO,
NEVADA na tinaguriang “pinakamalaking maliit na
lungsod sa buong mundo”at kilala rin sa casino.
MAYO 8 (MARTES)
UTAH(ang ikatlong estadong dinaan nila)
Nakakita siya ng mga hayop at malilit na
bahay aniya niya ang lugar na ito ay
malungkot.
Lumipat sila ng tren pagdating sa OGDEN
Nakakita siya dito ng mga BULAKLAK NG
DILAW at bundok na nababalutan ng nyebe.
At nakita niya rin ang LAWA NG SALT na
mas maganada daw sa ibang bagay na
nakita niya.

2. Hanggang sa makarating sila sa DENVER
At kumain sa PROVO (75¢)
MAYO 9(MIYERKULES)
Nagising si Rizal ng nasa COLORADO na.
Ikalimang estadong dinaan nila
Maraming puno at dumaan sila sa lagusang
gawa sa kahoy. Nakakita rin siya ng PORTERO:
isang amerikano ng Pullman car na parang
magnanakaw ang itsura
MAYO 10 (HUWEBES)
Nagising siya ng nasa NEBRASKA na
Kapatagan ang luagar na ito
Nadaan din nila ang OMAHA
Pinakamalaking nakita niyang lungsod mula
ng umalis siya ng SAN FRANCISCO.
Nakita niya ang Ilog ng MISSOURI
(2 beses ang laki sa ILOG PASIG)
2 ½ min. dumaan ang tren ditto hanggang sa
narrating nila ang ILLINOIS
MAYO 11 (BIYERNES)
Nasa CHICAGO na sila ng nagising si Rizal
Umalis sila ng 8:14 ng gabi ngBIYERNES sa
CHICAGO.
Napansin niya ang mga (PIGURING INDIAN )
Sa bawat tinadahan ng tabako sa CHICAGO.
MAYO 12 (SABADO)
Malapit na sila sa CANADA
Hapon ng Makita niya ang TALON NG
NIAGARA na ikinumpra niya pa sa TALON SA
LOS BAñOS (Pagsanjan)
Binubuo ito ng maraming talon
Gabi na sila nakaalis ng lugar na ito
MAYO 13 (LINGGO)
Malapit na sila sa ALBANY isang malaking
lungsod
Nakita niya ang ILOG NG HUDSON na
maraming Bangka
Ayon sa Rizal ang HUDSON ay (MALAWAK
AT MAY MAGAGANDANG BARKO AT BAHAY.)
MAYO 13 (LINGGO) ng narating ni Rizal ang
NEW YORK at natapos na ang paglalakbay niya sa
AMERIKA.
3 ARAW siyang namalagi rito at tinawaf
niyang “MALAKING BAYAN” ang New York.
Humanga siya sa laki at Naging inspirasyon niya
ang MONUMENTO NI WASHINGTON
Ginawa ang monumentong iyon para sa
pagbibigay parangal sa pinakaunang
presidente ng aestados unidos at siya ang
tinanghal na "Ama ng Kanyang Bayan"
umiwas sa digmaan, kinitil ang paghihimagsik, at
tinanggap ng mga iba't ibang uri ng mga
Amerikano.
itinatag nia ang sistema ng gabinete at
pagpapahayag ng salitang inaugural ng
pamahalaan na ginagamit hanggang sa
kasalukuyan,
MAYO 16,1888 ng nilisan niya nag NEW YORK at
tumungo sa LIVERPOOL
Sakay ng BARKONG CITY OF ROME:
”PANGALAWANG PINAKAMALAKING BARKO SA
BUONG MUNDO, sunod lamang sa GREAT
EASTERN”
Masayang Masaya si Rizal ng Makita ang higanteng
STATUE OF LIBERTY sa ISLA NG BEDLOE ng
mapadaan ang kanilang barko sa Daungan ng NEW
YORK.
**MGA IMPRESYON NI RIZAL SA
AMERIKA **
MAGAGANDANG IMPRESYON
1. MATERYAL NA KAUNLARAN NG BANSA NA
NAKIKITANG
MALALAKING LUNGSOD, LUPAING
AGRIKULTURAL, MGA UMUUNLAD NA
INDUSTRIYA AT ABALANG MGA PAGAWAAN.
2. ANG ENERHIYA AT PAGPUPURSIGE NG MGA
AMERIKANO.
3. LIKAS NA KAGANDAHAN NG BANSA
4. MATATAAS NA ANTAS NG PAMUMUHAY.
5. MGA OPORTUNIDAD PARA SA MABUTING BUHAY
PARA SA MAHIHIRAP NA IMIGRANTE.
PANGIT NA IMPRESYON
1. KAWALAN NG PANTAY PANATAY NA PAGTRATO
SA MGA LAHI.

3. KABANATA 14
MAYO 1888-MARSO 1889 tumira sa LONDON si
Rizal . Pinili niya ang lugar na ito sa 3 kadahilan :
1. MAPAHUSAY ANG KANYANG KAALAMAN SA
WIKANG INGLES .
2. PAG-ARALAN AT IWASTO ANG AKLAT
NA SUCESOS DE LAS ISLAS FILIPINAS NA ISINULAT
NI MORGA.
3. LIGTAS ANG LONDON SA KANYANG
PAKIKIPAGLABAN SA KALUPITAN NG MGA
DAYUHAN SA PILIPINAS.
Mula NEW YORK patungong LIVERPOOL sakay parin
si Rizal ng BARKONG” CITY OF ROME”
Nagsilbing interpreter siya ng kaniyang mga
kapwa pasahero dahil marami siya alam na
WIKA.
Pinahanga niya rin ang mga ito sa kahusayan
niya sa paglalaro ng YOYO. At pinakita niya rin
ang gamit nito bilang isang PANANGGALANG
na ikinagulat ng mga dayuhan
Nakipagkwentuhan rin siya sa mga
amerikanong mamamahayag tugnkol sa
suliraning pampolitika at panglipunan at
napansin niya ang kahinaan ng mga ito sa
HEO POLITIKA kaya nawalan siya ng ganang
makipagusap sa mga ito.
MAYO 24, 1888 ng marating niya ang
Liverpool, England at sa OTEL ADELPHI siya
nagpalipas ng isang araw.
LONDON
MAYO 25, 1888 ng nagtungo si Rizal sa LONDON
Pansamantalang nanirahan siya sa bahay ni
ANTONIO MA. REGIDOR: na isang takas na
Pilipino sa MARIANAS noong 18725 AT
NAGTRABHO BIULANG ABOGADO sa LONDON.
Bago matapos ang buwan ng MAYO, nakahanap
ng mauupahang bahay si Rizal na may address
na 37 CHALCOTCRESCENT, PRIMROSE HILL
Na ang may ari ay ang pamilya BECKETT
Na isang organista ng KATEDRAL NG ST. PAUL
Ang bahay ng mga BECKETT ay malapit sa
BRITISH MUSEUM: isang pambansang aklatan ng
ENGLAND.
Na kung saan ginugol ni Rizal ang kaniyang mga
araw sa LONDON . Binabasa at sinusuri ang mga
pahina ng SUCESOS NI MORGA at iba pang
librong pangkasaysayan tungkol sa PILIPINAS.
Si DR.REINHOLD ROST ay nakilala ni Rizal
Isang librarian na nagrecommend kay Rizal para
makapasok sa British Museum dahil
naimpress siya sa katalinuhan at ugali ni Rizal.
Tinawag niya si Rizal na “UNA PERLA DE
HOMBRE”( ISANG PERLAS NG KALALAKIHAN)
Tuwing LINGGO ay nasa bahay siya ni DR. ROSt
nakikipagkwentuhan at nakikipaglaro din siya
ng CRICKET AT BOKSING sa mga anak na lalaki
ni DR. ROST.(popular na larong ingles)
**MGA BALITA MULA SA PILIPINAS**
MASAMANG BALITA
1. PAG-UUSIG SA MGA MAKABAYANG
PILIPINO NA LUMAGDA SA PETISYONG
LABAN SA MGA PRAYLE NA INIHARAP NI
DOROTEO CORTES KAY JOSE CENTENO
NOONG MARSO 1, 1888.
DOROTEO CORTES isang prominenteng mason
at abogado
JOSE CENTENO isang Gobernador Sibil maynila
Ang PETISYON ay nilagdaan ni 800 KATAO at
sinulat ni MARCELO H. DEL PILAR
Na ipapadala sa REYNA REHENTE ng ESPANYA
para hilingin ang pagpapatalsik ng mga prayle
Kasama na si ARSOBISPO PEDRO PAYO:
DOMINIKO NG MAYNILA
2. PAG-UUSIG LABAN SA MGA KASAMA SA
LUPA SA CALAMBA, KABILANG DITO ANG
PAMILYA NI RIZAL DAHILAN SA
KANILANG GINAWANG PETISYON PARA
SA REPORMANG AGRARYO sa
PAMAHALAAN.

4. 3. PANUNULIGSA KAY RIZAL NINA SENADOR
SALAMANCA AT VIDA SA CORTES NG ESPANYA
LABAN SA NOLI ME TANGERE.GAYUNDIN NI
WENCESLAO AT PABLO FECEDSA PAHAYAGANG
ESPANYOL.
WENCESLAO RETANA : may pennamed na
“DESENGAÑOS ”
PABLO FECED:na may pennamed na “QUIOQUIAP “
4. DI MAKATWIRANG PAGPAPATAPON NI
GOBERNADOR HENERAL WEYLER KAY
MANUEL T. HIDALGO SA BOHOL.
bayaw ni Rizal at asawa ni Saturnina
5. PAGDAKIP AT PAGKULONG KAY LAUREANO VIADO
SA BILIBID DAHIL SA NAKITAAN ITO NG
ISANG SIPI NG NOLI SA KANYANG
TIRAHAN.
Estudyante ng medesina sa Unibersidad ng Santo
Tomas at kaibigan ni Rizal.
MAGANDANG BALITA
1. PAGTATANGGOL NI REV. VICENTE GARCIA SA
NOLI LABAN SA PANUNULIGSA NG MGA
PRAYLE.
iginagalang na pilipinong pari sa Katedral ng
Maynila.
Nalaman niya ang blitang ito kay MARIANO PONCE
ENERO 7, 1891 sinulatan niya si
PADRE VICENTE GARCIA para sa kanyang
PAGPAPASALAMAT.
**ANOTASYON SA AKLAT NI MORGA**
SUCESOS DE LAS ISLAS FILIPINAS
Ito ay AKLAT NI MORGA na TUNGKOL SA
MAKASAYSAYANG PANGYAYARI SA MGA ISLA NG
PILIPINAS
nailathala noong 1609 sa MEXICO
Noong SETYEMBRE 17, 1888 sumulat siya kay
BLUMENTRITT “Nilalaman ng sulat na iyon kung
pano niya pinuri ang gawa ni MORGA .Isang
makatotohan at simpleng pagsulat nito at walang
bahid ng kasinungalingan.”
PARIS AT ESPANYA
Binisita ni Rizal noong SETYEMBRE 1888
Ang PARIS ng ISANG LINGGO
Para makapaghanap pa ng ibang bagay na
pangkasaysayan sa BIBLIOTHEQUE NATIONALE
Isang NATIONAL LIBRARY sa FRANCE.
After niyang magbasa at magsuri ng
matatandang librosa BIBLIOTHEQUE
NATIONALE ay nagbalik na siya sa LONDON.
Noong DISYEMBRE 11, 1888 nagbalik na siya sa
ESPANYA
Binisita ang MADRID AT BARCELONA
At nakilala sina MARCELO H. DEL PILAR AT
MARIANO PONCE
2 malaking kampeon ng KILUSANG
PROPAGANDA
Ito ay isang samahang itinatag ng mga liberal na
Pilipino upang matamo ang pagbabagosa
mapayapang pamamaraan.
SINIMULAN ITO DAHIL SA PAGBITAY SA
TATLONG PARI NA SINA GOMEZ, BURGOS, AT
ZAMORA (GOMBURZA)
Nakipagpalitansiya ng mga ideya sa mga ito aat
nangakong makikiisa sa kanilang
pakikipaglaban parasa reporma.
PASKO SA LONDON
Nagbalik si Rizal sa LONDON noong DISYEMBRE
24 at nagpasko at nagbagong taon siya
ksama ang pamilayang BECKETT.
Nagpadala siya ng pamasko sa kaibigan na si DR.
CARLOS CZEPELAK (iskolar na taga POLAND)
Ito ay ang BUSTO NI JULIUS CAESAR o BUSTO NI
EMPERADOR AUGUSTUS na nililok niya
(1 emperador na namuno sa IMPERYONG
ROMANO)
Niregaluhan naman siya ni Ginang Beckett ng
aklat na
THE LIFE AND ADVENTURE OF VALENTINE VOX,
THE VENTRILOQUIST
Dahil alam nito na mahilig ito sa salamangka
kaya tuwang tuwa si Rizal ng matanggap
ito.

5. KILUSANG PROPAGANDA
Na launched noong DISYEMBRE 31, 1888
Ang ASOSACION LA SOLIDARIDAD
Isang samahan na itinatag ng mga pilipinong
nasa BARCELONA para sa mga makabayang
pilipinong nakikiisa para sa pambansang
reporma.
GALICANO APACIBLE (PANGULO)
GRACIANO LOPEZ JAENA (2ND
PANGULO)
MANUEL SANTA MARIA (KALIHIM)
MARIANO PONCE (INGAT-YAMAN)
JOSE MA. PANGANIBAN
(TAGAPAGTUOS)
Nagkaisa ang lahat ng miyembro nag
awing (PANGULONG PANDANGAL)si
JOSE RIZAL bilang pagkilala sa mahusay
nitong pangunguna sa mga makabayang
Pilipino sa EUROPA.
PEBRERO 15, 1889 itinatag ni
GRACIANO LOPEZ JAENA
Ang (PAHAYAGANG) LA SOLIDARIDAD
Sa barcelona kung san sya nakatira
Ito ay lumalabas tuwing MAKALAWANG
LIGGO AT OPISYAL NA PHAYAGAN NG KILUSANG
PROPAGANDA
**LAYUNIN NG PAHAYAGANG LA
SOLIDARIDAD **
1. ISULONG ANG ISANG MAPAYAPANG
PAGBABAGONG POLITIKAL AT PANLIPUNAN
SA PILIPINAS.
2. IPAKITA SA MGA MAMBABASA ANG
KALUNUS-LUNOS NA KALAGAYAN NG
PILIPINAS UPANG MALAPATAN NG LUNAS
NG PAMAHALAANG ESPANYA.
3. LABANAN ANG MGA PARING ESPANYOL SA
PILIPINAS NA NOON AY SIYANG
KUMOKONTROL NG PAMAHALAAN.
4. ISULONG ANG KAISIPANG LIBERAL AT
KAUNLARAN.
5. ISULONG ANG MAKATUWIRANG
KARAPATAN NG MGA PILIPINO PARA SA
BUHAY, DEMOKRASYA, AT KALIGAYAHAN.
Noong MARSO 25, 1889 naipublish ang
UNANG ARTIKULO ni RIZAL sa pahayagang LA
SOLIDARIDAD NA pinamagatang
LOS AGRICULTORES FILIPINOS: “MGA
MAGSASAKANG PILIPINO”
NA inilarawan ang kalunos lunos na kalagayan sa
pilipinas .
6 NA araw pagkaalis niya sa LONDON patungong
PARIS
**MGA SINULATNI RIZAL SA LONDON **
1. LA VISION DEL FRAY RODRIGUEZ
(ANG PANANAW NI PADRE RODRIGUEZ)
Ay isinulat ni Rizal bilang pagtatanggol sa walng
tigil na panunuligsa ni PADRE RODRIGUEZ sa
kaniya NOLI.
Naipublish sa BARCELONA
2. LIHAM SA MGA DALAGA NG MALOLOS
Sinulat niya sa LONDON noong PEBRERO 22, 1889
Isinulat niya ito dahil sa kahilingan ni MARCELO H.
DEL PILAR
Para purihin ang kadalagahan ng MALOLOS .
Sa kabila ng pagtutol ni PADRE FELIPE GARCIA:
KURA PAROKO ng MALOLOS.
Hinihiling ng mga kadalagahn doon ang isang
paaralan kung saan nila pwedeng MAPAG
ARALAN ANG WIKANG ESPANYOL.
Si Dr. Rost ay humiling kay Rizal na magbahagi ng
ilang pag aaral sa mga bagay bagay tungkol sa
mga Asyano.
sa guide ng TRUBNER’S RECORD ay isang
peryodikong naglalaman ng mga pag aaral
tungkol sa mga Asyano.
Kaya inihanda ni Rizal ang dalawang ARTIKULO
ang

6. SPECIMENS OF TAGAL FOLKLORE:
“MGA HALIMBAWA NG ALAMT NG MGA
TAGALOG”
Na naipublish noong MAYO 1889
At ang TWO EASTERN FABLES:
“DALAWANG PABULA NG SILANGAN“
Na naipublish naman noong HUNYO 1889
**ANG ROMANSA KAY GERTRUDE
BECKETT**
Si GETRUDE BECKETT ay
-panganay na anak
- na may palayaw na GETTIE
-Siya ay may ASUL NA MATA
-PULANG PISNGI
-MAGANDANG PANGANGATAWAN
-KAYUMANGGING BUHOK
PETTIE : ang itinawag niya kay RIZAL
NGUNIT BAGO PA LUMALIM ANG PAGTINGIN NI
RIZAL KAY GETTIE AY NAISIP NIYA NA HINDI
SIYA PUMUNTA SA LONDON PARA
MAGPAKASAL KAY GETTIE KUNDI DAHIL AY
MNAY MISYON SIYANG DAPAT TAPUSIN .
KAYA PINIGIL NIYA ANG MATINDING BULONG NG
KANYANG PUSO AT PINILING LUMAYO PARA
MALIMUTAN SI GERTRUDE.
**ADIOS, LONDON**
Biglang bigla noong MARSO19, 1889 nagpaalam
na si Rizal sa pamilyang BECKETT lalo na kay
GETTIE . Umalis na isya ng LONDON AT
TUMUNGO SA
PARIS
malungkot niyang tinawid ang ENGLISH CHANNEL
DAHIL NAIISIP NIYA ANG MASASAYANG ARAW
NIYA SA London .