Seni tulisan khat

1. PENGURUSAN GERKOTAJUK- SENI KHAT PREPARED BY : NUR DIYANA BINTI SHAIFUL BAHRI NUR SYAFIQAH BINTI JASNI WAN NUR AISYAH BINTI WAN OMAR WAN NUR ASHIKIN BINTI WAN ROSLAN

2. PENGENALAN Khatbermaksudgarisan. Senikhat = garisanindah yang membentuktulisan. Iajugabermaksudtulisan-tulisan (kitabah) yang terikatdenganperaturandankaedah yang telahdikajidanditentukanolehmereka yang terlibatdengankemajuanseni. Tulisan-tulisanArab pula mempunyainilaidankaedahtertentu yang mempunyaiestetika yang tinggi. Senikhatbukansekadarwacanapenyampaimaklumattetapimengandunginilai-nilaiabstrak yang disimpulkandengankehalusan, kelembutan, kesinambungan, perhubungan, pergerakan, keharmoniandansebagainya.

3. SEJARAH PERKEMBANGAN TULISAN KHAT Amiera_NS : "Seniadalahjiwadanjiwaadalahseni. Jiwa yang tidakbersenidanseni yang tidakberjiwaadalahseni yang matidanjiwa yang mati" Dr Venetia Porter : “Tulisanmerupakanantaraelementerpentinguntukmenyampaikansesuatumaksudsebagaigambaranpelbagaikejadian yang berlaku.”

4. Sistemtulisan Arab – wadah yang mengungkapmaknawibahasa Al-Quran menjadipengikatukhwahdanpenglahiranperasaanmengagungkanMahaPencipta. Keistimewaansistemtulisan Arab (jawi) inipenentucirikesenian Islam yang melampauibatasandansempadan. Tulisan-tulisan Arab inidizahirkankepadabentuk yang seniolehseniman Islam. Objekpenglahirannyaberlegardisekitarkosmosalam yang bersangkutandengankeagunganTuhan. Bertitiktolakdariinilahmunculkeseniansenikaligrafi Islam yang telahdimulaidarisejak Islam lahirkemukabumiini.

5. Pertumbuhan khat dan tulisan Arab Pada zaman jahiliah : Khat yg berbentuk tawqifi’ Khat al-Musnad yg dikenali juga Khat Humairi Berkembang hasil drp khat Nibti

6. Zaman rasulullah dan sahabat Penulisanygdigunakanutkmenulisayat-ayatsuci al-Quran Bagindamemerintahkanparasahabatmerakamkansemuamaklumatdengantulisandanmewasiatkanmerekamemeliharatulisantersebut. Digunakandalampentadbirannegaradankemudahanperniagaanberdasarkansistemmuamalat.

7. ZamanpemerintahanBaniUmaiyah Bentuk tulisan lebih lembut dan mempunyai nilai estetika yg sgt tinggi. Perkenalan tanda baris dan titik mula diperkenalkan. Penggunaan kertas Syami Memberikan kedudukan istimewa kpd penulis khat Mengembangkan tulisan khat

8. Zaman pemerintahan Abbasiyah Terdapat 11 jenis khat pada zaman ini: Khat Al-sijillat Khat Al-Jalil Khat Al-Dibaj Khat Al- Tumar Khat Thuluthain Khat Zanbur Khat Al-mufattah Khat Al-Mudammirat Khat Al-Uhud Khat Al-Qasas Khat Al-kirfaj

9. KERAJAAN FATIMIYAH Pada tahun 259-566 Hijrah, pelbagai usaha telah dijalankan untuk meningkatkan kehebatan seni khat melalui pendekatan pengindahan pada istana-istana, singgahsana, peralatan rumah, hadiah atau barang-barang antik mereka. Pusat seni khat di Mesir atau dikenali sebagai Dewan Insya’ di ketuai oleh seorang penulis yang handal dan diberikan gelaran sebagai ‘Dastus-Syarif’. sentiasa memberikan perhatian kepada seni khat terutamanya pada zaman Kerajaan al-Ayubi dan kerajaan Mamluki.

10. Zaman Pemerintahan Kerajaan Turki langkah-langkah yang diambil oleh kerajaan Turki untuk memperindah dan mengembangkan seni khat ialah : 1. Masyarakat memberikan penilaian yang tinggi kepada seni khat, kerana penulis khat berperanan menulis al-Quran, menyalin penulisan sastera dan syair dengan indah berilhamkan ayat-ayat al-Quran dan Hadis. 2. Kerajaan Turki telah menggunakan pelbagai jenis khat dalam pentadbiran kerajaan, urusan diraja dan ketenteraan. Dalam kurun kesebelas hijrah umpamanya, terdapat lebih kurang 30 jenis tulisan. 3. Kerajaan Uthmaniyah menonjolkan seni khat sebagai satu ciri publisiti untuk mengukuhkan dasar pemerintahan terhadap rakyat. Di masjid agung Bursyah, Turki umpamanya terdapat slogan berbunyi “Sultan adalah bayangan Allah s.w.t di muka bumi”, dengan ukuran empat meter persegi. Demikian juga terdapat pelbagai slogan di dalam masjid yang lain di Istanbul bertujuan sebagai publisiti kepada sultan. Antaranya ungkapan “pemerintahan yang memberi ilham”, “doa sultan sumber keampunan”, dan lain-lain lagi

11. 5. Pemerintahan Kerajaan Turki amat menyanjungi tokoh khat dan seni khat. Ini terbukti apabila penulis buku Mira’tul-Haramain (Cermin Dua Tanah Haram) mengatakan: “Penulis khat sultan mendapat gaji sebanyak 400 lera emas Uthmaniyah sebulan”. 6. Gereja-gereja banyak dihiasi dengan patung-patung dan gambar-gambar, lalu kerajaan Uthmaniyah menampilkan imej Islam melalui pendekatan menghiasi masjid-masjid dengan tulisan khat. Tulisan khat juga diabadikan untuk memperindah tembok-tembok istana, kolam mandi, bangunan di perkuburan, air pancutan, peralatan, barang-barang kemas dan pakaian. 7. Islam menolak penggunaan bentuk tulisan dan gambar. Ini memberikan cabaran kepada mereka yang mempunyai bakat seni dalam dirinya untuk menggambarkan aspirasinya. Dengan ini membuka ruang yang luas kepada seni khat mengambil alih tugas tersebut.

12. TOKOH-TOKOH ANTARABANGSA SyeikhMohd. Sami Afandi SyeikhHamid Al- Amidi SyeikhAbd Aziz AfandiAr-Rafa’ie SyeikhHashimMohd. Al- Ba’dadi Syeikh Muhammad Abdul Qadir

13. TOKOH-TOKOH KHAT

14. Sheikh Muhammad Sami Afendidilahirkanpada 1838M BeliaumempelajarisenikhatThuluthdaripadaBoshnaqUsmanAfandi, RejaiAfandi, Qabrasizada Ismail HaqqiAfandimanakalaKhatDiwanidaripadaNasehAfandi. KemahiranbeliaudalamkhatdianggapsangatbermututinggiterutamanyadalamKhatThuluthJalisehinggabeliaudigelarsebagai Mustafa Raqimkedua. Kemahiranbeliauseterusnyadiwarisikepada Sheikh Abdul Aziz Rifa’i, UmerWasfi, Muhammad AminAfandi, Ahmad KamilAfendi, KhulusiAfandi, NazeefBeydanNajm-ud-Din Afandi. SepanjangkariernyasebagaiKhattat, beliaumeraihbeberapaanugerahantarabangsaketikaituantaranyaialahDarjahMutamayazdalamsenikhatTurki, tempatPertamapertandinganSinf-el-Awwal, pertamadalamRutba-e-Majeedi, anugerahTaghma-e-IftikhardananugerahseniKaligrafi Jang Yunan. wafatpada 1912M. Beliaudimakamkandikawasan Jami’ Al-Fateh, Istanbul, Turki.

16. Sheikh Abdul Aziz Affandi Al-Rifa’iedilahirkandiQasbah, Terabezon, Turkipadatahun 1871M (1288H). Ketikaberusia lima tahunbeliautelahberpindahbersamabapanya Abdul HamidAfandimenujuke Istanbul. Kecenderungannyaterhadapsenikhatjelaskelihatanketikabeliaumasihlagimenuntutdisekolahkanak-kanakdikampungnya. Disebabkankecenderunganini, Sheikh Abdul Aziz Al-Rifa’ietelahdiserahkansendiriolehayahnyakepadapenuliskhattersohorketikaitubernamaBaqqalArifAfandiuntukmempelajarikhat. BeliaumendalamiKhatThuluthdanNasakhdaripada Sheikh BaqqalmanakalaKhatThuluthJallidanTa’liqdipelajaridaripada Sheikh Sami Affandi. Padatahun 1922M, beliauberhijrahkeKaherah, Mesirdiatasjemputan Raja Fuad I, iaitu Raja MesirpadamasaituuntukmenulisMushafbaginya

17. KemudianbeliauterusmenetapdiMesirdanmenjaditenagapengajarsenikhatdiInstitutDirajaTahsin Al-KhututKhalilAgha, Kaherahdandisekolah Al-SyeikhSalihselama 11 tahun. Sepanjangtempohitubeliaumembantumengasaskanduabuahsekolah yang bermatlamatkanmengindahkankhat-khat Arab. Beliautelahmenjadipengetuadan guru khatbagikedua-duasekolahitu. Sepanjangtempohitujugabanyakbuku-bukudantulisannyadicetaksertamasihlagidigunakanhinggakini. Di Mesir, seluruhpenulisannyadikembangkandalamsegenapbentuk. SetelahberadadiMesirsehinggadalamlingkunganumur 70an, beliaukembalikenegaraasalnyadiTurkidanseterusnyapada 1934M (1353H), beliaumeninggalduniadanjenazahnyadikebumikandiPerkuburanAdranahQabi, di Istanbul, Turki. Jasa Sheikh Abdul Aziz Al-Rifa’ieamatbesardalampembangunankesenian Islam. Beliautelahmenulissebanyak 12 mushaf, helaian-helaiankeseniankhat, menciptakertas Al-Ibrodanmenciptapelbagai motif senihiasan. SenipenulisannyaamatberpengaruhdiMesirdannamanyasentiasadijulang

19. KhattatHamid Al-Amididilahirkanpadatahun 1309H (1891M) disalahsebuah kota lama di Tenggara Turki, dahulunyadikenalidengannama Amid, sekarangDiyarBakr. NamaasalHamid Al-Amidiialah Al-Syeikh Musa Azmi. Beliaumulaiterpautdengansenikhatsejakmasihkecillagi. Beliaumempelajarisenikhatdanlukisansemasamenuntutdisekolahrendahdanmenengahdibandar Amid darikhattat-khattatterkemukadikampungnya. Kemudiannyabeliaudatangke Istanbul 1324H (1908M) untukmenyambungpelajarandiSekolahUndang-undangdanseterusnyadiSekolahSeni-seniBernilai. KematianbapanyaZulFaqarAghamemaksabeliaumencarisumberrezekinyasendiri. Denganitubeliaumulabertugassebagaiseorang guru khatdanlukisandisalahsebuahsekolahdansebagaiahlikhatdibeberapatempatberkaitanpercetakan. BeliaumulaimempelajariKhatThuluthdanNasakhmelaluiNazifBek, namunkematiangurunyasemasaawalpembelajarannyatelahmenghalangbeliaudaripadamelanjutkanpengajiannyadalampelajaranini. Beliaumenghabiskansebahagianbesardaripadausianyadenganberkecimpungdalamsenikhatsertapernahbertemudenganahli-ahlikhat Istanbul yang masyhursepertiKamilAfandi, HaqqiBek, KholusiAfandidan lain-lain lagi.

20. Denganberbincangbersama-samamerekabeliaumemperkembangkantahapkhatnyabukansahajadengancarabelajardaripadamerekatetapidengancaraberbincangdanberdialogsehinggalahbeliaudapatmeningkatkandirinyasebagaisalahseorang guru khatdi Istanbul yang padamasaitumerupakantempatsainganahli-ahlikhatuntukmenonjolkankemahiranmereka. AllahyarhamHamid Al-Amidimempunyaikebolehanmenulisdidalamberbagai-bagai gaya bentukkhat yang dikenali. Beliausangattertarikdanmengilhamikarya-karyakhattat-khattat yang terkenalsepertiRaqimdan Sami. Beliauterkenaldengangaya-gayatulisanKhatThuluth, NasakhdanTa’liq. Selama 75 tahunberkecimpungdiduniasenikhat, tahun-tahuncemerlangbaginyaialahdiantaratahun 1338-1385H/1920-1965M. Beliautelahmenulisduabuahnaskhahkitabsuci Al-Quran. Banyakkubah-kubahdandinding-dindingmasjiddihiasidenganayat-ayatsuci Al-Quran, umpamanyaMasjid Abu Ayyub Al-Ansari. Hamid Al-Amidimeninggalduniapada 24 Rejab 1402H (18 Mei 1982) dandikebumikandiperkuburanQarrahJah Ahmad, Uskundar, Turkiberhampirandenganmakam Sheikh Hamdullah, tokohsenikhatzamanKerajaanUthmaniah.

22. BAHAGIAN SENI KHAT

25. Lebihcepatdanmudahditulis.

26. Digunapakaidalampenulisan nota.KHAT RIQA’AH diciptaadalahuntukmenyeragamkantulisandalamurusanrasmi.

27. Contohkhatthuluth :

28. KHAT DIWANI