Voor de Readerregeling Conferentie 2014 - een conferentie waar uitgevers, NUV en Stichting PRO over de toekomst van de Readerregeling praten - gaf ik 15 mei een presentatie over hoe (hun) content nou echt in de praktijk gebruikt wordt in het hoger beroepsonderwijs. Met een focus op het doorprikken van verkeerde verwachtingen en aantonen dat de huidige readerregeling niet werkt, poog ik een beeld te schetsen hoe een toekomstige regeling er uit zou moeten zien.

1. Hergebruik van content
in het onderwijs
in de praktijk
over fabeltjes, pakkansen en omwegen
Raymond Snijders
Sr. informatiespecialist / AIP
Windesheim Readerregeling Conferentie 15 mei 2014

2. Even voorstellen
• Bijna 20 jaar bezig met onderwijs, content en
onderwijsmateriaal;
• Onderwijsbibliotheken en gelicenseerde
content. Voorzitter SHB werkgroep licenties;
• Onderwijsbibliotheken en auteursrecht.
Auteursrechten Informatie Punt.

3. Onderwijs
- wil boeken voorschrijven
- wil relevante artikelen ter toelichting opnemen in de
digitale leeromgeving
- wil echter meer gebruik maken van andere soorten
content: multimediaal, verrijkt met toetsing en toelichting
- heeft steeds meer en meer aanbod om uit te selecteren:
gratis, OER, linken, zelf ontwikkeld, gelicenseerd enz.
Bibliotheken
- faciliteren in de informatievoorziening
- licenseren content die het onderwijs nodig acht
- worden beter in het aanbieden en ondersteunen van het
onderwijs. Licenties, gebruiksvoorwaarden, alternatieve
content, uitzonderingen in het auteursrecht

4. Het onderwijs draait niet om het
correct hergebruik van content!
Het gaat om onderwijs in het
onderwijs.
Al het andere is ondergeschikt.

5. Docenten gaan niet (allemaal)
verantwoord om met andermans
kennisproducten en content
Er wordt zo min mogelijk tijd
gestoken in het beschikbaar
stellen van andermans content als
onderwijsmateriaal. En geld mag
het niet kosten! Docenten mogen
geen onderwijsgelden uitgeven

6. Docenten moeten zich aan de
readerregeling houden om
artikelen en hoofdstukken uit
boeken te gebruiken?
De Readerregeling slaat alleen op
de onderwijsexceptie. Er is veel
alternatief materiaal en er zijn
alternatieve manieren om het te
gebruiken. Bibliotheken leggen dat
graag uit.

7. En dan werkt de Readerregeling
ook nog eens niet
• Het onderwijs betaalt de afkoopsom voor korte
overnames niet. Dat doen de
onderwijsondersteunende diensten;
• Docenten willen relevante content gebruiken op
basis van de inhoud, niet de hoeveelheid
woorden die het bevat. Managers sturen echter
actief op het blijven binnen de grenzen van de
korte overnames. En dat heeft impact op het
onderwijs;
• En dat gedoe met de ELO? Oncontroleerbaar
en onbeheersbaar. Docenten *hoeven* niet
alles in de ELO te zetten natuurlijk.

8. Docenten moeten door vele
hoepels springen om het netjes
te regelen: telkens weer
verifiëren of iets wel of niet mag,
of toestemming nodig is, of de
Readerregeling wel van
toepassing is.
Waarom zouden ze als ze niet
geen consequenties ervaren en
als er voldoende alternatieven
zijn zonder al die rompslomp?

9. Is er in de toekomst nog
behoefte aan een collectieve
readerregeling in de huidige
vorm?
Nee, het onderwijs heeft vooral
last van de Readerregeling en
kan eenvoudig omwegen vinden.

10. Maar hoe dan wel?
Verruiming van de readerregeling: als je het
feitelijke hergebruik niet kunt controleren, zorg dat
je het onder de regeling brengt. Zodat het
onderwijs profijt heeft van een readerregeling.
 Focus op “fair use”;
 Alleen controle op excessen, zoals volledige
boeken;
 Veel minder administratieve rompslomp;
 Het moet makkelijker zijn om gebruik te maken
van de readerregeling dan het is om het te
omzeilen;
 Maar ga niet de afkoopsommen onevenredig
verhogen. Zoek de balans met gelicenseerde
content en help bibliotheken met uw probleem!
Foto via Flickr / Leo Reynolds onder een CC licentie

11. Bedankt voor de
aandacht. Nog
vragen?
Raymond Snijders
Auteursrechten Informatie Punt
Windesheimt
auteursrechten@windesheim.nl
http://www.vakblog.info