Nieuwsbrief april met speciale bijlage over taal en rekenen.

1. TriamFloat Nieuwsbrief Onderwijs
Editie april 2011 | Uitgave van TriamFloat | Postbus 3072 3502 GB Utrecht | 030 - 890 54 30 | www.triamfloat.nl
Nederland Wetenschapsland Leven lang lerende leraren Oefenen, oefenen en nog eens
oefenen
Positief nieuws: volgens The Royal Onderzoekers van het NWO hebben via
Society staat Nederland nog steeds in een literatuuronderzoek geen bewijs Het gericht oefenen van rekenkundige
de top 10 van wetenschapslanden. gevonden dat nieuwe werkvormen voor basisbewerkingen als optellen,
Gekeken naar de wetenschappelijke het bijscholen van leraren effectiever aftrekken en vermenigvuldigen leidt tot
productie en intensiteit van de zijn dan bestaande werkvormen: vooral MBO Informatie Encyclopedie betere resultaten in rekenen en
verwijzingen daarnaar, stijgt Nederland variatie in werkvormen blijkt belangrijk, wiskunde. Scholen, die goede
zelfs iets. Echter, doordat China flink is evenals het centraal zetten van de Vanaf 6 april is de site www.informatie- resultaten halen op het gebied van
gestegen zakt Nederland van plaats 8 problematiek in de eigen lespraktijk en encyclopedie.nl in de lucht. De site rekenen, werken bovendien vaak
naar plaats 9. actief en onderzoekend leren met heeft als doelstelling duidelijkheid te opbrengstgericht en houden beter de
Bron: Scienceguide collega’s. Het onderzoeksrapport is te verschaffen in de indicatoren waarop kwaliteit van het rekenonderwijs in de
vinden op de site van de NWO. MBO-scholen hun geïntegreerd gaten. Aldus het Inspectie onderzoek
Bron: Scienceguide jaarverslag verantwoorden. Automatiseren bij rekenen-wiskunde.
Tevens kunnen zowel degenen die
belast zijn met het berekenen van De kracht van de “rekensterke scholen”
Nieuwe beroepsvereniging voor zit hem in het dagelijks investeren van
Pabo indicatoren als diegene die
docenten in het MBO tijd en het op orde hebben van de
verantwoording moeten afleggen over
59 Rotterdamse basisscholen willen de indicatoren inzicht krijgen in het hoe kwaliteitszorg van het onderwijs.
Op 16 Maart jl. is een nieuwe Leerlingen worden gevolgd door een
pabo Thomas More kopen. Met een en het waarom van de indicatoren.
beroepsvereniging voor docenten in het leerlingvolgsysteem en krijgen een
eigen beroepsopleiding hoopt de De MBO-raad hoopt hiermee een einde
MBO opgericht: de BVMBO. centrale toets.
Rotterdamse Vereniging Katholiek te maken aan de verschillende
De reden van oprichting van een Bron: Ministerie van OCW
Onderwijs betere leerkrachten klaar te interpretaties van de indicatoren.
nieuwe beroepsvereniging is dat het
stomen voor de moeilijke Rotterdamse Bron: www.informatie-encyclopedie.nl
beroep van MBO-docent specifieke
schoolpraktijk. Zij willen pabo-
eisen met zich meebrengt.
studenten opleiden die heel bewust 30+ regeling toch van de baan
De beroepsvereniging gaat zich inzetten
voor het vak van onderwijzer in een
om het imago en de belangen van het
grote stad kiezen. PPL Congres TriamFloat In de vorige nieuwsbrief werd er nog
beroep te behartigen.
Bron: Volkskrant een stuk geschreven over de 30+
Donderdag 31 maart jl. vond voor de regeling in het MBO, die zou verdwijnen
Inmiddels heeft de eerste
tweede maal het PPL Congres plaats bij vanwege de bezuinigingen. Deze
ledenvergadering plaats gevonden
TriamFloat. Een groot succes! Benieuwd regeling is weer veranderd. Er moet nu
waarbij het bestuur is gekozen.
waar uw organisatie zich binnen het een deel door de werkgevers en
De komende tijd wordt er in een
model bevindt? Of wilt u meer werknemer betaald worden en de
kerngroep besproken welke richting en
informatie? Bezoek dan onze website bijdrage wordt nu beperkt tot een
basisuitgangspunten de
www.samenlerengroeien.nl en bekijk maximum van twee jaar.
beroepsvereniging gaat kiezen.
het nieuwe mini-magazine ‘Leren en Bron: Ministerie van OCW
Bron: www.bvmbo.nl
Innoveren’.

2. Taal- en rekenprofielen voor de
Taal en rekenen in het MBO versbranche
De invoering van taal en rekenen is een thema waarmee alle MBO-instellingen te maken hebben. Een thema waarover binnen Dat voor de uitvoering van een beroep in de
scholen, maar ook kenniscentra en brancheorganisaties veel te doen is en waarbij diverse vraagstukken de aandacht vragen. In versbranche ook taal en rekenen belangrijk
deze speciale bijlage geven wij u een kijkje in de vraagstukken die wij bij onze klanten tegenkomen en lichten wij drie projecten toe. zijn is voor SVO een feit. Maar de vraag wat
de specifieke taal- en rekenvaardigheden
binnen de beroepen precies zijn, was voor
Vraagstukken SVO een reden om consultants van
Ten aanzien van de invoering van het referentiekader Meijerink merken wij binnen MBO-scholen verschillende vraagstukken op, TriamFloat in te schakelen. Het doel was om
zoals: meer inzicht te krijgen in welke taal- en
• Hoe kun je zo effectief mogelijk toewerken naar de beheersing van de taal- en rekenniveaus bij deelnemers aan een BBL-, rekenhandelingen op welk niveau voor de
deeltijd-BOL- of bedrijfsopleiding? verschillende beroepen (kwalificaties)
• Waarom heeft de overheid het MBO als eerste verplicht de referentieniveaus in te voeren? Uit resultaten van instaptoetsen belangrijk zijn. Gestart is met een analyse
blijkt dat een groot aantal deelnemers het gewenste startniveau (dus eindniveau VMBO) niet behaalt. Het MBO moet van de taal- en rekenhandelingen per
vervolgens de hiaten wegwerken, wat in veel gevallen een organisatorische uitdaging wordt. kwalificatie. Vanuit deze analyse hebben de
• Doe je wel recht aan deelnemers die een prima vakman/ vakvrouw zijn, maar niet aan de generieke eisen voor Nederlands of consultants concept taal -en rekenprofielen
rekenen voldoen? Moet je bijvoorbeeld een potentiële secretaresse haar diploma onthouden omdat zij niet goed kan opgesteld, waarin per domein het niveau en
rekenen? En als hierdoor minder diploma’s worden uitgereikt, komen er dan nog wel voldoende gediplomeerde de vaardigheden werden benoemd. Om te
arbeidskrachten op de arbeidsmarkt? achterhalen of de in de kwalificatiedossiers
• Waarom gelden dezelfde eisen voor niveau 2 als voor niveau 3? gevonden taal- en rekenhandelingen
werkelijk relevant zijn voor het beroep, om
Niet alleen wij signaleren dit, maar ook bijvoorbeeld kenniscentra, brancheorganisaties en MBO-raad. Zij hebben verschillende een beter beeld te krijgen van de voor
brieven aan de minister gestuurd om dit aan te kaarten. In afwachting van (aanpassing van) besluitvorming moet het MBO echter bepaalde werkprocessen vereiste taal- en/of
gewoon door met de implementatie, dus zoekt men naar passende oplossingen. Consultants van TriamFloat ondersteunen in rekenvaardigheid en om gezamenlijk het
deze zoektocht door mee te denken over bijvoorbeeld de keuze voor het werken met heterogene of juist homogene groepen juiste domein en niveau bij de
voor regulier en remediërend onderwijs, al dan niet in een taal- of rekencentrum, maar ook door in samenwerking met docenten handelingen te selecteren, hebben de
vorm te geven aan bijvoorbeeld materiaal voor de verwerving en/of beoordeling van taal- en rekenvaardigheid in de consultants de profielen uitgebreid
beroepspraktijk, of een specifieke opleiding te adviseren hoe zijn hun lesprogramma in kunnen richten om de deelnemers toch besproken met een groep van
zoveel mogelijk naar het eindniveau toe te leiden. inhoudsdeskundigen en
onderwijsontwikkelaars. Op basis van die
bespreking zijn de taal- en rekenprofielen
aangepast tot definitieve, voor het
Handige documenten en links onderwijs bruikbare servicedocumenten
voor de versopleidingen.
 Cohortenschema
Over de schrijfster: Sandra Rijndorp Mieke Korenhof en Sandra Rijndorp,
 Highlights regelgeving Sandra is onze specialist op het gebied van taal en consultants TriamFloat
referentieniveaus rekenen. Zij zit vol met goede ideeën en durft ook
kritische vragen te stellen. Sandra past zich makkelijk
 Portaal met lesmateriaal taal aan uw situatie aan en stort zich vol enthousiasme op
en rekenen ieder project.

3. Waardevol beleidsadvies bij ROC Friese Poort Modulair aanbod van taal en rekenen bij Clusius College Waar werkt TriamFloat momenteel nog
meer aan?
Het belangrijkste vraagstuk voor ROC Friese Poort op dit moment is: Clusius College Hoorn, Schagen en Alkmaar (MBO) wil het taal- en
hoe krijgen we de deelnemers naar het gewenste eindniveau? De rekenonderwijs intensiveren met als doel een algemene Op dit moment zijn onze consultants onder
uitslagen op de instaptoetsen laten zien dat er nog genoeg werk aan niveauverhoging zodat leerlingen op het vereiste referentieniveau andere bezig met:
de winkel is. komen. We willen dit onder andere realiseren door het modulair
De consultant van TriamFloat ontlast mij door mee te denken over dit aanbieden van verschillende Algemeen Vormende Vakken Opleidings- & Organisatieadvies
vraagstuk en vele andere beleidsvraagstukken, om dit vervolgens (AVO). In de modules ligt het zwaartepunt bij het behalen van een • Training toetscommissie en
in beleidsnotities uit te werken. Zij brengt de nodige ideeën, input en subvaardigheid ter voorbereiding van een examen. De leerlingen toetsontwikkelaars
ervaringen mee vanuit haar werkzaamheden bij andere ROC’s. Deze werken in hun eigen tempo, binnen bepaalde grenzen. De docent • Verzorgen assessorentrainingen
samenwerking zie ik echt als een meerwaarde, en geeft mij de ruimte maakt hiervoor een planning per periode waarin duidelijk is wanneer • Professionalisering docenten rondom
om in het project de grote lijnen te bewaken, terwijl de lopende portfolio stukken ingeleverd moeten worden. Daarnaast kan de criterium gericht interview
zaken ook worden opgepakt. leerling werken op eigen niveau. Met instaptoetsen en tussentoetsen • Adviseren bij ombouw afstudeerbeoordeling
wordt dit niveau bepaald. naar criteriumgericht interview en
Het afgelopen jaar hebben we ons met input van werkgroepen met ontwikkeling gerelateerde instrumenten.
docenten uit het hele ROC en ondersteuning van de consultant van Omdat de modules onderwijskundig geordend worden van
TriamFloat vooral gericht op een aantal belangrijke basiskeuzes voor eenvoudig naar complex, kunnen de leerlingen een stap terug Beleid & Onderzoek
onder andere een goede instaptoets, taal- en rekenmethoden en zetten of stappen overslaan. Hiervoor is begeleiding van de docent • Ondersteunen bij beleidsontwikkeling over
examinering. onontbeerlijk. De docenten moeten zelfstandig werken afwisselen beoordeling bij afstuderen
Ook is beleid opgesteld met betrekking tot de onderhoudsplicht met klassikale uitleg, individuele begeleiding en activerende • Check opleidingsvarianten met
taal en rekenen. Deelnemers die bij aanvang van de opleiding al op werkvormen. Dit is best lastig. competentieprofiel en inventarisatie Body of
het vereiste niveau zitten, krijgen in plaats van de algemene lessen De modules zijn generiek van karakter. Het is echter vaak meer Knowledge & Skills
Nederlands en/of rekenen verdiepingslessen aangeboden. Aan het motiverend voor de leerling om verbinding met de
begin van elk volgende schooljaar wordt bij deze deelnemers een Ontwerp & Ontwikkeling
beroepspraktijk te zien en te maken. In de AVO lessen wordt
herhaalde meting uitgevoerd. Vlak voor het eindexamen (in het • Beoordelen toetsen afstuderen op
daarom (meer) ruimte gecreëerd voor inbreng vanuit de
laatste jaar van de opleiding) volgt de deelnemer een korte toetstechnische- en procescriteria
praktijkvakken. Hiervoor inventariseren we de taal- en
examentraining. • Projectleiding curriculumvernieuwing op
rekenopdrachten die nu in de praktijkvakken aangeboden worden.
Voor deelnemers die op basis van de instaptoets ver onder het basis van nieuwe visie op leren en beroep.
Daarnaast toetsen we de kwaliteit en het niveau van deze
vereiste taalniveau blijken te zitten, is er een mogelijkheid tot extra • Ontwikkelen toetsplannen
opdrachten.
tijdelijke ondersteuning. Nu we door een organisatiebrede
instaptoets inzicht hebben in de instapniveaus voor rekenen, willen Het doel is dat alle MBO-docenten aandacht geven aan taal en
we het komende schooljaar ook deze ondersteuning verder Wilt u meer weten over taal & rekenen
rekenen. Dit gebeurt nu al, en dan vooral voor wat betreft het of de opdrachten waar TriamFloat zich
vormgeven. rekenen, maar het kan beter. momenteel mee bezig houdt?
Verder hebben we om de invoering van de COE’s (centraal Als projectleider AVO ben ik verantwoordelijk voor het Neem dan contact op met
ontwikkelde examens) goed te stroomlijnen een werkgroep opgezet, implementeren van het taal- en rekenbeleid. Ik heb allereerst een Sanna Langerak.
die zich oriënteert op de organisatorische, facilitaire en Plan van Aanpak geschreven. Nu ben ik vooral bezig met het
onderwijskundige kant van de COE’s. In februari 2011 zijn de eerst organiseren en begeleiden van werkbijeenkomsten waarin AVO
ervaringen opgedaan; er is met een klas deelgenomen aan de pre- docenten de bouwstenen voor de modules ontwerpen. Daarnaast is
pilot COE. het creëren van draagvlak bij alle MBO docenten een
Andere initiatieven waar nu aan gewerkt wordt zijn het onderzoeken aandachtspunt. Hiervoor hebben we bijvoorbeeld een
in hoeverre het taal- en rekenonderwijs aangeboden kan worden startconferentie georganiseerd waarin de docenten hun mening
door middel van het opzetten van taal- en rekencentra en het konden geven, mee konden denken, adviezen konden geven
scholen en inzetten van taalcoaches. enzovoorts. Belangrijk hierin is om niet met je eigen verhaal te
Nog genoeg te doen dus! komen (voorlichting geven, informeren), maar om de docenten aan
het woord te laten.
Margriet Roorda, projectleider taal en rekenen ROC Friese Poort Anne van de Graaf, freelance consultant TriamFloat