1. ΑΡΟΔΘΜΟΣ ΕΛΛΘΝΛΣΜΟΣ
1ο ΓΥΜΝΑΣΛΟ ΛΑ΢ΛΣΑΣ

2. ΑΡΟΔΗΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ
ΑΡΟ ΤΗΝ ΙΔ΢ΥΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ Κ΢ΑΤΟΥΣ
ΕΩΣ ΤΟ 2ο ΡΑΓΚΟΣΜΙΟ ΡΟΛΕΜΟ
ΒϋΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ
ΤΖΙΜΟΥ΢ΤΟΥ ΜΑΤΙΝΑ
ΓΚΟΥΤΣΗΣ ΣΡΥ΢ΟΣ ΧΥΣΑ ΕΣΟΥΕΛΑ
ΚΑΒ΢ΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔ΢ΟΣ
ΚΥ΢ΑΜΑ ΣΤΕΛΛΑ
ΜΑΛΙΣΟΒΑ ΕΥ΢ΙΔΙΚΗ ΥΡΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ
ΒϋΟΜΑΔΑΣ
ΜΟΥΖΑ ΔΗΜΗΤ΢Α
ΜΩΥΣΗΣ ΣΑΛΤΙΕΛ
ΝΑΚΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔ΢ΟΣ
ΝΙΚΟΥΔΗ ΜΥ΢ΤΩ
΢ΑΡΤΗ ΡΑΓΩΝΑ
ΣΙΟΝΤΗ ΚΑΤΕ΢ΙΝΑ

3. Το δθμοτικό τραγοφδι είναι θ αυκεντικότερθ και γνθςιότερθ ζκφραςθ
των αιςκθμάτων του λαοφ, ό,τι πιο ευγενικό και πιο ανκρϊπινο.
Η ξενιτιά κι ο χωριςμόσ θ πίκρα θ αγάπθ
Τα τζςςερα ηυγίςτθκαν να δουν το ποιο βαραίνει.
Τθσ ξενιτιάσ βαρφτερο ν’ πό όλα τα γκιντζρια.
Χωρίηουν μάνεσ και παιδιά
Κι θ γθσ ανατρομάηει
Χωρίηουν αδζλφια καρδιακά και δζντρα
ξεριηώνουν
Χωρίηουνε τ΄ αντρόγυνα τα πολυαγαπθμζνα.
Στον τόπο που χωρίηουνε χορτάρι δεν φυτρώνει...

4. Μια ζκφραςθ αυτϊν των αιςκθμάτων για τθν
ξενιτιά και πϊσ τθν ζβλεπαν κι ερμινευαν οι
άνκρωποι, αποτελεί το πάρα πάνω δθμοτικό
τραγοφδι. Γιατί θ πλειοψθφία των Ελλινων ,
δεν μιλοφςε για Μετανάςτευςθ, μιλοφςε και
μιλάει για ξενιτιά, λζξθ θ ξενιτιά, όπου κατά
πάςα πικανότθτα δεν υπάρχει ςε άλλθ
γλϊςςα.
Ζτςι λοιπόν, ασ αφιςουμε, προσ το παρόν, το
ςυναίςκθμα τθσ ξενιτιάσ, και ασ αςχολθκοφμε
με τθ Μετανάςτευςθ.

5. Θ μετανάςτευςθ ζχει βακιζσ ρίηεσ και είναι τόςο παλιά
όςο και οι ρίηεσ του ελλθνιςμοφ. Ο Ζλλθνασ ιταν
αιϊνιοσ μετανάςτθσ. Δεν υπάρχει περίοδοσ μζςα ςτθν
ελλθνικι ιςτορία που να μθν ζχουμε μεταναςτεφςεισ
ελλινων.

6. Θ μετανάςτευςθ αποτελεί κοινωνικό πρόβλθμα το
οποίο πιρε διαςτάςεισ το 1890 που άρχιςε να
κορυφϊνεται το πρϊτο μαηικό μεταναςτευτικό
ρεφμα.
Συνεχίηεται τθν εικοςαετία 1900-1920 οπότε
υπολογίηεται ότι μετανάςτευςαν 470.000 άτομα
προσ Αμερικι. Τθ μεταπολεμικι περίοδο θ
μετανάςτευςθ ςυνεχίηεται με κορφφωςθ ςτο
διάςτθμα 1950-1970.
Τότε ζφυγαν κυρίωσ αγρότεσ, άνεργοι νζοι, άνκρωποι
αγράμματοι από τθν επαρχία.

7. Ο μικρόσ γεωργικόσ κλιροσ, θ αβεβαιότθτα τθσ γεωργικισ
παραγωγισ, οι ελλείψεισ ςτθν υγεία και τθν παιδεία, θ
αναςφάλεια και γενικότερα θ ζλλειψθ ςτοιχειωδϊν ανζςεων
και κρατικοφ ενδιαφζροντοσ, εξακλίωςαν τον ελλθνικό λαό
και τον οδιγθςαν ςτα ξζνα, εκεί όπου μποροφςε να εργαςτεί.
«Ρρϊτα γίνεςαι φτωχόσ και μετά μετανάςτθσ».
Ριγαν κυριολεκτικά παντοφ. Θ ελλθνικι καρδιά κτυποφςε ςε
όλο τον κόςμο. Τα πρϊτα υπερωκεάνια δθμιουργοφνται και
ναυτολογοφν τουσ ζλλθνεσ μετανάςτεσ για να φτάςουν ςτθν
Αμερικι, τθν Αυςτραλία, τον Καναδά, τθ Νοτιοαφρικανικι
Ζνωςθ, Αγγλία, Γαλλία, Αίγυπτο και άλλεσ χϊρεσ υποδοχισ.
Ππλο τουσ θ ψυχικι τουσ αντοχι γιατί το όραμα μιασ
καλφτερθσ ηωισ ςτθρίηεται ςτθν ελπίδα, που αποτελεί το
χρυςάφι των φτωχϊν ανκρϊπων.

8. ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΘ ΣΤΘΝ ΑΦ΢ΛΚΘ
Θ εγκατάςταςθ Ελλινων ςτθν Αίγυπτο, πριν από το 19ο
αιϊνα, ιταν μεμονωμζνθ. Πμωσ, θ άςχθμθ οικονομικι
κατάςταςθ που επικρατοφςε ςτθν Ελλάδα τισ πρϊτεσ
δεκαετίεσ του 19ου αιϊνα, τότε που θ χϊρα μασ ζκανε τα
πρϊτα τθσ βιματα ωσ ανεξάρτθτο κράτοσ, φςτερα από τθ
νικθφόρα επανάςταςθ του 1821, ζκανε μεγάλο αρικμό
Ελλινων να εγκαταςτακοφν ςτθν Αίγυπτο.
Και ςτθν επιλογι τουσ αυτι, φαίνεται ότι βοικθςαν και τα
ευεργετικά μζτρα που είχε λάβει ο για μία τεςςαρακονταετία
διοικθτισ τθσ Αιγφπτου, Μωχάμετ Άλι, προςπακϊντασ να
ενκαρρφνει τθν εγκατάςταςθ ξζνων εμπόρων.

9. Υπάρχει και μία άλλθ παράμετροσ που εξθγεί τθν
ελλθνικι μετανάςτευςθ ςτθν Αίγυπτο. Σφμφωνα με
τον κακθγθτι Ευκ. Σουλογιάννθ, μετά τθν πτϊςθ του
Μεςολογγίου και τθν κατοχι τθσ Ρελοποννιςου από
αιγυπτιακά ςτρατεφματα, περίπου 12.000
γυναικόπαιδα, αλλά και αρκετοί άνδρεσ,
πουλικθκαν ςε παηάρια τθσ Αιγφπτου και τθσ Μζςθσ
Ανατολισ. «Οι δοφλοι αυτοί, είτε εξαφανίςτθκαν,
είτε αποτζλεςαν τον πυρινα για τθν ανάπτυξθ τω ν
ελλθνικϊν παροικιϊν τθσ Αιγφπτου τον 19ο
αιϊνα».

10. Τθν περίοδο 1830-1881, οπότε ςθμειϊνεται το πρϊτο κφμα
μαηικισ μετανάςτευςθσ Ελλινων ςτθν Αίγυπτο, αρχίηει και θ
οργάνωςθ του ελλθνιςμοφ τθσ Αιγφπτου ςε ςυλλόγουσ και
κοινότθτεσ. Γριγορα δθμιουργικθκαν ςχολεία, εκκλθςίεσ και
νοςοκομεία.

11. Εκεί που διζπρεψαν οι ςυμπατριϊτεσ μασ ςτθν Αίγυπτο, ιταν
οι τομείσ του εμπορίου, τθσ γεωργίασ, τθσ βιομθχανίασ και
των. Τραπεηϊν
Ζμειναν ςτθν ιςτορία αρκετζσ ελλθνικζσ οικογζνειεσ που
διζπρεψαν ςτθν Αίγυπτο, όπωσ των αδελφϊν Τοςίτςα,
Μπενάκθ, Στουρνάρα, Ηιηίνια, Αβζρωφ, Τςανακλι, Ντϋ
Αναςτάςθ, Καηοφλθ, Ηερβουδάκθ κ.α.
Με προςπάκειεσ τθσ οικογζνειασ Τοςίτςα, που είχε τθν
επιςταςία των εμπορικϊν ςχζςεων μεταξφ Ελλάδοσ και
Αιγφπτου, λειτοφργθςε το πρϊτο ελλθνικό προξενείο ςτθν
Αλεξάνδρεια και ςτθ ςυνζχεια ςτο Κάϊρο, ςτο Ρορτ-Σάϊντ, τθ
Μανςοφρα κ.α.

13. Είναι γνωςτι, εξάλλου, θ
πνευματικι ακμαιότθτα του
ελλθνιςμοφ τθσ Αιγφπτου εκείνθ
τθν περίοδο, θ ςθμαντικι
πνευματικι και καλλιτεχνικι
δθμιουργία. Ρολλά κζατρα και
κινθματογράφοι ιταν ελλθνικά,
ενϊ το 1860 εκδόκθκε και το
πρϊτο περιοδικό ζντυπο ςτα
ελλθνικά, για να ακολουκιςουν
αμζςωσ μετά πολλά περιοδικά,
όπωσ τα «Γράμματα» και θ «Νζα
Ηωι».

14. Θ πνευματικι ηωι των Αιγυπτιωτϊν
Ελλινων, καταφγαηε και τθν
μθτροπολιτικι Ελλάδα, με κορυφαίο
το μεγάλο τθσ τζκνο, τον
Κωνςταντίνο Καβάφθ, ενϊ υπιρξαν
και πολλοί άλλοι διανοοφμενοι,
όπωσ ο πεηογράφοσ Στρατισ
Τςίρκασ, ο Τίμοσ Μαλάνοσ,
θ Μαρία Ιορδανίδου.
Επίςθσ, καλλιτεχνικοί δθμιουργοί,
όπωσ οι ηωγράφοι Κ. Ραρκζνθσ και
Δ. Λίτςασ, οι γλφπτεσ Α. Λαηαρίδθσ
και Θ. Θωμόπουλοσ και ςτο χϊρο τθσ
μουςικισ οι Τηίνα Μπαχάουερ, ο
Μάνοσ Λοίηοσ και ο Γιάννθσ
Χριςτου.

15. Οι πρϊτοι Ζλλθνεσ ζφταςαν ςτθν Ερυκραία ςτα
1888 περνϊντασ από το Σουδάν και τθν Αίγυπτο.
Στθν πόλθ Κερζν, ο Βλάςθσ Φραγκοφλθσ ίδρυςε
μια μικρι παροικία.
Θ μικρι εκκλθςία και το δθμοτικό ςχολείο, που
χτίςτθκαν τότε, διατθροφνται ωσ ςιμερα. Κατά
τθν ιταλικι απογραφι του 1894, ςτθν Ερυκραία
κατοικοφςαν 11.078 Ζλλθνεσ.
Θ ελλθνικι κοινότθτα οργανϊκθκε επίςθμα το
1897 και λίγο αργότερα απζκτθςε και ςχολείο. Ο
Ρραξιτζλθσ Κυριακάκθσ από το χωριό Μελιτίνθ
τθσ Σπάρτθσ ιταν από τουσ πιο φθμιςμζνουσ
Ζλλθνεσ, που ζηθςαν και εργάςτθκαν ςτθν
Ερυκραία.

16. ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΘ ΣΤΘΝ ΕΥ΢ΩΡΘ
Τα ρεφματα μετανάςτευςθσ προσ το Βζλγιο είναι
τρία:
• δεκαετίεσ του 1910 και 1920
• δεκαετία του 1950
• μετά το 1981(επίςθμθ είςοδοσ τθσ Ελλάδασ ςτθν
Ευρωπαϊκι Ζνωςθ, τότε Ε.Ο.Κ.)
Οι πρϊτοι μετανάςτεσ ςτο Βζλγιο ιταν κυρίωσ
Ζλλθνεσ τθσ Μικράσ Αςίασ. Ιταν λίγεσ
εκατοντάδεσ ενϊ μετά τθν Μικραςιατικι
Καταςτροφι του 1922 πολλαπλαςιάςτθκαν
κακϊσ πολλοί Μικραςιάτεσ κατζφυγαν εκεί.

17. ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΘ Ρ΢ΟΣ Θ.Ρ.Α
Θ ςυςτθματικι μετανάςτευςθ Ελλινων προσ τισ ΘΡΑ άρχιςε
κατά το βϋ μιςό του 19ου αι. Τθν εποχι εκείνθ, οι Ζλλθνεσ
ειςζρχονταν ςτισ ΘΡΑ ωσ «Λεβαντίνοι» , επειδι προζρχονταν
από τθ Μικρά Αςία και από ελλθνικά νθςιά που ανικαν ςτθν
Οκωμανικι αυτοκρατορία. Μζχρι το 1880, οι Ζλλθνεσ
μετανάςτεσ ςτισ ΘΡΑ δεν ξεπερνοφςαν τισ 2.000[3]. Θ πρϊτθ
αξιοςθμείωτθ Ελλθνικι κοινότθτα δθμιουργικθκε ςτθ Νζα
Ορλεάνθ τθσ Λουιηιάνα τθ δεκαετία του 1850. Γφρω ςτα 1866
θ κοινότθτα ιταν πολυάρικμθ ϊςτε να ςυςτακεί Ελλθνικό
προξενείο και να ιδρυκεί θ πρϊτθ ελλθνορκόδοξθ εκκλθςία
ςτισ ΘΡΑ. Οι πρϊτοι Ζλλθνεσ μετανάςτεσ εγκαταςτάκθκαν ςε
μεγάλα αςτικά και βιομθχανικά κζντρα, όπου ζβριςκαν
εφκολα εργαςία. Στθ ςυντριπτικι τουσ πλειονότθτα άνδρεσ,
εργάςτθκαν ςε μεταλλεία και ςτθ διάνοιξθ του αμερικανικοφ
ςιδθροδρομικοφ δικτφου. Ζλλθνεσ ςυμμετείχαν ςε μεγάλεσ
εργατικζσ κινθτοποιιςεισ που ςυντάραξαν τισ ΘΡΑ ςτισ αρχζσ
του 20οφ αιϊνα.

18. Στα 1890 ηοφςαν ςτισ ΘΡΑ περίπου
15.000 Ζλλθνεσ. Τθ δεκαετία του
1890 θ μετανάςτευςθ αυξικθκε,
κυρίωσ λόγω οικονομικϊν
ευκαιριϊν που υπιρχαν ςτισ ΘΡΑ,
δυςκολιϊν που αντιμετϊπιηαν οι
χριςτιανοί ςτο Οκωμανικό κράτοσ
και αργότερα λόγω των βαλκανικϊν
πολζμων και του Αϋ Ραγκοςμίου
Ρολζμου.
Από το 1890 ωσ το 1917 ζφταςαν ςτισ
ΘΡΑ 450.000 Ζλλθνεσ μετανάςτεσ κι
άλλοι 70.000 από το 1918 ωσ το
1924. Οι περιςςότεροι εργάηονταν
ςτισ πόλεισ των ΒΑ ΘΡΑ και
λιγότεροι ωσ εργάτεσ ςτο
ςιδθρόδρομο και ςτα μεταλλεία των
δυτ. ΘΡΑ.

19. ΣΤΑΦΙΔΙΚΗ Κ΢ΙΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ
Στα μζςα τθσ δεκαετίασ του 1860 οι
Γάλλοι αγρότεσ ζηθςαν ζναν
εφιάλτθ. Θ φυλλοξιρα κατζςτρεψε
ολοςχερϊσ τουσ φθμιςμζνουσ
αμπελϊνεσ τουσ! Θ Γαλλικι
οινοποιΐα γονάτιςε και θ τιμι τθσ
ςταφίδασ εκτοξεφτθκε.
Οι Γάλλοι ςτράφθκαν υποχρεωτικά
ςτθν Eλλάδα, όπου θ ςταφίδα
καλλιεργείτο αιϊνεσ .Αυτι λοιπόν θ
αυξθμζνθ ηιτθςθ από τουσ Γάλλουσ,
οδιγθςε τουσ Ζλλθνεσ ςε
αντικατάςταςθ όλων των
καλλιεργειϊν ςτθν Ρελοπόννθςο
ςτθ ςταφιδοπαραγωγι. Θ ςταφίδα
ζγινε το πρϊτο προϊόν ςε αξία
εξαγωγϊν και επθρζαςε ανοδικά τθν
ειςροι ςυναλλάγματοσ.

20. Κι ενϊ ςτθν Ελλάδα ςυνζβαιναν όλα αυτά ,οι
αμπελϊνεσ ςτθ Γαλλία άρχιςαν να αναρρϊνουν.
Φυτεφτθκαν νζεσ ποικιλίεσ και θ φυλλοξιρα ςταδιακά
υποχϊρθςε.
Τον Αφγουςτο του 1893 «Τα πριμαρόλια» τα πρϊτα
ατμόπλοια, που φτάνουν ςτο λιμάνι τθσ Ράτρασ, για
να φορτϊςουν τθ ςταφίδα και να τθ μεταφζρουν ςτισ
Ευρωπαϊκζσ αγορζσ (Λονδίνο, Λίβερπουλ, Αμβοφργο)
γίνονται δεκτά με πανθγυρικζσ εκδθλϊςεισ.
Μολαταφτα θ επίςθμθ ζναρξθ του νζου ςταφιδικοφ
ζτουσ φαίνεται δυςοίωνθ. Στα αςτικά κζντρα τθσ
Ρελοποννιςου γίνεται πλζον χαμόσ! Οι αποκικεσ
ξεχειλίηουν από τισ αποφλθτεσ ςταφίδεσ. Οι
πτωχεφςεισ και οι χρεοκοπίεσ ςταφιδικϊν εμπορικϊν
οίκων διαδζχονταν θ μία τθν άλλθ.

21. Θ ςταφιδικι κρίςθ επιςθμοποιικθκε το
καλοκαίρι του 1893. Και ζδωςε τθ
χαριςτικι βολι ςτθν εκνικι οικονομία,
εξ αιτίασ τθσ βαρφνουςασ ςυμμετοχισ
τθσ ςταφίδασ ςτθν αξία των Ελλθνικϊν
εξαγωγϊν. Λίγουσ μινεσ αργότερα θ
Ελλθνικι κυβζρνθςθ υποχρεϊκθκε να
κθρφξει τθ χϊρα ςε κατάςταςθ
πτϊχευςθσ. Γεγονόσ είναι πάντωσ ότι θ
πτϊχευςθ του 1893 οδιγθςε τουσ
Ζλλθνεσ ςτθ μετανάςτευςθ.
Τα βαπόρια φεφγουν γεμάτα, από
απελπιςμζνουσ ανκρϊπουσ, για τθν
Αμερικι. Τα χωριά ερθμϊνουν. Κι όςοι
από τθν επαρχία δεν καταφζρνουν να
κάνουν το υπερατλαντικό ταξίδι,
ςτρζφονται ςτθν Ακινα και τον Ρειραιά,
όπου υπάρχει μια ςχετικι ηιτθςθ για
εργατικά χζρια.

22. 1896-1900 : οι πρϊτοι Ζλλθνεσ
μετανάςτεσ (11.000)
αναχωροφν για το εξωτερικό
εξαιτίασ των ςυνεπειϊν τθσ
ςταφιδικισ κρίςθσ.
Σθμειωτζον και ότι θ ελλθνικι
οικονομία αντιμετωπίηει
ςθμαντικότατα προβλιματα
τθν περίοδο αυτι, εξαιτίασ
και τθσ πτϊχευςθσ του 1893

23. • 1901-1905 : ςθμαντικι αφξθςθ του μεταναςτευτικοφ
ρεφματοσ. Θ Ελλάδα ςε κακι οικονομικι κατάςταςθ
(ςταφιδικι κρίςθ, αγροτικό ηιτθμα, ςυνζπειεσ τθσ
πτϊχευςθσ),αδυνατεί να προςφζρει απαςχόλθςθ
ςτουσ αγροτικοφσ πλθκυςμοφσ που φεφγουν
ςτοεξωτερικό.
• 1906-1910 : ζξαρςθ του φαινομζνου τθσ
μετανάςτευςθσ, λόγω των ςυνεχιηόμενων ςυνεπειϊν
τθσ ςταφιδικισ κρίςθσ και τθσ οικονομικισ αδυναμίασ
τθσ χϊρασ.
• 1911-1915 : θ μετανάςτευςθ ζχει λάβει μεγάλεσ
διαςτάςεισ. Εκτόσ των γνωςτϊν οικονομικϊν αιτίων, θ
χϊρα βρίςκεται από το 1912 ςε εμπόλεμθ
κατάςταςθ(Βαλκανικοί πόλεμοι), το 1914 αρχίηει ο Αϋ
Ραγκόςμιοσ Ρόλεμοσ και το 1915 αρχίηει θ οδυνθρι
περίοδοσ του Εκνικοφ Διχαςμοφ. Τα γεγονότα αυτά
επιδεινϊνουν τθν οικονομικι κατάςταςθ τθσ Ελλάδασ

24. 1916-1920 : Ρερίοδοσ Διχαςμοφ, Αϋ Ραγκοςμίου
Ρολζμου και αϋ φάςθ τθσ μικραςιατικισ
εκςτρατείασ. Θ μετανάςτευςθ μειϊνεται, ωσ
αποτζλεςμα ίςωσ τθσ διεφρυνςθσ τθσ Ελλάδασ
ι και τθσ δυςκολίασ μετακίνθςθσ προσ τισ ΘΡΑ
λόγω τθσ ειςόδου τθσ ςτον Αϋ Ραγκόςμιο
Ρόλεμο.
1921 -1935 : Μετά τθ μικραςιατικι εκςτρατεία
(1922) αρχίηει θ περίοδοσ του μεςοπολζμου,
κατά τθν οποία θ ελλθνικι οικονομία
αναπτφςςεται. Θ κετικι οικονομικι πορεία τθσ
χϊρασ προκαλεί ςθμαντικι μείωςθ τθσ
μετανάςτευςθσ, κακϊσ θ γεωργία και θ
βιομθχανία μποροφν πλζον να απορροφιςουν
ςθμαντικό αρικμό εργατικοφ δυναμικοφ.
Σθμαντικι αιτία τθσ μείωςθσ τθσ
μετανάςτευςθσ είναι και θ παγκόςμια
οικονομικι κρίςθ του 1929, που ζπλθξε πρϊτα
και κφρια τισ ΘΡΑ, που δεν μποροφςαν πια να
απορροφιςουν εργατικό δυναμικό.

25. Θ μετανάςτευςθ ςτισ
ΘΡΑ όχι μόνο
εκτόνωςε τισ
κοινωνικζσ εντάςεισ
που δθμιοφργθςε θ
ςταφιδικι κρίςθ, αλλά
πολφ γριγορα
ενίςχυςε τθν
οικονομία τθσ
υπαίκρου μζςω των
πολφ ςθμαντικϊν
εμβαςμάτων των
μεταναςτϊν.

26. Ελλθνοαμερικανικζσ Οργανϊςεισ
• Θ ΑΧΕΡΑ: Ελλθνοαμερικανικι Εκπαιδευτικι
Ρροοδευτικι Οργάνωςθ από τα αγγλικά αρχικά τθσ:
AHEPA (American Hellenic Educational Progressive
Association). Λδρφκθκε το 1922 ςτθν Ατλάντα κατά τθ
διάρκεια μιασ περιόδου ανκελλθνικϊν επικζςεων από
μζλθ τθσ Κου Κλουξ Κλαν. Ζχει 18.000 μζλθ.
• Θ Ελλθνορκόδοξθ Αρχιεπιςκοπι Αμερικισ: αποτελεί τθ
κρθςκευτικι ομπρζλα τθσ ελλθνοαμερικανικισ κοινότθτασ.
Λδρφκθκε το 1921 και ανικει ςτο Οικουμενικό Ρατριαρχείο
Κωνςταντινουπόλεωσ.
• Το Ελλθνοαμερικανικό Ινςτιτοφτο» (American Hellenic
Institute): πολιτικόσ όμιλοσ.
• Το Συμβοφλιο Απόδθμου Ελλθνιςμοφ (ΣΑΕ): οργάνωςθ που
υποςτθρίηεται από το ελλθνικό κράτοσ και αποςκοπεί ςτθ
ςυςπείρωςθ των απανταχοφ Ελλινων μεταναςτϊν.
• Ο Οργανιςμόσ «Ραιδεία» - ΗΡΑ: οργανιςμόσ που
προωκεί τθν ελλθνικι εκπαίδευςθ και κουλτοφρα ςτισ
ΘΡΑ, κυρίωσ ςτθν πανεπιςτθμιακι κοινότθτα.
• Επίςθσ, υπάρχουν πολυάρικμα τοπικά ςωματεία, όπου
ςυςπειρϊνονται οι Ζλλθνεσ ανάλογα με τον τόπο
καταγωγισ τουσ, όπωσ: Ραμμακεδονικι Οργάνωςθ,
Ρανθπειρωτικι Ομοςπονδία ,Ρανκρθτικι Οργάνωςθ.

27. ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΘ ΣΤΘΝ ΑΜΕ΢ΛΚΘ
• ΕΤΘ Α΢ΛΚΜΟΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ
• 1896-1900 11.000
• 1901-1905 51.00
• 1906-1910 122.000
• 1911-1915 128.000
• 1916-1920 67.000
• 1921-1925 50.000
• 1926-1930 41.000
• 1931-1935 15.000

28. ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΘ Ρ΢ΟΣ Θ.Ρ.Α

29. Οι Ζλλθνεσ μετανάςτεσ
ςτθν Αμερικι αντιμετωπίςτθκαν
όπωσ οι μαφροι

31. ΤΑΞΛΔΛ ΜΕ ΚΑΚΕ ΜΕΣΟΝ
ΣΤΟ ΟΝΕΛ΢Ο ΚΑΛ ΣΤΘΝ ΕΛΡΛΔΑ

32. ΡΑ΢ΟΛΜΛΕΣ ΤΘΣ ΞΕΝΛΤΛΑΣ
Κάλλιο ςτον τόπο ςου φτωχόσ παρά ςτα ξζνα ςτολιςμζνοσ.
(ι αφζντθσ).
Ξζνοσ κα είςαι ξζνε μου, όςο δικόσ κι αν γίνει
Ο ξζνοσ και ο ποταμόσ τον τόπο τουσ γυρεφουν.
Στο ξζνο μοφτρο εκατό μπάτςεσ.
Τα ξζνα κζλουν φρόνιμα κζλουν ταπεινοςφνθ.
Τα ξζνα παίνεψζ τα και μθν τα περπατάσ.
Τα ξζνα χζρια είναι μαχαίρια.
Τον ξζνο τόπο μθν τον τρωσ, γιατί απ’ το δικό ςου χάνεισ.
Χίλιεσ ξενιτιζσ δεν κάνουν μια πατρίδα

33. ΟΛΚΟΝΟΜΛΚΕΣ-ΚΟΛΝΩΝΛΚΕΣ ΣΥΝΕΡΕΛΕΣ
ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΘΣ
Θ μετανάςτευςθ δεν μπορεί
παρά να ειδωκεί ςαν προςφορά
και κατανάλωςθ ντόπιασ
εργατικισ δφναμθσ ςτο
εξωτερικό, με ανυπολόγιςτεσ
αρνθτικζσ ςυνζπειεσ για τθν
οικονομικι πολιτικι και κοινωνικι
ανζλιξθ του τόπου μασ.

34. Θ μετανάςτευςθ εριμωςε τθν ελλθνικι
φπαικρο, αλλοίωςε δραματικά τθ
δθμογραφικι ςφνκεςθ του πλθκυςμοφ και
τθν υπάρχουςα άλλοτε ευνοϊκι ςχζςθ
παραγωγικοφ-μθ παραγωγικοφ δυναμικοφ,
οδθγϊντασ ςτθν ζλλειψθ χριςιμων εργατικϊν
χεριϊν για τθν ανάπτυξθ τθσ χϊρασ μασ.

35. Σε πολφ γενικζσ γραμμζσ, θ μετανάςτευςθ ςτάκθκε
μοιραία για τθν ανάπτυξθ τθσ χϊρασ μασ, αφαιρϊντασ
προσ όφελοσ των ανεπτυγμζνων χωρϊν πολφτιμα
ζτοιμα εργατικά χζρια για τθν εκβιομθχάνιςθ και τθν
οικονομικι ανάπτυξθ τθσ Ελλάδασ, πολφ δε μάλιςτα,
αν αναλογιςτεί κανείσ τον επιλεχτικό χαρακτιρα τθσ
μετανάςτευςθσ ( άτομα θλικίασ 15-44 ετϊν ), και τα
όςα δθμογραφικά προβλιματα ςυνεπάγεται που με
τθ ςειρά τουσ λειτουργοφν επιβραδυντικά ςτθν
αναπαραγωγι εργατικϊν χεριϊν για τθσ ανάγκεσ τθσ
ελλθνικισ οικονομίασ.

36. Σφμφωνα με επιςτθμονικά τεκμθριωμζνουσ
υπολογιςμοφσ, το ποςό που διατίκεται από
τθ χϊρα μασ για τθν ανατροφι τθσ
εξαγόμενθσ εργατικισ δφναμθσ και το ποςό
τθσ υπεραξίασ που παράγουν οι μετανάςτεσ
μασ ςτισ χϊρεσ που εργάηονται, ξεπερνοφν το
ποςό των μεταναςτευτικϊν εμβαςμάτων και
το ποςό των κεφαλαίων που ειςάγουν οι
'Ελλθνεσ εργαηόμενοι από το εξωτερικό ςτθν
Ελλάδα.

37. Από τθν υπερπροςφορά εργατικϊν χεριϊν θ
ελλθνικι οικονομία, πζραςε μζςα ςε ςφντομο
χρονικό διάςτθμα, ςε ςυνκικεσ ζλλειψθσ
εργατικοφ δυναμικοφ και ςτθν ανάγκθ
ειςαγωγισ εργατικϊν χεριϊν από άλλεσ
χϊρεσ για τθν κάλυψθ των αναγκϊν τθσ
ελλθνικισ βιομθχανίασ.

38. Θ μετανάςτευςθ αποψίλωςε
τθν ελλθνικι φπαικρο κυρίωσ
από άτομα θλικίασ μεταξφ
15-44 χρονϊν. Οι θλικίεσ
αυτζσ περιλαμβάνουν τα πιο
ηωτικά και ηωντανά ςτοιχεία,
και ο περιοριςμόσ τουσ είχε
ςαν ςυνζπειεσ τθ διαταραχι
τθσ ιςορροπίασ μεταξφ των
δφο φφλων ςτισ παραγωγικζσ
θλικίεσ, τθν ελάττωςθ τθσ
γεννθτικότθτασ και τθν
αφξθςθ τθσ αναλογίασ του μθ
παραγωγικοφ πλθκυςμοφ.

39. Θ δθμοκρατικι αυτι αλλοίωςθ του πλθκυςμοφ τθσ
Ελλάδασ ςτζρθςε τθ χϊρα μασ ςε ςθμαντικό ποςοςτό
όχι μόνο από τισ πιο παραγωγικζσ αλλά και από τισ πιο
δραςτιριεσ και δθμιουργικζσ κοινωνικά θλικίεσ.
Οδιγθςε αναπόφευκτα ςτο μαραςμό τθσ υπαίκρου,
ςτθν αδυναμία εκςυγχρονιςμοφ και ανάπτυξθσ όχι
μόνο τθσ οικονομικισ, αλλά και τθσ κοινωνικισ,
πολιτικισ και πολιτιςτικισ ηωισ τθσ χϊρασ, και κφρια
τθσ ελλθνικισ υπαίκρου, που άγγιηε ςε αρκετζσ
περιπτϊςεισ τα όρια τθσ εριμωςθσ. Ρζρα όμωσ από
αυτά, θ μετανάςτευςθ ςυςςϊρευςε και άλλα ςοβαρά
κοινωνικά προβλιματα, προβλιματα που δυςτυχϊσ
ςυνειδθτοποιικθκαν ςτο ζπακρό τουσ μόνο τα
τελευταία χρόνια από τισ χϊρεσ αποςτολισ και
υποδοχισ.

40. ΚΟΛΝΩΝΛΚΑ Ρ΢ΟΒΛΘΜΑΤΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ
Αυτά είναι τα οξυμζνα κοινωνικά προβλιματα
που αντιμετωπίηουν οι 'Ελλθνεσ μετανάςτεσ και
τα οποία μποροφν να αναχκοφν ςε δφο κφριεσ
κατθγορίεσ:
α) εκείνα που ζχουν να κάνουν με τισ ςυνκικεσ
ηωισ και δουλειάσ ςτο εξωτερικό, και
β) εκείνα που ζχουν ςχζςθ με τθν
παλιννόςτθςθ και τθν προςαρμογι όςων
επιςτρζφουν ςτισ ελλθνικζσ ςυνκικεσ ηωισ και
δουλειάσ.

41. Οι μετανάςτεσ αντιμετωπίηουν κατά τθν εγκατάςταςι
τουσ αλλά και ςε όλθ τθ διάρκεια παραμονισ τουσ,
ςοβαρά προβλιματα κοινωνικισ και πολιτιςτικισ
προςαρμογισ όπωσ και προςαρμογισ ςτισ ςυνκικεσ
εργαςίασ, εκπαίδευςθσ των παιδιϊν τουσ, αλλά και
διατιρθςθσ τθσ πολιτιςτικισ τουσ ταυτότθτασ. Από τθν
άλλθ πλευρά υπάρχουν επίςθσ ςοβαρά προβλιματα
για τουσ 'Ελλθνεσ που επιςτρζφουν ςτθν πατρίδα για
οριςτικι εγκατάςταςθ , μετά από πολλά χρόνια
ςκλθρισ δουλειάσ και δοκιμαςίασ ςτα ξζνα,
προβλιματα που μόλισ τϊρα αρχίηουν να απαςχολοφν
ςοβαρά τθν ελλθνικι πολιτεία.

42. Οι ελλθνικζσ κοινότθτεσ για
δεκαετίεσ πάςχιςαν να
προςφζρουν ςτον απόδθμο
ελλθνιςμό ό,τι τουσ ςτζρθςε
θ ζλλειψθ μζριμνασ από
μεριάσ του ελλθνικοφ
κράτουσ. Ράςχιςαν να
διατθριςουν τα ελλθνικά
ικθ και ζκιμα, τθν εκνικι και
πολιτιςτικι ταυτότθτα των
αποδιμων, ζχτιςαν,
δθμιοφργθςαν και
ςυνεχίηουν να δθμιουργοφν
για το καλό του ελλθνιςμοφ,
επιτελϊντασ ζνα τεράςτιασ
ςθμαςίασ εκνικό ζργο.

43. Μία ιςτορία του 1909.
Πταν ζνασ ςυνοικιςμόσ Ελλινων μεταναςτϊν
καίγεται και ζνα παιδί ςκοτϊνεται από τον ζξαλλο
όχλο
«Οι γειτονιζσ τουσ είναι μζςα ςτθ βρωμιά»,
«Ραρενοχλοφν τισ γυναίκεσ», «… ηουν
ςτοιβαγμζνοι ςε ξφλινα ςπίτια μζςα ςτθν
ανζχεια. » και «… οι Ζλλθνεσ είναι
καταςτροφι για τον Αμερικανό εργάτθ, όπωσ
οι Γιαπωνζηοι, οι Λταλοί και άλλοι ςαν κι
αυτοφσ» ιταν το πνεφμα των δθμοςιευμάτων.

44. Τόποσ: Θ νότια Πμαχα τθσ Νεμπράςκα των ΘΡΑ.
Ρρωταγωνιςτζσ: Οι Ζλλθνεσ μετανάςτεσ που είχαν
ζρκει ςτθν πόλθ από το 1880, δοφλευαν ςαν εργάτεσ
ςτουσ ςιδθρόδρομουσ και είχαν τθ φιμθ του
«απεργοςπάςτθ». Συμπρωταγωνιςτζσ: Οι Λρλανδοί
εργάτεσ που είχαν ιδθ εγκαταςτακεί εκεί νωρίτερα
και είχαν ιδθ ςχθματίςει μια μεγάλθ κοινότθτα. Και
που όπωσ είναι αναμενόμενο, ςιχαίνονταν τουσ
Ζλλθνεσ. Το ντεκόρ είναι ζτοιμο και λείπει μόνο θ
αφορμι που κα προκαλζςει τθν πυροδότθςθ. Λδοφ:
Ζνασ ζλλθνασ μετανάςτθσ που κάνει μακιματα
αγγλικϊν με μια νεαρι δαςκάλα, ςυλλαμβάνεται για
άγνωςτουσ λόγουσ από τον ιρλανδικισ καταγωγισ
αςτυνομικό Edward Lowery. Τθν ϊρα που ο Ζλλθνασ
μεταφζρεται ςτθ φυλακι, άγνωςτο πϊσ, τραβάει ζνα
όπλο και τραυματίηει κανάςιμα τον αςτυνομικό.

45. «Μόλισ ο δράςτθσ ςυλλαμβάνεται ξανά, δφο γερουςιαςτζσ (ο
ζνασ Λρλανδικισ καταγωγισ) και ζνασ δικθγόροσ, οργανϊνουν
ςυγκζντρωςθ διαμαρτυρίασ και ξεςθκϊνουν τα πλικθ. Ππωσ
είναι αναμενόμενο, ο όχλοσ που όςο πάει και μεγαλϊνει,
καταλιγει ζξω από τθν τοπικι φυλακι, όπου κρατείται ο
Ζλλθνασ. Οι αςτυνομικοί αποφαςίηουν να τον μεταφζρουν
ςτα κεντρικά για μεγαλφτερθ αςφάλεια. Το πλικοσ
ακολουκεί τθν αςτυνομικι πομπι. Ο κρατοφμενοσ κάποιεσ
ςτιγμζσ πζφτει ςτα χζρια τουσ και μετά βίασ γλιτϊνει το
λιντςάριςμα.»
Πταν τελικά οι αςτυνομικοί με τον κρατοφμενο καταφζρνουν
να ξεφφγουν, το ζξαλλο πλικοσ επιςτρζφει ςτθν πόλθ και
κατευκφνεται προσ τθν ελλθνικι ςυνοικία. Τρεισ χιλιάδεσ
εξαγριωμζνοι ντόπιοι, λεθλατοφν ςπίτια και μαγαηιά.
Χτυποφν άντρεσ, γυναίκεσ, παιδιά και καίνε όλα τα κτίρια τθσ
περιοχισ. Ζνα παιδί ςκοτϊνεται. Ο ελλθνικόσ πλθκυςμόσ,
λαμβάνει επίςθμθ προειδοποίθςθ να εγκαταλείψει τθν πόλθ,
μπροςτά ςτον κίνδυνο να ςυνεχιςτοφν οι ταραχζσ.

46. Για τθν Λςτορία: Ο ζλλθνασ δολοφόνοσ του
αςτυνομικοφ Edward Lowery, καταδικάςτθκε
ςε κάνατο από το τοπικό δικαςτιριο. Το
Ανϊτατο δικαςτιριο τθσ πολιτείασ, κρίνοντασ
ότι λόγω απειλισ για μεγαλφτερεσ εξεγζρςεισ
δεν είχε μια δίκαιθ δίκθ, ακφρωςε τθν
απόφαςθ, επανζλαβε τθ δίκθ και τον
καταδίκαςε ςε 14 χρόνια κάκειρξθ.
Θ ελλθνικι κοινότθτα ςτθ Νότια Πμαχα,
ευθμερεί μζχρι ςιμερα.

47. ΛΛΓΟ Ρ΢ΛΝ ΤΘΝ ΑΝΑΧΩ΢ΘΣΘ

48. ΣΕ ΑΥΤΑ ΤΑ ΚΤΛ΢ΛΑ ΕΜΡΑΛΝΑΝ ΟΛ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ
ΜΟΛΛΣ ΕΦΤΑΝΑΝ ΣΤΘΝ ΑΜΕ΢ΛΚΘ

49. ΤΑ Ρ΢ΩΤΑ ΒΘΜΑΤΑ ΣΤΟ ELIS, OI METAΝΑΣΤΕΣ
ΕΞΕΤΑΗΟΝΤΑΛ ΑΡΟ ΓΛΑΤ΢Ο