2. - Granadako erresuma
konkistatu zuten
1492an.
- Kanariar uharteak
- Napoliko erresuma
(Italian)
- Afrikako iparraldeko
lurralde batzuk
- Nafarroako Erresuma
anexionatu zuten.
Errege-erregina katolikoek elkarrekin
gobernatu zuten Gaztelako Koroetan eta
Aragoiko Koroetan; eta lurraldeak hedatu
zituzten:
4.
Garai hartako jendeak Lurra laua zela uste
zuen. Baina Kolonek, ez. Ziur zegoen Lurra
biribila zela. Horregatik, Ozeano Atlantikoa
zeharkatu zuen eta mendebalderantz abiatu
zen Asiara heltzeko asmoz.
1492ko abuztuaren 3an, Kolon eta haren
espedizioa Huelvatik irten ziren. 2 hilabete
geroago, urriaren 12an, lehorra ikusi zuten.
Kolonek Japoniara iritsi zirela uste zuen,
baina Karibeko uharte batera iritsi ziren.
Urte batzuk geroago, Ameriko Vespuzio
italiar itsas-gizonak frogatu zuen lur haiek ez
zirela Asiako zati bat, kontinente berri bat
bazik, eta Amerika jarri zioten haren omenez.
7. • Ondoren, espainiarrek Karibe itsasoko
uharteak konkistatu zituzten.
• Beste esploratzaile batzuk beste
lurraldeak konkistatu zituzten: Hernan
Cortesek Mexiko eta Francisco Pizarrok
Peru, besteak beste.
8. KOLONAURREKO HERRIAK
Amerikan hainbat motatako herriak bizi
ziren: Kolonaurreko esaten zaie. Herri
horietako asko tribu txikiak ziren, baina
beste herri batzuek inperio handiak sortu
zituzten: inkek, aztekek eta maiek.
Inkak gaur egun Peru, Ecuador eta Boliviaren
zati batean bizi ziren; aztekak Mexikoko
haran osoan bizi ziren; eta maiak, gaur
egungo Mexikoko hegoaldean, Guatemalan
eta Hondurasen.
Eskulangintzan eta metalurgian aritzen ziren.
Maiak matematikan eta astronomian ere bai.
10. LURRALDEAREN
ANTOLAMENDUA
1492tik aurrera, Amerika
erregeordetzatan antolatu zen;
erregeordeak ziren buru, eta botere
handiak zituzten.
Abeltzaintza-estantzi handiak sortu
zituzten, eta nekazaritza-etxalde
zabalak ere bai. Gainera, urre- eta
zilar-meatzeak ustiatu zituzten.
11. GIZARTEA
Taldetan antolatu zen:
- Espainiarrak: Gobernu-karguak zituzten.
- Mestizoak: Gizon espainiarren eta
emakume indiarren seme-alabak ziren.
Batzuek kargu garrantzitsuak zituzten;
beste batzuk pobrezian bizi ziren.
- Indiarrak: gehiegikeria ugari pairatu
zuten.
- Beltzak: Afrikatik ekartzen zituzten,
esklabo izateko eta lanik gogorrenak
egiteko.
14.
XVI. mendean, Espainia oso inperio handia
bihurtu zen,
Geroago, ordea, hurrengo mendean, inperio
handi hori zatitu egin zen.
Inperio Hispanikoak lurralde mota asko
zituzten: Espainia, Herbehereak, Italiaren
zati handi bat, zenbait lurralde Europako
erdialdean, Amerikako koloniak eta beste
jabetza asko Afrikan eta Asian. Gainera
1580an, Portugalgo Erresuma hartu zuen.
Lurralde guztiek zuten errege bera.
16. KARLOS I.aren
ERREGEALDIA
• Karlos l.a Errege-erregina Katolikoen biloba zen, Flandesen
hezia. Erregea izan zen 1516.urtetik 1556. urte arte.
• 1516an, Espainiako tronua hartu zuen eta atzerriko
aholkularien laguntza baliatu zuen.
• Egoera horren ondorioz, 1520an Komunitateen Matxinada
izan zen Gaztelako hiri nagusietan.
17. •Espainiatik kanpo, Frantzia bihurtu zen
arerio nagusia, Europako boterea lortzeko.
Hori dela eta, Karlos l.ak askotan izan
zituen gatazkak Frantziako erregearekin
eta turkiarren aurka ere bai.
• Gainera, Europako erdialdean, luteranoei
egin zien aurre, ez baitzuten Aita
Santuaren autoritatea onartzen.
• Porrokogatik Karlos I.ak tronua uztea
erabaki zuen.
18. FELIPE II.aren
ERREGEALDIA
• Erregea izan zen 1556.urtetik 1598.urte arte.
•Arazo handiak izan zituzten inperioari eusteko.
Frantzia garaitu zuen.
• 1571n turkiarrak garaitu zituen, Lepantoko
Guduan. Lepantoko Guda
19. • Herbehereak oso eremu gatazkatsua
izan ziren eta independentzia nahi zuten.
Erregeak ez zuen onartu eta gerra hasi
zen 1568.urtean. 1648.urtean amaitu zen
haien independentziarekin.
• Felipe ll.ak Itsas Armanda Garaitezina
bidali zuen haien aurka egiteko.
Gerra horiek guztiek gastu izugarriak
sortu zituzten. Horren ondorioz,
herritarrak pobretu egin ziren.
22. XVlll. mendean, beste dinastia batek
hartu zuen Espainiako tronua:
borboitarrek. Politika antolatzeko
ideia berriak ekarri zituzten errege
horiek.
23. 1598an Felipe II hil zen eta
inperioa ahultzen eta zatitzen
hasi zen.
XVll. mendeko erregeek,
Felipe lll.ak, Felipe lV.ak eta
Karlos ll.ak, balidoen esku utzi
zuten gobernua.
Aholkulariak ziren. Batzuek
botere handia lortu zuten, hala
nola Lermako dukeak eta
Olivaresko konde-dukeak.
Felipe III. Bere
erregealdian
bake-aldia izan
zen.
Olivaresko konde-dukea
24. Lermako dukea
Karlos II “El hechizado”
Azken austria izen zen.
Felipe IV
Bere erregealdiaren
amaieran Espainiak
bere nagusitasuna
galdu zuen.
25. ONDORENGOTZA GERRA
1700ean, Karlos ll.a oinordekorik utzi gabe hil
zen. Bi erregegai aurkeztu ziren tronua
hartzeko: Karlos artxidukea, alemaniar
jatorrikoa; eta Felipe Anjou, frantsesa.
Ondorengotza Gerra sortu zen: nazioarteko
gerra eta gerra zibila izan zen.
Gerra 1713an amaitu zen, Utrechteko Itunen
bidez.
Felipe Anjouk Espainiako tronua hartu zuen
eta Felipe V bihurtu zen.
Europako lurralde batzuk utzi behar zituen.
BIDEOA
27. • Felipe V
• Fernando VI
(Feliperen anaia)
• Karlos III (Feliperen
semea)
• Karlos IV
• Fernando VII
• Isabel II
• Alfonso XII
• Alfonso XIII
• Juan
• Juan Karlos I
28. Felipe V.ak gobernu mota berri bat ezarri
zuen: monarkia absolutua; sistema horretan,
erregeak zituen estatuko botere guztiak.
Legeak eta erakundeak desegin zituen .
1707tik eta 1716ra bitartean, Planta Berriko
Dekretuak aldarrikatu zituzten: haien bidez,
Kataluniako, Aragoiko, Valentziako eta
Mallorcako Gorteak desegin eta bertako
foruak edo legeak bertan behera utzi zituen.
Baina hori ez zen gertatu Nafarroan eta
Euskadin, erregearen alde borrokatu
zutelako.
29. XVIII. MENDEKO
ERREFORMAK
XVlll. Mendeko erregeek Felipe V.ak, Fernando
Vl.ak, Karlos lll.ak eta Karlos lV.ak erreforma
asko jarri zituzten:
•Administrazioaren erreformak: Balidoen ordez,
ministroak izendatu zituzten,
•Lan publikoak egin zituzten: Errepideak eta
ubideak
Erreforma ekonomikoak.
30. ARO MODERNOAREN
AMAIERA
XVIII.mendean zehar,erregeek gatazka izan
zituzten Britainia Handiarekin eta Portugalekin.
Gerra horiek gastu izugarriak sortu zituzten eta
horregatik herritarrak pobrezian bizi ziren eta
protestak sortu ziren.
1808an, Aranjuezko Matxinada izan zen, eta
horren ondorioz, Karlos IV.ak abdikatu egin
behar izan zuen, bere seme Fernando VII.aren
alde.
31. GIZARTEA ETA
KULTURA
XVI. mendearen
erdialdetik XVII.
mendearen amaierara
bitartean, kalitate
handiko literatura-lan
eta artelan ugari sortu
ziren Espainian. Hori
dela eta, aldi horri
Urrezko Mendea esaten
zaio.
32. GIZARTEA
Aro Modernoan, gizartea bi talde banatuta
zegoen: pribilegiodunak eta pribilegiorik
gabeak.
•Noblezia eta kleroa pribilegiodunak ziren.
•Nekazariek eta burgesiak (merkatariak eta
eskulangileak) pribilegiorik gabeko klasea edo
herri xehea osatzen zuten. Zergak
ordaintzen zituzten eta alde handiak zeuden:
nekazariak pobrezian bizi ziren eta merkatari
handiak aberatsak ziren.
33. LITERATURA
Inprimategiak -XV. mendean
asmatua- idazleen lanak
hedatzen lagundu zuen.
•XVI. mendean, idazle hauek
nabarmendu ziren: Santa
Teresa Jesusena eta San Joan
Gurutzekoa; eta Garcilaso de la
Vega, olerkaria zen.
•XVII. Mendean: Miguel de
Cervantes, Francisco de
Quevedo, Luis de Góngora,
Lope de Vega eta Calderón de
la Barca.
34. ARTEAArkitekturan, XVI. mendean, herreriar
estiloko eraikinak egin zituzten: apaingarri
gutxi zituzten (Escorialeko monasterioa).
XVII. mendean, berriz, eraikin barrokoak
nagusitu ziren: apaingarriz betetzen
zituzten.
XVIII. mendean, eraikin neoklasikoak egin
zituzten, erromatarren garaiko eraikinen
antzera.
35. Eskulturan, erretaulak eta
erlijio-irudiak
nabarmentzen dira.
Pinturan, Greco
nabarmendu zen XVI.
mendean: oso irudi
luzangak marrazten
zituen. XVII. mendean,
errealismoa nagusitu zen
pinturan. Inportanteenak,
Velazquez, Zurbarán eta
Murillo.