6. Մոտ քսան տարի Իսրայել Օրին
դեգերում է Եվրոպայում: Հովհան
Վիլհելմի խորհրդով Օրին որոշում է
այցելել Հայաստան՝ տեղում
իրավիճակին ծանոթանալու և
բանակցություններ վարելու համար:
Նա ժամանում է Հայաստան, լինում է
Էջմիածնում, ապա ճանապարհվում
Սյունիք:
Իսրայել Օրու
ազատագրական
գործունեությունը
7. Սյունիքի Անգեղակոթ գյուղում Մելիք
Սաֆրազի և Օրու ջանքերով 1699թ.
հրավիրվում է գաղտնի
խորհրդակցություն: Այնտեղ վճռվում է
լիազորել Իսրայել Օրուն շարունակելու
բանակցությունները ինչպես եվրոպական
երկրների, այնպես էլ ռուսական
իշխանությունների հետ:
Եվրոպայում երկար
դեգերելուց և հաջողության
չհասնելուց հետո Իսրայել
Օրին համոզվեց, որ
Թուրքիայի և Պարսկաստանի
տիրապետության դեմ
պայքարում Հայաստանի
համար իրական դաշնակից
այդ պահին կարող է լինել
միայն Ռուսաստանը:
8. 1701 թ. ամռանը Իսրայել Օրին գալիս է
Ռուսաստան և Պետրոս I կայսրին է
ներկայացնում Ռուսաստանի օգնությամբ
Հայաստանն ազատագրելու իր ծրագիրը:
Նախատեսվում էր կազմակերպել 25-
հազարանոց բանակ, որի մի մասը՝ 10
հազարը, Հյուսիսային Կովկասից պետք է
մտներ Վրաստան: Այնուհետև ռուս-վրացական
զորքերին պետք է միանային նաև
ապստամբություն բարձրացրած հայերի զինված
ուժերը: Ենթադրվում էր Արևելյան Հայաստանը
ազատագրել շատ կարճ
Պետրոս I
ժամանակում, որովհետև թուլացած
Պարսկաստանը չէր կարող դիմադրել այդ
միացյալ բանակին:
Պետրոս I
9. Պետրոս I-ը, որ այդ ժամանակ
զբաղված էր Հյուսիսային
պատերազմով, հուսադրում է
Իսրայել Օրուն, թե պատերազմի
ավարտից հետո կզբաղվի այդ
հարցերով: Պետրոս I-ը որոշեց
դեսպանություն ուղարկել
Պարսկաստան: Դեսպանության
ղեկավար նշանակվեց Իսրայել
Օրուն: Օրին նախ գնաց Եվրոպա:
Նա իր հետ վերցրեց նաև Հռոմի
պապի նամակը՝ ուղղված պարսից
շահին: Ռուսաստանում ստանալով
Պետրոս I-ի
հանձնարարություններն ու
նամակները՝ Ի. Օրին 1708թ.
հասավ Շամախի քաղաք , եղավ
Պարսկաստանի մայրաքաղաք
Սպահանում և նույն թվականի
կեսերին վերադարձավ
Անդրկովկաս:
10. Ռուսաստան վերադառնալու ժամանակ Իսրայել
Օրուն միացավ նաև Գանձասարի կաթողիկոս
Եսայի Հասան-Ջալալյանը: Աստրախանում 1711թ.
Իսրայել Օրին անակնկալ մահացավ, իսկ Եսայի
Հասան-Ջալալյանը վերադարձավ Արցախ: