สไลด์ประกอบการบรรยาย "โมเดลธุรกิจ กับการระดมทุนสำหรับกิจการเพื่อสังคม" ณ 21 พ.ค. 2556

1. โมเดลธุรกิจ กับการระดมทุน
สาหรับกิจการเพื่อสังคม
สฤณี อาชวานันทกุล
บริษัท ป่าสาละ จากัด
21 พฤษภาคม 2556
งานนี้เผยแพร่ภายใต้สัญญาอนุญาต Creative Commons แบบ Attribution Non-commercial Share Alike (by-nc-sa)
โดยผู้สร้างอนุญาตให้ทาซ้า แจกจ่าย แสดง และสร้างงานดัดแปลงจากส่วนใดส่วนหนึ่งของงานนี้ได้โดยเสรี แต่เฉพาะใน
กรณีที่ให้เครดิตผู้สร้าง ไม่นาไปใช้ในทางการค้า และเผยแพร่งานดัดแปลงภายใต้สัญญาอนุญาตแบบเดียวกันนี้เท่านั้น

2. ป่าสาละคือใคร?
2
“Sustainable Business Accelerator”
ป่าสาละเป็นบริษัท “ปลูกธุรกิจที่ยั่งยืน” แห่งแรกในประเทศไทย เป้าหมายของเราคือ
จุดประกายและดาเนินวาทกรรมสาธารณะเกี่ยวกับธุรกิจที่ยั่งยืน ผ่านการจัดสัมมนา
อบรม ประชุมเชิงปฏิบัติการ ผลิตสื่อสิ่งพิมพ์และออนไลน์ รวมทั้งผลิตงานวิจัยใน
ประเด็นความยั่งยืนในประเทศไทย และส่งเสริมการวัดผลตอบแทนทางสังคม

3. 3
ศตวรรษที่ 21: สู่ยุค “ธุรกิจแห่งคุณค่า”?

4. ธุรกิจเพื่อสังคมคืออะไร?
4
• เป้าหมายหลักอยู่ที่การแก้ปัญหาสังคมหรือสิ่งแวดล้อม
• โครงสร้างนิติบุคคลจดเป็นบริษัท หรือองค์กรไม่แสวงกาไร
• “ความสาเร็จ” ขององค์กรเกิดจากความสามารถในสร้าง “ผลลัพธ์ทาง
สังคม” ที่ตกถึงกลุ่มเป้าหมายจริงๆ
• “ความยั่งยืนทางการเงิน” ขององค์กรเกิดจากการมี “โมเดลธุรกิจ”ที่ใช้การ
ได้และแข่งขันได้ ไม่ต้องพึ่งพาเงินสนับสนุนจากภายนอกตลอดไป
• “ความน่าเชื่อถือ” อยู่ที่ผลลัพธ์ทางสังคมที่สร้าง จะจ่ายปันผลหรือไม่จ่าย
เป็นเรื่องรอง - Community Interest Corporation (CIC) ในอังกฤษต้อง
จ่ายปันผลไม่เกิน 20% ของทุนจดทะเบียน, ธุรกิจเพื่อสังคมในอินเดียกับ
อเมริกาไม่มีข้อจากัด

5. 5

6. Business model canvas
6

7. 7
ที่มา : Alexander Osterwalder ,“Business Models Beyond Profit - Social Entrepreneurship Lecture”,
2009. http://www.slideshare.net/Alex.Osterwalder/business-models-beyond-profit-social-
entrepreneurship-lecture-wise-etienne-eichenberger-iqbal-quadir-grameen-bank-grameen-phone

8. Business model canvas
8
ที่มา : Alexander Osterwalder ,“Business Models Beyond Profit - Social Entrepreneurship Lecture”,
2009. http://www.slideshare.net/Alex.Osterwalder/business-models-beyond-profit-social-
entrepreneurship-lecture-wise-etienne-eichenberger-iqbal-quadir-grameen-bank-grameen-phone

9. 9
ที่มา : Alexander Osterwalder ,“Business Models Beyond Profit - Social Entrepreneurship Lecture”,
2009. http://www.slideshare.net/Alex.Osterwalder/business-models-beyond-profit-social-
entrepreneurship-lecture-wise-etienne-eichenberger-iqbal-quadir-grameen-bank-grameen-phone

10. Business model ของสัจจะลดรายจ่ายวันละบาท
10

11. “ประเภท” กว้างๆ ของธุรกิจเพื่อสังคม
11
1. ธุรกิจที่ลูกค้าคือกลุ่มเป้าหมาย เช่น Grameen Bank, d.light design,
Institute for OneWorld Health
2. ธุรกิจที่ลูกค้าที่ไม่ใช่กลุ่มเป้าหมาย แต่ช่วยกลุ่มเป้าหมายในกระบวนการ
ทาธุรกิจ เช่น Rags to Riches, โครงการพัฒนาดอยตุง
3. ธุรกิจแสวงกาไรที่คนจนหรือผู้ด้อยโอกาสกลุ่มอื่นในสังคมเป็นเจ้าของ
(“Type II social business” ในนิยามของ Muhammad Yunus)
4. ธุรกิจที่สนับสนุนธุรกิจเพื่อสังคมอื่น (enabler) ในฐานะนักลงทุน ที่
ปรึกษา ผู้ตรวจสอบ โปรโมเตอร์ นักพัฒนาไอที ฯลฯ

12. 12

13. การระดมทุนสาหรับกิจการเพื่อสังคม
13
ที่มา: Jed Emerson (2003) “The Blended Value Map: Tracking the Intersects and Opportunities of Economic, Social
and Environmental Value Creation”

14. Learning curve ของ Acumen Fund
14
ที่มา: World Economic Forum (2008) “Blended Value Investing: Capital Opportunities for Social and
Environmental Impact

15. ข้อควรระวังของธุรกิจเพื่อสังคมประเภทสนับสนุน (enabler)
15
• ความไม่ชัดเจนของโมเดลธุรกิจ : ควรเลือกตั้งแต่ต้นว่า จะ “ทา” ธุรกิจ
เพื่อสังคมเอง หรือ “สนับสนุน” ธุรกิจเพื่อสังคมอื่น ไม่ควรทาทั้งสองอย่าง
• ความไม่ชัดเจนของ “มูลค่า” ที่สร้าง : การสนับสนุนต้องเน้นที่มูลค่าของ
การสนับสนุน เช่น ทุน ความรู้ทางบัญชี ความรู้ด้านการบริหารจัดการ
• ความไม่ชัดเจนของแหล่งรายได้ : ถ้ามูลค่าของการสนับสนุนอยู่ที่ความรู้ ก็
ต้องมีคนจ่ายค่าความรู้ ลาพัง “จิตอาสา” ไม่ต้องเป็นธุรกิจเพื่อสังคมก็ได้
• ผลประโยชน์ทับซ้อน : ระหว่างผู้ถือหุ้นกับฝ่ายจัดการ ระหว่างผู้ถือหุ้นกับ
ธุรกิจเพื่อสังคมที่เข้าไปสนับสนุน และระหว่างฝ่ายจัดการกับธุรกิจเพื่อ
สังคมที่เข้าไปสนับสนุน

16. 16

17. 17
“You never change things by fighting the existing reality.
To change something, build a new model
that makes the existing model obsolete.”
- R. Buckminster Fuller -
“คุณไม่มีวันเปลี่ยนอะไรก็ตามด้วยการต่อกรกับความจริงที่เป็นอยู่
ถ้าคุณอยากเปลี่ยนอะไรก็ตาม จงไปสร้างโมเดลใหม่
ที่ทาให้โมเดลเดิมล้าสมัย”
- อาร์. บัคมินสเตอร์ ฟุลเลอร์ -