1. 1
DISCURSO DE GRADUACIÓN
IES Francisco Aguiar, Promoción 2014-2015
Sarela Rodríguez e Antonio González
Betanzos, 28 de maio de 2015
ANTONIO: Vou comentar, antes de nada, que dá gusto ter diante a xente tan
guapa.
SARELA: Observamos a primeira vista un auditorio que semella un
elegantísimo mapa de coropletas. O día é claro, e non hai trazas de que vaia
chover porque hai altas presións.
ANTONIO: Así comezamos, pena da ausencia da profesora Teresa, que virá
cear connosco, porque nós, alumnos de Letras, ben aprendemos neste curso que
o entorno xeográfico condiciona poderosamente a actividade humana...
SARELA: Pero tamén descubrimos moito máis. Imposible facer aquí
mención a todo iso, pero prácenos expresar, a título individual pero tamén en
representación dos nosos compañeiros, o que significou para nós o paso polo
Instituto.
ANTONIO: E está aquí Sarela, que leva nada máis e nada menos que seis
anos nestas aulas do Francisco Aguiar, seis anos que supoñen a consecución de
todo un proceso de crecemento, maduración, cambio e, en definitiva, un tempo
de acumulación das experiencias da adolescencia que vén marcado, para tódalas
persoas, pola emoción de descubrir o mundo. Eu, que veño de Monfero, ao igual
que moitos compañeiros veñen de Bergondo, Miño e outros lugares, atopeime
aquí en Betanzos, e particularmente neste Instituto de sona xustamente
recoñecida, co mellor ambiente que puidera esperar, e o Bacharelato foi para
min todo un espertar, unha visión magnífica do mundo e da vida. Pero é a miña
compañeira, en primeiro lugar, a que ten que expresar con emoción o que viviu
neste lugar.
SARELA: Despois de anos e anos de experiencias, novos coñecementos,
novas amizades e sobre todo os nervios anteriores a 1º. de BAC —cando
estábamos desexosas por saber quen ían a ser os novatos do Francisco Aguiar, e
no noso caso non resultou ser mala experiencia, xa que levamos grandes
amizades, e moitos como este que teño ao meu lado resultaron ser ben
riquiños—; non nos queda outra que rememorar algúns momentos especiais que
vivimos xunto aos nosos compañeiros neste Instituto.

2. 2
Levamos aquí seis anos, que non son poucos, e como xa dixemos, deron para
moito, sobre todo para moitas cousas boas. Eu recordo o primeiro día de clase en
1º E da ESO, na titoría de Delfina. Acordarédesvos tamén algúns daqueles días
en que chegabamos á clase de Blanca cos pés mollados e a profe nos mandaba
poñernos xunto ao radiador, mirando sempre pola nosa saúde?
Foron anos cheos de recordos. Cada aula, cada rincón e incluso cada
escaleira están cargadiños de historias, e evocan en nós recordos como o de
aquela vez na que Manulo baixara ao “Mary Popins” polas barandillas e quedara
colgado ata que a nosa profe de Mates, Natalia Pou o veu rescatar. Quen non
lembra o “qué dijo” de Dani Pena tamén naqueles anos do “tuenti” que
deixamos atrás?
Tamén pensamos o outro día, ¡pobre Carme de Galego!, canta paciencia tiña
cando a cada palabra que pronunciaba na clase todos dicíamos: u-los nenos?
Cómpre tamén facer mención a ese día no que Iago estaba traballando en Mate
coa súa calculadora do ano 1800 e Domi (premio á mellor titora do ano) —hai
que ver o mal pensados que sodes ás veces— foi e díxolle toda convencida:
«¡Iago! ¿Puedes dejar el móvil ya?», e entón Iago deulle a volta á calculadora e
a nosa titora púxose, como diría o noso queridísimo Tato, as red as a tomato,
¡ups!
Tras este recordatorio, que non é nin moito menos completo, ímonos poñer un
pouquiño máis formais e falar doutros aspectos importantes deste Instituto. Aquí
tamén abrimos os ollos ao mundo, esta “axencia de viaxes”, como di o profesor
Centeno, que é o Francisco Aguiar, brinda aos seus alumnos a oportunidade
fundamental e inestimable de atravesar fronteiras e ver mundo sempre na mellor
compaña dos amigos e de profesores que “curran” as viaxes con verdadeira
dedicación, esforzo e paixón. Dende que andamos por aquí, fomos a Roma e
París, a Bruxelas e arredores, a Barcelona, a Londres, a Boston, a Siena en
varias ocasións, a Atenas... e aínda se están argallando máis viaxes culturais,
intercambios, etc. Con Lucía Sáez e Elvira Castro, María José Carral e Teresa
Fraga, Rafaela Villalba e María José Pereira, Julián, Cheché, Gonzalo Tizón,
Chus... e todos cantos se animaron noutras ocasións.
Non menos importante foi descubrir o noso entorno do xeito en que tanta
xente o fixo ao longo dos séculos, as épicas filosóficas camiñadas de Tino,
Gorrochategui, Pancho, Carmen, Carlos Castellanos, polo Camiño Inglés. Por
certo que o próximo martes temos a Señora Caminata de final de curso... Ou
cando fomos de excursión alá a Santiago dúas veces, para nos ir afacendo ós
aires universitarios, e para deixar aflorar a nosa nacente sensibilidade artística.
Ou cando colléramos o autobús en expedición xeográfica, na busca da fonte do
Miño (outros ingleses buscaron as do Nilo...) pasando polas Catedrais e
chegando a Asturias... En fin, e cantos contos!

3. 3
Por contos e risas, haber houbo máis na clase que en calquera outro lado
(houbo máis risas, debates e emoción na clase que nas Vías incluso... pero
bueno, nós tampouco podemos certificalo ao cen por cen...).
O Bacharelato foi para nós dous anos de luz e descubrimento en tódolos
sentidos, e cremos que o cursamos no mellor Instituto e nas mellores compañías,
sen dúbida. Xa sabemos que hai xente moi aplicada, e que tamén os hai díscolos,
pero na diversidade está a riqueza.
ANTONIO: Para min estes anos foron a necesaria conclusión dunha
formación elemental que xa comezara na escola do Xestal, en Monfero, da que
conservo tan bos recordos como os que me prazo de levar hoxe deste Instituto e
das súas xentes en especial, porque nelas está a clave. Matriculeime por Letras
intuíndo que por este camiño eu me sentiría máis a gusto, e non me equivoquei,
puiden afondar naquelas cuestións que dende neno me suscitaron curiosidade,
como a Historia, a poesía, o mundo clásico, e acabou especialmente por me
seducir a Filosofía. Porén, o principal foi, sen dúbida ningunha, chegar ao Salón
de Actos, unha tarde de setembro á presentación de 1º. de Bacharelato, e entrar
na clase de 1º. C, na titoría de Alicia Requena, na compañía de persoas que
axiña mostraron os seus sorrisos e o seu bo humor.
SARELA: O humor, un ben prezado que soubemos manter tamén ao longo
deste curso, a pesar da éxida das PAU, Selectivo ou Selectividade... Esa sombra
que se aparece nos peores soños... Pero que ben soubemos escorrentar...
ANTONIO: En 1º., os de Letras Letras tamén descubrimos o Latín e o Grego,
linguas vivas, meus amigos, e se alguén ten algo que obxectar, remítase a dona
Rafaela, que ben clariño llelo explicará. En 1º. medrou tamén o meu gusto polo
café, dou fe. Moitos tomei feitos por Pepita, e outros tantos suman os que me
fixo Melania neste curso, sempre tamén con palabras de cordialidade,
conversación, alegría no día a día e moita dedicación. Este ano nunca me faltou
o café das doce menos cuarto para chegar esperto e con ánimos á clase de Inglés,
ou non, Elviriña? Pero ás veces chegaba tarde por culpa de ir polas fotocopias, e
resulta que algúns estivemos moi a gusto conversando polas ventaíñas de
conserxería... Moitos favores nos fixeron, e ademais con gusto, Ofelia, Fabiola e
Glenn; sen esquecernos de Begoña e Nieves. Ave, os que falan vos saúdan!
Dixen antes que a clave estaba nas xentes deste Instituto. Ao comezo
démoslle importancia ao entorno xeográfico, e certo é que tamén me vou de aquí
con amor que lle collín a Betanzos, pero sobre todo porque atopei con quen
falar, con quen ir tomar algo, con quen ir de festa, en fin. Para ser xustos, hai
que rescatar aquilo que dixo o profesor Gorrochategui no último día de curso, o
venres 15. Na aula de alí arriba, dirixíndonos unhas últimas palabras, relembrou
a un filósofo do s. XX, non sei se era Habermas, e explicounos que para este, a
esencia da vida estaba no “entre”, é dicir, a comunicación, os vínculos que se
establecen entre as persoas.

4. 4
Imos rescatar entón neste día, sen máis dilación, o tema universal da poesía e
de boa parte da Filosofía, o amor.
SARELA: Amamos dende que nacemos, todo aquilo que nos resulta
simpático, bonito e que nos fai ben, todo aquilo que nos transmite unha
sensación pracenteira, que nos fai felices. Co paso dos anos, soubemos chegar a
amar a aquelas persoas coas que convivimos e a aquelas que espertaron en nós
fortes sentimentos de paixón, desexo, admiración, e todo o que queirades
engadir. Tivemos tamén que aprender a amar a escola e os estudos, sobre todo
este último aniño, que deu para moito.
ANTONIO: Imos dicir, en definitiva, que a forza que nos move a actuar, a
vivir, é o amor, curioso principio para a dinámica, da que ben mellor poderían
facer poesía os de Física, que bastantes máis coñecementos ca min terán dela.
SARELA: Pero aquí está a clave do asunto, o ir e vir, o movemento físico das
aulas e tamén o movemento intelectual (e se non, lembrade a Kant, a Freud...)
cando estamos sentados nas verdes sillas fronte ao verde encerado, porque, era
verde, ou non?
Movemento físico tamén o fixemos, como xa comentamos, ao viaxar. E agora
estamos obrigados tamén a desprazarnos a outros lugares, facer novas
amizades... todo o que xa sabedes.
ANTONIO: E teremos alá, na brétema, Sant-Iago, pero sempre unha
referencia capital en Betanzos, alá no Campo, a Diana Cazadora, fonte de
clásico e verde arume, cun xesto no seu rostro que en parte quere mirar ao
Instituto e capturar o recordo dos que saímos del coa satisfacción de concluír un
tramo do camiño, e co ánimo de ter o mundo aberto perante nós, non de “comer
o mundo” ou de “ser dono del”, non, que nin temos fame nin queremos posuír
nada máis que o que temos de noso, a vida, que o abrangue todo e ben nos
chega.
Se é o amor o que nos moveu este curso para estudar, ir de festa, viaxar ou
facer outras cousas, certo é que non en tódalas facetas o poderiamos mostrar coa
mesma intensidade... E aquí si que podemos reparar noutro asunto. Tede por
seguro, e falo en nome de tódolos meus compañeiros, de Ciencias e de Letras,
que non faltará en nós a vontade de poder, concepto que o gran Nietzsche nos
legou. Este filósofo non admite ningún tipo de mansedume, nós tampouco.
Temos a vontade de amar, de ser amados, de aprender, de traballar, de progresar
e nun lugar moi importante a vontade de pasalo ben, disfrutar, ir de festa e
aproveitar todo o que o mundo pode ofrecernos, que non é pouco. E pola nosa
parte tamén aportaremos o mellor de nós ao noso entorno, ás nosas compañías, ó
mundo... Sempre con amor...

5. 5
SARELA: E aquí radicará o sentido do noso esforzo, porque todo o que
vaiamos facer, farémolo con calidade, coa mellor calidade que poidamos
concibir, á marxe de sobrevaloradas cantidades, cifras e medidas que parecen
querer gobernarnos, condicionarnos, guiarnos... Non. Nós guiarémonos por nós
mesmos, porque o camiño é noso e mais de todos, andarémolo acompañados, si,
pero cadaquén ao seu ritmo e da maneira que prefira.
ANTONIO: Pero é moi importante, algo capital, o tema do pracer e da
diversión, e así vos digo que hoxe ten que ser un día memorable, noite de festa e
celebración que non fai máis que preludiar o que sen dúbida ten que ser un dos
mellores veráns que vivamos, tamén temos aquí clara a nosa vontade de
disfrutar ao máximo; diría Xaime ¡viva el vino!, e os romanos in vino veritas,
pero non está demais clamar pola moderación, lembrade a Epicuro e o pracer
aprazado. In medio virtus, medén ágan —e Rafi estará pensando... «¡Claro, esto
los de Ciencias no lo entienden!»— E digo isto porque hoxe hai que aguantar,
que algúns mañá temos clube de lectura con Carme; ademais, queridísimos
compañeiros e amigos, sabemos que o apoxeo será no mes de agosto, cando
rube o Globo ás outuras facendo sega de estrelas e cando Dioniso se coroa xunto
a todos nós na bacanal caneirada.
O outro día comentábame Montero o que significou que nos anos cincuenta se
abrise un Instituto en Betanzos, que dende entón foi o motor de avance e
progreso para a comarca e a súa contorna; eu afirmo con rotundidade, que aquí
está o progreso. Ben vimos tamén a imaxe helicoidal da Historia de Marx, e
como esta avanzaba (tese-antítese-síntese), do mesmo xeito que avanza a nosa
vida, atopándolle solución aos atrancos e sempre continuando cara a onde
queiramos. Ao final só nos quedan os recordos, e cabe esperar poder aderezalos
cun sentimento reconfortante de satisfacción e serenidade.
SARELA: Por iso temos que ser firmes na nosa determinación, facer todo con
amor, o mellor que poidamos, con calidade, e sempre que cheguemos á
conclusión de que nalgún momento nos equivocamos, alegrarémonos por termos
avanzado, ao achar a verdade.
ANTONIO: Así a todo, non queremos que sexa isto un anuncio do Gadis, nin
moitísimo menos... Pero si é certo que teremos que rescatar a Nietzsche como
tantas outras veces nos dixo Gorrocha, e pararnos un día, mirar atrás no tempo,
ver todo o que pasamos e deixamos, bo e malo, e ter o ánimo de estar dispostos
a emprender o eterno retorno, recordando e repetindo así todos e cada un dos
momentos vividos, alegrías e mágoas.

6. 6
SARELA: E chegamos ao final, ao máis típico e asemade emotivo momento,
o da despedida e o agradecemento. Se Antonio deu en falar do eterno retorno e
de temas vitalistas, non é en balde. Porque en verdade temos que agradecervos
especialmente a todos, con moito cariño, que teñades formado parte das nosas
vidas nestes anos. En todos os discursos se di, pero non nos importa repetirnos:
Isto non sería o mesmo sen todos e cada un de vós.
ANTONIO: Eu envíovos dende aquí a máis sincera expresión de afecto e
amizade, tamén, como non, ás miñas compañeiras aquí presentes, e nin dicir ten
que a tódolos profes e persoas que traballades día a día no Instituto contribuíndo
para facernos a estancia e o traballo do estudo máis doados e levadeiros. De
verdade, e dende o fondo do corazón, agradézovos a vosa forma individual e
particular de ser, agradezo que me tivésedes na vosa compañía tanto nas clases
como alá na Tolerancia ou na Iris, e espero sinceramente que sempre que nos
vexamos teñamos a oportunidade de ir tomar algo, falar ou simplemente
saudarnos cun sorriso sincero.
SARELA: A todos vos dicimos: non cambiedes, pero seguide crecendo. Non
vos arrepintades, pero seguide mellorando. Temos que animarnos, coller forzas,
moitas forzas e emprender con alegría os tramos de camiño que nos quedan por
andar, todo o que nos queda por vivir, todo o que temos que sentir, rir, amar,
chorar... Tampouco é malo chorar de vez en cando...
E para rematar, xa que abusamos da vosa paciencia tomando o tempo que ben
vos merecemos, nada máis que vos imos a dicir aquelas palabras que escribiu
García Márquez noutrora: «No llores porque ya se terminó, sonríe porque
sucedió».
FIN