Bab 5 membahas tentang laras bahasa secara umum, termasuk konsep laras bahasa, ciri-ciri laras, jenis-jenis laras, dan kepentingannya. Jenis-jenis laras yang dijelaskan meliputi laras bahasa umum, akademik, media massa, dan perundangan.

1. BAB 5
LARAS BAHASA

2. TOPIK UTAMA
• LARAS BAHASA SECARA UMUM
• KONSEP LARAS BAHASA
• CIRI-CIRI LARAS
• JENIS-JENIS LARAS
• KEPENTINGAN LARAS
• KESIMPULAN

3. LARAS BAHASA SECARA UMUM
• Bahasa dapat dibahagikan kepada dua aspek iaitu
pengguna dan penggunaan.
1. Pengguna ialah orang yang menggunakan
bahasa yang menyebabkan wujudnya dialek.
2. Penggunaan pula ialah kesesuaian jenis bahasa
yang digunakan dalam sesuatu situasi.
• Aspek penggunaan bahasa inilah yang
menyebabkan wujudnya laras.

4. • Konsep ini diperkenalkan oleh Reid pada tahun 1956.
Menurut beliau seseorang penutur dalam situasi bahasa
yang berbeza-beza akan menggunakan laras mengikut
situasi sosial yang berlainan.
• Reid menggunakan konsep ini sebagai istilah teknik untuk
menyatakan perlakuan bahasa (linguistik behavior)
seseorang individu.
• Reid turut memberikan perbezaan laras dan gaya
1. Laras – merujuk khusus kepada bidang penggunaan
2. Gaya – merujuk kepada cara pengungkapan fikiran,
matlamat yang hendak dicapai, suasana yang
hendak ditimbulkan, dan suasana yg menjadi latar
penggunaan bahasa berkenaan.

5. KONSEP LARAS BAHASA
• Laras ialah variasi bahasa yang berlainan
berdasarkan fungsi.
• Laras berubah-ubah mengikut situasi.
• Apabila mengamati perlakuan bahasa yang
wujud dalam pelbagai konteks, akan didapati
kelainan jenis bahasa yang digunakan, yang
disesuaikan dengan situasi yang berlainan.

6. Halliday (1968)
• Laras sebagai variasi bahasa yang berlainan
berdasarkan fungsi. Laras berubah-ubah mengikut
situasi.
• Halliday menjeniskan laras kepada tiga kategori:
i) Tajuk wacana (field of discourse)
ii) Cara penyampaian wacana (mode of discourse)
iii) Gaya wacana (style of discourse)

7. Brian Seaton (1982)
• Satu variasi bahasa yang wujud drpd situasi
yang berlainan seperti umur, jantina atau tajuk
perbualan. Laras dalam bidang kewartawanan,
perubatan, sains, perniagaan dan sebagainya
berbeza sama ada dalam bentuk percakapan atau
bentuk penulisan / tulisan.
• Oleh itu, tidak hairanlah seseorang itu memiliki
beberapa laras bahasa yang berlainan.

8. Ure & Ellis (1977)
• Pola-pola penggunaan bahasa yang lazim
digunakan dalam keadaan tertentu.
• Merupakan satu bentuk bahasa yang khusus
untuk situasi tertentu dan dapat dibezakan
daripada bentuk yang digunakan dalam
situasi yang lain.

9. Nik Safiah Karim (1989)
• Gaya atau penggunaan sesuatu bahasa.
• Penggunaan bahasa berubah mengikut konteks,
bidang dan juga peringkat sosial.
Asmah Haji Omar (1987)
• Ciri-ciri khusus dalam penggunaan bahasa
menurut bidang penggunaannya
• Kelainan atau variasi bahasa yang digunakan
mengikut disiplin ilmu yang berbeza-beza

10. CIRI-CIRI LARAS
1.Ciri keperihalan
Terbahagi kepada dua iaitu situasi luaran
dan situasi persekitaran.
2.Ciri linguistik
Melibatkan unsur tatabahasa dan pemilihan
perkataan atau leksis.

11. 1. Ciri Keperihalan
Situasi luaran
• Latar belakang sosial dan kebudayaan sesuatu
masyarakat bahasa yang merangkumi struktur
sosial dan keseluruhan cara hidup yang
menentukan perlakuan-perlakuan anggota
masyarakat.
• Contohnya apabila kita mengkaji laras bahasa
masyarakat Melayu lama, kita perlu mengaitkan
dengan situasi istana, stratifikasi sosial, tradisi
sastera lisan, dan aspek-aspek lain anggota
masyarakat zaman tersebut.

12. Situasi persekitaran
• Mencakupi aspek-aspek yang terlibat secara langsung dalam
penggunaan bahasa
1. Cara penyampaian
Merujuk kepada bentuk perhubungan yang digunakan
2. Perhubungan sosial dan peribadi
i. Aspek peribadi – hubungan kekeluargaan
ii. Aspek tidak peribadi – hubungan penulis pembaca
3. Bahan yang diperkatakan
Isi yang menjadi bahan perbincangan / topik utama
4. Fungsi-fungsi sosial perlakuan bahasa.
Penggunaan bahasa yang berlainan akan menghasilkan
fungsi yang berlainan

13. 2. Ciri Linguistik
• Berkait rapat dengan faktor sosial seperti latar
belakang orang yang bercakap atau menulis
• Sifat-sifat bahasa (kehadiran atau ketidakhadiran
sesuatu ciri, kekerapan kehadiran dan susunan
struktur tertentu)
• Tiga ciri linguistik
1. aspek fonologi (bunyi)
2. aspek morfologi (pembentukan kata)
3. aspek sintaksis (pembentukan ayat)

14. JENIS-JENIS LARAS
• Dapat dibahagikan kepada tiga kateori utama
iaitu
1. tajuk wacana – bidang penggunaan
bahasa seperti bidang Matematik
2. cara penyampaian wacana – media
perlakuan bahasa (ada lisan / tulisan)
3. gaya wacana – perhubungan antara peserta
perlakuan bahasa (formal / tidak formal)

15. • Daripada tiga kategori utama ini, laras dapat dikenali
berdasarkan penggunaannya dalam pelbagai situasi.
• Terdapat beberapa contoh
1. Laras bahasa umum/biasa
2. Laras akademik/ilmiah
- laras ekonomi
- laras komputer
- laras sains
- laras sastera
3. Laras media massa
4. Laras perundangan

16. Laras Bahasa Biasa atau Umum
• Digunakan dalam bidang yang luas meliputi
perkara-perkara biasa dalam interaksi
masyarakat sehari-hari.
• Ciri-ciri laras bahasa biasa ialah:
1. Bebas dan mudah difahami – kurang
terkawal daripada aspek tatabahasa.
2. Menggunakan unsur kemesraan –
menggunakan kata ganti nama diri pertama
seperti aku, ceq, makcik, kakak, abang, adik

17. 3. Menggugurkan kata sendi nama seperti
dari, daripada, di, akan, hingga
4. Ditandai oleh ragam bahasa umum – tidak
mengandungi istilah atau pola-pola khusus
5. Menggunakan ayat yang pendek dan
ringkas
6. Adakala menggunakan imbuhan asing
7. Adakala terdapat unsur ambiguiti / kekaburan
makna

18. • Contoh laras bahasa biasa:
“Jangan main di sungai. Ada naga turun di Bukit Kutu.”
“Betulkah ada naga?”
“Betul”.
“Ah…mana ada”.
“Engkau tak dengar Aki cerita kat kedai tadi”
“Ah…orang tua tu mana dia tahu?”
“Dah tu nak buat macam mana?”

19. Laras Bahasa Akademik (Saintifik dan
Teknikal)
• Penggunaan bahasa dalam bidang ilmiah
yang mengungkapkan tentang disiplin
akademik (ilmiah).
• Laras akademik membincangkan pelbagai
disiplin ilmu seperti bidang sains, ekonomi,
politik, sastera, geografi, sejarah dan
sebagainya.

20. • Ditandai oleh istilah-istilah khusus atau
ungkapan-ungkapan tertentu yang digunakan
mengikut bidang yang diperkatakan.
• Ditandai dengan susunan ayat tertentu menurut
format tertentu seperti memilih sesuatu sistem
dokumentasi.
• Terdapat 8 ciri laras bahasa akademik
1. Menggunakan nada formal dan objektif
2. Menggunakan sudut pandangan orang
ketiga

21. 3. Memanipulasi penggunaan ragam pasif
4. Menggunakan istilah dan lambang khusus
menurut bidang tertentu
5. Menggunakan bahasa baku / standard /
formal
6. Menggunakan kaedah wacana pemaparan
(exposition)
7. Menghindari penggunaan kata yang
ekstrim
8. Mengelak perkataan mubazir

22. • Beberapa contoh laras bahasa akademik
ialah seperti berikut:
1. Laras ekonomi
2. Laras komputer
3. Laras sains
4. Laras sastera

23. • Contoh laras ekonomi
Dalam analisis kos-volum-untung, marginal costing
digunakan sepenuhnya. Marginal costing bermaksud kos
overhed berubah sahaja diserapkan sebagai kos produk,
manakalah kos overhed tetap dicaj sebagai kos tempoh.
• Ciri-ciri laras bahasa ekonomi
1. Menggunakan istilah khusus dalam bidang ekonomi
2. Mementingkan ketepatan – gaya bahasa formal
3. Menggunakan jadual, graf, gambar rajah, carta
sebagai satu kaedah untuk menyampaikan maklumat
4. Menggunakan ayat penyata untuk memberi
penerangan

24. • Contoh laras komputer
Bahasa program HTML dan XML banyak digunakan
untuk membentuk laman web. Operasi B>A: CLIPPER
23D dalam inviligator akan menentukan …
• Ciri-ciri laras komputer
1. Menggunakan istilah khusus dalam bidang
komputer – biasanya istilah bahasa Inggeris
2. Mementingkan ketepatan – ayat pendek dan ringkas
3. Menggunakan simbol yang membawa makna
4. Menggunakan ayat perintah untuk memberi arahan
untuk melakukan sesuatu

25. • Contoh laras sains
Jirim terdiri daripada banyak zarah yang disebut molekul.
Terdapat beberapa bukti bagi menunjukkan wujudnya
molekul dalam jirim. Satu daripadanya ialah eksprimen
tentang Gerakan Brown.
• Ciri-ciri laras sains
1. Menggunakan istilah khusus dalam bidang sains
(sains gunaan, biologi, fizik, kimia dll)
2. Mementingkan kejelasan – gaya bahasa formal
3. Menggunakan jadual, graf, gambar rajah, carta
sebagai satu kaedah untuk menyampaikan maklumat
4. Menggunakan struktur ayat majmuk

26. • Contoh laras sastera
Tiba-tiba sahaja kedamaian selama tujuh puluh tahun
yang dinikmati oleh penduduk kampung tergugat. Banjir.
Banjir musim tengkujuh sungguh memeritkan.
Tengkujuh tidak pernah memaafkan kawasan rumah
Mak Yah daripada ditenggelami air.
• Ciri-ciri laras sastera
1. Menggunakan istilah khusus dalam bidang sastera
2. Mementingkan keindahan kata-kata (poetic licence)
– bahasa figuratif seperti metafora, personifikasi
3. Menggunakan gaya cipta atau imaginasi pengarang –
adakalanya wujud unsur kekaburan
4. Menggunakan ayat majmuk untuk memberi
penjelasan

27. Laras Bahasa Media Massa
• Laras bahasa yang digunakan dalam penulisan
berita, rencana, rencana pengarang, atau esei
tentang isu semasa yang disiarkan dalam akhbar,
majalah dan disampaikan melalui radio dan
televisyen.
• Ciri-ciri laras bahasa media massa
1. Kurang mementingkan gaya dan nahu,
khususnya pengimbuhan dan kata hubung

28. 2. Menggunakan jalan bahasa yang mudah
3. Menggunakan ayat yang tegas dan padat –
bahasa yang tidak berbunga-bunga
4. Mengandungi berita yang maksimum
5. Tidak menggunakan istilah teknikal dan
khusus kerana bidang yang diperkatakan tidak
menjurus kepada bidang khusus. Istilah
teknikal dan khusus akan hanya digunakan
jika hendak memperkatakan sesuatu bidang
secara khusus

29. • Contoh laras bahasa media massa – petikan berita
KUALA LUMPUR 31 Dis. – Datuk Seri Abdullah
Ahmad Badawi mengajak seluruh warga Malaysia
melangkah ke tahun baru 2005 dengan tekad…
• Contoh laras bahas media massa – rencana pengarang
Saranan Perdana Menteri supaya projek pembinaan
sekolah tidak dilakukan secara mewah perlu diberi
perhatian serius oleh semua pihak. Projek pembinaan
sekolah yang mewah seperti menggunakan hiasan seni
bina yang mahal adalah membazir kerana pelajar tidak
dapat memanfaatkannya.

30. Laras Bahasa Perundangan
• Lazimnya ditemui dalam teks yang berkaitan
dengan perundangan.
• Telah wujud sejak zaman kegemilangan
kerajaan Melayu Melaka lagi, dan masih
digunakan hingga ke hari ini.
• Ciri-ciri laras bahasa perundangan
1. Mementingkan keringkasan, ketepatan,
kepersisan, dan kejelasan.

31. 2. Laras yang digunakan mesti sesuai dengan maksud
yang hendak disebutkan
3. Menggunakan istilah-istilah teknikal / ungkapan
khusus dalam bidang undang-undang. Contoh:
a. fasal 1,2, dan 3(1) - merujuk sesuatu perkara yg
telah disebutkan dengan ditandai oleh bilangan
(nombor / abjad)
b. kuat kuasa - bermakna sah / mempunyai
kesahan yg biasanya dikaitkan dengan peraturan /
undang-undang
c. bahawasanya - bermakna kesungguhan niat dalam
surat perjanjian

32. • Contoh laras bahasa perundangan
1) Sebagai balasan bagi pihak yang diberi oleh
Pengarang kepada Penerbit mengikut Fasal 1,2 dan
3(1) itu, Penerbit bersetuju membayar royalti kepada
Pengarang…
2) Perjanjian ini hendaklah diertikan dan berkuat kuasa
mengikut undang-undang Malaysia
3) BAHAWASANYA Pengarang telah menulis sebuah
karya sastera yang berwatak asal bertajuk dan dalam
bahasa seperti yang tercatat...

33. KEPENTINGAN LARAS
1. Menggunakan bahasa yang sesuai
berdasarkan situasi membolehkan sesuatu
maklumat dapat disampaikan dengan lebih
tepat.
2. Menepati keperluan khalayak agar tidak
timbul masalah berlainan fahaman.
3. Menjadikan seseorang lebih sensitif dan
peka dalam pemilihan kata dan ayat.

34. 4. Mencerminkan latar belakang seseorang
penutur.
5. Mencerminkan keadaan bahasa dan
menjadi ukuran maju mundurnya bahasa
melalui jumlah laras yang digunakan.
6. Memupuk nilai penyesuaian diri dengan
persekitaran.
7. Mengeratkan perhubungan sosial dan
peribadi.

35. KESIMPULAN
• Bahasa akan menjadi lebih luas dan berkembang
apabila digunakan dalam pelbagai situasi dengan
pelbagai tujuan dan maksud.
• Pengetahuan yang luas dalam penggunaan
pelbagai laras membolehkan seseorang hadir
dalam pelbagai situasi.
• Laras merupakan satu fenomena universal, oleh
itu penggunaan variasi laras harus dikuasai oleh
pengguna bahasa.

36. RUJUKAN UTAMA
• Ab. Rahman, Ab. Rashid & Yap Kim Fatt (1997)
• Ab. Razak Ab. Karim (1994)
• Asmah Haji Omar (1987)
• Halliday (1986)
• Nik Safiah Karim (1989)
• S. Natesan (1991)
• Seaton (1982)
• Ure & Ellis (1977)