Atenasko Erlijioa Javi De Marcos Gontzal Elortegi Mikel Vazquez Aitor Romero Historiako Gradua UPV/EHU

1. Egileak:
-Javi De Marcos
-Gontzal Elortegi
-Mikel Vazquez
-Aitor Romero

2.  Sarrera:
 Kokapena
 Greziar erlijioaren oinarriak
 Erlijio Atenastarrari buruzko
iturriak
 Idatziak
 Arkeologikoak
 Ahozkoak
 Atenas polisaren sorrera
 Santutegiak eta kultu heroikoak
 Atenaseko sinezismoa
 Atenas arkaikotik aldi klasikora
 Solonen erreforma erlijiosoa
 Atenas tiranoen garaian.
Pisistratidak
 Clistenes eta demokraziaren
eragina erlijioan
 Aldi klasikoa eta demokrazia
 Atzerriko jainkoen eragina
 Filosofiaren eragina erlijioan
 Socrates eta erlijio krisia
 Inperioaren aldia
 Erlijio lokala eta pribatua

3. • Zibilizazioaren jaioterritzat
hartzen da Atenas
•Antzinako grezian
influentzia handia izan
zuen polis-a
• Atenea hiriko jainkosa
zaindaria
• Atenashitzak greziar
etimologian ez dauka esanahirik

4.  Atenas Atticako probintzian kokatua.
Greziako ipar-ekialdean.
 Neolitikoan jada populatua
Akropoliaren zonaldea. Aro
Mizenikotik aurrera garrantzi gehiago.
 Hasierako biztanleak Joniarrak.
Dorikoen inbasioek ez zuten lortu
Atenasetik botatzea, baina bai ahultzea.
 Atticako polisen artean Atenasek lortu
zuen indar handiena.
 Atenas greziar demokraziaren
sorgunea.
 Filosofiak garrantzi handia izan zuen
(Sokrates,Platon).

5. • Dibertsitate erlijiosoa eta politeismoa
• Jainkoak nahiz heroiak gurtzen zituzten
• Otoitzak eta sakrifizioak gurtza modu
bezala
• Jainko bakoitzak bere ikonografia zehatza zuen

6. Garaiko idazleek ez zuten espreski jorratu erlijioaren
gaia. Hala ere garaiko idazleen obretan sarritan
agertzen dira erlijioari buruzko aipamenak
Autore aipagarri batzuk:
•Plutarco
•Homero
•Hesiodo
•Tucidides

7. Akropolia:
-Funtzio erlijioso eta defentsiboa zeukan.
-Bertan daude Atenaseko eraikin erlijioso garrantzitsuenak:
· 1 Partenon
· 2 Antiguo templo de Atenea
· 3 Erecteion
· 4 Estatua de Atenea Promacos
· 5 Propileos
· 6 Templo de Atenea Nike
· 7 Eleusinion
· 8 Santuario de Artemisa Brauronia
· 9 Calcoteca
· 10 Pandroseion
· 11 Arreforion
· 12 Altar de Atenea
· 13 Santuario de Zeus Polieo
· 14 Santuario de Pandión

8.  Santutegiak eta
kultu heroikoa:
- Santutegien sorrera
Attican eta Grezia osoan
- Zeusen kultua
mendietan
- Kultu heroikoa Aro
Geometrikoan eta VII.
mendean
Atenaseko erlijioaren garapena Aro
Arkaikoan:

9.  Aro Mizenikoan zehar:
 Joniarrak okupatzen zuten Atenas
 Aro Arkaikoa baino lehen, Dorikoen inbasioa
gertatu.
 Aro arkaikoan:
 Sinezismoa:
- Hiri estatuen sorrera (polisak)
- Atenasen: Teseo
 Festak eta errituak
 Drakonen legislazioa

10.  Solon poeta eta legisladore grekoa.
 Orokorrean legeei buruz dakiguna
Herodotok, Aristotelesek eta
Plutarcok egindako
erreferentziengatik dakigu.
 Lege garrantzitsu batzuk:
 Erreforma garrantzitsuena erreforma
timokratikoa.
 Populazioa lau kategoriatan banatu
zituen.
 Boulea sortu zuen.
 Aldaketa aristokrazian.
Solonen erreforma:

11.  Atenas tiranoen garaian. Pisistratidak.
 Tirano grekoa izan zen.
 Tiranoa izan arren bere gobernaldia “ Cronosen urrezko
aroa” bezala ezagutzen da.
 Eraikuntza erlijioso berriak.
 Festa erlijiosoak:
 Festa panatenea
 Festa Dionisiakoa.

12.  Clistenes eta demokraziaren eragina erlijioan.
 Solonekin batera legislatzaile garrantzitsutzat hartzen.
 Egutegi berria sortu, erlijiotik kanpo.
 Guztien eskuetara zeuden kultuak sustatu.

13. • K.a. V. mendearen erdialdetik
aurrera.
• Periklesen (K.a. 495-429) agindupe
garaia.
• Demokrazia gobernu mota.
• Atenas bere botere gailurrera heldu.
• Periklesek mundu helenikoaren
bateratze nahia.
• Konferentzia panheleniko bat
burutu.
• Tributu berriak ezarri.
• Diziplina batzuk bere gorenera iritsi.
• Suspertze kultural eta intelektual
sakona.

14. • Atenearen sede bezala
eraikia.
• Atenearen ikonografia
hontza (hiriaren sinboloa).
• Ateneak bi pertsonalidade
(hipotasis):
• Atenea Polias.
• Atenea Palas.
• Santutegi berriak eraiki
ziren.
• Akropolia:
• Periklesen garaian guztiz berreraikia.
• Zonalde garaiago batean. Arrazoi erlijiosoa eta
zibila.
• Eraikin erlijioso eta zibilen kokaleku nagusia.

15. Arkitektura erlijiosoa
• Partenoia:
• Akropoliko tenplu nagusia.
• Tenplu dorikoa.
• Izena Atenea Partenosetik (birjina).
• Barneko cellan jainkosaren eskultura erraldoia.
• Eraikina eskultura bakarrik jasotzeko.
• Gero Deliako ligako altxorra bertan gorde.
• Kolumnatako metopan
erliebeak. Gai ezberdinak.
• Barruko cellan,
Panatenaikaren
errepresentazioa.
• Frontoian figurekin
errepresentazioak.

16. Arkitektura erlijiosoa
• Erekteion:
• Tenplu jonikoa.
• Atenea eta Poseidoneri dedikatua.
• Tenplua bi zatitan banatua:
• Atenea Poliasen inguruan.
• Poseidonden inguruan.
• Tenplua ere jainko
agrikolentzat dedikatua.
• Tenpluaren izena:
• Batzuen ustez Erectonio
heroi grekotik.
• Beste batzuen ustez
Erecteo errege grekotik.

17. Filosofia
• Mitologiaren nagusitasuna gutxitzen hasi.
• Garaiko poetei kritikak.
• Lehen pentsalariei, mitoak eta hauek kontatutako historiak ez zitzaien nahikoa
iruditzen
• Gauza guztien sorrerari buruzko erantzunak oso ez-zehatzak eta landugabeak.
• Socratesen garaitik aurrera, filosofia, teologia eta morala batera.
• Honen ustetan edozein kalte moral ez jakintasunetik.

18. Sokrates eta erlijio krisia
• Atenasko biztanleek bere base esentziala jainko tradizionalen ustetan.
• Uste hauek ez ziren basatu behar errito eta superstizioetan.
• Jakintasunean eta filosofiaren metodologia arrazionalean baizik.
• Ez ziren errito ikusietan basatu behar.
• Kontzientziaren barnean plasmatuta baizik.
• Argi dago hau guztia herriak ulertu ez zuela
• Sokrates hiltzera kondenatua.
• Jainkoen aurka joateagatik.
• Atenasko umeen pentsaera nahasteagatik.
• Sokrates K.a. 399an hil astaperrexil (cicuta) bidezko pozoiaz
• Bere epaiketa onartu zuen.
• Herriaren legeak jarraituz hil.
• Honen hilketak, beste hainbat filosofo haserretu.
• Herriaren eta honen pentsaeraren aurka.
• Platonek eraso sakona tradizio mitologiko homerikoari.

19. • 336an Alejandro II. mazedoniako errege izendatu eta 13
urteko erregetza
• Pertsiar inperioa suntsitu eta greziar kultura Asiatik
hedatu zuen
• Gizarte aldaketa izugarria atzerriarekiko
kontaktuarekin
•Alejandro Handiak erlijioarekiko lotura handia,
erlijio berrien xurgaketa

20. •Erlijio publikoa:
-Zonalde ezberdinetan sailkatuta
-Erakunde publikoek finantziatzen zituzten
-Errituak publikoak izaten ziren
-Jaien organizatzaileak ziren, Panatheneak
Adibideak:
-Athena palleniseko liga
-Maratoiko tetrapolia; lau
polisek osatua, jai propioak•Erlijio pribatua:
-Talde erlijiosoak
-Esklusibitatea, gizarteko kide batzuk bakarrik
Adibideak:
-Eranistai, kideek kuota bat ordaindu beharra
-Orgeones
-Thiasotai, herentzia

21.  -M. Campagno/J. Gallego/C.G. Garcia Mac Gaw: Politica y
religion en el mediterraneo antiguo. Egipto, Grecia, Roma (2009)
Miño Davila
 - Parker, Robert: Athenian religion: A history
 -Gilbert Murray: La religion Griega. Ed. Nova
 -E. Calderon, A. Morales Eusebia: Estudios de la religion
griega. Ed. Signifer
 -Bruid Zadman,L/Schnitt Pantel, Pauline La religion griega en
la polis de la epoca clasica 1991 Akal ediciones
 -Evans,N Civic rites: Democarcy and religion in acient athens
 - V. G. Miriam; La constitucion de la religion civica en
Atenas arcaica; Boletin bibliografico