2006 yılında 14 günlük bir seyahat için gittiğimiz Tanzanya'yı bizim gözümüzle size anlatıyoruz.

1. GEZ‹
Hayal Ülke
Tanzanya
Yazar: Dr. Sertaç Do¤anay
Pazarlama ve Sat›fl Profesyoneli
‹laç ve Sa¤l›k Sektörü
Foto¤raflar: Dr. Sertaç Do¤anay / ‹kbal Do¤anay
Hepinize merhaba. Bu benim Farmagazin’deki dördüncü
yaz›m. Alt› ay önce bu sürece bafllarken bu kadar keyif
alaca¤›m› tahmin etmiyordum. Benim kadar gezmeyi seven
birinin en çok hay›fland›¤› fley, hayat›n temposundan
gezdiklerini, gördüklerini yazamamak ve y›llar sonra bunlar›n
unutulmaya yüz tutmas›d›r. Böyle prestijli bir dergide
yazmak, dolay›s›yla hat›ralar›m›n kayd›n› tutmak, bir de
bunlar› sizlerle paylaflmak benim için bir flans. Bunun
yan›nda, art›k eminim ki kimseyle paylaflmayacak da olsam,
yazmak çok iyi hissettiriyor bana, size de öneririm.
Bu kez, hayat›m›n en flafl›rt›c›, en “baflka”, en “dünyadan
uzak” ve en çok akl›mda kalan seyahatinden detaylar›
sizlerle paylaflaca¤›m. Temmuz 2006’da iki haftal›k bir gezi
için Tanzanya’ya ve Zanzibar’a gitmifltik. Bu say›da sadece
Tanzanya bölümünü konuflal›m istiyorum, sonraki say›lardan
birinde de Zanzibar’› konu ederiz. Asl›nda bu sefer bir
seyahat yaz›s›ndan çok, bir foto-hikaye olacak san›r›m…
74

2. Tarangire / Ceylan Sürüsü
Temmuz 2009; evlilik, tan›flma
y›ldönümü, do¤um günü
olmayanlar için bir fley ifade
etmeyebilir. Futbol hastalar›ysa bu
tarihi de¤ilse bile, bu tarihte oynanan
2006 Dünya Kupas› final maç›n›
unutamazlar. Hani flu ‹talya-Fransa
aras›nda geçen ve yaflayan efsane
Zidane’›n son dakikalarda olmayacak
bir flekilde rakibine kafa at›p, k›rm›z›
kartla oyun d›fl› kalmas›na sahne olan
maç. ‹flte biz tam da o gün
Tanzanya’ya, Arusha flehrine vard›k.
Kalaca¤›m›z otel de bu flehirdeydi.
Gitmeden önce dersimizi iyi çal›flm›fl,
Tanzanya’y› yutmufl olmam›za
ra¤men, hava karard›¤›nda etraf›n ne
durumda olaca¤›n› hiç
düflünmemifltik. Evet, tam bir karanl›k!
Yaklafl›k yar›m saatlik havaalan› – otel
transferi boyunca üstelik de anayoldan
gitmemize ra¤men sadece birkaç
araç, birkaç da yap› gördük. Yol
boyunca neredeyse hiç yol
ayd›nlatmas› yoktu. Kendimize belki
9
de ilk defa “ne iflimiz var burada?”
diye sordu¤umuz gün, o gündü. Otele
vard›¤›m›zda, otantizm konusunda
tek kelime edilmeyecek kadar yöreye
uygun, dekorasyonu fl›k bir yerle
karfl›laflt›k. Buraya kadar her fley
yolundayd›. Ben, her ne olursa olsun,
dünyan›n bir ucunda da olsam, o finali
izlemeyi kafama koymufltum ama
otelde bir tane bile televizyon yoktu!
Otelin iflletmecisinden bizi televizyonu
olan bir otele yönlendirmesini istedik
ve neyse ki böyle bir yer bulduk.
Gitti¤imiz otelde, dekoderin ar›zas›
giderilene kadar yar›m saat geçse de
karfl›laflt›¤›m›z çok uluslu grupla
beraber maç› izledik ve tatilimize bu
macerayla bafllad›k.
s›rada. Bir baflka deyiflle; dünyan›n
en fakir birkaç ülkesinden biri.
Ülkedeki insanlar›n ço¤u ya iflsiz, ya
da dönemlik ifllerle hayatlar›n›
kazan›yorlar. Kendi giyeceklerini ve
yiyeceklerini üretip bunlar› takas
ederek hayat›n› sürdüren pek çok
insan var. Hijyenik koflullar tahmin
edilemeyecek kadar kötü. Turizm
amaçl› kurulan ve “safari lodge” tabir
edilen otellerde ise genelde hijyen
Çok k›sa:
Tanzanya, Do¤u Afrika’da yer al›yor.
Ünlü Kilimanjaro Da¤›’na ev sahipli¤i
yap›yor. Tanzanya; kifli bafl› gayri safi
yurtiçi has›la (GSY‹H) s›ralamas›nda,
180 ülke aras›nda sondan ikinci
75

3. GEZ‹
Lake Manyara / Aslan Ailesi
konusunda sorun yaflanm›yor. Sadece
bir otelin resepsiyonunda otele girifl
yaparken, “babunlara dikkat etmenizi
rica ediyoruz, balkon kap›s›n› mutlaka
kilitleyin, yoksa içeri girip
yiyeceklerinizi ya da di¤er eflyalar›n›z›
çalabilirler” uyar›s› bizi biraz
flafl›rtm›flt›. Safari, Swahili dilinde
“gezmek” anlam›na geliyor. Filmlerde
gördü¤ümüz, vahfli hayvan av› yasa
d›fl› bir faaliyet. Burada sadece zebra,
76
ceylan, yaban öküzü gibi soyu
tükenme tehlikesi alt›nda olmayan
hayvanlar, kontrollü olarak avlat›l›yor.
2006 y›l›nda bu maceraya karar
verdi¤imizde, bu bölgeye henüz
paket tur düzenlenmiyordu.
Muhtemelen kimsenin akl›na
gelmiyordu bu kadar uzak, belki biraz
riskli, ya da ad›n› bile duymad›¤› bir
yere gitmek. E¤er iyi bir National
Geographic izleyicisi ve okuruysan›z,
san›r›m Tanzanya, Kenya ve
Botswana, görmekten büyük haz
alaca¤›n›z üç ülkedir. Bu üç ülke,
dünyan›n vahfli hayat aç›s›ndan en
fazla türünü bar›nd›ran topraklar›na
sahip. Turu organize ederken
internetten uzun bir araflt›rma yapt›k.
Zanzibar dahil 15 günlük bir seyahat
olaca¤› için uçak saatlerine kadar
detayl› bir plan gerekiyordu. Afrika’da
3 ila 20 günlük turlar düzenleyen pek
çok firma var. Bunlardan birinde karar
k›ld›k ve yaz›flma, ödeme, transfer
gibi detaylar› halletmesi için kifliye
özel tur düzenleyen bir yerli flirketle
temas kurduk. Belli bir komisyon
alarak turun tamam›n› paket olarak
bize teslim ettiler. Afrika’da faaliyet
gösteren tur flirketleri ve otellerin
büyük bölümü Hintlilerin elinde. Biz
organizasyondan çok memnun
kald›k, çünkü çok dakik, çok özenli
bir yerel firmaya denk geldik.
K›saca plan›m›z› flöyle yapt›k: Arusha
(1 gün), Lake Manyara (1,5 gün),
Tarangire (1,5 gün), Serengeti (2
gün), Ngorongoro (2 gün). Arusha
haricindekiler, “Ulusal Park”
statüsündeki bölgelerdi. Ulusal park
deyince pek çok insan hayvanat
bahçesi benzeri bir yer olarak
alg›l›yor, oysa Tanzanya’n›n
yüzölçümünün üçte birinden fazlas›
ulusal park. Örne¤in; en ünlü
“belgesel y›ld›z›” Serengeti (Swahili
dilinde uçsuz bucaks›z anlam›na
geliyor) 14.763 km2’lik bir alana

4. Serengeti / Büyük Göç (Zebra ve Yaban Öküzleri)
yay›lm›fl. Ulusal park, s›n›rlar› içinde
ve belli bir mesafeden yak›n›nda
insan yerleflimine izin verilmeyen,
vahfli yaflam›n koruma alt›nda oldu¤u
bölge anlam›nda kullan›l›yor. Bir
dahaki sefere b›rakt›¤›m›z aktivite ise,
hiç t›rman›fl tecrübesi olmayanlar›n
bile kat›labilece¤i 3-4 günlük
Kilimanjaro t›rman›fl›. Fikri bile
heyecanland›r›yor!
Geçti¤imiz y›l, Çin hükümetinin
Serengeti’nin en önemli ve el
de¤memifl kuzey k›sm›ndan bir oto
yol geçirmek için Tanzanya
hükümetiyle görüfltü¤ü tüm dünya
bas›n›na yans›m›flt›. Bunun amac›,
Çin’in güneydeki Victoria Gölü’ne ve
dolay›s›yla cep telefonu yap›m›nda
kullan›lan minerallere daha kolay
eriflim. Bu konuyla ilgili bilgi sahibi
olmak ve desteklemek için flunlara bir
bakabilirsiniz: www.saveserengeti.org
veya facebook üzerinden “Stop the
Serengeti Highway” sayfas›.
5 Büyük
Derler ki, Afrika’ya safariye gidiyorsan,
bu 5 büyük hayvan› görmeden
dönme! Aslan, fil, leopar, gergedan
ve Afrika mandas›, iflte bu 5 büyük
hayvan. Biz, sadece iki gergedan, bir
leopar ve say›s›n› hat›rlamad›¤›m›z
kadar aslan, fil, Afrika Mandas›
gördük. Black Rhino denen siyah
gergedanlar›n soyu maalesef
tükenmek üzere, leopar say›s› da
gittikçe azal›yor.
yönelikmifl. Hava ›s›nd›¤›nda, yuva
havalans›n diye üst taraftaki topra¤›
aç›yorlar, so¤udu¤undaysa kapat›yorlarm›fl. Müthifl bir organizasyon!
Gezinin tamam›nda en çok
etkilendi¤imiz ise, do¤an›n müthifl
dengesiydi. fiöyle özetleyebiliriz:
Hiçbir hayvan, yat›r›m amac›yla,
biriktirmek için, zevk için bir baflka
7 günlük safari boyunca tam
43 hayvan türünü gözleyebildik.
Yan›m›zda götürdü¤ümüz kitap,
Afrika’da en s›k görülen 150 dolay›nda
hayvan›n foto¤raf ve tan›t›mlar›n›
içeriyordu. Gördüklerimizin hepsini
de kitab›n üzerine iflaretledik. Elbette
pek çok yeni fley gördük, ö¤rendik
ama beni en çok flafl›rtanlardan biri,
dev kar›nca yuvalar›yd›. Rehberimizin
anlatt›¤›na göre, tüm sistem kraliçe
kar›ncay› korumaya ve rahat ettirmeye
77

5. GEZ‹
Ngorongoro / Akbabalar
hayvan› öldürmüyor. Tek dertleri
hayatta kalmak ve soylar›n›
sürdürmek, bunun için de
beslenmeleri, savaflmalar› gerekiyor.
Her hayvan›n bir rolü ve görevi
var; akbabalar›n temizlik görevini
üstlenip, bulafl›c› hastal›klar›n
yay›lmas›n› nas›l engellediklerini
ö¤rendi¤imizde, bu hayvanlara bile
bak›fl›m›z de¤iflti.
Ot oburlar›n her biri; zebra,
yaban öküzü, ceylan türleri, farkl› boy
otlar› tüketiyor, dolay›s›yla aralar›nda
bir rekabet söz konusu olmuyor.
Asla:
Afrika’da safariye ç›k›yorsan›z
ilk bilmeniz gereken flu: Bulundu¤unuz arac›n içindeyken vahfli
hayvanlar sizi bir canl› gibi alg›lam›yor
ve sald›rmaya niyetlenmiyor. fiimdiye
kadar, herhangi bir flekilde kendisini
korkutucu, rahats›z edici bir
davran›flta bulunulmad›kça, arac›n
içindeki bir insana sald›ran bir
hayvana rastlanmam›fl. Di¤er dikkat
edilecek fley de hayvanlar›n
sald›rganlaflmas›na sebep olacak
flekilde yüksek sesle konuflmamak.
Maymuna benzeyen babunlar
çok güçlü ve tehlikeli hayvanlar ve
flakalaflmaktan pek haz etmiyorlar.
Yemek vermek, laf atmak kesinlikle
78
çok tehlikeli.
*Hijyen, k›tan›n genelinde ciddi bir
sorun oldu¤u için mutlaka kapa¤›
kapal› flifle suyu için.
Mutlaka:
Tanzanya’ya vard›¤›n›zda ülkeye
girerken kontrol edildi¤inden,
sar›humma afl›s›n› olup, karnesini
yan›n›zda götürmeniz zorunlu.
‹stanbul’da Karaköy’de bulunan
Hudutlar ve Sahiller Sa¤l›k Genel
Müdürlü¤ü bu hizmeti ücretsiz olarak
veriyor. Ayr›ca web sitelerinde de bu
yolculukta çok iflinize yarayacak
bilgiler var. http://www.hssgm.gov.tr/
Bunun haricinde zorunlu olmasa
da iki önemli konu daha var: Biri
tetanoz afl›s›, di¤eri de s›tma tableti
tabir edilen ilaç. Tetanoz afl›s› faydal›
çünkü o bölgede nelerle karfl›laflaca¤›n›z› bilemezsiniz. S›tma tableti
2006 y›l›nda Türkiye’de eczanelerde

6. Serengeti / Büyük Göç
sat›lm›yordu ama kaçak getiren yerler
için sinek kovucu sprey al›n. El
tur firmas› da tur düzenliyor. Afrika, tek
vard›. Bunun da en s›k yan etkilerin-
temizleme jeli çok iflinize yar›yor.
bafl›na gezilecek bir yer de¤il, buna
den biri gece kabuslar›. Bu konuda
Benim gibi ne bulsam yerim
izin de verilmiyor. Yani araç kiralay›p
bir doktor ile görüflmeniz uygun olur.
diyenlerden de¤ilseniz, yan›n›zda
Serengeti’de safari yapamazs›n›z.
bisküvi, kuruyemifl türü fleyler
Yan›n›zda lisansl› rehber olmas› zorunlu.
götürün.
Yani her flekilde bir tur flirketiyle bu ifli
Evet, Afrika s›cak bir k›ta. Yaln›z,
gecelerin özellikle yüksek kesimlerde
8-10 dereceye kadar düfltü¤ünü bilip,
buna göre kal›n k›yafetler götürün.
gerçeklefltireceksiniz. Bu aflamada,
Sizde yoksa bir arkadafl›n›zdan
ödünç al›n ama mutlaka çok kaliteli
bir foto¤raf makinesi ile gidin.
Sinek, böcek ›s›r›¤›, basit
Muhtemelen hayatta bir defa
yaralanmalara ilk müdahale için, s›rt
THY yaklafl›k 1 y›ld›r Dar es Salaam
bulundurun. Sineklerden korunmak
1 haftada 5 bölge gezdirmeyi vaat
foto¤raf için hay›flanacaks›n›z.
mendil, ka¤›t mendil türü fleyler
olmas›na dikkat etmenizi öneririm.
gidece¤iniz için, çekmedi¤iniz her
çantan›zda antihistaminik, kolonyal›
turun olabildi¤ince az koflturmal›
kentine direkt uçufl düzenliyor. Birkaç
fiaflk›nl›k:
Bundan alt› sene önce, Afrika’da ›ss›z bir yolda, s›rt›nda bir
kumafl parças›, aya¤› ç›plak olan bir Masai yerlisinin elinde
ne olmas› sizce çok ironik olurdu? Cevap: Cep telefonu! E¤er
hala dijital pazarlama, sosyal medya kültürü konusunu ciddiye
almayan varsa, bir daha düflünsün derim.
79

7. GEZ‹
Ngorongoro / Su Ayg›rlar›
edenler asl›nda hiçbir fley görmemenizi
kal›rsa olmazsa olmazlar.
E¤er buradan uçay›m, önceden
Ngorongoro Krateri, Afrika’da
yaz›fl›p, rezervasyon yap›p, oradaki
Simba Safaris firmas›n› rahatl›kla size
önerebilirim, biz çok memnun
kalm›flt›k. Bir safari arac›nda 6 kifli
beraber seyahat ediyor, bundan
dolay› farkl› ülkelerden tan›mad›¤›n›z
kiflilerle bir hafta geçirmek
durumunda kalabilirsiniz.
en fazla canl› türünü bar›nd›ran
bir flirketle iflimi göreyim diyorsan›z
Bir sonraki yaz›da görüflmek üzere.
vaat ediyorlar. 1 haftada 3 bölge,
bu iflin tad›n› ç›karmak için ideali.
Serengeti ve Ngorongoro bana
80
bölge. Bunun sebebi de birkaç milyon
y›l önce bir yanarda¤›n patlamas›yla
ortaya ç›km›fl olmas›. Bu krater,
tencereye benzer bir oluflum. Yani
kapal› bir sistem.