E-BOOK คู่มือเตรียมสอบนักพัฒนาชุมชน กรมส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถิ่น ข้อสอบเก่าท้องถิ่น ปี 57 ราคา 249 บาท สั่งซื้อได้ที่ :www.Sheetram.com บริษัท ชีทราม จำกัด ชมรมลูกพ่อขุนประยุกต์ สำนักงานใหญ่ 453 ถนนรามคำแหง(ปากซอย 53) หัวหมาก บางกระปิ กรุงเทพฯ 102 โทรศัพท์ : 02-7230950,02-5141422,085-9679080, 085-9993722,085-9993740 FAX : 02-718-6528 เปิดบริการ 8.15-21.30 น. ทุกวัน

1. ~1~
–

2. ~2~
ขอบเขตเนื้อหา
ความรูทั่วไปเกี่ยวกับกรมสงเสริมการปกครองทองถิ่น
ประวัติความเปนมา
กรมสงเสริมการปกครองทองถิ่น
อํานาจหนาที่
วิสัยทัศนและพันธกิจ
ประเด็นยุทธศาสตร (Strategic Issues)
ความรูเกี่ยวกับพัฒนาชุมชน
บทบาทหนาที่ของกรมการพัฒนาชุมชน
การพัฒนาชุมชนโดยใหประชาชนมีสวนรวม
กระบวนการพัฒนาชุมชน
การพัฒนาแบบมีสวนรวม
การดําเนินการโครงการกิจกรรมของกรมการพัฒนาชุมชน
การพัฒนาของภาครัฐรวมกับองคกรพัฒนาเอกชนและภาคประชาสังคม
แนวทางสงเสริมบทบาทขององคกรเอกชน
การกระจายอํานาจในการพัฒนาและงบประมาณสูทองถิ่น
แนวคิดเกี่ยวกับชุมชน
กระบวนการจัดทําแผนชุมชน
การประเมินคุณภาพแผนชุมชน
กรมการพัฒนาชุมชนกับการขับเคลื่อนกระบวนการแผนชุมชน
กรอบแนวคิดในการจัดทําแผนยุทธศาสตร พ.ศ. 2555-2559
วิสัยทัศน
กรอบแนวคิดในการจัดทําแผนยุทธศาสตร
ความหมายของการพัฒนาชุมชน
ความสําคัญของการพัฒนาชุมชน
จุดมุงหมายในการพัฒนาชุมชน
แนวคิดเกี่ยวกับชุมชน
แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับที่ 11 (พ.ศ. 2555–2559)
ขอสอบ แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับที่ 11 (พ.ศ. 2555–2559)
5
5
5
6
7
8
9
10
12
14
15
18
22
27
29
31
40
43
44
45
59
60
62
63
112
121

3. ~3~
กฎหมายที่เกี่ยวของกับการพัฒนาชุมชน
พรบ.ขอมูลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540
130
แนวขอสอบ พรบ.ขอมูลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540
145
พรบ. กองทุนหมูบานและชุมชนเมืองแหงชาติ พ.ศ.2527
153
แนวขอสอบ พรบ. กองทุนหมูบานและชุมชนเมืองแหงชาติ พ.ศ.2527
167
การจัดทําแผนพัฒนาขององคกรปกครองสวนทองถิ่น
170
แนวขอสอบ การจัดทําแผนพัฒนาขององคกรปกครองสวนทองถิ่น
182
ระเบียบกระทรวงมหาดไทยวาดวยคณะกรรมการพัฒนาสตรี พ.ศ. 2538
190
แนวขอสอบ ระเบียบกระทรวงมหาดไทยวาดวยคณะกรรมการพัฒนาสตรี พ.ศ. 2538 196
กฎหมายเกี่ยวของกับกรมสงเสริมการปกครองทองถิ่น
สรุป ระเบียบบริหารราชการแผนดินพ.ศ. 2534 และแกไขเพิ่มเติม
201
สรุปพ.ร.บ. องคการบริหารสวนจังหวัด พ.ศ. 2540 และแกไขเพิ่มเติม
209
สรุป พรบ.เทศบาล 2496 และที่แกไขเพิ่มเติมถึง ฉบับที่ 13 พ.ศ.2552
215
สรุปพ.ร.บ.สภาตําบลและองคการบริหารสวนตําบล พ.ศ.2537 และแกไขเพิ่มเติมถึง 228
ฉบับที่ 6 พ.ศ. 2552
สรุปพรบ.ระเบียบบริหารงานบุคคลสวนทองถิ่น พ.ศ. 2542 และแกไขเพิ่ม
235
เติมถึงฉบับที่ 3 พ.ศ. 2551
สรุปสาระสําคัญพ.ร.บ.กําหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอํานาจ ใหแกองคกรปกครอง
สวนทองถิ่น พ.ศ.2542 และแกไขเพิ่มเติมฉบับที่ 2 พ.ศ.2549
242
สรุปสาระสําคัญ พระราชกฤษฎีกาวาดวยหลักเกณฑและวิธการบริหารกิจการ
ี
่
245
บานเมืองทีดี พ.ศ. 2546
สรุปสาระสําคัญพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการเมืองพัทยา พ.ศ.2552
251
และแกไขเพิ่มเติม

4. ~4~
ประวัตความเปนมา
ิ
กรมสงเสริมการปกครองทองถิ่น
เปนสวนราชการที่จัดตั้งขึ้นใหมใน สังกัดกระทรวงมหาดไทยที่มีบทบาทภารกิจสําคัญใน
การสงเสริมสนับสนุนองคกร ปกครองสวนทองถิ่น โดยการพัฒนาและใหคําปรึกษา แนะนํา
องคกรปกครองสวนทองถิ่นในดานการจัดทําแผนพัฒนาทองถิ่น การบริหารงานบุคคล
การเงินการคลัง และการบริหารจัดการ เพื่อให องคกรปกครองสวนทองถิ่น มีความเขมแข็ง
และมีศักยภาพในการใหบริการสาธารณะ ทั้งนี้ อํานาจหนาที่และโครงสรางสวนราชการ ของ
กรมสงเสริมการปกครองทองถิ่น เปนไปตามกฏกระทรวงแบงสวนราชการกรมสงเสริมการ
ปกครองทองถิ่นกระทรวง มหาดไทย พ.ศ. 2545 ซึ่งกําหนดไวดังนี้
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
อํานาจหนาที่
ดําเนินการพัฒนาระบบ รูปแบบ และโครงสรางขององคกรปกครองสวนทองถิ่น
สงเสริมและสนับสนุนในการจัดทํา ประสานและบูรณาการแผนพัฒนาทองถิ่นและวางระบบ
ในการติดตามและประเมิน ผลการดําเนินงานตามแผนพัฒนาทองถิ่น
ดําเนินการจัดทํา แกไข ปรับปรุงกฎหมายและระเบียบที่เกี่ยวของกับองคกรปกครองสวน
ทองถิ่น รวมทั้งใหคําปรึกษา แนะนํา และกํากับดูแลการปฏิบัติงานตามอํานาจ หนาที่ของ
องคการปกครองสวนทองถิ่น
กําหนดแนวทางและจัดทํามาตรฐานทั่วไปเกี่ยวกับการบริหารงานบุคคลขององคกร ปกครอง
สวนทองถิ่น ทั้งนี้ ตามกฎหมายวาดวยการบริการงานบุคคลสวนทองถิ่น
สงเสริม สนับสนุน และประสานการดําเนินงานดานการเงิน การคลัง การงบประมาณ การ
พัสดุการจัดเก็บรายได และการประกอบกิจการพาณิชยขององคกรปกครองสวน
ทองถิ่น รวมทั้งวางระบบตรวจสอบระบบการเงิน การบัญชี และ การพัสดุขององคการ
ปกครองสวนทองถิ่น
สงเสริมสนับสนุนและประสานการจัดการบริการสาธารณะและการศึกษาในอํานาจหนาที่ของ
องคกรปกครองสวนทองถิ่น
กําหนดแนวทาง วางระบบ และสรางตัวชีวัดเพือเปนมาตรฐานการดําเนินงานขององคกร
้
่
ปกครองสวนทองถิ่น ตลอดจนกํากับดูแลใหเปนไปตามมาตรฐาน
สงเสริมภาคประชาชนใหมีสวนรวมในการบริหารงานและตรวจสอบการดําเนินงานของ
องคกรปกครองสวนทองถิ่น

5. ~5~
9. พัฒนาระบบขอมูลสารสนเทศเพื่อการบริการขององคการปกครองสวนทองถิ่น
10. พัฒนาบุคลากรขององคการปกครองสวนทองถินและของกรม
่
11. ปฏิบัติการอืนใดตามที่กฎหมายกําหนดใหเปนอํานาจหนาที่ของกรมหรือตามที่กระทรวงหรือ
่
คณะรัฐมนตรีมอบหมาย
ตอมาในป พ.ศ.2551 ไดมีการประกาศใชกฎกระทรวงแบงสวนราชการกรมสงเสริมการ
ปกครองทองถิ่น กระทรวงมหาดไทย พ.ศ.2551 โดยกําหนดใหมีราชการบริหารสวน
ภูมิภาค และจัดตั้งสํานักงานสงเสริมการปกครองทองถิ่นจังหวัดขึ้นในกรมสงเสริมการ
ปกครองทองถิ่น เพื่อทําหนาที่ประสานงานและปฏิบัติหนาที่ในฐานะตัวแทนของกรม ใน
ราชการสวนภูมิภาค เพื่อใหการดําเนินการกํากับ ดูแล และสนับสนุนการปฎิบัติงานของ
องคกรปกครองสวนทองถิ่นเปนไปอยางคลองตัว
และมีประสิทธิภาพ และจัดตั้งกลุม
ตรวจสอบภายในและกลุ ม พั ฒ นาระบบบริ ห ารขึ้ น ในกรมส ง เสริ ม การปกครองท อ งถิ่ น
กระทรวงมหาดไทย เพื่อทําหนาที่ตรวจสอบการดําเนินงานภายในสวนราชการ สนับสนุน
การปฏิบัติงานของกรมสงเสริมการปกครองทองถิ่น และพัฒนาการบริหารของสวนราชการ
ใหเกิดผลสัมฤทธิ์ มีประสิทธิภาพ และคุมคา
1.
2.
3.
4.
5.
วิสัยทัศนและพันธกิจ
วิสัยทัศนกรมสงเสริมการปกครองทองถิ่น (Vision)
“ เปนองคกรหลักในการสงเสริมให อปท. เขมแข็งอยางยั่งยืน ”
พันธกิจกรมสงเสริมการปกครองทองถิ่น (Mission)
พัฒนากรมสงเสริมการปกครองทองถิ่นใหเปนองคกรที่มีสมรรถนะสูง
สงเสริมการจัดทําแผนพัฒนาทองถิ่นใหสอดคลองกับแผนยุทธศาสตรระดับชาติ ระดับจังหวัด
และตอบสนองความตองการของประชาชนภายใตกระบวนการมีสวนรวมจาก ภาคีเครือขาย
สงเสริมระบบบริหารงานบุคคลของ อปท. ใหเปนไปตามหลักคุณธรรม และเพิ่มขีด
ความสามารถของบุคลากร อปท. ใหทํางานอยางมืออาชีพ
พัฒนาระบบงบประมาณและการคลังขององคกรปกครองสวนทองถิ่นใหมีประสิทธิภาพและ
สามารถพึ่งตนเองได
พัฒนาระบบกฎหมายเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการบริหารงานของ อปท. และสนับสนุนผูกํากับ
ดูแล อปท.

6. ~6~
ความรูเกี่ยวกับการพัฒนาชุมชน
นายพิสันติ์ ประทานชวโน รองอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน
กรมการพัฒนาชุมชน เปนหนวยงานที่ทํางานดานการพัฒนาชุมชนรวมกับประชาชน
ตลอดระยะเวลา48 ป โดยมีความมุงมั่นที่จะเปนหนวยงานหลักในการสงเสริมการบริหาร
จัดการชุมชนใหเขมแข็งอยางยั่งยืนและมีเปาหมายสูชุมชนเขมแข็ง ประชาชนพึ่งตนเองได
คอบครัวมีคุณภาพชีวิตดี มีความสุข
บทบาทหนาที่ของกรมการพัฒนาชุมชน ตามกฎกระทรวงแบงสวนราชการ
กรมการพัฒนาชุมชนกระทรวงมหาดไทย พ.ศ. 2552 ใหกรมการพัฒนาชุมชน มีภารกิจ
เกี่ยวกับการสงเสริมกระบวนการเรียนรู และการมีสวนรวมของประชาชน สงเสริมและพัฒนา
เศรษฐกิจชุมชนฐานรากใหมีความมั่นคงและมีเสถียรภาพโดยสนับสนุนใหมีการจัดทําและใช
ประโยชนจากขอมูลสารสนเทศ ศึกษา วิเคราะห วิจัย จัดทํายุทธศาสตรชุมชน ตลอดจนการ
ฝกอบรมและพัฒนาบุคลากรที่เกี่ยวของในการพัฒนาชุมชน เพื่อใหเปนชุมชนเขมแข็งอยาง
ยั่งยืนโดยมีอํานาจหนาที่ดังตอไปนี้
1. กําหนดนโยบาย ยุทธศาสตร มาตรการ และแนวทางในการพัฒนาชุมชนระดับชาติ
เพื่อใหหนวยงานของรัฐ เอกชน และผูมีสวนเกี่ยวของดานการพัฒนาชุมชน ไดใชเปนกรอบ
แนวทางในการดําเนินงานเพื่อเสริมสรางความสามารถและความเขมแข็งของชุมชน
2. จัดทําและพัฒนาระบบมาตรฐานการพัฒนาชุมชน เพื่อใชเปนเครื่องมือสําหรับ
ประเมินความกาวหนาและมาตรฐานการพัฒนาของชุมชน
“...ขอบใจมาก ที่ตองเหน็ดเหนื่อยทํางานในหมูบานชนบท และตองประสบปญหา
ตางๆมากมาย ขอใหชวยกันพัฒนาคนใหมีความฉลาด สามารถชวยตนเองได... ในการ
แนะนําสงเสริมอาชีพ หรือใหคําแนะนําเรื่องตางๆ ตองทําใหบอยๆ ไมใชพูดหรือทําหนเดียว
... ความมั่นคงของประชาชนในชนบทเปนสวนหนึ่งที่จะสรางชาติ และปองกันประเทศเปน
อยางดี...”
พระบรมราโชวาทพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวฯ
พระราชทานแกพัฒนากร ในโอกาสเสด็จไปทรงกระทําพิธีเปดเขื่อนและการพลังงาน
ไฟฟาแมน้ําพุง จ.สกลนครเมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน 2508

7. ~7~
3. พัฒนาระบบและกลไกในการสงเสริมกระบวนการเรียนรู การจัดการความรู การ
อาชีพ การออมและการบริหารจัดการเงินทุนของชุมชน เพื่อเสริมสรางขีดความสามารถของ
ประชาชน ชุมชน ผูนําชุมชนองคการชุมชน และเครือขายองคการชุมชน
4. สนับสนุนและพัฒนาระบบขอมูลสารสนเทศชุมชน สงเสริมการใชประโยชนและ
การใหบริการขอมูลสารสนเทศชุมชน เพื่อใชในการวางแผนบริหารการพัฒนาไดอยางมี
ประสิทธิภาพ
5. ศึกษา วิเคราะห วิจัย พัฒนา และสรางองคความรูเพื่อใชในงานพัฒนาชุมชน และ
การจัดทํายุทธศาสตรชุมชน
6. ฝกอบรมและพัฒนาขาราชการ เจาหนาที่ที่เกี่ยวของ ผูนําชุมชน องคการชุมชน
และเครือขายองคการชุมชนใหมีความรู ทักษะ ทัศนคติ และสมรรถนะในการทํางาน รวมทั้ง
ใหความรวมมือทางวิชาการดานการพัฒนาชุมชนแกหนวยงานทั้งในประเทศและตางประเทศ
7. ปฏิบัติการอื่นใดตามที่กฎหมายกําหนดใหเปนอํานาจหนาที่ของกรม หรือตามที่
กระทรวงหรือคณะรัฐมนตรีมอบหมาย
การพัฒนาชุมชนโดยใหประชาชนมีสวนรวม
แนวคิดการพัฒนาชุมชน
ความหมายการพัฒนาชุมชน การพัฒนาชุมชน ประกอบดวย 2 คํา คือ การพัฒนา
และชุมชน
การพัฒนา หมายถึง ทําใหเจริญ การเปลี่ยนแปลง เปลี่ยนสภาพ ปรับปรุงใหตางจาก
เดิม
ชุมชน หมายถึง การรวมตัวของบุคคล กลุม/องคกรชุมชน เครือขายองคกรชุมชน
และประชาชนที่อาศัยอยูในขอบเขตพื้นที่หนึ่ง ๆ ซึ่งมีปฏิสัมพันธซึ่งกันและกัน ระดับพื้นฐาน
ที่สุด คือหมูบาน หรือชุมชนในรูปแบบอื่น ๆ ที่มีมารวมตัวกันเพื่อแกไขปญหาเดียวกัน เชน
ชุมชนลุมน้ํา ชุมชนวัฒนธรรม เปนตน
การพัฒนาชุมชน (Community Development) ตามหลักการพื้นฐานเปน
กระบวนการใหการศึกษา (educational process) แกประชาชนเพื่อใหสามารถพึ่งตนเองได
(self – reliance) หรือชวยตนเองได (self – help) ในการคิด ตัดสินใจ และดําเนินการ
แกปญหา ตลอดจนตอบสนองความตองการของตนเอง และสวนรวม

8. ~8~
การดําเนินการโครงการกิจกรรมของกรมการพัฒนาชุมชน
โครงการหรือกิจกรรมการพัฒนาชุมชน หมายถึง การกระทําใดๆ ก็ตามที่เกิดจาก
ความคิดริเริ่มของประชาชน จากปญหา/ความตองการของประชาชน โดยการชวยกันคิด
รวมกันตัดสินใจ ชวยกันวางแผน และรวมกันดําเนินการของประชาชน เพื่อแกปญหาและ
สนองความตองการของประชาชนทั้งชุมชน หรือของประชาชนสวนหนึ่งหรือกลุมหนึ่ง โดยมี
พัฒนากรเปนผูเอื้ออํานวยใหประชาชนเปนผูริเริ่มหรือเปนเจาของโครงการโดยมีตัวอยาง
โครงการกิจกรรมที่กรมการพัฒนาชุมชนดําเนินการ ดังนี้
1. การพัฒนาผูนําชุมชนและอาสาสมัคร
วัตถุประสงค เพื่อใหประชาชนมีโอกาสเสียสละอุทิศตนเพื่อสวนรวม มีบทบาทและ
สวนรวมในการแกปญหาและการดําเนินกิจกรรมพัฒนาของชุมชน มุงเนนใหเกิดความ
ตอเนื่องในการรวมกลุม การพัฒนาศักยภาพ และการดําเนินกิจกรรมใหเกิดผลงานอยางเปน
รูปธรรม
2. พัฒนากลุม/องคกร/เครือขาย
วัตถุประสงค เพื่อสนับสนุนใหประชาชนรวมตัวกันทํากิจกรรมรวมกันในลักษณะ
กลุม/องคกรชุมชน เชน คณะกรรมการพัฒนาสตรี กลุมออมทรัพยเพื่อการผลิต กลุมอาชีพ
ฯลฯ รวมทั้งสนับสนุนใหกลุม/องคกรชุมชน รวมตัวกันในลักษณะเครือขายตางๆ เชน
สมาพันธองคการพัฒนาชุมชนแหงประเทศไทยสมาคมผูนําอาสาพัฒนาชุมชนไทย สมาคม
ผูนําสตรีพัฒนาชุมชนไทย สมาคมผูนําอาชีพกาวหนา (สิงหทอง) 4 ภาค ศูนยประสานงาน
องคการชุมชน (ศอช.)
3. การพัฒนาแผนชุมชน
วัตถุประสงค เพื่อพัฒนากระบวนการเรียนรูของชุมชน ใหคนในชุมชนชวยกันคิด
รวมกันตัดสินใจ ชวยกันวางแผน รวมกันดําเนินการเพื่อแกปญหาและสนองความตองการ
ของประชาชนทั้งชุมชน ซึ่งจะทําใหชุมชนไดทําความรูจักและประเมินศักยภาพของชุมชน
และกําหนดอนาคตทิศทางของชุมชน ทําใหชุมชนสามารถพึ่งตนเองไดและสรางชุมชนให
เขมแข็งได
4. สงเสริมการออมทรัพยเพื่อการผลิต
วัตถุประสงค เพื่อกระตุนและสงเสริมใหประชาชนรวมตัวกันระดมเงินออมเพื่อเปน
ทุนของชุมชน สนับสนุนการพัฒนาดานการบริหารและจัดการเงินทุนในเชิงธุรกิจ เพื่อพัฒนา
อาชีพและคุณภาพชีวิตโดยยึดหลักคุณธรรมและการพึ่งตนเองเปนฐานไปสูสถาบันนิติบุคคล

9. ~9~
การกระจายอํานาจในการพัฒนาและงบประมาณสูทองถิ่น
ความสําคัญ กฎหมายที่เกี่ยวของ
รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550
การกระจายอํานาจสูทองถิ่นถือวาเปนวัตถุประสงคหลักประการหนึ่งของรัฐธรรมนูญแหง
ราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 ดังปรากฏตาม มาตรา 78 , 80 และ 281-290 โดยมี
แนวนโยบายพื้นฐานแหงรัฐ ดังนี้
1. รัฐตองกระจายอํานาจให อปท. พึ่งตนเองและตัดสินใจในกิจการของทองถิ่นไดเอง
สงเสริมให อปท. มีสวนรวมในการดําเนินการตามแนวนโยบายพื้นฐานแหงรัฐ
2. สงเสริมและสนับสนุนการกระจายอํานาจเพื่อให อปท. ฯลฯ จัดและมีสวนรวมใน
การจั ด การศึก ษาเพื่ อ พั ฒ นามาตรฐานคุณ ภาพการศึ ก ษาให เ ท า เที ย มและสอดคล อ งกั บ
แนวนโยบายพื้นฐานแหงรัฐ
พระราชบั ญ ญั ติ กํ า หนดแผนและขั้ น ตอนการกระจายอํ า นาจให แ ก อ งค ก ร
ปกครองสวนทองถิ่น พ.ศ.2542 สาระสําคัญ ไดแก
1. การกําหนดอํานาจและหนาที่ในการจัดระบบการบริการสาธารณะระหวางรัฐกับ
องคกรปกครองสวนทองถิ่น และระหวางองคกรปกครองสวนทองถิ่นดวยกันเอง
2. การจัดสรรสัดสวนภาษีและอากรระหวางรัฐกับองคกรปกครองสวนทองถิ่น โดย
คํานึงถึงภาระหนาที่ของรัฐกับองคกรปกครองสวนทองถิ่นและระหวางองคกรปกครองสวน
ทองถิ่นดวยกันเองเปนสําคัญ
3. การจัดใหมีคณะกรรมการขึ้นคณะหนึ่งประกอบดวย ผูแทนของหนวยงานราชการ
ที่เกี่ยวของ ผูแทนขององคกรปกครองสวนทองถิ่น และผูทรงคุณวุฒิซึ่งมีคุณสมบัติตามที่
กฎหมายบัญญัติโดยมีจํานวนเทากัน ทําหนาที่ตามขอ 1 และขอ 2 ขางตน
แผนการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่น พ.ศ. 2543
แผนการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่นเปนแผนที่กําหนดกรอบ
แนวคิดเปาหมาย และแนวทางการกระจายอํานาจ มีสาระสําคัญ ดังนี้
วิสัยทัศนการกระจายอํานาจสูทองถิ่น
ในชวง 4 ปแรก (พ.ศ. 2544-2547) ของการถายโอนภารกิจตามกรอบของกฎหมาย
วาดวยการกําหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่น จะ
เปนชวงของการปรับปรุงระบบการบริหารงานภายในขององคกรปกครองสวนทองถิ่น

10. ~ 10 ~
แนวคิดเกี่ยวกับชุมชน
ในยุคโลกาภิวัฒน ปญหาตางๆ มีความสลับซับซอน และเปลี่ยนแปลงรวดเร็วยิ่งขึ้น
การแกปญหาจําเปนตองมีความรอบคอบ โดยคํานึงถึงผลกระทบอยางรอบดาน ตองมีความ
รอบรู และตองอาศัยความรวมมือรวมใจจากทุกฝาย จะตองสรางการเรียนรูรวมกัน ตั้งแต
กระบวนการรวมคิด รวมทํา รวมสรุปบทเรียน จะเกิดขึ้นไดก็ตอเมื่อทุกคนยอมรับซึ่งกันและ
กัน การรวมตัวของประชาชนที่หลากหลายทําใหเกิดการแลกเปลี่ยนความคิด องคความรู
และตอเชื่อม ประสบการณอยางกวางขวาง เปนการเสริมพลังซึ่งกันและกัน สรางโอกาสให
ทุกคนสามารถเรียนรูและพัฒนาตนเองไดอยางตอเนื่อง นอกจากนี้ยังตองสรางการบริหาร
จัดการรวมกัน เพื่อสรางความเขมแข็งของชุมชนฐานราก ใหชุมชนทองถิ่นมีสิทธิ หนาที่ และ
บทบาทในการจัดการทรัพยากรสาธารณะมากขึ้น ทําใหทองถิ่นเขมแข็ง เกิดการประสานงาน
งบประมาณระหวางองคกรตางๆ ทั้งในแนวราบกับทองถิ่น/หนวยงานอื่นๆ และในแนวดิ่งกับ
สวนกลาง
กรมการพัฒนาชุมชน เปนหนวยงานหลักในการสงเสริมการบริหารจัดการชุมชน
โดยใชกระบวนการแผนชุมชนเปนเครื่องมือในการสงเสริมการเรียนรูของคนในชุมชน การ
แกไขปญหาของชุมชนดวยกระบวนการมีสวนรวมของคนในชุมชน แผนชุมชนไดรับการ
นําไปใชประโยชนจากสวนทองถิ่น ตองเปนแผนชุมชนที่ไดรับการรับรองมาตรฐานแกไข
ปญหาของชุมชนไดอยางมีประสิทธิภาพ เจาหนาที่พัฒนา-ชุมชน ภาคีการพัฒนา ผูนําชุมชน
และผูอาศัยในชุมชนจึงตองมีความรูความเขาใจกระบวนการแผนชุมชนอยางชัดเจน
แนวความคิดเกี่ยวกับชุมชน
ชุมชน หมายความถึง กลุมชนที่อาศัยอยูรวมกัน โดยมีความรูสึกผูกพันเปนอันหนึ่ง
อันเดียวกัน จะโดยอาศัยหลักผูกพันในทางเชื้อชาติ เผาพันธุ ศาสนาเดียวกันซึ่งทําใหบุคคล
มีความรูสึกเปนสวนหนึ่งของสังคมนั้น หรืออาศัยหลักความผูกพันหรือผลประโยชนทางเชื้อ
ชาติ ศาสนา และวั ฒ นธรรมรว มกั น โดยอาศั ย อยู ใ นบริ เ วณพื้ น ที่ ท างภู มิ ศ าสตร เ ดี ย วกั น
ตลอดจนการมีผลประโยชนในทางการบริการสังคมรวมกัน
แนวคิดเกี่ยวกับการจัดทําแผนชุมชน
การใหชาวบานในหมูบานและชุมชน จัดทําแผนชุมชนเพื่อพัฒนาหมูบานและชุมชน
ของตนเองมีแนวคิดหลักการและความเชื่อในหลาย ๆ ดาน เชน
1. แนวคิดจากปรัชญาพัฒนาชุมชน ซึ่งเปนสากลที่บอกวาชาวบานมีศักยภาพ
สามารถพัฒนาตนเองไดถาใหโอกาส และการพัฒนาตองเริ่มตนที่ชาวบาน

11. ~ 11 ~
2. แนวคิดจากหลักการพัฒนาชุมชน คือ การมีสวนรวม การพึ่งตนเอง การ
ชวยเหลือซึ่งกันและกัน และการรับผิดชอบตอชุมชนของตนเอง
3. แนวคิดในการพัฒนาชุมชนใหเขมแข็ง คือการใหชุมชนไดมีกระบวนการใน
การจัดการชุมชนมีการเรียนรูรวมกันในกระบวนการชุมชน
4. แนวคิดในการพัฒนาชุมชนใหเขมแข็ง คือการสรางพลังชุมชน ใชพลังชุมชน
ในการพัฒนาชุมชน
5. แนวคิดที่วาไมมีใครรูปญหาชุมชนเทาคนในชุมชน ดังนั้น การแกปญหา
ชุมชนจึงเริ่มจากชุมชน การใหการสนับสนุนของภาครัฐจะตองเปนลักษณะ Bottom-up ไมใช
Top Down
ความหมายของแผนชุมชน
สํานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ไดใหความหมาย
ของแผนชุ ม ชนว า หมายถึ ง การกํา หนดอนาคตและกิ จ กรรมการพั ฒ นาของชุ ม ชน โดย
เกิดขึ้นจากคนในชุมชนที่มีการรวมตัวกันจัดทําแผนขึ้นมา เพื่อใชเปนแนวทางในการพัฒนา
ชุมชนหรือทองถิ่นของตนเอง ใหเปนไปตามที่ตองการและสามารถแกปญหาที่ชุมชนเผชิญ
อยู คนในชุมชนมีสวนรวมคิด รวมกําหนด แนวทางและทํากิจกรรมการพัฒนารวมกัน ยึด
หลักการพึ่งตนเอง ลดการพึ่งพิงภายนอก คํานึงถึงศักยภาพ ทรัพยากร ภูมิปญญา วิถีชีวิต
วัฒนธรรม และสิ่งแวดลอมในทองถิ่นเป นหลัก จึงกล าวไดว า แผนชุมชนเปนของชุมชน
ดําเนินการโดยชุมชนและเพื่อประโยชนของชุมชนเอง ซึ่งแตกตางจากแผนที่ภาครัฐจัดทําขึ้น
เพื่อการจัดสรรงบประมาณเปนหลัก
ศาสตราจารย นายแพทยประเวศ วะสี ไดนําเสนอความหมายของแผนชุมชนวา
“เป น กระบวนการวิ เ คราะห วิ นิ จ ฉั ย ป ญ หา ว า คื อ อะไร และจะทํ า อะไร คื อ การวิ เ คราะห
ทางเลือก เปนกระบวนการทางปญญาที่ทรงพลัง เมื่อวิเคราะหแลวนําไปสูการเปลี่ยนแปลง
ซึ่งจะนําไปสูการแกปญหา กระบวนการจัดทําแผนชุมชนเปนการเรียนรูจากการปฏิบัติจริง
(Interactive Learning interaction)”
ดร.ขนิฏฐา กาญจนรังษีนนท ไดอธิบายความหมายของแผนชุมชนวา “เปนสวน
หนึ่งของระบบการบริหารจัดการชุมชน ที่แสดงถึงประสิทธิภาพของความรวมมือและการ
เรี ย นรู ร ว มกั น ของคนในชุ ม ชน เพื่ อ แก ไ ขป ญ หาและพั ฒ นาชุ ม ชนของตนและชุม ชน ที่
สามารถบริหารจัดการกับการพัฒนาและแกไขปญหาของชุมชนได ชุมชนจะมีการดําเนินการ
ใน 6 เรื่อง คือ มีระบบขอมูล มีแผนชุมชน มีการจัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรูรวมกัน มีการนํา
แผนไปปฏิบัติ มีทุนของชุมชน และมีองคกรเขมแข็งอยางนอย 1 องคกร

12. ~ 12 ~
ความหมายของการพัฒนาชุมชน
สุวิทย ยิ่งวรพันธ (2509) ไดใหความหมายวา การพัฒนาชุมชน คือ กระบวนการที่
มุงสงเสริมความเปนอยูของประชาชนใหดีขึ้น ทั้งนี้ โดยประชาชนเขารวมมือและริเริ่ม
ดําเนินงานเอง และสรุปความหมายของการ “พัฒนาชุมชน” ไวดังนี้ คือ
1. การปรับปรุงสงเสริมใหชุมชนหนึ่งดีขึ้นหรือมีวิวัฒนาการดีขึ้น
2. การสงเสริมใหชุมชนนั้น ๆ มีวิวัฒนาการดีขึ้น คือ เจริญทั้งดานเศรษฐกิจ สังคม
และวัฒนธรรม
3. การพัฒนาชุมชนนั้น จะตองพัฒนาทางดานวัตถุและพัฒนาดานจิตใจ
3.1 การพัฒนาดานวัตถุ คือ การสรางความเจริญใหแกชุมชน เพื่อสงเสริมใหเกิดมี
หรือเปลี่ยนแปลงในสิ่งที่เห็นโดยแจงชัด เชน การสงเสริมดานการผลิตผล การสงเสริมระบบ
ขนสง การคมนาคม การชลประทาน และดานอื่น ๆ
3.2 การพัฒนาดานจิตใจ คือ การสรางความเจริญ โดยมุงจะใหการศึกษาอบรม
ประชาชน ซึ่งรวมทั้งการใหการศึกษาตามโรงเรียน มหาวิทยาลัย ตามโครงการของ
กระทรวงศึกษาธิการและการศึกษานอกระบบโรงเรียน
4. การพัฒนาชุมชน คือ กระบวนการที่สงเสริมความเปนอยูของประชาชนใหดีขึ้น
ทั้งนี้ โดยประชาชนเขารวมมือและริเริ่มดําเนินงานเอง
Arthur Dunham กลาววา การพัฒนาชุมชน คือ การรวมกําลังดําเนินการปรับปรุง
สภาพความเปนอยูของชุมชนใหมีความเปนปกแผนและดําเนินงานไปในแนวทางที่ตนเอง
ตองการ โดยอาศัยความรวมกําลังของประชาชนในชุมชนนั้นในการชวยเหลือตนเองและ
รวมมือกันดําเนินงาน และตองไดรับการสนับสนุนชวยเหลือทางดานวิชาการจากหนวยงาน
ภายนอก
องคการสหประชาชาติ (2505) ใหคําจํากัดความวา การพัฒนาชุมชน เปนขบวนการ
ซึ่งประชาชนทั้งหลายไดพ ยายามรวบรวมกั นทํ าเองและมาร วมกั บ เจ าหน าที่ ของรั ฐบาล
เพื่อที่จะทําใหสภาพเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรมของชุมชนนั้น ๆ เจริญดีขึ้นและผสมผสาน
ชุมชนเหลานั้นเขาเปนชีวิตของชาติและเพื่อที่จะทําใหประชาชนอุทิศกาย ใจ ความคิด
ความรู และทรัพย เพื่อความเจริญเติบโตของชาติอยางเต็มที่
องคการบริหารวิเทศกิจของสหรัฐอเมริกา (2505) ใหคําจํากัดความวา การพัฒนา
ชุมชน เปนขบวนการแหงการกระทําทางสังคม ซึ่งประชาชนในชุมชนนั้นรวมกันจัดการ
วางแผนและลงมือกระทําการเอง พิจารณาใหรูชัดวา กลุมหรือเอกชนมีความตองการหรือ
ขาดแคลนอะไร มีปญหาอะไรซึ่งเปนปญหารวมกัน แลวจึงจัดทําแผนเพื่อขจัดความขาด

13. ~ 13 ~
แคลนหรือบําบัดความตองการ หรือแกปญหาตางๆ โดยที่พยายามใชทรัพยากรที่มีอยูใน
ชุมชนนั้น ๆ ใหมากที่สุดและถาจําเปน อาจจะขอความชวยเหลือจากภายนอก คือ รัฐ หรือ
องคกรอื่น เพียงเทาที่จําเปน
สัญญา สัญญาวิวัฒน (2515) ใหคําจํากัดความวา การพัฒนาชุมชน เปนการ
เปลี่ยนแปลงที่มีการกําหนดทิศทาง (Directed Change) ซึ่งทิศทางที่กําหนดขึ้น ยอมตอง
เปนผลดีสําหรับกลุมชนหรือชุมชน การพัฒนาจึงอาจเรียกไดวา เปนการเปลี่ยนแปลงที่พึง
ปรารถนา (Desired Change) หรือการเปลี่ยนแปลงที่ถูกพอกพูนดวยคานิยม (Value
Loaded Change) ตามระบบคานิยมของชุมชนซึ่งเปนเครื่องกําหนดความมีคุณคาหรือไร
คุณคาของสิ่งตาง ๆ
ไพฑูรย เครือแกว (2518) ใหทัศนะวา การพัฒนาชุมชน เปนกระบวนการพัฒนา
เศรษฐกิจและสังคมที่จะทําใหชีวิตทุกดานของชาวชนบทมีการเจริญกาวหนาขึ้นพรอม ๆ กัน
สาย หุตเจริญ (2512) ใหความหมายวา การพัฒนาชุมชน เปนวิธีการสรางชุมชนให
เจริญโดยอาศัยกําลังความสามารถของประชาชนและความชวยเหลือของรับบาลรวมกัน
พัฒน บุณยรัตพันธ (2515) ใหทัศนะวา การพัฒนาชุมชน เปนขบวนการอยางหนึ่ง
ที่รัฐบาลนํามาใช เพื่อเปนการกระตุนเตือน ยั่วยุ และสงเสริมประชาชนในชนบท ใหเกิด
ความคิดริเริ่มขึ้นและเสริมสรางทองถิ่นใหกาวหนา ทั้งในดานเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม
และการดูแลตนเองตามระบอบประชาธิปไตย
ปรีชา กลิ่นรัตน กลาววา การพัฒนาชุมชน เปนกระบวนการที่มุงสงเสริมความ
เปนอยูของประชาชนใหดีขึ้น โดยความรวมมืออยางจริงจังของประชาชน และควรเปน
ความคิดริเริ่มของประชาชนเองดวย แตถาประชาชนไมรูจักริเริ่ม ก็ใหใชเทคนิคกระตุนเตือน
ใหเกิดความคิดริเริ่ม ทั้งนี้ เพื่อใหกระบวนการนี้ไดรับการตอบสนองจากประชาชนดวยการ
กระตือรือรนอยางจริงจัง
ความสําคัญของการพัฒนาชุมชน
ในปจจุบันงานดานการพัฒนาชุมชนมีความสําคัญตอการพัฒนาประเทศมาก เพราะ
สภาพปญหาของการพัฒนาชุมชนนั้นเปนวงจรที่สงผลกระทบตอกันเปนลูกโซ จากความไมรู
สูความจนและการเจ็บปวย ซึ่งเปนอุปสรรคในการพัฒนา เปนวัฏจักรแหงความชั่วราย ดังนั้น
ทุกหนวยงานทุกองคกร ตองชวยกันขจัดปญหาเหลานี้ใหหมดไป
ความยากจนในชนบท เปนปญหาหลักที่ทุกหนวยงานพยายามหาทางแกไข โดยการ
เพิ่มพูนรายไดของประชาชนใหสูงขึ้น (Increasing Income) แตในการพัฒนาที่ผานมา พบวา

14. ~ 14 ~
ยิ่งมีการพัฒนายิ่งทําใหประชาชนยากจนลง กลาวคือ จากการมุงพัฒนาประเทศเพื่อให
ทัดเทียมนานาอารยประเทศ โดยเนนการพัฒนาทางดานเศรษฐกิจและอุตสาหกรรม ใน
ขณะเดียวกัน ภาคเกษตรกรรมซึ่งเปนประชากรเนนการพัฒนาทางดานเศรษฐกิจและ
อุตสาหกรรม ในขณะเดียวกันภาคเกษตรกรรมซึ่งเปนประชากรสวนใหญของประเทศ ไมได
รับการดูแลอยางทั่วถึง อันเปนเหตุใหเกิดความแตกตางทางฐานะของบุคคลสองกลุม กลุม
หนึ่งมีจํานวนไมมาก มีฐานะร่ํารวย มีอํานาจทางเศรษฐกิจ กับอีกกลุมหนึ่งเปนคนสวนมาก
อาชีพหลัก คือ เกษตรกรรม ซึ่งความไมเปนธรรมในการกระจายรายได กําลังกลายเปน
ปญหาที่สําคัญ ความแตกตางระหวางเมืองกับชนบทมีมากขึ้น ประชาชนในภาคอีสานมีฐานะ
ทางเศรษฐกิจต่ําลงเมื่อเปรียบเทียบกับประชาชนในภาคอื่น ๆ ดัชนีที่นักเศรษฐศาสตรสราง
ขึ้นมาเพื่อวัดการกระจายรายไดของประเทศ วามีความเทาเทียมกันมากนอยเพียงใด คือ
Gini-coefficient (G-C) คาดัชนี G-C 7 จะมีคาระหวาง 0 ถึง 1 ถา G-C มีคาเขาใกล 1 มา
เทาใด แสดงวา การกระจายรายไดจะเลวลง ในทางตรงขามถา G-C จะมีคาเขาใกล 0 แสดง
วา การกระจายรายไดมีความเทาเทียมกันมากขึ้น ในป 2535 คา G-C = 0.536 ซึ่งนับวามี
คาสูงสุดในบรรดาคา G-C ที่ไดมีการวัดขึ้นมาในอดีต คือ ป 2518 คา G-C = 0.451 ป 2524
คา G-C = 0.473 ป 2533 คา G-C = 0.504 จากการกระจายรายไดที่มีลักษณะตกต่ําลงเรื่อย
ๆ เปนสิ่งที่ยืนยันความเชื่อที่วา แมวาประเทสไทยจะประสบความสําเร็จอยางสูงทางดานการ
เจริญเติบโตของระบบเศรษฐกิจและอุตสาหกรรม แตความเจริญดังกลาวไมไดกระจายไปสู
ประชาชนโดยทั่วหนากัน แตหากกระจุกตัวอยูกับกลุมคนบางกลุมเทานั้น
จากการวิเคราะหปญหาความเลื่อมล้ําทางสังคมและความยากจน ความยากจนเกิด
จากปจจัยตาง ๆ ซึ่งมีความเกี่ยวของเชื่อมโยงกัน มีลักษณะเปนลูกโซ
วัฏจักรแหงความยากจน
การมีทุนนอย
(Capital Deficiency)
การลงทุนต่ํา
การมีเงินออมต่ํา
ผลิตภาพต่ํา
(Low Investment)
(Low Savings)
(Low Productivity)
การมีอุปสงคต่ํา
การมีรายไดที่แทจริงต่ํา
(Low Demand)
(Low Real Income)

15. ~ 15 ~
ดังนั้น การพัฒนาชุมชน จึงมีความจําเปนอยางยิ่งที่จะชวยลดชองวางทางสังคมและ
ขจัดปญหาความยากจนในชุมชนใหลดนอยลง ซึ่งจําเปนตองอาศัยความรวมมือจากทุกฝาย
ทั้งภาครัฐบาล เอกชน องคกรชุมชน นักวิชาการ และองคกรธุรกิจ โดยเฉพาะอยางยิ่ง
ภาครัฐบาล ซึ่งเปนองคกรหลักในการพัฒนา ตองใหความสําคัญตอการพัฒนา โดยเฉพาะ
อยางยิ่ง การพัฒนาโดยการบรรจุไวในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ซึ่งเปน
แนวทางและมีมาตรฐานในการปฏิบัติเปนขั้นตอนและมีความตอเนื่อง ตามโครงการที่กําหนด
เพื่อขจัดปญหาความยากจนใหหมดสิ้นไป
จุดมุงหมายในการพัฒนาชุมชน
จุดมุงหมายในการพัฒนาที่นักพัฒนาจะตองระลึกอยูเสมอ เพื่อชวยใหการดําเนินงาน
ไปสูจุดหมาย ก็คือ
1. เพื่อพัฒนาคนใหมีประสิทธิภาพ
2. สงเสริมใหประชาชนรวมมือกันในการพัฒนาหมูบานของตนเอง
3. สงเสริมใหประชาชนรูสึกภาคภูมิใจที่จะอาศัยและประกอบอาชีพในหมูบานของ
ตนอยางสงบสุข
4. สงเสริมฐานะทางเศรษฐกิจของครอบครัวและชุมชนใหดีขึ้น
5. สงเสริมความสามารถของแตละบุคคล ใหแตละคนนําเอาความสามารถในตัวเอง
ออกมาใชใหเปนประโยชน
6. สงเสริมการรวมกลุมในการดําเนินชีวิตตามระบอบประชาธิปไตย
7. เพื่อพัฒนาสิ่งแวดลอมในสังคมใหดีขึ้น
8. เพื่อสงเสริมใหประชาชนสามารถแกปญหาของตนเองและชุมชนได
9. เพื่อกระตุนใหประชาชนไดมีสวนรวมในการพัฒนาตนเอง ชุมชน ประเทศชาติ
10. เพื่อใหการศึกษาแกประชาชนในทุกรูปแบบเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของตนเอง
และครอบครัวใหดขึ้น
ี
จากจุดหมายดังกลาวแลว ถานักพัฒนาไดดําเนินการใหบรรลุตามความมุงหมายที่ได
วางไว นับวาการพัฒนาไดเกิดขึ้นแลวในชุมชน (วรรณี เลาสุวรรณ, 2526)
แนวคิดที่เกี่ยวกับชุมชน
“ชุมชน” มีนัยและความหมายที่เปนไปตามพลวัตหรือกระแสของสังคม แตถา
พิจารณาโดยละเอียด จะพบวา นักวิชาการ นักพัฒนา หรือผูคนที่ใหความหมายของคําวา

16. ~ 16 ~
แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับที่ 11
(พ.ศ. 2555–2559)
แผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 11 ทุกภาคสวนในสังคมไทยเห็นพองรวมกันนอมนาหลักปรัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพียงมาเปนปรัชญานาทางในการพัฒนาประเทศอยางตอเนื่อง เพื่อมุงใหเกิด
ภูมิคุมกันและมีการบริหารจัดการความเสี่ยงอยางเหมาะสม เพื่อใหการพัฒนาประเทศสู
ความสมดุลและยั่งยืน มุงสู “สังคมอยูรวมกันอยางมีความสุข ดวยความเสมอภาค เปน
ธรรม และมีภูมิคุมกันตอการเปลี่ยนแปลง”
การพัฒนาประเทศในระยะแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 11 มีแนวคิดที่มีความตอเนื่องจากแนวคิด
ของแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 8-10 โดยยังคงยึดหลัก “ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง” และ
“คนเปนศูนยกลางของการพัฒนา” รวมทั้ง “สรางสมดุลการพัฒนา” ในทุกมิติ และ
ขับเคลื่อนใหบังเกิดผลในทางปฏิบัตที่ชัดเจนยิ่งขึ้นในทุกระดับ เพื่อใหการพัฒนาและบริหาร
ิ
ประเทศเปนไปบนทางสายกลาง
การกําหนดทิศทางและยุทธศาสตรการพัฒนาประเทศในระยะของแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 11
ตองเรงสรางภูมิคุมกันเพิ่มขึ้นในมิติการพัฒนาดานตางๆ ดังนี้
1. การพัฒนาคนและสังคมไทยสูสังคมคุณภาพ
1.1 การสรางความเปนธรรมในสังคม
1.2 การพัฒนาคนสูสังคมแหงการเรียนรูตลอดชีวิต
2. การปรับโครงสรางเศรษฐกิจสูทิศทางการเติบโตในรูปแบบใหม ที่มุงพัฒนาเศรษฐกิจ
ภายในประเทศใหเขมแข็ง เพื่อลดการพึ่งพาปจจัยภายนอก
2.1 การสรางความเขมแข็งภาคเกษตร ความมั่นคงของอาหารและพลังงาน
2.2 การปรับโครงสรางเศรษฐกิจสูการเติบโตอยางมีคุณภาพและยั่งยืน ให
ความสําคัญกับการปรับโครงสรางเศรษฐกิจบนฐานความรู ความคิดสรางสรรค และภูมิ
ปญญา
2.3 การสรางความเชือมโยงกับประเทศในภูมิภาคเพื่อความมั่นคงทางเศรษฐกิจและ
่
สังคมใหความสําคัญกับการเชื่อมโยงการพัฒนาเศรษฐกิจภายในประเทศกับความรวมมือ
ระหวางประเทศในภูมิภาคตางๆ

17. ~ 17 ~
3. การจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมอยางยั่งยืน
การประเมินสถานการณ ความเสี่ยงและการสรางภูมิคุมกันของประเทศ
สถานการณการเปลี่ยนแปลงที่มีผลตอการพัฒนาประเทศ ประเทศไทยยังตอง
เผชิญกับการเปลี่ยนแปลงที่สําคัญทั้งในระดับโลก และภายในประเทศ ซึ่งมีผลกระทบทั้งที่
เปนโอกาสและความเสี่ยงตอการพัฒนาประเทศ ดังนี้
การเปลี่ยนแปลงสําคัญระดับโลก
1) กฎ กติกาใหมของโลกหลายดานสงผลใหทุกประเทศตองปรับตัว
2) การปรับตัวเขาสูเศรษฐกิจโลกแบบหลายศูนยกลาง รวมทั้งภูมิภาคเอเชีย
ทวีความสําคัญเพิ่มขึ้น การรวมกลุมเศรษฐกิจที่สําคัญตอประเทศไทยในชวงแผนพัฒนาฯ

ฉบับที่ 11 ไดแก การรวมกลุมในภูมภาคเอเชีย ภายใตกรอบการคาเสรีของอาเซียนกับจีน ญี่
ิ
ปุน และอินเดียและการเปนประชาคมอาเซียนในป 2558
3) การเขาสูสังคมผูสูงอายุของโลกอยางตอเนื่อง
4) การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศโลกสงผลใหสภาพภูมิอากาศแปรปรวน
5) ความมันคงทางอาหารและพลังงานของโลกมีแนวโนมจะเปนปญหาสําคัญ
่
6) ความกาวหนาทางเทคโนโลยีมีบทบาทสําคัญตอการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม
รวมทั้งตอบสนองตอการดํารงชีวิตของประชาชนมากยิ่งขึ้น
7) การกอการรายสากลเปนภัยคุกคามประชาคมโลก
การเปลี่ยนแปลงภายในประเทศ
1) การเปลี่ยนแปลงสภาวะดานเศรษฐกิจ
2) การเปลี่ยนแปลงสภาวะดานสังคม ประเทศไทยกาวสูสังคมผูสูงอายุจากการมี
โครงสรางประชากรทีวัยสูงอายุเพิ่มขึ้น วัยเด็กและวัยแรงงานลดลง คนไทยไดรับการพัฒนา
่
ศักยภาพทุกชวงวัยแตมีปญหาคุณภาพการศึกษาและระดับสติปญญาของเด็ก
3) การเปลี่ยนแปลงสภาวะดานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม
4) การเปลี่ยนแปลงสภาวะดานการบริหารจัดการการพัฒนาประเทศ
่
การประเมินความเสียง ประเทศไทยจะเผชิญกับความเสียงที่ตองเตรียมการสราง
่
ภูมิคุมกันใหประเทศพรอมเผชิญการเปลี่ยนแปลงอยางมีประสิทธิภาพ 6 ประการ ดังนี้
1. การบริหารภาครัฐออนแอ

18. ~ 18 ~
แนวขอสอบแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ
1. แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับปจจุบันคือ
ก. ฉบับที่ 9
ข. ฉบับที่ 10
ค. ฉบับที่ 11
ง. ฉบับที่ 12
ตอบ ค. ฉบับที่ 11
2. แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับปจจุบันใชใน พ.ศ.ใด
ก. พ.ศ. 2553 -2557
ข. พ.ศ. 2554-2558
ค. พ.ศ. 2555-2559
ง. พ.ศ. 2556-2560
ตอบ ค. พ.ศ. 2555-2559
3. เหตุผลของการนําหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใช คือ
ก. เพื่อใหเกิดภูมิคุมกัน
ข. บริหารจัดการความเสี่ยง
ค. พัฒนาประเทศสูความสมดุล
ง. ถูกทุกขอ
ตอบ ง. ถูกทุกขอ
แผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 11 ทุกภาคสวนในสังคมไทยเห็นพองรวมกันนอมนาหลัก
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาเปนปรัชญานาทางในการพัฒนาประเทศอยางตอเนื่อง เพื่อ
มุงใหเกิดภูมิคุมกันและมีการบริหารจัดการความเสี่ยงอยางเหมาะสม เพื่อใหการพัฒนา
ประเทศสูความสมดุลและยั่งยืน มุงสู “สังคมอยูรวมกันอยางมีความสุข ดวยความเสมอ
ภาค เปนธรรม และมีภูมิคุมกันตอการเปลี่ยนแปลง”
4. แผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 11 มีแนวคิดตอเนื่องจากแผนพัฒนาฉบับใด
ก. ฉบับที่ 8
ข. ฉบับที่ 9
ค. ฉบับที่ 10
ง. ถูกทุกขอ
ตอบ ง. ถูกทุกขอ
การพัฒนาประเทศในระยะแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 11 มีแนวคิดที่มีความตอเนื่องจาก
แนวคิดของแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 8-10 โดยยังคงยึดหลัก “ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง”
และ “คนเปนศูนยกลางของการพัฒนา” รวมทั้ง “สรางสมดุลการพัฒนา” ในทุกมิติ

19. ~ 19 ~
และขับเคลื่อนใหบังเกิดผลในทางปฏิบัติที่ชัดเจนยิ่งขึ้นในทุกระดับ เพื่อใหการพัฒนาและ
บริหารประเทศเปนไปบนทางสายกลาง
5. แผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 11 ยึดหลักใด
ก. ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
ค. สรางสมดุลการพัฒนา
ตอบ ง. ถูกทุกขอ
ข. คนเปนศูนยกลางของการพัฒนา
ง. ถูกทุกขอ
6. ภูมิคุมกันในการพัฒนาฯ ฉบับที่ 11 คือ
ก. การพัฒนาคนและสังคมไทยสูสังคมคุณภาพ
ข. ปรับโครงสรางเศรษฐกิจสูทิศทางการเติบโตในรูปแบบใหม
ค. การจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมอยางยั่งยืน
ง. ถูกทุกขอ
ตอบ ง. ถูกทุกขอ
การกําหนดทิศทางและยุทธศาสตรการพัฒนาประเทศในระยะของแผนพัฒนาฯ ฉบับ
ที่ 11 ตองเรงสรางภูมิคมกันเพิ่มขึ้นในมิติการพัฒนาดานตางๆ ดังนี้
ุ
1. การพัฒนาคนและสังคมไทยสูสังคมคุณภาพ
2. การปรับโครงสรางเศรษฐกิจสูทิศทางการเติบโตในรูปแบบใหม
3. การจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมอยางยั่งยืน
7. การสรางความเปนธรรมในสังคม เปนการสรางภูมิคุมกันดานใด
ก. การพัฒนาคนและสังคมไทยสูสังคมคุณภาพ
ข. การปรับโครงสรางเศรษฐกิจสูทิศทางการเติบโตในรูปแบบใหม
ค. การจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมอยางยั่งยืน
ง. การเตรียมพื้นฐานสูการพัฒนา
ตอบ ก. การพัฒนาคนและสังคมไทยสูสังคมคุณภาพ

20. ~ 20 ~
แนวขอสอบพระราชบัญญัติขอมูลขาวสารของราชการ

พ.ศ.2540
5. ขอใดหมายถึง ขอมูลขาวสารสวนบุคคล
ก. ลายพิมพนิ้วมือ
ค. แผนบันทึกลักษณะเสียงของคน
ข. ประวัติอาชญากรรม
ง. ถูกทุกขอ
6. ขอใดกลาวถูกตองเกี่ยวกับ คนตางดาว
ก. บุคคลธรรมดาที่มีสัญชาติไทยและไมมีถิ่นที่อยูในประเทศไทย
ข. บุคคลธรรมดาที่ไมมีสัญชาติไทย และมีถิ่นที่อยูในประเทศไทย
ค. บุคคลธรรมดาที่ไมมีสัญชาติไทย และไมมีถิ่นที่อยูในประเทศไทย
ง. บุคคลธรรมดาที่ไมมีสัญชาติไทย
7. ผูรักษาการตามพระราชบัญญัติขอมูลขาวสาร พ.ศ. 2540 คือ
ก. นายกรัฐมนตรี
ข. ผูวาราชการจังหวัด
ค. ปลัดกระทรวง
ง. รัฐมนตรีวาการกระทรวงมหาดไทย
8. ขอมูลขาวสารใดที่ตองลงพิมพในราชกิจจานุเบกษา
ก. โครงสรางและการจัดองคกรในการดําเนินงาน
ข. สรุปอํานาจหนาที่ที่สําคัญและวิธีการดําเนินงาน
ค. สถานที่ติดตอเพื่อขอรับขอมูลขาวสาร หรือคําแนะนําในการติดตอกับหนวยงานของรัฐ
ง. ถูกทุกขอ
9. ขอมูลขาวสารของราชการที่จะเปดเผยมิได คือขอใด
ก. ขอมูลขาวสารของราชการที่อาจกอใหเกิดความเสียหายตอสถาบันพระมหากษัตริย
ข. ขอมูลขาวสารที่อาจกอใหเกิดความเสียหายตอความมั่นคงของประเทศ
ค. ขอมูลขาวสารที่เปดเผยจะทําใหกฎหมายเสื่อมประสิทธิภาพ
ง. ถูกทุกขอ

21. ~ 21 ~
10. คณะกรรมการขอมูลขาวสารของราชการ ประกอบดวยผูใดเปนประธาน
ก. รัฐมนตรี
ข. ผูวาราชการจังหวัด
ค. ปลัดกระทรวงการคลัง
ง. รัฐมนตรีวาการกระทรวงมหาดไทย
11. ผูใดไมใชคณะกรรมการขอมูลขาวสารของราชการ
ก. ปลัดกระทรวงกลาโหม
ข. ปลัดกระทรวงมหาดไทย
ค. ปลัดกรุงเทพมหานคร
ง. ปลัดกระทรวงการตางประเทศ
12. ผูทรงคุณวุฒิในคณะกรรมการขอมูลขาวสารของราชการ ซึ่งคณะรัฐมนตรีแตงตั้งมี
จํานวนกี่คน
ก. หาคน
ข. เจ็ดคน
ค. เกาคน
ง. สิบเอ็ดคน
13. คณะกรรมการวินิจฉัยการเปดเผยขอมูลขาวสาร คณะหนึ่งประกอบดวยใครบาง
ก. บุคคลไมนอยกวาหนึ่งคน เลขานุการ และผูชวยเลขานุการ
ข. บุคคลไมนอยกวาสองคน เลขานุการ และผูชวยเลขานุการ
ค. บุคคลไมนอยกวาสามคน เลขานุการ และผูชวยเลขานุการ
ง. บุคคลไมนอยกวาสี่คน เลขานุการ และผูชวยเลขานุการ
14.ผูใดไมปฏิบัติตามคําสั่งของคณะกรรมการที่สั่งใหบุคคลใดมาใหถอยคําหรือใหสงวัตถุ
เอกสาร หรือพยานหลักฐานมาประกอบการพิจารณาตองระวางโทษอยางไร
ก. จําคุกไมเกินหนึ่งเดือน หรือปรับไมเกินหนึ่งพันบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ
ข. จําคุกไมเกินสองเดือน หรือปรับไมเกินสองพันบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ
ค. จําคุกไมเกินสามเดือน หรือปรับไมเกินสามพันบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ
ง. จําคุกไมเกินสามเดือน หรือปรับไมเกินหาพันบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ
15. ผูใดฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามขอจํากัดหรือเงื่อนไขที่เจาหนาที่ของรัฐกําหนดโดยทําการ
เปดเผยขอมูลขาวสารที่ปกปด ตองระวางโทษอยางไร
ก. จําคุกไมเกินหนึ่งป หรือปรับไมเกินสองหมื่นบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ
ข. จําคุกไมเกินสองป หรือปรับไมเกินสองหมื่นบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ
ค. จําคุกไมเกินหาป หรือปรับไมเกินหาหมื่นบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ

22. ~ 22 ~
สั่งซื้อไดที่
www.SheetRam.com
โทรศัพท : 02-7230950,02-5141422,
085-9679080,085-9993722,085-9993740